صفه

آسمان به مثابه منظره؛ بررسى ارجحیت دید به آسمان از پنجره

سپیده مسعودى نژاد

دوره 23، شماره 3 ، مهر 1392، ، صفحه 27-44

چکیده

  در دهه هاى اخیر، در شیوه هاى رایج ساخت وساز در کلان شهرهایى چون تهران و ضوابط و مقرراتى که در امر معمارى و شهرسازى ملاک عمل بوده اند از عملکرد « دید » پنجره و منظرة قابل رؤیت ، آن غفلت شده است. به طورى که، دید پنجرة بسیارى از آپارتمان هاى مسکونى محدود به عناصر ساخته شده است، و از دید به منظره اى طبیعى و حتى دید به آسمان محروم هستند. اما ...  بیشتر در دهه هاى اخیر، در شیوه هاى رایج ساخت وساز در کلان شهرهایى چون تهران و ضوابط و مقرراتى که در امر معمارى و شهرسازى ملاک عمل بوده اند از عملکرد « دید » پنجره و منظرة قابل رؤیت ، آن غفلت شده است. به طورى که، دید پنجرة بسیارى از آپارتمان هاى مسکونى محدود به عناصر ساخته شده است، و از دید به منظره اى طبیعى و حتى دید به آسمان محروم هستند. اما محققین از یک سو، بر لزوم ارتباط ساکنین مناطق شهرى با طبیعت در داخل محیط هاى زندگى تأکید مى کنند و از سوى دیگر، از اهمیت پنجره ها در محیط زندگى، و از نقشِ تأثیرگذار محتواى دید آنها سخن مى گویند. شواهد فراوانى بر ارجحیت قوى دید به منظرة طبیعى بر منظرة ساخته شده از پنجره دلالت دارد و پنجره با دید طبیعى را، به ویژه براى ساکنین آپارتمان ها، امرى ضرورى مى نماید. در این مقاله که با توجه به محدودیت پنجرة آپارتمان هاى مسکونى به عناصر ساخته شده نگاشته شده است، منظرة طبیعى بالقوة آسمان را در محتواى پنجره به پرسش گذارده و با عنایت به شکاف موجود در ادبیات ترجیحات منظر دربارة دید به آسمان از پنجره، به مطالعة جایگاه آن در ترجیحات منظر و پسندیدگى آن از سوى مردم پرداخته مى شود. همچنین، ارجحیت/ عدم ارجحیت دید به آسمان بر منظرة ساخته شده از پنجرة آپارتمان هاى مسکونى در شهر تهران بررسى مى شود. در این مطالعه از دو روش پیمایش ادبیات و پیمایش میدانى بهره گیرى مى شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 8.12 M

بررسی تاثیر معماری محیط مدارس بر شکل گری هویت دانش آموزان دوره دبیرستان یزد

محمد کاظمی؛ سیدمحمدحسین آیت اللهی

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1392، ، صفحه 43-56

چکیده

  هویت شخصى، عنصر اساسى شخص، خودِ مستمر و پندارة درونى وذهنى، که شخص از خودش در جایگاه یک فرد دارد، تعریف میگردد.این مضمون در جهان معاصر، در پژوهشهاى مختلف، بررسى و کنکاش فراوان شده است. براى عملیاتى کردن و آزمودن این مفهوم، چهار پایگاه دستیابى، تعلیق، ممانعت، و پراکندگى معرفى شده و در این چهارچوب تأثیر عوامل مختلف بر شکل گیرى هویت شخصى ...  بیشتر هویت شخصى، عنصر اساسى شخص، خودِ مستمر و پندارة درونى وذهنى، که شخص از خودش در جایگاه یک فرد دارد، تعریف میگردد.این مضمون در جهان معاصر، در پژوهشهاى مختلف، بررسى و کنکاش فراوان شده است. براى عملیاتى کردن و آزمودن این مفهوم، چهار پایگاه دستیابى، تعلیق، ممانعت، و پراکندگى معرفى شده و در این چهارچوب تأثیر عوامل مختلف بر شکل گیرى هویت شخصى افراد انداز ه گیرى وارزیابى شده است. در این پژوهشها به تأثیر محیط معمارى یک بنا برشکل گیرى هویت شخصى ساکنانش توجه نشده است.در این مقاله سعىمیشود که تأثیر محیط معمارى مدارس بر شکل گیرى هویت شخصى دانش آموزان دورة دبیرستان بررسى شود. بدین منظورو براى سنجش وضعیت هویت شخصى در مدارس از پرس شنامةاستفاده شده که اعتبار و اطمینان آن براى مدارس کشور ایران AISSاثبات گشته است.همچنین براى امکان بررسى تأثیر محیط معمارى بر شکل گیری هویت شخصى دانش آموزان، در این پژوهش، عوامل مداخله گر به حداقل می رسد تا محیط معمارى، تنها عامل مداخله گر مؤثر باشد. لازم به ذکر است که نتایج حاصل از تکمیل 350 پرسشنامه از هفت مدرسة منتخب، در دو گونة معمارى سنتى و جدید مقایسه میشود.با توجه به گفته هاى فوق، در این مقاله تأثیر محیط معمارى مدارس بر شکل گیرى هویت دانش آموزان دورة دبیرستان دراستان یزد روشن و مشخص مى گردد. این موضوع در دو محیط معمارى سنتى و جدید اندازه گیرى و قیاس مى شود. درتکمیل این پژوهش مؤلفه هاى طراحى معمارى مؤثر بر شکل گیرى هویت در مدارس سنتی و جدید نیز معرفی خواهد گشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 839.46 K

پژوهشى در طبیعت شناسى اخوان الصفا در نسبت با معمارى اسلامى ایران

سید ه زینب عمادیان رضوى؛ محمدمهدى فخرالدین تفتى

دوره 22، شماره 4 ، دی 1391، ، صفحه 5-14

چکیده

  مقالة حاضر در سه بخش تنظیم شده است. در بخش اول، به منظورشناخت اندیش ههاى اخوان الصفا (گروهى از متفکران قرن چهارم هجرى که دیدگاه آنان در خصوص طبیعت بر جها نشناسى متفکران اسلامى قرون بعدى تأثیرگذار بوده است)، اطلاعاتى کلى پیرامون هویت، مذهب، ویژگیهای رسائل، و اهداف آنها بیان میگردد. دربخش دوم، در خصوص اندیشه هاى اخوان الصفا دربارة طبیعت ...  بیشتر مقالة حاضر در سه بخش تنظیم شده است. در بخش اول، به منظورشناخت اندیش ههاى اخوان الصفا (گروهى از متفکران قرن چهارم هجرى که دیدگاه آنان در خصوص طبیعت بر جها نشناسى متفکران اسلامى قرون بعدى تأثیرگذار بوده است)، اطلاعاتى کلى پیرامون هویت، مذهب، ویژگیهای رسائل، و اهداف آنها بیان میگردد. دربخش دوم، در خصوص اندیشه هاى اخوان الصفا دربارة طبیعت ، شامل نظریة وحدت وجود، تلقى جهان مشهود به عنوان تمثیلى از عالم غیب، نقش اعداد در شکل گیرى جهان، سلسله مراتب وجود، تصرف دائمى خداوند در عالم مخلوقات، نقش طبیعت در عالم تحت القمر به عنوان یکى از قواى نفس کلى، و تشابه عالم صغیر و کبیر، سخن گفته میشود و در نهایت در قسمت سوم، با برشمردن ویژگى هایى از معمارى اسلامى ایران از جمله وحدت اجزا، سلسله مراتب، استفاده از اشکال هندسى کامل و داراى معنى رمزى و تمثیلى، و همچنین کاربرد اعداد خاص در تزیینات و تقسیمات فضا، ردپاى طبیعت شناسى اخوان در این معمارى دنبال شده و نسبت بین آنها آشکار میشود..

