مقاله پژوهشی
سید ه زینب عمادیان رضوى؛ محمدمهدى فخرالدین تفتى
دوره 22، شماره 4 ، دی 1391، صفحه 5-14
چکیده
مقالة حاضر در سه بخش تنظیم شده است. در بخش اول، به منظورشناخت اندیش ههاى اخوان الصفا (گروهى از متفکران قرن چهارم هجرى که دیدگاه آنان در خصوص طبیعت بر جها نشناسى متفکران اسلامى قرون بعدى تأثیرگذار بوده است)، اطلاعاتى کلى پیرامون هویت، مذهب، ویژگیهای رسائل، و اهداف آنها بیان میگردد. دربخش دوم، در خصوص اندیشه هاى اخوان الصفا دربارة طبیعت ...
بیشتر
مقالة حاضر در سه بخش تنظیم شده است. در بخش اول، به منظورشناخت اندیش ههاى اخوان الصفا (گروهى از متفکران قرن چهارم هجرى که دیدگاه آنان در خصوص طبیعت بر جها نشناسى متفکران اسلامى قرون بعدى تأثیرگذار بوده است)، اطلاعاتى کلى پیرامون هویت، مذهب، ویژگیهای رسائل، و اهداف آنها بیان میگردد. دربخش دوم، در خصوص اندیشه هاى اخوان الصفا دربارة طبیعت ، شامل نظریة وحدت وجود، تلقى جهان مشهود به عنوان تمثیلى از عالم غیب، نقش اعداد در شکل گیرى جهان، سلسله مراتب وجود، تصرف دائمى خداوند در عالم مخلوقات، نقش طبیعت در عالم تحت القمر به عنوان یکى از قواى نفس کلى، و تشابه عالم صغیر و کبیر، سخن گفته میشود و در نهایت در قسمت سوم، با برشمردن ویژگى هایى از معمارى اسلامى ایران از جمله وحدت اجزا، سلسله مراتب، استفاده از اشکال هندسى کامل و داراى معنى رمزى و تمثیلى، و همچنین کاربرد اعداد خاص در تزیینات و تقسیمات فضا، ردپاى طبیعت شناسى اخوان در این معمارى دنبال شده و نسبت بین آنها آشکار میشود..
علمی - پژوهشی
نجمه نادرى؛ على جدیدى؛ حمید ندیمى
دوره 22، شماره 4 ، دی 1391، صفحه 15-24
چکیده
اندیشمندان بسیارى اعم از ایرانى و غیر ایرانى، سعى در فهم واشاعه ى بنیان هاى معمارى ایران در طول سالیان داشته اند؛ استاد محمدکریم پیرنیا نیز از جملة این اشخاص بوده و استخراج و تدوین اصول پنجگانة معمارى ایرانى نیز از نتایج تلاش هاى اوست. با توجه به بازخورد و واکنش هاى متفاوتى که امروزه در برابر این اصول وجود دارد، هنوز کارایى آنها در ...
بیشتر
اندیشمندان بسیارى اعم از ایرانى و غیر ایرانى، سعى در فهم واشاعه ى بنیان هاى معمارى ایران در طول سالیان داشته اند؛ استاد محمدکریم پیرنیا نیز از جملة این اشخاص بوده و استخراج و تدوین اصول پنجگانة معمارى ایرانى نیز از نتایج تلاش هاى اوست. با توجه به بازخورد و واکنش هاى متفاوتى که امروزه در برابر این اصول وجود دارد، هنوز کارایى آنها در معمارى امروز ایران مورد ارزیابى قرار نگرفته است. اما پیش از آن باید به این مسئله پاسخ داد که اصول یادشده تا چه حد برآمده از تحقیق علمى بوده اند؟در این مقاله سعى شده تا با تأمل بیشتر در زندگى معمارانه و گفته ها و نوشته هاى استاد پیرنیا ریشه، زمینه، و نحوة بروز و رشد این اصول آشکارتر شود و به نوعى اعتبار درونى اصول مورد بررسى قرار گیرد. باشد تا راه آنان که در ادامة هدف وى براى خود مسئولیتى احساس مى کنند، هموارتر شود.
