علمی - پژوهشی
محمدرضا بمانیان؛ مجتبی انصاری؛ عبدالحمید نقره کار؛ بهزاد وثیق
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 5-14
چکیده
در این مقاله، ابتدا با مطالعۀ پیشینۀ متافیزیکی عناصر باغ اسلامی مانند درخت و آب، به این عناصر پرداخته و پس ازآن با مطالعه بر روی عناصر مذکور، از دیدگاه حکمت اسلامی در قرآن و نمونه های باغ اسلامی، سعی شده تا با نزدیک شدن به حکمت مفاهیم بهشت و با جستجو در متن قرآن و توجه ویژه به سورۀ الرحمن، تفاسیر مربوط به این سوره مطالعه شود. بر اساس ...
بیشتر
در این مقاله، ابتدا با مطالعۀ پیشینۀ متافیزیکی عناصر باغ اسلامی مانند درخت و آب، به این عناصر پرداخته و پس ازآن با مطالعه بر روی عناصر مذکور، از دیدگاه حکمت اسلامی در قرآن و نمونه های باغ اسلامی، سعی شده تا با نزدیک شدن به حکمت مفاهیم بهشت و با جستجو در متن قرآن و توجه ویژه به سورۀ الرحمن، تفاسیر مربوط به این سوره مطالعه شود. بر اساس مطالعات انجام شده در این مقاله، میتوان دریافت که باید حکمت عناصر باغ، مانند نور و سایه، درخت و گیاهان، آب، غرفه و قصور، و مانند آن را در نظم بندی محکمی دانست، که براساس هندسۀ قدسی، و علم الهی، انسان را به سعادت رهنمون کند.
علمی - پژوهشی
حسن ذوالفقارزاده
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 15-32
چکیده
همۀ موجودات عالم آ یینۀ جمیع اسما و صفات الهی هستند و هر موجودی ظهور یک اسم و اسم همان معنا است. انسان معمار (جانشین الهی) دارندۀ صفت خلاقیت، فاعلیت و ولایت، طراح و سامان دهندۀ فضای حیات برای تعالی و تکامل انسان ها است، معمار (فاعل) با اسمای تقابلی جمالی و جلالی زیبا یی و عظمت لطف و قهر، طرح خود را به منصۀ ظهور می رساند که، هر دو صفت جمالی ...
بیشتر
همۀ موجودات عالم آ یینۀ جمیع اسما و صفات الهی هستند و هر موجودی ظهور یک اسم و اسم همان معنا است. انسان معمار (جانشین الهی) دارندۀ صفت خلاقیت، فاعلیت و ولایت، طراح و سامان دهندۀ فضای حیات برای تعالی و تکامل انسان ها است، معمار (فاعل) با اسمای تقابلی جمالی و جلالی زیبا یی و عظمت لطف و قهر، طرح خود را به منصۀ ظهور می رساند که، هر دو صفت جمالی و جلالی تحت ولایت الهی و تعامل معمار با هستی بروز و تجلی پیدا میکند. هر نقش و خیالی که مرا در نظر آید حُسنی و جمالی و جلالی بنماید 2 معمار مختار در فرایند طراحی با سه ابزار روحی، فکری، و حسی در اختیار خود و تحت افاضۀ خالق که فیضش به طور مطلق در همۀ مخلوقات جریان دارد و در تعامل با محیط، طرح خود را ابداع و خلق میکند. جهان را سر بسر آ یینه ای دان به هر یک ذره ای صد مهر تابانچو آیات است روشن گشته از ذات نگردد ذات او روشن ز آیات
علمی - پژوهشی
محمد مسعود؛ شاهد ولیدمغربی؛ سمیرا سادات حسینی یزدی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 33-42
چکیده
هدف مقالۀ حاضر، بسط و تشریح مفهوم «تمثیل » (قیاس) در معماری و جایگاه آن در روند طراحی است. برای رسیدن به این هدف، در ابتدا به اختصار مفهوم طراحی توضیح داده شده و سپس به شرح تفاوت میان خط مشی فکری نس لهای طراحان معماری و دلایل قبول یا رد نگرش فکری آنها پرداخته می شود. تغییرات نگرش های طراحی در گذر زمان نشان م یدهد، خط مشی فکری طراحان ...