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 139.33 K

در جستجوى معناى فضاى شهرىبه کمک علم هرمنوتیک؛بازشناسى معناى نهفته در میدان ساعت تبریز

مهدیه باقرزاده خسروشاهی

دوره 22، شماره 4 ، دی 1391، ، صفحه 38-54

چکیده

  ما در زندگى روزمره فضاهاى شهرى مختلفى را که حیات واقعى در آنها جریان دارد و صحنة واقعى حادثه است، تجربه مى کنیم. به این معنى که مکان ها با زندگى و تجربة شهروندان ارتباط مى یابند. درنتیجه تحلیل فضاهاى شهرى با توجه به اینکه بستر حیات مدنى شهر است، به رابطة بین مردم، فعالیت هاى آنان، و فضاهایى که خلق مى کنندیا در آن سکونت مى کنند، معطوف ...  بیشتر ما در زندگى روزمره فضاهاى شهرى مختلفى را که حیات واقعى در آنها جریان دارد و صحنة واقعى حادثه است، تجربه مى کنیم. به این معنى که مکان ها با زندگى و تجربة شهروندان ارتباط مى یابند. درنتیجه تحلیل فضاهاى شهرى با توجه به اینکه بستر حیات مدنى شهر است، به رابطة بین مردم، فعالیت هاى آنان، و فضاهایى که خلق مى کنندیا در آن سکونت مى کنند، معطوف مى شود. فضاهایى که خاطرات جمعى و فردى را در خود انباشته اند و هریک معناى خاصى به آن فضا مى بخشند. حال این پرسش مطرح مى شود که: بازشناسى معناى فضاهاى شهرى به چه روشى امکان پذیر است؟ در واقع هدف این مطالعه، ارائة روشى است که امکان بازشناسى معناى فضاى شهرى را با بهره گیرى از سیر تحول علم هرمنوتیک، در کنار کمک گرفتن از مى کند تا با پیش گرفتن رویکردى کیفى به شناخت ابعادى از معناىواقعى میدان ساعت تبریز دست یابد. تدوین شده است. ابتدا چهارچوب مفهومى و دیدگاه هاى چهار اندیشمند متقدم هرمنوتیک مورد بررسى قرار گرفته است. سپس چهارچوب تحلیلى پژوهش به صورت محورهاى پرسش ارائه شده و در نهایت در قسمت نمونة مطالعه شده به بازشناسى معناى میدان ساعت تبریز پرداخته شده است.یافته هاى این مطالعه نشان مى دهد که مى توان فرآیند جستجوى معناى نهفته در فضاهاى شهرى را با بهره گیرى توامان از علم هرمنوتیک و تئورى زمینه اى صورت داد. بر همین اساس با استفاده از مفاهیم ارائه شده در سیر تکاملى علم هرمنوتیک، مراحل کار به منظور انجام مصاحبه با شهروندان به روش کیفى تدوین و پیشنهاد شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 545.54 K

تأثیر فناورى اطلاعات و ارتباطات بر ساختار فضایى شهربا رویکرد طراحى شهرى نوترکیب

محمدصادق سهیلی پور؛ على غفارى؛ امیر شفیعى

دوره 22، شماره 3 ، مهر 1391، ، صفحه 65-74

چکیده

  ساختار فضایى ایجاد فضا و مکانى مناسب براى شهرنشینان، زمانى میسّر خواهد بود که،طراحان شهرى درک به روز و به نسبت جامعى از واقعیت شهر و جامعة پیرامون خود داشته باشند. در این میان طراحى شهرى نوترکیب، پارادایمى است که چنین محتوایى را دنبال میکند. در واقع طراح شهرى نوترکیب به دنبال درک پدید ههایى است که امروزه بر روى شهر و ساختار فضایى از ...  بیشتر ساختار فضایى ایجاد فضا و مکانى مناسب براى شهرنشینان، زمانى میسّر خواهد بود که،طراحان شهرى درک به روز و به نسبت جامعى از واقعیت شهر و جامعة پیرامون خود داشته باشند. در این میان طراحى شهرى نوترکیب، پارادایمى است که چنین محتوایى را دنبال میکند. در واقع طراح شهرى نوترکیب به دنبال درک پدید ههایى است که امروزه بر روى شهر و ساختار فضایى از جملة این پدیده هاست که نقش بسزایى در ICT . آن تأثیر میگذارند شکل دهى شهر امروزین دارد. از آنجا که این پدیده تأثیر قابل توجهى بر ارتباطات و دگرگونى کاربرى زمین شهرى دارد، در مقالة حاضر عامل تحول و ایجاد مرحلة پنجم از زندگى اجتماعی(عصر ارتباطات) مطرح می شود، که بر اساس پارادایم فکرى طراحى شهرى نوترکیب، متعاقباً به دگرگون کردن ساختار فضایى شهر می انجامد. در نهایت این پارادایم،الزا مهاى جدیدى را مطرح می کند که طراحان شهرى باید در کارهاى خود لحاظ کنند. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفى و تحلیلى،بر ICT نظریه هاى مطرح در زمینة شکل شهر براى نشان دادن تأثیر ساختار فضایى شهر تبیین و تشریح شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 175.34 K

مقالات علمى و مقالات علمى پژوهشى

شهرام پوردیهیمى

دوره 22، شماره 2 ، تیر 1391، ، صفحه 5-20

چکیده

  در یک نشریه، در نگارش مقالات اهداف متفاوتى دنبال مى شود، در نشریات علمى پژوهشى انتخاب مقالات بر اساس محتواى علمى پژوهشى آن ها، یعنى اصالت مباحث، عرضة یافته هاى جدید، و ابداعات صورت مى گیرد. در مقالات با هدف بررسى متغیرهاى مسئلة تحقیق، دیدگاه هایى در چهارچوب نظرى و روش هایى به منظور تحلیل یافته ها بیان مى شود، بنا بر این ساختارى نظام ...  بیشتر در یک نشریه، در نگارش مقالات اهداف متفاوتى دنبال مى شود، در نشریات علمى پژوهشى انتخاب مقالات بر اساس محتواى علمى پژوهشى آن ها، یعنى اصالت مباحث، عرضة یافته هاى جدید، و ابداعات صورت مى گیرد. در مقالات با هدف بررسى متغیرهاى مسئلة تحقیق، دیدگاه هایى در چهارچوب نظرى و روش هایى به منظور تحلیل یافته ها بیان مى شود، بنا بر این ساختارى نظام مند، به صورت روشن، قابلیت عرضة اطلاعات سودمند تحقیق را دارد، اطلاعاتى که در تعیین اعتبار مقالات علمى پژوهشى قضاوت مى شود. در این مقاله تلاش گردیده که، مقالات و گزارشات علمى پژوهشى؛ بر اساس نوع مسئله هاى تحقیق، دیدگاه ها، و روش هاى تبیین یافته هاى مورد بحث؛ توضیح داده و جنبه هایى به منظور تشخیص مقالات علمى پژوهشى از مقالات غیرپژوهشى مطرح شود. همچنین جامعة بین المللى تحقیقاتى، به منظور استاندارد کردن، به ساختارى نظام مند نظر دارد، که در انتها به آن پرداخته مى شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 183.1 K

ارزیابى میزان رضایت ساکنان از بازسازى مساکن روستایى استان لرستان پس از زلزلة فروردین سال 1385