علمی - پژوهشی
حسین مهدوى پور؛ فرهاد شریعت راد
دوره 22، شماره 4 ، دی 1391، صفحه 25-37
چکیده
با اینکه دانشکده هاى معمارى با هدف تربیت نیروى کارآمد براى طرح و سازمان دهى فضاى زیست انسان شکل گرفته اند، به نظرمى رسد عمدتاً هم راستا نبودن نیاز جامعه با برنامه هاى آموزش معماران و تأثیر آن بر میزان توانایى دانش آموختگان، موجب تحقق نیافتن این هدف در کار حرف هاى معمارى شده است. از طرفى با توجه به نیازهاى جامعه و نزدیکى ماهیت دروس طراحى ...
بیشتر
با اینکه دانشکده هاى معمارى با هدف تربیت نیروى کارآمد براى طرح و سازمان دهى فضاى زیست انسان شکل گرفته اند، به نظرمى رسد عمدتاً هم راستا نبودن نیاز جامعه با برنامه هاى آموزش معماران و تأثیر آن بر میزان توانایى دانش آموختگان، موجب تحقق نیافتن این هدف در کار حرف هاى معمارى شده است. از طرفى با توجه به نیازهاى جامعه و نزدیکى ماهیت دروس طراحى معمارى با حرفة معمارى، همواره این دروس کارگاهى نقش عمده اى در تربیت توانایى هاى دانش آموختگان داشته است؛ بنا بر این کنترل عملکرد تک تک دروس طراحى معمارى در انجام این رسالت حایز اهمیت است. در این مقاله، طرح نهایى کارشناسى، به عنوان آخرین مرحلة سنجش توانایى دانشجو و فرصتى براى به کارگیرى یافته هایش، قبل از فراغت وى از تحصیل، بررسى شده است. پرسش اصلى مقاله با هدف بررسى کمى و کیفى تأثیر این درس در آیندة حرفه اى دانش آموختگان، این گونه مطرح مى شود که، با توجه به نیاز هاىواقعى جامعه و گذشت سال ها از آموزش دروس طراحى معمارى در دانشکدة معمارى یزد، آیا دروس طراحى معمارى (در اینجا طرح نهایى) درتوان حرفه اى دانش آموختگان معمارى نقش داشته است؟ در این نوشتار، ضمن بررسى تعریف سرفصل دروس معمارى از درس طرح نهایى، اطلاعات حاصل ازپرسش نامه هایى، که در اختیار دانش آموختگان قرار گرفته بود، تجزیه و تحلیل شده و در پایان، با توجه به قیاس اهداف سرفصل و نتایج حاصل از پرسش نامه ها، به بیان نظرات تحلیلى و راهکارهاى کلى پرداخته شده است.
علمی - پژوهشی
مهدیه باقرزاده خسروشاهی
دوره 22، شماره 4 ، دی 1391، صفحه 38-54
چکیده
ما در زندگى روزمره فضاهاى شهرى مختلفى را که حیات واقعى در آنها جریان دارد و صحنة واقعى حادثه است، تجربه مى کنیم. به این معنى که مکان ها با زندگى و تجربة شهروندان ارتباط مى یابند. درنتیجه تحلیل فضاهاى شهرى با توجه به اینکه بستر حیات مدنى شهر است، به رابطة بین مردم، فعالیت هاى آنان، و فضاهایى که خلق مى کنندیا در آن سکونت مى کنند، معطوف ...