بیشتر
هدف مقالۀ حاضر، بسط و تشریح مفهوم «تمثیل » (قیاس) در معماری و جایگاه آن در روند طراحی است. برای رسیدن به این هدف، در ابتدا به اختصار مفهوم طراحی توضیح داده شده و سپس به شرح تفاوت میان خط مشی فکری نس لهای طراحان معماری و دلایل قبول یا رد نگرش فکری آنها پرداخته می شود. تغییرات نگرش های طراحی در گذر زمان نشان م یدهد، خط مشی فکری طراحان نسل سوم عامل ایجاد وحدت و یکپارچگی در میان اجزای معماری در روند طراحی را تشخیص داده است، به این عامل «طرح مایه » (کانسپت) گفته میشود. در ادامه، با شرح مفهوم طرح مایه، به لزوم شناسایی مفهوم «تمثیل » در معماری پی برده می شود. در پایان، با شرح معنای تمثیل و انواع آن، جایگاه جدیدی برای تمثیل در روند طراحی معرفی و نقش سازندۀ آن را در ایجاد طرح مایه و روند طراحی بیان میشود.
علمی - پژوهشی
کاظم ماندگاری؛ حمید ندیمی؛ حسین مهدوی پور؛ سمیه داودی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 43-52
چکیده
طبق برنامۀ مصوب کارشناسی ارشد ناپیوستۀ معماری، هدف محوری در «طرح معماری »2 که به جنبه های معنایی و ارزشی و تبلور آن در طرح نظر دارد، توجه به طرح مایه، توجه به حاصل ادغام عوامل مجزا و متنوع تأثیرگذار بر طراحی، در قالب کلیتی واحد، است. از سوی دیگر، پیچیدگی و تنوع این عوامل شرایطی را ایجاب می کند که پاسخگو یی هم زمان و ایجاد نوعی تعادل ...
بیشتر
طبق برنامۀ مصوب کارشناسی ارشد ناپیوستۀ معماری، هدف محوری در «طرح معماری »2 که به جنبه های معنایی و ارزشی و تبلور آن در طرح نظر دارد، توجه به طرح مایه، توجه به حاصل ادغام عوامل مجزا و متنوع تأثیرگذار بر طراحی، در قالب کلیتی واحد، است. از سوی دیگر، پیچیدگی و تنوع این عوامل شرایطی را ایجاب می کند که پاسخگو یی هم زمان و ایجاد نوعی تعادل میان آ نها، گاه تا مرز ناممکن دشوار می شود. پس پیگیری پرسش کلیدی مقاله که «چگونه میتوان تأثیر مؤلفه های شکل دهندۀ طرح مایه را به صورت متمایز بررسی کرد؟ »، میتواند در روش شناسی طرح این درس موضوعیت اساسی داشته باشد. با وجود عوامل متعدد شکل دهندۀ طرح مایه، شاید بتوان آ نها را با مسامحه در سه مؤلفۀ عمده، یعنی طراح، مکان طرح، و موضوع طراحی دسته بندی کرد. به منظور آشکار کردن تأثیر این مؤلفه ها، در یک تجربۀ آموزشی، به عنوان مورد پژوهی، تمرینهایی متناسب با این مؤلفه ها در قالب اسکیس ( طراحی کوتاه مدت) برنامه ریزی و اجرا شد، که حاصل آن در جدولی ارائه میگردد. در این جدول، هر سطر تغییر و تحول کار دانشجو را در طی مسیر تمرینها نشان میدهد و هر ستون معرف نسبت و جایگاه هر مؤلفه در شکل گیری طرح مایه است. این تجربه ضمن اینکه بهانه ای برای نقد و بررسی طرح در مسیر تکوینی آن فراهم میکند، دانشجو را نسبت به مؤلفه های شکل دهندۀ طرح مایه مشرف می کند، تا به صورت آگاهانه در مسیر «خودتصحیحی» قرار گیرد. نتایج این پژوهش ضمن اینکه در آموزش طراحی معماری قابل استفاده است، دانشجویان را نسبت به سازوکارهای فرایند طراحی حساس می کند.
