بررسی تحلیلی مسکن روستایی در ایران

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسنده

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مسکن و کالبد مناسب در روستاها، پس از انقلاب اسلامی، همواره تقاضای مردم و صاحب نظران و دغدغۀ دولتها بوده است.بررسی برنامه های توسعه پنج سالۀ پس از انقلاب مؤید این تقاضا و نشان دهندۀ روند رو به رشد و افزایش چشمگیر طر حهای بهسازی مسکن و ارتقای محیط کالبدی در روستاهاست. 2اما در کشور پهناوری مانند ایران که مناطقی گوناگون دارد، با تنوع جغرافیایی و اقلیمی و قومی و اقتصادی و هوی تهای خاص محلی ومنطقه ای، نوع نیازها و کاست یها متفاوت است. با وجود این تفاو تها، اطلاعات دقیق دربارۀ خصوصیات کالبدی روستاها وجود ندارد و،حداقل تا زمان حاضر، برنام ههای منطقه ای تدوین نشده است. از این رو سا لهاست برنامۀ به سازی کالبدی روستاهای کشور از الگویی یکسان تبعیت کرده و تفاوت بین استان ها محدود به تعداد طر حهاو میزان اعتبارات است. ساختار متمرکز نظام برنامه ریزی توسعه و قوانین آن نیز در این رویه بی اثر نبوده و مانع حرکت به سوی محل یگرایی و منطقه ای کردن سیاستها شده است.در سال 1382 بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، با همکاری سازمان برنامه و بودجه ومشاوران دارای صلاحیت در زمینۀ آمارهای زیربنایی، ویژگ یهای مسکن روستایی را، در سطح استانهای کشور، نمونه گیری و گردآوری کرد. این داده ها در سال83 منتشر شد. 3 ارزیابی و تحلیل داده های این نمونه گیری، که اولین هم بود،تفاو تهایی را، در مسکن و نیاز مسکونی بین استا نها، آشکار کرد. توجه به این تفاو تها در ارتقای محیط کالبدی و تأمین مسکن مناسب بسیار مؤثر است. در این تحقیق مسکن روستایی از چهار بعد مهم ارزیابی شده است: الف(کالبد )استحکام و میزان فضا(؛ ب( امکانات آسایشی و رفاهی؛ ج( نقش فعالیتهای معیشتی در مسکن و جایگاه اقتصادی آن؛ د( بعد زیست محیطی نتایج ارزیابی ضمن نشان دادن کاستی های حاد و پنهان در برخی استا نها ضرورت سیاستگذاری منطقه ای در طر حهای مسکن و عمران روستایی را اثبات م یکند. همچنین نتایج ارزیابی نشا ندهندۀ برخی ویژگ یهای کالبدی و هویت ساز معماری روستایی در استا نهاست که میتواند به صورت احکام ارزشی در جهت حفظ هویت معماری ملی و بومی در دستورالعم لهای طراحی و ساخت در نظر آید.این مقاله با نشان دادن تفاو تهای بین استا نها با استفاده از داده های نمونه گیری سال 1382 و روشن کردن وضعیت هر استان، سیاس تگذاری منطق های متناسب با وضعیت پی شرو را توصیه میکند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analytical Review of Rural Housing in Iran

نویسنده [English]

  • Mohsen Sartippipour
Associate professor, School of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

This research presents a statistical analysis on the national survey conducted in 2003 by the Housing Foundation of Islamic Revolution throughout rural areas of Iran. This analysis employs a set of two-tiered indicators to derive meaningful information from the collected data. The four key themes for data classification include physical aspects (stability and spatial factors); access to facilities and amenities; livelihood activities and economic aspects of rural housing; and environmental aspects.Development of two-tiered indicators leads to a rating of diverse provinces into four grades with respect to the four main themes. An overall rating was also made by employing a combined indicator. The results revealed a significant diversity in the rural housing conditions in different provinces. It was also demonstrated that the central provinces, especially those close to the capital province, enjoy a significantly better condition than border provinces. Sistan and Baluchistan Province on the southeast border has the worst condition in the country, being the least ranking province in all themes, as well as the overall indicator.