بیشتر
ما در زندگى روزمره فضاهاى شهرى مختلفى را که حیات واقعى در آنها جریان دارد و صحنة واقعى حادثه است، تجربه مى کنیم. به این معنى که مکان ها با زندگى و تجربة شهروندان ارتباط مى یابند. درنتیجه تحلیل فضاهاى شهرى با توجه به اینکه بستر حیات مدنى شهر است، به رابطة بین مردم، فعالیت هاى آنان، و فضاهایى که خلق مى کنندیا در آن سکونت مى کنند، معطوف مى شود. فضاهایى که خاطرات جمعى و فردى را در خود انباشته اند و هریک معناى خاصى به آن فضا مى بخشند. حال این پرسش مطرح مى شود که: بازشناسى معناى فضاهاى شهرى به چه روشى امکان پذیر است؟ در واقع هدف این مطالعه، ارائة روشى است که امکان بازشناسى معناى فضاى شهرى را با بهره گیرى از سیر تحول علم هرمنوتیک، در کنار کمک گرفتن از مى کند تا با پیش گرفتن رویکردى کیفى به شناخت ابعادى از معناىواقعى میدان ساعت تبریز دست یابد. تدوین شده است. ابتدا چهارچوب مفهومى و دیدگاه هاى چهار اندیشمند متقدم هرمنوتیک مورد بررسى قرار گرفته است. سپس چهارچوب تحلیلى پژوهش به صورت محورهاى پرسش ارائه شده و در نهایت در قسمت نمونة مطالعه شده به بازشناسى معناى میدان ساعت تبریز پرداخته شده است.یافته هاى این مطالعه نشان مى دهد که مى توان فرآیند جستجوى معناى نهفته در فضاهاى شهرى را با بهره گیرى توامان از علم هرمنوتیک و تئورى زمینه اى صورت داد. بر همین اساس با استفاده از مفاهیم ارائه شده در سیر تکاملى علم هرمنوتیک، مراحل کار به منظور انجام مصاحبه با شهروندان به روش کیفى تدوین و پیشنهاد شده است.
علمی - پژوهشی
محمدحسین شریف زادگان؛ احمدرضا ابراهیمى
دوره 22، شماره 4 ، دی 1391، صفحه 55-74
چکیده
شناخت مکانیزم هاى رشد و توسعة شهرهاى معاصر به سبب ماهیت غیر خطى و پیچیده شان از حیطة درک و تحلیل روش هاى سنتى مدل سازى خارج است. چرا که روش هاى سنتى عموماً ایستا، خطى، و مبتنى بر تئورى سیستم هاى ساده (بالا به پائین، کل به جزء یا قیاسى) اند. از این رو براى مدل سازى سیستم هاى پیچیدة شهرى ، کشف روش هاى جدید مدل سازى که پویا، غیر خطى، گسسته، ...
بیشتر
شناخت مکانیزم هاى رشد و توسعة شهرهاى معاصر به سبب ماهیت غیر خطى و پیچیده شان از حیطة درک و تحلیل روش هاى سنتى مدل سازى خارج است. چرا که روش هاى سنتى عموماً ایستا، خطى، و مبتنى بر تئورى سیستم هاى ساده (بالا به پائین، کل به جزء یا قیاسى) اند. از این رو براى مدل سازى سیستم هاى پیچیدة شهرى ، کشف روش هاى جدید مدل سازى که پویا، غیر خطى، گسسته، و پایین به بالا یا جزء به کل (استقرایى) باشند، ضرورى مى نماید. پژوهش پیشِ رو سعى دارد به معرفى، تشریح، و به کار گرفتن یکى از تکنیک هاى متأخر، مطرح، و روزآمد این حوزه، یعنى مدل هاى مبتنى بپردازد. این مدل که در اینجا « ماشین هاى سلولى » بر مفهوم نوینِ براى درک قواعد فضایى دینامیک هاى رشد شهرى به کار برده شده، از طریق تلفیق با ظرفیت هاى سیستم اطلاعات جغرافیایى و نزدیکى به عنوان رهیافتى جدید در مدل سازى RS ذاتى با تصاویر ماهواره اى فضایى مطرح است. مدل مذکور توسعة زمین و گسترش تاریخى شهر را بر پایة نزدیکى به بزرگراه ها، دسترسى به امکانات حمل و نقل عمومى و خدمات، وضعیت کاربرى هاى همجوار و... و بر اساس یک ساختار سلولى و شبکه اى 4 منظم دست کم از طریق داده هاى دو مقطع زمانى و با استفاده از روش هاى مدل سازى احتمالات