علمی - پژوهشی
حمیدرضا شریف
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 53-64
چکیده
مطالعه در زمینۀ چگونگی تفکر طراحان، و مهارت های اندیشیدن آنان در فرایند طراحی معماری و پژوهش های صورت گرفته در این خصوص بیشتر به تفکر خلاق معطوف می شود. اما «تفکر » هر دو جنبۀ خالق و نقاد ذهن را در بر می گیرد. در واقعیت، امروزه تفکر نقاد یک عبارت شایع در آموزش، روا نشناسی، و فلسفه است. برخی دانشگاه ها درس تفکر نقاد را مطرح م یکنند. ...
بیشتر
مطالعه در زمینۀ چگونگی تفکر طراحان، و مهارت های اندیشیدن آنان در فرایند طراحی معماری و پژوهش های صورت گرفته در این خصوص بیشتر به تفکر خلاق معطوف می شود. اما «تفکر » هر دو جنبۀ خالق و نقاد ذهن را در بر می گیرد. در واقعیت، امروزه تفکر نقاد یک عبارت شایع در آموزش، روا نشناسی، و فلسفه است. برخی دانشگاه ها درس تفکر نقاد را مطرح م یکنند. افراد غیر متخصص و معمولی، هنگام سخن از اهمیت تفکر نقاد، آن را نتیجۀ اصلی حاصل از تحصیل در دانشگاه می دانند. در کتب و مقالات مربوط به آموزش مرتباً به مهارت تفکر نقاد اشاره می شود. با این حال جای تعجب است، که چرا در بحث فرایند طراحی معماری، از تفکر نقاد غفلت شده است؟ مقالۀ حاضر در پی شناخت تفکر نقاد و اهمیت و ضرورت آن در فرایند طراحی معماری است.
علمی - پژوهشی
سیده فائزه اعتماد شیخ الاسلامی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 65-86
چکیده
یکی از اساسی ترین نیازهای ابنای بشر مسکن است. درحقیقت خانه پوششی است که در تطابق با برخی شرایط، رابطۀ صحیحی بین محیط خارج و پدیده های زیستی ایجاد میکند. از این رو توازن مسکن با محیط طبیعی مسئلۀ مهمی است و یکی از عوامل اساسی محیط خارج، که در طراحی بنای مسکونی تأثیر به سزایی دارد، اقلیم منطقه است. مسکن همدان با رویکرد اقلیمی به هدف دستیابی ...
بیشتر
یکی از اساسی ترین نیازهای ابنای بشر مسکن است. درحقیقت خانه پوششی است که در تطابق با برخی شرایط، رابطۀ صحیحی بین محیط خارج و پدیده های زیستی ایجاد میکند. از این رو توازن مسکن با محیط طبیعی مسئلۀ مهمی است و یکی از عوامل اساسی محیط خارج، که در طراحی بنای مسکونی تأثیر به سزایی دارد، اقلیم منطقه است. مسکن همدان با رویکرد اقلیمی به هدف دستیابی به آسایش حرارتی در سه بخش بررسی می شود. 1. در ابتدا به منظور بررسی اقلیمی همدان، الف) مشخصات آ بوهوایی همدان معرفی و ب( بر اساس آن وضعیت اقلیمی این شهر تحلیل میشود. 2. سپس وضعیت اقلیمی همدان در دو بخش الف) گون هشناسی مسکن همدان و آشنایی با الگوهای کالبدی مسکن موجود همدان و ب) تحلیل اقلیمی مسکن همدان بررسی می شود؛ تحلیل اقلیمی نمونه ها در سه بخش ویژگی های عمومی مسکن، ویژگی خرد فضاهای سکونتی، و ویژگی نظامهای ساختمانی صورت می گیرد. 3. در نهایت راهکارهای اقلیمی طراحی مسکن همدان توصیه می گردد.
علمی - پژوهشی
سید باقر حسینی؛ سعید نوروزیان ملکی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 87-98
چکیده
در اندیشه های اسلامی، بر تأمین عدالت و رعایت حقوق تمام افراد جامعه تأکید شده است و همۀ افراد در هر سن، هر نژادی، هر قومی، و با هر اندازۀ توانایی باید بتوانند به طور عادلانه در اجتماع حضور پیدا کنند و بر هیچ قشری تبعیض و محرومیت روا نیست؛ ولی از آنجایی که بخشی از نیروهای فعال جامعه، محدودیت جسمی حرکتی دارند، طراحی فضاهای شهری که افراد ...