علیرضا فلاحى؛ عبدالمجید خورشیدیان

دوره 22، شماره 2 ، تیر 1391، ، صفحه 95-106

چکیده

  تجارب نشان مى دهد که، على رغم تلاش هاى صورت گرفته براى ارتقاى برنامه هاى بازسازى پس از وقوع سوانح، غالباً این برنامه ها پاسخ گوى نیازهاى اساسى آسیب دیدگان نیست و باید به طور اساسى بازنگرى شوند. از جمله مهم ترین شیوه هاى ارتقاى برنامه هاى بازسازى، ارزیابى پس از اجراى آن ها است. با این ارزیابى، که هدف آن یادگیرى است، و در پى آن، با بررسى ...  بیشتر تجارب نشان مى دهد که، على رغم تلاش هاى صورت گرفته براى ارتقاى برنامه هاى بازسازى پس از وقوع سوانح، غالباً این برنامه ها پاسخ گوى نیازهاى اساسى آسیب دیدگان نیست و باید به طور اساسى بازنگرى شوند. از جمله مهم ترین شیوه هاى ارتقاى برنامه هاى بازسازى، ارزیابى پس از اجراى آن ها است. با این ارزیابى، که هدف آن یادگیرى است، و در پى آن، با بررسى تجربیات گذشته و شناخت تأثیرات پروژه هاى انجام شده، نتایج ارزشمندى براى بهبود پروژه هاىآتى در اختیار ما خواهد بود. در تحقیق حاضر، ضمن بررسى مدیریت بازسازى پس از زلزلة فرودین سال 1385 لرستان، با استخراج سیاست ها و رویکردهاى مدیریتىِ تأمین سرپناه در مناطق روستایى، به ارزیابى میزان رضایت آسیب دیدگان پرداخته مى شود. این تحقیق با هدف آمورش درس ها و راهکارهایى براى ارتقاى برنامه هاى بازسازى خانه ها در مناطق روستایى، مبتنى بر دو بخش نظرى و میدانى است و در آن از دو نگرش توصیفى و علّى بهره گرفته شده است. بدین منظور با استناد به نتایج حاصل از مطالعات میدانى دو سال پس از وقوع سانحه، ضمن ارزیابى نکات مثبت و منفى اقدامات، میزان رضایت آسیب دیدگان از خانه هاى بازسازى شده و شاخص هاى مرتبط با آن بررسى خواهد شد. در نهایت، بر لزوم تدوین برنام ههاى بازسازى با نگاهى هم هجانبه و کل ىگرا با در نظر داشتن نیازهاى اساسى آسی بدیدگان تأکید و تحقق اهداف بازسازى هم هجانبه مستلزم برنام هاى دقیق و درازمدت، با در نظر داشتن نیازهاى اقتصادى، اجتماعى، فرهنگى و روانى آسی بدیدگان، در کنار نیازهاى کالبدى و فضایى آنان دانسته مى شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.9 M

دشوارى هاى فراروى مرمتِ باغِ تاریخىِ ایرانى

رضا ابوئى؛ حمیدرضا جیحانى

دوره 22، شماره 2 ، تیر 1391، ، صفحه 107-117

چکیده

  باغ تاریخى جداى از غناى طبیعى، که ممکن است در بطن خود داشته باشد، به دلیل ارزش هاى فضایى کالبدى و تاریخى فرهنگى نیازمند صیانت و حفاظت است. در عین حال این گونة فضاىِ طرح اندازى شده، به دلیل برخى تفاوت ها با گونه هاى دیگر یا دست کم برخى ویژگى هاى ماهوى خود، از جمله حضور گستردة عناصر زنده و رشدکننده و وابستگىِ فراتر از استقرار بر زمین و ...  بیشتر باغ تاریخى جداى از غناى طبیعى، که ممکن است در بطن خود داشته باشد، به دلیل ارزش هاى فضایى کالبدى و تاریخى فرهنگى نیازمند صیانت و حفاظت است. در عین حال این گونة فضاىِ طرح اندازى شده، به دلیل برخى تفاوت ها با گونه هاى دیگر یا دست کم برخى ویژگى هاى ماهوى خود، از جمله حضور گستردة عناصر زنده و رشدکننده و وابستگىِ فراتر از استقرار بر زمین و خاک که ریشه در ماهیت آن دارد، در کنار هر فعالیت مبتنى بر حفاظت، نیازمند انواع اقداماتى متفاوت و مربوط به خود است. چنان که در سطح جهانى، منشور فلورانس، تحت عنوان متمم منشور ونیز، در زمینة حفاظت از باغ تاریخى و با نگاه به ویژگى هاى ذاتى آن تدوین شده است. در این مقاله با نظر به حوزه هاى اشاره شده، نگارندگان در پى روشن کردن مقدمات مرمت یک باغ تاریخى ایرانى هستند. مقدماتى که پرداختن به آن ها شرط نزدیک شدن به حوزة مرمت این نوع باغ تاریخى محسوب مى شود. هدف در مقالة حاضر دستیابى به نقاط دشوار و بغرنج و شناخت آن ها است و براى این منظور مطالعه و شناخت موضوعاتى چون ارتباط باغ با زمین، رشد و تغییر و تحول گیاهان، و نقش محورى آب مد نظر است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.49 M

زبان الگو و روانشناسى شناختى

حمید رضا شریف؛ فاطمه محمدعلى نژاد

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 23-40

چکیده

  با بررسى دنیاى پیرامونى، قاعده مندى خاصى در نظام پیچیدة طبیعت و ذهن انسان ها دیده مى شود، که براى برقرارى نظم و تعادل در زندگى ضرورى است. از این رو تصمیم گیرى در شرایط متفاوت ملزم به ساده کردن پیچیدگى ها از لحاظ ذهنى و یافتن نوعى قاعده مندى در نظم و بى نظمى است تا از این طریق الگوهایى را شناسایى و به خاطر بسپارند، الگوهایى که کشف آگاهانة ...  بیشتر با بررسى دنیاى پیرامونى، قاعده مندى خاصى در نظام پیچیدة طبیعت و ذهن انسان ها دیده مى شود، که براى برقرارى نظم و تعادل در زندگى ضرورى است. از این رو تصمیم گیرى در شرایط متفاوت ملزم به ساده کردن پیچیدگى ها از لحاظ ذهنى و یافتن نوعى قاعده مندى در نظم و بى نظمى است تا از این طریق الگوهایى را شناسایى و به خاطر بسپارند، الگوهایى که کشف آگاهانة الگوهاى طراحى را درپى دارد. کریستوفر الکساندر اولین بار با مطرح کردن نظریة"زبان الگو"گامى مؤثر در این زمینه برداشت، اما امروزه، على رغم طرح الگوهاى متعددى بر مبناى شناخت شهودى الکساندر، هنوز برخى اندیشمندان به این مبحث معمارى توجهى نکرده اند. این مقاله تلاشى است، براى یافتن چهارچوب علمى، به منظور تعریف زبان الگو، به تعبیرى تعریف ساختارى منسجم از ترکیب الگوها و مطابقت آن با ذهن و معانى ادراک شده. از این رو نظریات حوزة روا نشناسى شناختى مبناى مناسبى براى این تحقیق در نظر گرفته شده است نتایج بررسى هاى انجام شده، این مطلب را نشان مى دهد که، نظریة زبان الگو با نظریه هاى طرح واره شناختى قرابت بسیارى دارد و طرح واره را مى توان بازنماى ذهنى الگوها و ترکیب آن ها در مقیاس هاى مختلف دانست.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 200.76 K