و فرآیندهاى تصادفى، شبیه سازى مى کند. قواعد سادة فضایى در این مدل به رفتارهاى پیچیده تعمیم مى یابد تا از طریق بازتولید تجریدى این قواعد، جستجوى تأثیرات ترکیبى سیاست ها و اقدامات برنامه ریزانه، فعالیت هاى جامعه، رفتارهاى فردى و دیگر محرک هاى توسعة شهرى را براى برنامه ریزان فراهم آورد. با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک مى توان متغیرهاى مؤثر در تغییرات فرآیند توسعه را تعیین کرده و بدی ن ترتیب برآوردى از مکانیزم تغییرات مورد اشاره به دست آورد. در این پژوهش شهر سیرجان آزموده شده است؛ با این مدل روند توسعة شهر در دور ههاى مختلف از سال 1320 تا 1383 از نظر کارآیى مکانیس مهاى مؤثر بر رشد شهر و تغییرات کاربرى زمین و اهمیت نقش عوامل تأثیرگذار بر آن بررسى شده است.
مقاله کوتاه
راضیه محمدزاده
دوره 22، شماره 4 ، دی 1391، صفحه 75-94
چکیده
میراث فرهنگى و بافت هاى تاریخى ذخایر اجتماعى هستند که جانشینى ندارند و گویاى سنت هاى ارزشمندى هستند، اما متأسفانه این بناها در مناطق نه تنها فرسوده اند، بلکه زیرساخت ها و جداره هاى آن ها قدیمى است و در برابر سوانح طبیعى، مانند زلزله، مقاوم نیستند. از این رو شناخت آسیب پذیرى بافت هاى تاریخى و راهکارهاى ایمن سازى آن ها در مناطق زلزله ...
بیشتر
میراث فرهنگى و بافت هاى تاریخى ذخایر اجتماعى هستند که جانشینى ندارند و گویاى سنت هاى ارزشمندى هستند، اما متأسفانه این بناها در مناطق نه تنها فرسوده اند، بلکه زیرساخت ها و جداره هاى آن ها قدیمى است و در برابر سوانح طبیعى، مانند زلزله، مقاوم نیستند. از این رو شناخت آسیب پذیرى بافت هاى تاریخى و راهکارهاى ایمن سازى آن ها در مناطق زلزله خیز از جمله چالش هاى مدیران این قبیل جوامع است.با توجه به استقرار استان قزوین بر روى پهنة لرزه خیز و سابقة زلزله هاى شدید در این منطقه، شهر قزوین و خصوصاً بافت تاریخى آن در معرض زلزله هاى شدید بوده است. این امر لزوم توجه و تأکید ویژه به موضوع کاهش آسیب پذیرى، خصوصاً ایمن سازى کالبدى بافت تاریخى، را مى رساند. در مقالة حاضر، ضمن بررسى متون تخصصى و تجربه هاى جهانى و راهکارهاى سازمان هاى بین المللى، آسیب پذیرى هاى بافت تاریخى قزوین تحلیل و به موضوع ایمن سازى کالبدى آن از دو دیدگاه مدیریتى تشکیلاتى و منظر شهرى پرداخته مى شود. لازم به ذکر است راهکارهاى مدیریتى تشکیلاتى باید در قالب مدیریت جامع شهرى انگاشته شود و راهکارهاى ایمن سازى منظر شهرى نیز از دو بخش منظر عینى و منظر ذهنى مطالعه گردد.در این مقاله ضمن اتخاذ روش تحقیق توصیف ى تحلیلى با رویکرد کیفى نتیجه گیری می شود که، با تلفیق راهکارهاى سخت افزارى (مهندسى) و نرم افزاری(مدیریتى – آموزشی) در بافت تاریخى قزوین، نه تنها می توان به استحکام بخشى عناصرسازه اى و غیرسازه اى پرداخت، بلکه با سازمان دهى مردمى، به اعتمادسازى و مشارکت مردم در حفاظت و نگهدارى بافت دست یافت شایان ذکر است که، منظور از ایمن سازى بافت تاریخى قزوین ارتقاى دانش اهالى و افزایش توان جامعه در نگهدارى بهینه و مراقبت درجلوگیرى و کاهش تخریب در مقاطع زمانى قبل، حین، و پس از زلزله است. به بیان دیگردر این مقاله بر عرضة راهکارهاى مدیریتى به همراه تمهیدات مهندسى تأکید شده است که، متخصصین و اهالى را قادر به ایجاد ایمنى مطلوب در کالبد بافت میکند.