بیشتر
در اندیشه های اسلامی، بر تأمین عدالت و رعایت حقوق تمام افراد جامعه تأکید شده است و همۀ افراد در هر سن، هر نژادی، هر قومی، و با هر اندازۀ توانایی باید بتوانند به طور عادلانه در اجتماع حضور پیدا کنند و بر هیچ قشری تبعیض و محرومیت روا نیست؛ ولی از آنجایی که بخشی از نیروهای فعال جامعه، محدودیت جسمی حرکتی دارند، طراحی فضاهای شهری که افراد از این طریق خود را وارد زندگی اجتماعی میکنند و در ارتباط با دیگران قرار میگیرند، اهمیت بسیار ویژه ای دارد.هدف این نوشتار، بیان اصول و مبانی طراحی فراگیر در محیطهای شهری و مسکونی است که، بنیان این تفکرات را م یتوان در مبانی و اندیشه های اسلامی جستجو کرد. در شهرهای گذشتۀ ایران،نمونه های طراحی فراگیر را، که برگرفته از تفکر اسلامی است می توان در محیط های شهری مشاهده کرد، که به طور مثال میتوان از پیرنشین ها و سکوهای نشیمن نام برد که پیرنشین ها، در ورودی فضاهای مسکونی، فضای استراحتگاهی برای افراد مسن و سالخورده افراد حامل بار سنگین، و موارد مشابه آن هستند. اما در شهرهای امروزی ایران،رعایت نکردن اصول طراحی شهری با ورود عنصر خیابان به زندگی شهری گسترش یافت و از زمانی که معابر پذیرای ورود اتومبیلها شد، عابر پیاده که عمده ترین حرکت کننده در سطح معابر بود، اهمیت خود را از دست داد. در این نوشتار با ذکر نمونه ها و مصادیق، به مقایسۀ فراگیر محیطهای مسکونی در شهرهای گذشته و جدید پرداخته میشود و در این باره به منظور بررسی وضع موجود دسترسی ها در محیط مسکونی معاصر، روش تحقیق میدانی استفاده میشود. در این تحقیق با شیوۀ نمونه گیری خوشه ای، پرسش نامه هایی در بین ساکنان محلّۀ نارمک شهر تهران توزیع شد و مشکلات، محدودیت ها و خواسته های افراد ازطریق تجزیه وتحلیل پرسش نامه ها، برداشت های محلی، و مشاهدۀ وضع موجود شناسایی گردید. تحلیل یافته ها، مشکلات، و نارسای یهای عمدۀ دسترسی ها ازقبیل فقدان ایمنی و راحتی که به کاهش فعالیّتهای اجتماعی و فیزیکی منجر میشود را نشان می دهد.در انتها بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، را ه حل هایی به منظور فراگیر کردن فضاها برای حرکت آزاد و مستقل و تأمین عدالت در دسترسی که عاملی برای دستیابی به استقلال فردی و حقوق اجتماعی افراد است، بیان می شود
علمی - پژوهشی
فرانک فرزانه
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 99-110
چکیده
در طراحی و ارزیابی فضاهای شهری، اندیشمندان به نیازهای اولیۀ انسان بسیار توجه میکنند و همه بر این اعتقاد هستند که، بدون توجه به این نیازها، امکان دسترسی به فضا و تحرک پذیری در آن به حد قابل ملاحظه ای محدود خواهد شد. این نیازها تحت تأثیر متغییرهای مختلفی قرار دارند و «جنسیت» یکی از موضوع های حساس این مقوله است. تا کنون تحقیقات ...
