2
دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی
3
مربی دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد
چکیده
طبق برنامۀ مصوب کارشناسی ارشد ناپیوستۀ معماری، هدف محوری در «طرح معماری »2 که به جنبه های معنایی و ارزشی و تبلور آن در طرح نظر دارد، توجه به طرح مایه، توجه به حاصل ادغام عوامل مجزا و متنوع تأثیرگذار بر طراحی، در قالب کلیتی واحد، است. از سوی دیگر، پیچیدگی و تنوع این عوامل شرایطی را ایجاب می کند که پاسخگو یی هم زمان و ایجاد نوعی تعادل میان آ نها، گاه تا مرز ناممکن دشوار می شود. پس پیگیری پرسش کلیدی مقاله که «چگونه میتوان تأثیر مؤلفه های شکل دهندۀ طرح مایه را به صورت متمایز بررسی کرد؟ »، میتواند در روش شناسی طرح این درس موضوعیت اساسی داشته باشد. با وجود عوامل متعدد شکل دهندۀ طرح مایه، شاید بتوان آ نها را با مسامحه در سه مؤلفۀ عمده، یعنی طراح، مکان طرح، و موضوع طراحی دسته بندی کرد. به منظور آشکار کردن تأثیر این مؤلفه ها، در یک تجربۀ آموزشی، به عنوان مورد پژوهی، تمرینهایی متناسب با این مؤلفه ها در قالب اسکیس ( طراحی کوتاه مدت) برنامه ریزی و اجرا شد، که حاصل آن در جدولی ارائه میگردد. در این جدول، هر سطر تغییر و تحول کار دانشجو را در طی مسیر تمرینها نشان میدهد و هر ستون معرف نسبت و جایگاه هر مؤلفه در شکل گیری طرح مایه است. این تجربه ضمن اینکه بهانه ای برای نقد و بررسی طرح در مسیر تکوینی آن فراهم میکند، دانشجو را نسبت به مؤلفه های شکل دهندۀ طرح مایه مشرف می کند، تا به صورت آگاهانه در مسیر «خودتصحیحی» قرار گیرد. نتایج این پژوهش ضمن اینکه در آموزش طراحی معماری قابل استفاده است، دانشجویان را نسبت به سازوکارهای فرایند طراحی حساس می کند.
)