علمی - پژوهشی
فاطمه گلدار
دوره 22، شماره 4 ، دی 1391، صفحه 95-106
چکیده
این مقاله با هدف شناسایى ادوار و مفاهیم طبقه بندى تاریخ معمارى در تاریخ نامة معنا در معمارى غرب تهیه شده است. این کتاب یکى از تاریخ نامه هاى مطرح غربى است و نویسندة آن، نوربرگ شولتس در زمرة مورخان صاحب نظر و متفکر در حوزة تاریخ معمارى به شمارمى رود. بررسى این تاریخ نامه حاکى از آن است که، مورخ تاریخ را برمبناى مراحل تغییر و تحول معمارى ...
بیشتر
این مقاله با هدف شناسایى ادوار و مفاهیم طبقه بندى تاریخ معمارى در تاریخ نامة معنا در معمارى غرب تهیه شده است. این کتاب یکى از تاریخ نامه هاى مطرح غربى است و نویسندة آن، نوربرگ شولتس در زمرة مورخان صاحب نظر و متفکر در حوزة تاریخ معمارى به شمارمى رود. بررسى این تاریخ نامه حاکى از آن است که، مورخ تاریخ را برمبناى مراحل تغییر و تحول معمارى تقسیم بندىِ کرده است. مورخ در بررسى تاریخ متوجه تغییر معانى وجودى و به تبع آن تغییرات پایگاه وجودى انسان در معمارى بوده است. تقسیم بندى تاریخ، نشان دهندة مراحل تغییر در معمارى در طول تاریخ است. درهریک از این مراحل، معنا در تاریخ معمارى غرب دستخوش تحولاتى شده است. فصل هاى کتاب بیان مراحل یا ادوار تاریخ معمارى غرب است. بخشى از این مقاله به معرفى ادوار دوازده گانة تاریخ معمارى غرب در تاریخ نامة معنا در معمارى غرب اختصاص دارد. پس از آن نسبت میان این دوره ها وشکل و همچنین بر نام گذارى دوره ها و اختصاص دادن چند نام به برخى دوره ها توجه مى شود. در بخش دیگر مقاله مفاهیم طبقه بندى به کاررفته در تاریخ نامه، خصوصاً دوره و سبک، بررسى و معناى هر یک بنا بر چگونگى کاربرد آن در تاریخ نامه تبیین مى شود. به این ترتیب مفاهیم طبقه بندى تاریخ و چگونگى شناسایى ادوار تاریخ معمارى در تاریخ نامة معنا در معمارى غرب استخراج مى شود که، زمینه ساز تکمیل تحقیقات پیرامون طبقه بندى و دوره بندى تاریخ معمارى است؛ مبحثى که لازم براى تدوین تاریخ معمارى ایران به شمار مى رود.