بیشتر
در طراحی و ارزیابی فضاهای شهری، اندیشمندان به نیازهای اولیۀ انسان بسیار توجه میکنند و همه بر این اعتقاد هستند که، بدون توجه به این نیازها، امکان دسترسی به فضا و تحرک پذیری در آن به حد قابل ملاحظه ای محدود خواهد شد. این نیازها تحت تأثیر متغییرهای مختلفی قرار دارند و «جنسیت» یکی از موضوع های حساس این مقوله است. تا کنون تحقیقات دامنه دار فراوانی دربارۀ جنسیت و جنبه های مختلف اجتماعی،فرهنگی،روانی،اشتغال،اقتصاد، و... در قالب روگیرهای مختلف دربارۀ زنان صورت گرفته است، ولکین مطالعات شفافی پیرامون ارتباط این گروه که حداقل با نیازهای فضا یی نیمی از استفاده کنندگان از فضا هستند و مطمئنا خاصی مواجهند با فضای شهری صورت نگرفته است.هدف از این پژوهش معرفی یکی از مباحث متأخر در حوزۀ دانش طراحی شهری؛ موضوع جنسیت، تحلیل تعامل مفاهیم جنسیت معرفی چگونگی امکان مداخلۀ طراحی شهری در و فضا، و نهایتا تعادل بخشی به فضای شهری جنسیت یافته است. به این منظورنخست مفاهیم اولیه و رویکردهای نظری در موضوع جنسیتْ مطرح؛ سپس سیرتحول محتوایی این رویکردها بررسی، و در ادامه ضمن بازشناسی نظریات مرتبط، تعامل مفاهیم جنسیت و فضا و نمودهای بازنمایی جنسیت در فضای شهری معرفی می شوند. در نهایت امکان مداخلۀ طراحی شهری، که ابزار ارتقای کیفیت محیط برای تمام گرو ههای اجتماع است، سنجش خواهد شد. یافته های این مطالعه نشان میدهد که تفاو تهای جنسیتی، گرچه بر پایۀ تفاو تهای جنسی (عموماً منتج از تفاو تهای طبیعی) استوار هستند، ولی از طرق اجتماعی، فرهنگی، و تاریخی ایجاد می شوند، که در خلال زمان و مکان دستخوش تغییرند. تحقیق حاضر چنین دلالت می کند که، اساسی ترین بازنمایی فضای جنسیت یافتۀ نمونه «حوزه های مجزا» هستند، و یک سیستم تقابلی وسلسله مراتبی است، که قلمرو عمومی را از قلمرو خصوصی جدا میکند. نهایتا پژوهش به این نتیجه می رسد که مطالعه و بررسی جنسیت و فضا یک موضوع میان رشته ای است و در این میان حرفۀ طراحی شهری، با تکیه بر رویکردهای کثرت گرا و به کار بستن معیارهای طراحی همه شمول، قادر خواهد بود، در فرایند ایجاد فضای شهری و با مد نظر قرار دادن موضوع جنسیت، به نیازهای گروه های مختلف جمعیتی توجه کند و از این طریق فضای شهری جنسیت یافته را تعادل بخشد.
علمی - پژوهشی
عبدالمجید خورشیدیان
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 111-124
چکیده
تجارب موجود نشان میدهد، علی رغم تلاش های صورت گرفته، در تأمین سرپناه موقت و یا به طور خاص سرپناه پس از سانحه، پیشرفت چشمگیری حاصل نشده است. روش ها و شیوه های متنوع تأمین سکونتگاه های موقت برای بی خانمانان پس از سوانح اخیر در ایران، به دلیل عدم انطباق با شرایط منطقۀ سانحه دیده، در عمل کارایی لازم را نداشته و از یک سو، سبب بروز مشکلات و ...
بیشتر
تجارب موجود نشان میدهد، علی رغم تلاش های صورت گرفته، در تأمین سرپناه موقت و یا به طور خاص سرپناه پس از سانحه، پیشرفت چشمگیری حاصل نشده است. روش ها و شیوه های متنوع تأمین سکونتگاه های موقت برای بی خانمانان پس از سوانح اخیر در ایران، به دلیل عدم انطباق با شرایط منطقۀ سانحه دیده، در عمل کارایی لازم را نداشته و از یک سو، سبب بروز مشکلات و معضلاتی درازمدت در منطقۀ سانحه دیده شده و از سوی دیگر، موجب هدر رفتن منابع مالی فراوانی شده است. در تحقیق حاضر، ضمن بررسی اجمالی مدیریت بازسازی پس از زلزلۀ فروردین 1385 استان لرستان، با استخراج سیاست ها و رویکردهای تأمین سرپناه موقت، به ارزیابی و نتیجه گیری از آن ها پرداخته می شود. در این گزارش، پس از گذشت دو سال از سانحه، ضمن ارزیابی نکات مثبت و منفی اقدامات انجام شده در این زمینه، به بررسی روش های به کار رفته توسط آسیب دیدگان جهت تأمین سرپناه موقت و نیز اقدامات آنان به منظور رفع نیازهای اساسی خود وکاهش نواقص و مشکلات سرپناه های عرضه شده پرداخته می شود. تحقیق حاضر در نهایت تأکیدی است بر اینکه، سرپناه موقت نقش مهمی درترمیم روند قطع شدۀ زندگی عادی در زمینۀ اقتصادی و فعالیت های جمعی در مناطق سانحه دیده دارد و برنامه های تأمین سرپناه موقت به طور حتم بر برنامه بازسازی سکونتگاه های دائم اثرگذار خواهد بود و جهت تحقق بازسازی همه جانبه باید این برنامه ها در تعامل با یکدیگر شکل گیرند.