معرفى سرداب هاى یزد و فضاهاى مرتبط با آن همراه تحلیلى از نگاه مفاهیم پایدارى

محمد کاظمى؛ سیدمحمدحسین آیت اللهى

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 41-56

چکیده

  مفهوم پایدارى یکى از مفاهیم حائز اهمیت در جهان امروز است.در این مفهوم به نگرشى جامع و کلى براى ارتباط یافتن سه عنصراجتماع، اقتصاد، و محیط توجه خاص مبذول مى شود. در برخى از کشورهاى در حال توسعه به جنبه هاى محیطى و تکنولوژیکى پایدارى فارغ از عوامل اجتماعى و اقتصادى توجه مى شود. مفهوم پایدارى یا هر مفهوم دیگرى که وارد ادبیات (ذهن و زبان)هر ...  بیشتر مفهوم پایدارى یکى از مفاهیم حائز اهمیت در جهان امروز است.در این مفهوم به نگرشى جامع و کلى براى ارتباط یافتن سه عنصراجتماع، اقتصاد، و محیط توجه خاص مبذول مى شود. در برخى از کشورهاى در حال توسعه به جنبه هاى محیطى و تکنولوژیکى پایدارى فارغ از عوامل اجتماعى و اقتصادى توجه مى شود. مفهوم پایدارى یا هر مفهوم دیگرى که وارد ادبیات (ذهن و زبان)هر کشور مى شود، باید متناسب با آداب و سنن آن مرز و بوم تفسیرشود تا فهم آن براى جامعه امکان پذیر و هضم آن در آن فرهنگ میسر شود. در راستاى خواسته هاى مطروحه فوق در این نوشته کوشش مى شود که دیدگاه جامع پیشینیان ایران زمین نسبت به مفهوم پایدارى در ساخت سرداب هاى یزد و فضاهاى مرتبط با آن بررسى شود و عناصر اجتماعى، اقتصادى، و محیطى این بناها کاویده شوند. بدین ترتیب با بررسى سرداب هاى یزد و فضاهاى مرتبط با آن که راهکارهاى محیطى استفاده شده در آن با جنبه هاى اجتماعى واقتصادى همراه شده است، ضابطه ها و احکام به کاررفته در طراحى معمارى پایدارآن که براى جهان امروز مفید و قابل استفاده و براى جامعة ایرانى مأنوس است استخراج و استنباط مى شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 6 M

بهینه سازى مصرف انرژى در ساختمان هاى مسکونى اقلیم سرد(نمونة موردى: شهر اردبیل)

فاطمه هاشمى؛ شاهین حیدرى

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 75-86

چکیده

  صرفه جویى در مصرف انرژى مبحث جدیدى در سطح جهانى نیست.اما در ایران به خصوص در بخش ساختمان اهمیت موضوع به تازگى روشن شده و اقداماتى اولیه در این راستا آغاز شده است. میانگین مصرف انرژى در ساختمان هاى ایران به ازاى هر متر مربع حدود310 کیلو وات ساعت در سال و 5/2 برابر مصرف کشورهای اروپایی در شرایط مشابه است از آن جا که 70%از ساختمان ها کاربری شان ...  بیشتر صرفه جویى در مصرف انرژى مبحث جدیدى در سطح جهانى نیست.اما در ایران به خصوص در بخش ساختمان اهمیت موضوع به تازگى روشن شده و اقداماتى اولیه در این راستا آغاز شده است. میانگین مصرف انرژى در ساختمان هاى ایران به ازاى هر متر مربع حدود310 کیلو وات ساعت در سال و 5/2 برابر مصرف کشورهای اروپایی در شرایط مشابه است از آن جا که 70%از ساختمان ها کاربری شان مسکونی است، بهینه سازی مصرف انرژی در این بخش به ویژه در مرحله طراحی ضروری است در طراحی ساختمان که به عهده معمار است کاهش مصرف انرژی با جانمایی فضاها در پلان بر اساس تطبیق الگوی اشغال فضا و چرخه خورشیدی، انتخاب پوسته مناسب با اقلیم،ابعاد و انواع بازشو،ودر نهایت استفاده از شیوه های مناسب برای جایگزین کردن انرژی های تجدیدی پذیر به جای انرژی های تجدید ناپذیر حاصل شود. در پژوهش حاضر تاثیر بازنگری در طراحی معماری ساختمان های مسکونی شهر اردبیل بر اساس چرخه خورشیدی بر بار حرارتی خانه محاسبه شده است. این محاسبات با شبیه سازى در نرم افزار محاسبات انرژى انجام پذیرفته است. خروجى شبیه سازى کامپیوترى، بار گرمایشى وسرمایشى مورد نیاز خانه در طول یک سال است. به وسیله محاسبات انرژى به دست آمده مى توان تأثیر جانمایى فضاها بر اساس چرخة خورشیدى، اصلاح پوستة ساختمان بر اساس مبحث نوزدهم صرفه جویى در مصرف انرژى، و تغییر دماى ترموستات بر اساس نمودار آسایش حرارتى منطقه بر مصرف انرژى یک متر مربع از خانه را ارزیابى کرد و بر اساس نتایج آن تصمیمات لازم را در مرحلة طراحى گرفت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.17 M

مقایسة تطبیقى شکل گیرى و تکوین فضاهاى عمومى در شهرهاى حومه اى جنوب تهران(مطالعة موردى: ورامین، قرچک، اسلام شهر)

سید محسن حبیبى؛ نوید پورمحمدرضا؛ جواد عرفانى؛ سارا حمیده

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 101-120

چکیده

  شناخت شیوه هاى زندگى انسان شهرى یا انسان در شهر، موضوعى است که در دهه هاى اخیر بدان توجه شده و پژوهش هاى انجام گرفته فارغ از خاستگاه فکرى و ایدئولوژیکى خود، به واکاوى و جستجو در این مفهوم و بازتولید مفاهیم و انگاره هاى مرتبط با آن پرداخته اند. در این میان آن چه بیش وکم بر آن توافق شده، تبلور جلوه هاى مدنى حیات انسان در فضاى عمومى است. ...  بیشتر شناخت شیوه هاى زندگى انسان شهرى یا انسان در شهر، موضوعى است که در دهه هاى اخیر بدان توجه شده و پژوهش هاى انجام گرفته فارغ از خاستگاه فکرى و ایدئولوژیکى خود، به واکاوى و جستجو در این مفهوم و بازتولید مفاهیم و انگاره هاى مرتبط با آن پرداخته اند. در این میان آن چه بیش وکم بر آن توافق شده، تبلور جلوه هاى مدنى حیات انسان در فضاى عمومى است. و بدین سبب حیات شهرى در گروى وجود و رونق فضاهاى عمومى معنا مى یابد و کیفیت این فضاها به عنوان معیار کیفیت زندگى شهرى به طور به عنوان معیار تکوین مفهوم « خودانگیخته » عام و در شهرهاى شهر به طور خاص، مد نظر قرار گرفته است. این نوشتار سعى بر آن دارد تا با شناسایى و مقایسة تطبیقى فضاهاى عمومى در سه شهر ورامین، قرچک، و اسلامشهر، در گام نخست مفاهیم عام فضا یا « فلسفة سیاسى اجتماعى » عرصة عمومى را بر مبناى دو رویکرد به گونه اى موجز واکاوى کند و « برنامه ریزى و طراحى شهرى » و در گام بعدى با عطف به ویژگى هاى عیان و مستتر در نمونه هاى پژوهش شده، انگارة فضاى عمومى را در چهارچوب سه گونة اصلى و یک گونة فرعى بررسى و تحلیل کند. تحلیل کلى یافته هاى پژوهش بر مبناى شباهت ها و تفاوت هاى فضاى عمومى در این سه شهر در قالب سه معیار کالبدى، عملکردى، و اجتماعى نشان از آن دارند که در هر سه شهر گونه هاى بسیار شاخص و متفاوتى از فضاهاى شهرى و عرصه هاى عمومى تکوین یافته که ویژگى هاى آنان در ارتباط با علل و نحوة شکل گیرى سه شهر بسیار معنادار است؛ ورامین شکل دهندة مراجع ذهنى پرقدرت و فضاهاى عمومى باهویت و معنادار، قرچک در آغاز پویشى براى به دست آوردن هویت شهرى و فضاهاى مرتبط با آن، و اسلام شهر به سرعت در حال تولید فضاهاى شهرى و مراجع نمود جلوه هاى حیات مدنى است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 6.33 M

اولوی تبندی برنامه های شهرداری با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبیمطالعۀ موردی: شهرداری شهرستان سردشت