علمی - پژوهشی
علیرضا فلاحی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 125-136
چکیده
اگرچه سابقۀ اقدامات بازسازی مسکن پس از سوانح به سا لهای دور باز م یگردد، لیکن نگرش علمی به رویکردها و دیدگاه های آن در اواخر دهۀ ۱۹۷۰ شکل گرفت. بازسازی مسکن پس از سانحه از نقطه نظر «میزان کنترل توسط خانوار» موضوعی است که در ده ههای اخیر توجه سیاستگزاران و نهادهای درگیر در امداد و بازتوانی سوانح را به خود جلب کرده است. دیدگاه مزبور ...
بیشتر
اگرچه سابقۀ اقدامات بازسازی مسکن پس از سوانح به سا لهای دور باز م یگردد، لیکن نگرش علمی به رویکردها و دیدگاه های آن در اواخر دهۀ ۱۹۷۰ شکل گرفت. بازسازی مسکن پس از سانحه از نقطه نظر «میزان کنترل توسط خانوار» موضوعی است که در ده ههای اخیر توجه سیاستگزاران و نهادهای درگیر در امداد و بازتوانی سوانح را به خود جلب کرده است. دیدگاه مزبور در جهت ظرفیت سازی آحاد جامعه و توانمند کردن آنها به مسئولیت پذیری و مشارکت در روند عملیات بازسازی تبیین شده است. در این میان انتخاب رویکرد یا رویکردهای بهینه، نیازمند ملحوظ داشتن شاخص هایی از قبیل هزینۀ بازسازی، ارتقای وضعیت ایمنی خانوار و جامعه، ترمیم و بهبود معیشت، شرایط سیاسی حاکم، زمینه های فرهنگی موجود، مکانیز مهای تطبیق، و چگونگی بالا بردن ظرفیت های جامعۀ آسیب دیده است. بنا بر این مشاوره با مردم و ارزیابی نیازها و ظرفیت های آنها، قبل از اتخاذ تصمیمات اجرایی امری مهم محسوب می شود. عوامل کلیدی که در روند تصمیم گیری نقش ویژه ای دارند شامل دولت مرکزی، نهاد مسئول بازسازی، سازما نهای مشارکت کننده در بازسازی، دولت محلی، و جامعۀ آسیب دیده است. چگونگی تعامل میان بازیگران مزبور، در اتخاذ رویکرد بهینۀ بازسازی اثر میگذارد.به طور کلی، پنج رویکرد در اکثر پروژه های بازسازی مسکن پس از سانحه به کار گرفته شده اند. رویکردهای مزبور در برخی اوقات به صورت ترکیبی و با توجه به مقیاس خسارت، شدت واقعه، و وضعیت اقتصادی و اجتماعی و سیاسی منطقۀ آسیب دیده، به شرح زیر اتخاذ می شوند:رویکرد پول نقد: کمک مالی بی قید و شرط از جانب دولت و نهادهای مسئول به مالک خانه بدون حمایت فنی.رویکرد بازسازی با هدایت مالک: کمک مالی مشروط و قانونمند به همراه حمایت فنی با هدف احداث خانه های مقاوم. رویکرد بازسازی توسط جامعه: رهبری توسط نهادها، با مشارکت فعال جامعه در تصمیم گیری و مشاوره.رویکرد بازسازی پیمانکارمحور درجاسازی در محل: اجرا توسط نهادها و به کارگیری شرکت های پیمانکاری، به منظور درجاسازی خانه های تخریب شده. رویکرد بازسازی توسط پیمانکار در سایت جابه جا شده: اجرا توسط نهادها و به کار گیری شرکت های پیمانکاری، به منظور احداث خانه های جدید در سایت جابه جا شده. نوشتار حاضر ضمن بررسی رویکردهای مبتنی بر میزان کنترل، توسط خانوار، به تحلیل دیدگاه های مطرح و فرایند تکاملی و معایب و مزایای هریک از دیدگاه ها می پردازد. دراین مقاله نتیجه گیری می شود که، در میان رویکردهای مطرح، «بازسازی با هدایت مالک » قابلیت توانمند کردن، ظرفیت سازی، تداوم، پایداری، و مقرون به صرفه بودن را در اکثر موقعیت های بازسازی دارد.
علمی - پژوهشی
حسین پورنادری
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 137-156
چکیده
در فتنۀ افغان ها، بسیاری از زیرساخت ها و ابنیۀ ارزشمند اصفهان از بین رفت، از سکنه خالی شد و تا نزدیک دو قرن پوستۀ فرسوده و آثار معماری و شهرسازی آن رها شده و بی اعتنا باقی ماند. دردورۀ قاجاریه حاکمان اصفهان تا حدود سال 1290 ق یکی پس از دیگری روی کار آمدند و به سرعت کنار رفتند. با آمدن مسعودمیرزا ظل السلطان پسر بزرگ ناصرالدین شاه فصلی دیگر ...
بیشتر
در فتنۀ افغان ها، بسیاری از زیرساخت ها و ابنیۀ ارزشمند اصفهان از بین رفت، از سکنه خالی شد و تا نزدیک دو قرن پوستۀ فرسوده و آثار معماری و شهرسازی آن رها شده و بی اعتنا باقی ماند. دردورۀ قاجاریه حاکمان اصفهان تا حدود سال 1290 ق یکی پس از دیگری روی کار آمدند و به سرعت کنار رفتند. با آمدن مسعودمیرزا ظل السلطان پسر بزرگ ناصرالدین شاه فصلی دیگر گشوده شد. به نظر میرسد، در اوایل این دوره، در اصفهان هم فعالیت های قابل قبول و مثبت رخ داده، به طوری که سرمایه های از دست رفتۀ آن احیا و هم ضدیت با ابنیۀ کهن، تخریب و فروش مصالح آثار، و مصادرۀ اموال مردمانش تجربه شده است. هدف این پژوهش نظر و تأملی بر وضعیت ابنیۀ شهر در این دوره است. دور های که بیش از یک سوم قرن طول کشید. نتایج حاصل از مطالعات نشان میدهد، در طی هفت سال آغاز حکومت او، وجود و عملکردش، با توجه به شرایط زمان، قابل قبول و مؤثربود. اما، از حدود 1298 ق تا پایان حکومت او در دورۀ ناصری، آثار سوء مدیریت و حاکمیتش بر روند زندگی مردم روستایی و شهری غیر قابل جبران بوده است.
علمی - پژوهشی
سیدمحمد بهشتی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 157-182
چکیده
هرگز از خود پرسیده ایدکه تهران کجا است؟ یا تهرانی ها چه مردمانی هستند؟ شاید تاکنون مجال چنین سؤالهایی برایتان فراهم نشده باشد یا دلیلی برای طرح این موضوعات نداشته اید
بیشتر
هرگز از خود پرسیده ایدکه تهران کجا است؟ یا تهرانی ها چه مردمانی هستند؟ شاید تاکنون مجال چنین سؤالهایی برایتان فراهم نشده باشد یا دلیلی برای طرح این موضوعات نداشته اید
علمی - پژوهشی
کمال الدین نیکنامی؛ زهرا میراشه؛ مریم رمضانی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 183-196
چکیده
اندیشۀ واقعی «مدل مجازی» باستان شناختی و ورود آن به حیطۀ مطالعات این رشته، با رواج روزافزون رایانه و استفادۀ گسترده از آن آغاز شده است. واقع گرایی «مدل مجازی» در ارتباط و وابستگی مستقیم با کیفیت و کمیت های موجود داده های باستان شناختی است. تجسم واقعیت یا واقعیت مجازی نه تنها چهارچوبی روش شناختی برای به کار گیری تکنیکهای ...