هیرش سلطان پناه؛ هیبت ا... صادقی؛ مهران محمدی

دوره 18، 3-4 ، شهریور 1388

چکیده

  تحقیق در علوم برنامه ریزی و توسعه، علاوه بر همۀ آنچه در روش های تحقیق دیگر علوم انسانی مطرح و مورد استفاده است، نیازمند تکنکیهایی است که توان و امکان دورنگری، پی شبینی و درک و بیان فرایندهای پیچیده و پویا را نیز فراهم کند، علت آن این است که رو شها و تکن کیهای تحقیق در دیگر علوم انسانی و به خصوص علوم اجتماعی فراتر از «آنچه اتفاق افتاده ...  بیشتر تحقیق در علوم برنامه ریزی و توسعه، علاوه بر همۀ آنچه در روش های تحقیق دیگر علوم انسانی مطرح و مورد استفاده است، نیازمند تکنکیهایی است که توان و امکان دورنگری، پی شبینی و درک و بیان فرایندهای پیچیده و پویا را نیز فراهم کند، علت آن این است که رو شها و تکن کیهای تحقیق در دیگر علوم انسانی و به خصوص علوم اجتماعی فراتر از «آنچه اتفاق افتاده » و «آنچه هست » را بررسی و تحلیل نم یکند. این در حالی است که تشخیص و تعیین بهترین وضعیتی که «م یتواند و باید باشد » و یافتن پاسخ و راه حلی برای «اقدام لازم برای دسترسی به چنین وضعیتی » از وظایف اصلی کی مطالعه در حیطۀ علوم برنامه ریزی و توسعه است. در این پژوهش، تلاش شده است تا با تصمی مگیری گروهی و نظرخواهی از افراد خبره در این زمینه هر کی از برنامه های هشت گانۀ شهرداری شهرستان سردشت و همچنین پروژ ههای مطرح در هر برنامه به کمک روش آ. اچ. پ. AHP( ۱ ( اولوی تبندی شود و فرایند تخصیص بودجه براساس به دست آمده صورت پذیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 319.57 K

بررسی آثار مدرنیتۀ غرب بر شهرسازی ایران

رحمت محمدزاده

دوره 18، 3-4 ، شهریور 1388

چکیده

  در این مقاله، به بررسی آثار مدرنیتۀ غرب بر شهرسازی ایران میپردازیم. مدرنیته از نظر مکانی، خاستگاهی غربی دارد؛ اما مفهوم خاصی ندارد و رویکردی به جنبه های متفاوت فرهنگ است که درعصر نوزایی مطرح شد. هدف آن هم تبیین توانایی انسان و تسلط صرفاً عقلانی بر خود و جامعه است. در چنین فضای فکری، قرن هجدهم شاهد ظهور انقلاب صنعتی بود و بنا بر ماهیت ...  بیشتر در این مقاله، به بررسی آثار مدرنیتۀ غرب بر شهرسازی ایران میپردازیم. مدرنیته از نظر مکانی، خاستگاهی غربی دارد؛ اما مفهوم خاصی ندارد و رویکردی به جنبه های متفاوت فرهنگ است که درعصر نوزایی مطرح شد. هدف آن هم تبیین توانایی انسان و تسلط صرفاً عقلانی بر خود و جامعه است. در چنین فضای فکری، قرن هجدهم شاهد ظهور انقلاب صنعتی بود و بنا بر ماهیت خود، تغییر و تحولات اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و فیزیکی عظیم و گسترده ای را موجب شد. در حقیقت، تحولات عصر جدید به رشد انقلاب صنعتی و خود انقلاب صنعتی به شکل گیری شهرسازی جدید انجامید. با انطباق این بحث با واقعیت موجود در ایران، میتوان گفت که رشد مدرنیته و نیز شهرسازی مدرن کشور ما، عاری از زمینه ها و بسترهای اجتماعی، اقتصادی، فکری و فرهنگی بوده است. توسعۀ مدرنیته و شهرسازی، پیش از آنک‌ه به عوامل ریش های و محتوایی معطوف باشد، بیشتر در جنبه های کالبدی و فیزیکی تجلی یافته است. بدیهی است که با چنین وضعیتی، شهرسازی نه دارای هویت ملی و محلی است و نه ب هرغم استفاده از رو شها و تکنی کهای غربی، حاوی مدرنیسم در معنای غربی است. بنابراین، بررسی و شناخت عمیق ماهیت و فرایند مدرنیته و شهرسازی مدرن غرب و نیز واقعیات و عوامل محتوا یی شهرسازی کشور و نیز ارتباط یدهی و تلفیق بهینۀ این دو در زمینۀ نیل به نقطه ای متعادل و پایدار ضروری می نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 350.45 K

معماری در عصر تغییر اقلیم

رفیعه فرشچی

دوره 18، 3-4 ، شهریور 1388

چکیده

  بخشی از اشعۀ خورشید در برخورد با لایۀ اتمسفر زمین جذب و بخشی بازتابیده میشود. میزان جذب اشعۀ خورشید 70 درصد و میزان بازتاب آن 30 درصد است. این نسبت جذب و بازتاب موجب میشود دمای کرۀ زمین در حد مطلوب 15 + درجۀ سانت یگراد باشد. اما مطالعات و شواهد نشان میدهد که پس از انقلاب صنعتی، به دلیل انتشار بیش از حد گازهای گلخانه ای و مصرف سوختهای فسیلی، ...  بیشتر بخشی از اشعۀ خورشید در برخورد با لایۀ اتمسفر زمین جذب و بخشی بازتابیده میشود. میزان جذب اشعۀ خورشید 70 درصد و میزان بازتاب آن 30 درصد است. این نسبت جذب و بازتاب موجب میشود دمای کرۀ زمین در حد مطلوب 15 + درجۀ سانت یگراد باشد. اما مطالعات و شواهد نشان میدهد که پس از انقلاب صنعتی، به دلیل انتشار بیش از حد گازهای گلخانه ای و مصرف سوختهای فسیلی، ذرات معلق در هوا و میزان آلودگی بیشتر شده و نسبت جذب به بازتاب تا 72 به 28 درصد رسیده است. این تغییر موجب گرم شدن کرۀ زمین شده و بر ادامۀ حیات انسان تأثیرات مخربی برجای گذاشته است. انتشار گازهای گلخان های با مصرف سوخ تهای فسیلی ارتباط مستقیم دارد. به این سبب، پیش بینی تمهیداتی برای کاهش مصرف سوختهای فسیلی و استفاده از انرژ یهای پایدار، ضرورتی اجتنا بناپذیر است. با توجه به این که بیش از 50 درصد از مصرف انرژی در شهرها و بیش از 45 درصد آن در بناهاست، تمهید هرگونه روشی برای کاهش و صرفه جویی و بهین هسازی این مقدار مصرف در شهرها و بناهاو درنهایت، کاهش تولید گازهای گلخانه ای، تأثیر بسیار زیادی در جلوگیری از روند تغییر اقلیم و گرمایش جهانی خواهد داشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 438.66 K

از سرشک تا پارگیناطوار حضور آب در شهر به روایت متون نثر فارسی

مهرداد قیومی بیدهندی

دوره 18، 3-4 ، شهریور 1388

چکیده

  آب، به ویژه در دیاری کم آب چون ایران زمین، جایگاهی مهم در تکوین و بقا و در صورت و حیات شهرها داشته است؛ اما در شناخت شأن آب در شهر ایرانی نمیتوان به همین محدودیت آب وهوایی بسنده کرد. آنچه جایگاه آب در شهر ایرانی را پدید آورده است مجموع های از عوامل است در دامنه ای از خیال و ذهنیت ایرانیان تا عوامل مادی و جغرافیایی. جایگاه آب در شهر ایرانی ...  بیشتر آب، به ویژه در دیاری کم آب چون ایران زمین، جایگاهی مهم در تکوین و بقا و در صورت و حیات شهرها داشته است؛ اما در شناخت شأن آب در شهر ایرانی نمیتوان به همین محدودیت آب وهوایی بسنده کرد. آنچه جایگاه آب در شهر ایرانی را پدید آورده است مجموع های از عوامل است در دامنه ای از خیال و ذهنیت ایرانیان تا عوامل مادی و جغرافیایی. جایگاه آب در شهر ایرانی مجموعه ای است از ذهن و عین؛ و لازمۀ شناخت نسبت میان آب و شهر ایرانی شناخت این پدیده در همۀ مراتب است، از خیال تا واقعیت. برخی از ویژگیهای این مجموعه در مظاهر فرهنگ ایرانی به ظهور رسیده است. از جملۀ این مظاهر متون فارسی است. در این مقاله، مراتب گوناگون حضور آب در شهر و نسبت آن دو در متون مهم نثر فارسی سده های نخست اسلامی معرفی و بررسی میشود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 196.2 K

سیالیّت معنا یی بنا

سیدامیر منصوری؛ مرضیه آزاد ارمکی

دوره 18، 3-4 ، شهریور 1388

چکیده

  در این نوشتار از این لحاظ به بنا توجه شده که مورد استفادۀ مردم است و در ذهن آنان تفسیر میشود. در اینجا تأکید بر آن است که بر خلاف برخی پندار های معمول، معنای بنا سیال است. سیالیت معنایی بنا معلول تفاو ت گرو ههای اجتماعی مصر ف کنندگان و نیز دگرگونی کارکردهاست. در ادامه، انواع رمزگان بنا با استفاده از رویکردی نشان هشناختی بررسی میشود. همچنین ...  بیشتر در این نوشتار از این لحاظ به بنا توجه شده که مورد استفادۀ مردم است و در ذهن آنان تفسیر میشود. در اینجا تأکید بر آن است که بر خلاف برخی پندار های معمول، معنای بنا سیال است. سیالیت معنایی بنا معلول تفاو ت گرو ههای اجتماعی مصر ف کنندگان و نیز دگرگونی کارکردهاست. در ادامه، انواع رمزگان بنا با استفاده از رویکردی نشان هشناختی بررسی میشود. همچنین اهمیت تفسیرهای مردم از بنا با رویکردی هرمنوتی یک تحلیل و بیان میشود که چگونه آثار معماری و اجزای آن زنده اند و در پیوند با زندگی ما معنا م ییابند. به تعبیری دیگر، معنای یک بنا پیاپی در مکالمه با زندگی هر روزه شکل م یگیرد. البته ظرفیت پذیرش معانی تازه در ساختما نهای مختلف یکسان نیست. از این رو، میتوان آثاری را ستود که به لحاظ کالبدی هر چه با ثبات تر و، به عکس، به لحاظ معنایی هر چه پویاترند؛ چرا که امکان خلق معانی فرهنگی بیشتری را فراهم میکنند و به مخاطب خلاق امکا نهای بیشتری میدهند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 573 K

معرفی باغ تخت شیرازبر پایۀ اسناد مصور و مکتوب

حمیدرضا خوئی؛ محمدرضا گراوندپور

دوره 18، 3-4 ، شهریور 1388

چکیده

  مطابق مدارک تاریخی «باغ تخت » را در اواخر قرن پنجم یا اوایل قرن ششم هجری، با نام «تخت قراچه » در شمال دشت «شیراز » و بر تپه ای در جنوب «باباکوهی » ساختند. این باغ در قرن نهم منبع الهام گورکانیان و معماران آنها بود. در زمان صفویان دریاچ های درپای آن وجود داشت. در اواخر عهد صفویان یا عهد زندیان، باغی و عمارتی در بالا و نهری بر دامنه و استخری ...  بیشتر مطابق مدارک تاریخی «باغ تخت » را در اواخر قرن پنجم یا اوایل قرن ششم هجری، با نام «تخت قراچه » در شمال دشت «شیراز » و بر تپه ای در جنوب «باباکوهی » ساختند. این باغ در قرن نهم منبع الهام گورکانیان و معماران آنها بود. در زمان صفویان دریاچ های درپای آن وجود داشت. در اواخر عهد صفویان یا عهد زندیان، باغی و عمارتی در بالا و نهری بر دامنه و استخری در پایینِ باغ بود. درآغاز زمامداری قاجاریان، عمارت جدیدی به جای عمارت پیشین ساختند و باغ «تخت قاجار » نام گرفت. در میانۀ این دوره، شیب باغ کرت بندی شد و باغ شکل مفصل و پُرشکوهی یافت. از اواخر این دوره، رو به ویرانی رفت. در عهد پهلوی بخش هایی از آن بازسازی شد لیکن طرح باغ مخدوش شد. سرانجام باغ در قلمرو قرارگاه نظامی شهر قرارگرفت و تا کنون بخش اعظم آن ویران شده است مقالۀ پیش رو بر پایۀ پژوهش یاست به نیت رفع ابهام از گذشتۀ «باغ تخت » شیراز. از آنجا که باغ تخت در تصرف پایگاه نظامی است کاوش در آن میسر نیست و باید به اطلاعات مکتوب و مصور اکتفا کرد. بیشتر اطلاعات این مقاله هم از منابع مکتوب گرد آمد؛ منابعی که اخبار پراکنده ای از قرن پنجم تا کنون فراهم کرد. مدارک دیگر عکسهایی بود که وجوهی از سیمای باغ را از عهد ناصرالدین شاه تا کنون نشان میداد. یک نقاشی از قرن نهم، یک تصویر آب مرکب از اواخر دورۀ صفویان یا شاید عهد افشاریان، و یک طرح سیاه قلم از اواسط دورۀ قاجاریان دیگر اسناد تصویری بود. این اسناد علاوه بر آن که گوشه هایی از سیر تحول این باغ هزار ساله را روشن کرد، ابهامهایی هم پیش آورد. با این اخبار تاریخچۀ مختصر «باغ تخت » نوشته شد تا امکان تأمل در معماری آن فراهم شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 668.13 K

باغهای چهارگانه، ترجمان باورهای مقدس نمونۀ موردی فین

سیما منصوری

دوره 18، 3-4 ، شهریور 1388

چکیده

  با غهای ایرانی گاه با ساختار چهاربخشی شکل گرفته اند و رمزهایی از حکمت و عرفان ایرانی و اسلامی در خود نهفته دارند. در بازگفت این اندیشه کوشید هایم رمزهای با غهای چهارگانه بر پایۀ باور مقدس را بگشا ییم. درک این رمزها با آگاهی از دانش حکمت در حوزۀ دریافت هایی از معانی چهار گوهر بنیادین ماده )خاک، آب، باد و آتش( و صناعاتی است که از این چهار ...  بیشتر با غهای ایرانی گاه با ساختار چهاربخشی شکل گرفته اند و رمزهایی از حکمت و عرفان ایرانی و اسلامی در خود نهفته دارند. در بازگفت این اندیشه کوشید هایم رمزهای با غهای چهارگانه بر پایۀ باور مقدس را بگشا ییم. درک این رمزها با آگاهی از دانش حکمت در حوزۀ دریافت هایی از معانی چهار گوهر بنیادین ماده )خاک، آب، باد و آتش( و صناعاتی است که از این چهار گوهر در باغ سازی ایرانی ۱پدید آمده و با جهان بینی مشارکت در اندیشۀ ایرانی پیوندهایی ژرف برقرار ساخته است و راز تقدس آن را میتوان در مانایی اش جست وجو کرد.از دریافتهای این بازنمود اندیشه میتوان چند مهم برشمرد: تشریک گوهر خاک با چهارباغ به زایش و رویش برکت و منزل گرفتن چهارباغ در مکان های مشخصی از باغ منجر میشود.تشریک گوهر آب با چهارنهر موجب یافتن سامانه و تعیِّن بخش قدر )اندازه( در آن و منزل گرفتن آب به شکل چشمه، نهر، حوض فواره و آب نما شده است. افزون بر این، تشریک گوهر باد با چهاردیوار به شکل گیری حصارها و دریاف تهای عمیق شهودی از عرفان ایرانی و اسلامی در حوزۀ باغ سازی ایرانی انجامیده که راه گشای کشف رمزهای نهفته در درون این پدیدۀمان است. در نهایت، تشریک گوهر آتش با چهارطاق یا کوشک در باغ، موجب پیدایش مکانی برای یافتن دریافت هایی از منازلگاههای چهارگانه )چهارفصل و تقسیمات چهارگانۀ روز( است. به هر روی، این گوهرها در درون انسان باهنبازی خود موجب پیدایش مزاجها و طبایع و اخلاط شده اند که تعادل روح وجسم وابسته به آنهاست. در باغ ایرانی نیز این گوهرهای چهارگانه «منزل » م یگیرند و به دست انسان ایرانی تقدیس میشوند. بدی نسان از مه مترین دلایل پیدایش ساحت لطیف و روحانی باغ ایرانی، حضور تعاد لبخش گوهرها و صناعات حاصل از گوهرهای چهارگانه است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 499.92 K