بیشتر
اندیشۀ واقعی «مدل مجازی» باستان شناختی و ورود آن به حیطۀ مطالعات این رشته، با رواج روزافزون رایانه و استفادۀ گسترده از آن آغاز شده است. واقع گرایی «مدل مجازی» در ارتباط و وابستگی مستقیم با کیفیت و کمیت های موجود داده های باستان شناختی است. تجسم واقعیت یا واقعیت مجازی نه تنها چهارچوبی روش شناختی برای به کار گیری تکنیکهای گوناگون تجسمی دارد، بلکه به دنبال آن، تلاش وسیعی نیز برای یافتن معانی صحیح و چگونگی ایجاد رابطه بین سیستم های واقعی و مجازی صورت می پذیرد. نتیجۀ نهایی این رابطه تنها تولید یک تصویر انفعالی از واقعیت نیست، بلکه ایجاد مدل مجازی فعالی است، و به صورت واقعی باستان شناسان را در انجام تحقیقات، بازسازی، و تحلیلهای باستان شناختی یاری میکند. رویکرد بازسازی مجازی ترسیم کمیت انتزاعی هر دادۀ باستا نشناختی است، به صورت نمایش گرافیکی(نمایش هندسی فضایی) و یا نمایش عددی کلان از اندیشه های علمی و نتایج حاصله از آن، که درک پیچیدگ یهای آن را آسانتر می کند. نکتۀ مهم این است که بازسازی مجازیْ تکنیک سادۀ نمایشی نیست،تشریحی است و این توانایی از ترکیب روش تجسمی با ابزار بلکه ابزاری کاملا مدیریت و هدایت داده های باستان شناختی حاصل میشود. داده های عملیاتی این تحقیق از کاو شهای باستان شناسیِ کیی از مهم ترین آثار دورۀ ساسانی (نیایشگاه بندیان) از درگز خراسان رضوی به دست آمده است، که به طور مکرر انتشار می یابد.
علمی - پژوهشی
سوسن نورمحمدی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1390، صفحه 197-210
چکیده
این مقاله در پی آن است که، به میزان تغییر جایگاه انسان درنظریه های معماری، که به ویژه در قرن نوزدهم و بیستم مطرح شده اند، بپردازد.از آنجاییکه، فضا در نظریه های معماری با تعبیرهای مختلف و گسترده ای همراه است، در این مقاله به تجزیه و تحلیل اندیشه های مهم ترین نمایندگان و متفکران در طی دو قرن ذکر شده پرداخته خواهد شد. بنا بر این در چهار ...
بیشتر
این مقاله در پی آن است که، به میزان تغییر جایگاه انسان درنظریه های معماری، که به ویژه در قرن نوزدهم و بیستم مطرح شده اند، بپردازد.از آنجاییکه، فضا در نظریه های معماری با تعبیرهای مختلف و گسترده ای همراه است، در این مقاله به تجزیه و تحلیل اندیشه های مهم ترین نمایندگان و متفکران در طی دو قرن ذکر شده پرداخته خواهد شد. بنا بر این در چهار بخش اصلی، نخست به تعریف فضای معماری از نقطه نظر معنای واژه و سابقۀ موضوعی آن اشاره خواهد شد؛ سپس مفهوم فضا با استناد به دیدگاه های فلسفی قرن نوزدهم آلمان و تأثیرپذیری از دو جریان اصلی، نظریۀ گاتفرید زِمپر و فلسفۀ کانت تحلیل میشود. در ادامه، تغییر مفهوم فضای معماری در اوایل قرن بیستم و در آخر، مفهوم فضا متأثر از روا نشناسی ادراک تحلیل خواهد شد. نتایج این مقاله گویای این است که مفهوم فضادر قرن نوزدهم، از محصورسازیِ مطلق به پیوستگی درون و بیرون و پس از آن با تأثیرپذیری از نظریۀ همدلی، به آگاهی یافتن از پیکرو در قرن بیستم به آگاهی از رابطۀ میان انسان و محیط تغییر یافته و سرانجام به مفهوم مکان وابسته شده است. در این سیر، انسان نیز به تدریج درنظریه های مرتبط به فضا حضور یافته است، اما همچنان نسبت به بسیاری از ابعاد وجودی انسان، به ویژه تأثیرگذاری آن بر معماری، بهای کمی داده شده است.