تأملی در معماری سنتی

ناهید صادقی پى

دوره 18، 3-4 ، شهریور 1388

چکیده

  معماری سنتی اصطلاحی است که در صحبتهای بسیاری ازمعماران، مقال هها و کتا بها، بحثهای مطرح شده در دانشکده های معماری، موضوعات مطرح شده در گفت وگوها و همایشهای مربوط به معماری و امثال آ نها به کار میرود و همۀ شنوندگان مفهوم آن را می فهمند و در پاسخ گوینده سؤال نمی کنند معماری سنتی چیست؟ اما در پر سوجو از افراد متفاوت، متوجه م یشویم هر کسی ...  بیشتر معماری سنتی اصطلاحی است که در صحبتهای بسیاری ازمعماران، مقال هها و کتا بها، بحثهای مطرح شده در دانشکده های معماری، موضوعات مطرح شده در گفت وگوها و همایشهای مربوط به معماری و امثال آ نها به کار میرود و همۀ شنوندگان مفهوم آن را می فهمند و در پاسخ گوینده سؤال نمی کنند معماری سنتی چیست؟ اما در پر سوجو از افراد متفاوت، متوجه م یشویم هر کسی از ظن خود این اصطلاح را معنی میک‌ند و برای آن مفهوم خاصی در نظر دارد. به این سبب، در این مقاله سعی داریم در این امر تأمل کنیم و به معنی روشن تری برای معماری سنتی دست یابیم.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 944.2 K

ظرفیت سنجی توسعۀ محله ای در فرایند توسعۀ پایدار شهری مطالعۀ موردی: محلۀ کلکت هچی یا راستهک‌وچۀ شهر تبریز

مجتبی رفیعیان؛ علی اکبر تقوایی؛ حسن وحدانی

دوره 19، 2-1 ، اردیبهشت 1388

چکیده

  امروزه توجه به ظرفی تهای توسع های درون مناطق شهری را به عنوان سیاست نوین و عمل یای در حوزۀ برنامه ریزی شهری پذیرفته اند. این توجه به ویژه با گسترش مفهوم توسعۀ پایدار شهری که درآن بهره گیری موثر و پایدار از ظرفی تهای توسعه ای رهاشده درون مناطق شهری )به صورت بافتهای ناکارامد و موسوم به فرسوده(را توصیه میکند، اهمیت مضاعف پیدا کرده است. مقالۀ ...  بیشتر امروزه توجه به ظرفی تهای توسع های درون مناطق شهری را به عنوان سیاست نوین و عمل یای در حوزۀ برنامه ریزی شهری پذیرفته اند. این توجه به ویژه با گسترش مفهوم توسعۀ پایدار شهری که درآن بهره گیری موثر و پایدار از ظرفی تهای توسعه ای رهاشده درون مناطق شهری )به صورت بافتهای ناکارامد و موسوم به فرسوده(را توصیه میکند، اهمیت مضاعف پیدا کرده است. مقالۀ حاضر به طرح الگویی برای شناسایی ظرفی تهای توسعۀ محله ای و چگونگی سنجش سهم هریک از ظرفیتها، برای دستیابی به توسعۀ پایدار شهری م یپردازد. در این مقاله پس از طرح کلیات و بیان الگوهای معاصر رایج در امر مداخله در محلات، به شناسایی ظرفیتهای توسعه ای موجود در محلات، رابطۀ الگوهای رفتاری باظرفیتهای قابل استفاده و بارگذاری مجدد آن پرداخته میشود. نتایج مطالعه نشان داد که در محلۀ کلکت هچی )که از محلات قدیم تبریز است(امکان ظرفیت سازی سکونتی برای بالغ بر 40 درصد افزایش جمعیت به نسبت وضع موجود، صرفاً از طریق ظرفیت سازی در زیرساختهای موجود و فضاهای رهاشده در محله وجود دارد. این بدان معناست که از طریق بازیافت این فضای رها شده، میتوان سهم موثری از جمعیت متقاضی را در این محله اسکان داد. نتیجۀ این فرایند بهبود الگوی اسکان شهری و تقویت پایداری در نظام توسعۀ شهری خواهد شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 319.57 K

برنامه ریزی راهبردی توسعۀ فعالیتهای گردشگری منطقۀ پیر بکران

سیدمجتبی قاضی میرسعید؛ مهدی صفری

دوره 19، 2-1 ، اردیبهشت 1388

چکیده

  برنامه ریزی فعالیتهای گردشگری به چارچوب کلی نسبت میان انسان و طبیعت م یپردازد. در این زمینه محی طهای طبیعی و انسانی،و قابلیت ها و استعدادهای آنها، از جمله عواملی است که ارزیابی میشود و هر یک به صورتی نسبی نقش خود را در توسعه و رونق این فعالیت نشان م یدهد. هر یک از توا نها و منابع زیست محیطی که با فراغت انسان در رابطه است، به فعالیتهای ...  بیشتر برنامه ریزی فعالیتهای گردشگری به چارچوب کلی نسبت میان انسان و طبیعت م یپردازد. در این زمینه محی طهای طبیعی و انسانی،و قابلیت ها و استعدادهای آنها، از جمله عواملی است که ارزیابی میشود و هر یک به صورتی نسبی نقش خود را در توسعه و رونق این فعالیت نشان م یدهد. هر یک از توا نها و منابع زیست محیطی که با فراغت انسان در رابطه است، به فعالیتهای گردشگری شکلی متفاوت میبخشد و موجب تنوع فعالیتها و منابع گوناگون گردشگری میشود. شرایط اقتصادی و بینش فرهنگی اجتماعی مردم نیز با توجه به تسهیلات و امکانات و تأسیسات گردشگری موجود، زمینه های لازم را برای انجام فعالیتهای گردشگری ایجاد میکند؛ چنا نکه هر یک از گرو ههای انسانی در جوامع مختلف، شیو ه های متفاوتی از فعالیت های گردشگری را، چه به صورت انفرادی و چه در شکلی سازمان یافته، برمیگزینند. از آنجا که با بهره برداری از قابلیتهای گردشگری هر منطقه میتوان برای توسعۀ آن منطقه زمین های پویاو فعال فراهم کرد، تحلیل این قابلی تها و پیش نهادن راهکارهایی برایتوسعه گردشگری اهمیت ویژه دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 350.45 K

بررسی شیوه های طراحی سیستمهای فتوولتائیک یکپارچه با ساختمان

راحیل وفائى

دوره 19، 2-1 ، اردیبهشت 1388

چکیده

  در کشور ایران به سبب مشکلات منابع انرژ ی فسیلی )محدودیت وآلودگیهای زیست محیطی(،محدودی تهای برق رسانی،لزوم استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، و وجود منبع عظیم انرژی خورشیدی درسرتاسر ایران و ضرورت حداکثر بهره برداری از این انرژی، امروزه یکی از بهترین راههابه کار گیری سیستمهای فتوولتائیک به صورت«ساختما نهای یکپارچه با فتوولتائیک 2» است. ...  بیشتر در کشور ایران به سبب مشکلات منابع انرژ ی فسیلی )محدودیت وآلودگیهای زیست محیطی(،محدودی تهای برق رسانی،لزوم استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، و وجود منبع عظیم انرژی خورشیدی درسرتاسر ایران و ضرورت حداکثر بهره برداری از این انرژی، امروزه یکی از بهترین راههابه کار گیری سیستمهای فتوولتائیک به صورت«ساختما نهای یکپارچه با فتوولتائیک 2» است. نمونه های بسیاری ازاین رویکرد را در کشورهای مختلف میتوان دید که رشدی چشمگیر داشته و همچنان رو به پیشرفت است.معماران و طراحانی که در پی طراحی ساختما نهای بی آی پی وی هستند، باید طریقۀ ترکیب فتوولتائیکها با بنا و مسائلی را که درطراحی باید به آنها توجه شود و به طور کلی شیوه های طراحی بی آی پی وی را بدانند؛ اینکه فرایند طراحی بی آی پی وی را چگونه آغاز کنند، در طی این فرایند چگونه عمل کنند، و به پرسش هایی که در این زمینه پیش میآیدچگونه پاسخ درست و مناسب دهند. در این مقاله، شیوه های طراحی ساختما نهای یکپارچه با فتوولتائیک از قبیل تع یین جهت و شیب فتوولتائی کها،سایه اندازیها،هماهنگی با سیستمهای غیرفعال خورشیدی، تهویۀ سیستم، ترکیب فتوولتائی کها با ساختمان و تأثیراتی که بر یکدیگر می گذارند،تأثیر فرم پلان و شیب دیوارنمای ساختمان بر نیروی سیستم فتوولتائیک، تعیین نوع و توان سیستم، هماهنگی میان معمار و دیگر مهندسان دست اندرکار ساختمان و به طور کلی مسائلی که در طول فرایند طراحی ساختمان یکپارچه با فتوولتائیک مطرح میشود،بررسی و در هر زمینه پیشنهادها و راهکارهایی عرضه شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 438.66 K

سنجش مهار تهای طراحی در آموزش معماری

سعید میرریاحی

دوره 19، 2-1 ، اردیبهشت 1388

چکیده

  در روش های جدید ارزیابی دستاوردهای دانشجویی، به ویژه پروژه های طراحی معماری، نظر دانشجویان، چه طراح و چه دیگران، بسیار مهم است. استفاده از شواهد مکتوب هم، برای ارزیابی دانشجویان، از نکات خاص ارزشیابی است. به کار گیری رایانه و افزایش همکاری و همفکری بین دانشجویان در مسیر یادگیری و پیشرفت آنان بسیار مؤثر است. شاید بتوان به دسته بندی ...  بیشتر در روش های جدید ارزیابی دستاوردهای دانشجویی، به ویژه پروژه های طراحی معماری، نظر دانشجویان، چه طراح و چه دیگران، بسیار مهم است. استفاده از شواهد مکتوب هم، برای ارزیابی دانشجویان، از نکات خاص ارزشیابی است. به کار گیری رایانه و افزایش همکاری و همفکری بین دانشجویان در مسیر یادگیری و پیشرفت آنان بسیار مؤثر است. شاید بتوان به دسته بندی قالب قبولی از عوامل اصلی مؤثر بر ارزشیابی و داوری پروژ ههای طراحی معماری دست یافت.اگر دانشجویان معیارها را تنظیم کنند، نظر آنها به سمت اهداف مشخصی متمرکز میشود. در این روش دانشجو قادر است بر طبیعت و شکل ارزیابی اثر گذارد. در همین زمان دانشجویان باید الزامات اهداف ویژه را برآورده کند )ارزیابی مشترک(. با وضوح یافتن معیارها دانشجویان هم دوره قادرند که در گفتگوها سهیم باشند )ارزیابی همتایان( و با نگاه انتقادی به معیارها و ضوابط و ارز شهای مشخصی بنگرند که در تنظیم آنها مؤثر بوده اند و از راه این تحلیل انتقادی به منتقدانی توانا تبدیل شوند و همان گونه به معیارهائی بنگرند که از اهداف ویژۀ آموزش مشتق میشود. از نکات مهم این روش محور قرار دادن دانشجوست درعرضۀ معیارها و ارزیابی آموزشی.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 196.2 K

بررسی تحلیلی مسکن روستایی در ایران

محسن سرتیپی پور

دوره 19، 2-1 ، اردیبهشت 1388

چکیده

  مسکن و کالبد مناسب در روستاها، پس از انقلاب اسلامی، همواره تقاضای مردم و صاحب نظران و دغدغۀ دولتها بوده است.بررسی برنامه های توسعه پنج سالۀ پس از انقلاب مؤید این تقاضا و نشان دهندۀ روند رو به رشد و افزایش چشمگیر طر حهای بهسازی مسکن و ارتقای محیط کالبدی در روستاهاست. 2اما در کشور پهناوری مانند ایران که مناطقی گوناگون دارد، با تنوع جغرافیایی ...  بیشتر مسکن و کالبد مناسب در روستاها، پس از انقلاب اسلامی، همواره تقاضای مردم و صاحب نظران و دغدغۀ دولتها بوده است.بررسی برنامه های توسعه پنج سالۀ پس از انقلاب مؤید این تقاضا و نشان دهندۀ روند رو به رشد و افزایش چشمگیر طر حهای بهسازی مسکن و ارتقای محیط کالبدی در روستاهاست. 2اما در کشور پهناوری مانند ایران که مناطقی گوناگون دارد، با تنوع جغرافیایی و اقلیمی و قومی و اقتصادی و هوی تهای خاص محلی ومنطقه ای، نوع نیازها و کاست یها متفاوت است. با وجود این تفاو تها، اطلاعات دقیق دربارۀ خصوصیات کالبدی روستاها وجود ندارد و،حداقل تا زمان حاضر، برنام ههای منطقه ای تدوین نشده است. از این رو سا لهاست برنامۀ به سازی کالبدی روستاهای کشور از الگویی یکسان تبعیت کرده و تفاوت بین استان ها محدود به تعداد طر حهاو میزان اعتبارات است. ساختار متمرکز نظام برنامه ریزی توسعه و قوانین آن نیز در این رویه بی اثر نبوده و مانع حرکت به سوی محل یگرایی و منطقه ای کردن سیاستها شده است.در سال 1382 بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، با همکاری سازمان برنامه و بودجه ومشاوران دارای صلاحیت در زمینۀ آمارهای زیربنایی، ویژگ یهای مسکن روستایی را، در سطح استانهای کشور، نمونه گیری و گردآوری کرد. این داده ها در سال83 منتشر شد. 3 ارزیابی و تحلیل داده های این نمونه گیری، که اولین هم بود،تفاو تهایی را، در مسکن و نیاز مسکونی بین استا نها، آشکار کرد. توجه به این تفاو تها در ارتقای محیط کالبدی و تأمین مسکن مناسب بسیار مؤثر است. در این تحقیق مسکن روستایی از چهار بعد مهم ارزیابی شده است: الف(کالبد )استحکام و میزان فضا(؛ ب( امکانات آسایشی و رفاهی؛ ج( نقش فعالیتهای معیشتی در مسکن و جایگاه اقتصادی آن؛ د( بعد زیست محیطی نتایج ارزیابی ضمن نشان دادن کاستی های حاد و پنهان در برخی استا نها ضرورت سیاستگذاری منطقه ای در طر حهای مسکن و عمران روستایی را اثبات م یکند. همچنین نتایج ارزیابی نشا ندهندۀ برخی ویژگ یهای کالبدی و هویت ساز معماری روستایی در استا نهاست که میتواند به صورت احکام ارزشی در جهت حفظ هویت معماری ملی و بومی در دستورالعم لهای طراحی و ساخت در نظر آید.این مقاله با نشان دادن تفاو تهای بین استا نها با استفاده از داده های نمونه گیری سال 1382 و روشن کردن وضعیت هر استان، سیاس تگذاری منطق های متناسب با وضعیت پی شرو را توصیه میکند

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 573 K