مدیریت ایمن سازى کالبدى باف تهاى تاریخىدر برابر زلزله؛مورد مطالعاتى: بافت تاریخى قزوین

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسنده

کارشناس ارشد بازسازى پس از سانحه، دانشگاه شهید بهشتى

چکیده

میراث فرهنگى و بافت هاى تاریخى ذخایر اجتماعى هستند که جانشینى ندارند و گویاى سنت هاى ارزشمندى هستند، اما متأسفانه این بناها در مناطق نه تنها فرسوده اند، بلکه زیرساخت ها و جداره هاى آن ها قدیمى است و در برابر سوانح طبیعى، مانند زلزله، مقاوم نیستند. از این رو شناخت آسیب پذیرى بافت هاى تاریخى و راهکارهاى ایمن سازى آن ها در مناطق زلزله خیز از جمله چالش هاى مدیران این قبیل جوامع است.با توجه به استقرار استان قزوین بر روى پهنة لرزه خیز و سابقة زلزله هاى شدید در این منطقه، شهر قزوین و خصوصاً بافت تاریخى آن در معرض زلزله هاى شدید بوده است. این امر لزوم توجه و تأکید ویژه به موضوع کاهش آسیب پذیرى، خصوصاً ایمن سازى کالبدى بافت تاریخى، را مى رساند. در مقالة حاضر، ضمن بررسى متون تخصصى و تجربه هاى جهانى و راهکارهاى سازمان هاى بین المللى، آسیب پذیرى هاى بافت تاریخى قزوین تحلیل و به موضوع ایمن سازى کالبدى آن از دو دیدگاه مدیریتى تشکیلاتى و منظر شهرى پرداخته مى شود. لازم به ذکر است راهکارهاى مدیریتى تشکیلاتى باید در قالب مدیریت جامع شهرى انگاشته شود و راهکارهاى ایمن سازى منظر شهرى نیز از دو بخش منظر عینى و منظر ذهنى مطالعه گردد.در این مقاله ضمن اتخاذ روش تحقیق توصیف ى تحلیلى با رویکرد کیفى نتیجه گیری می شود که، با تلفیق راهکارهاى سخت افزارى (مهندسى) و نرم افزاری(مدیریتى – آموزشی) در بافت تاریخى قزوین، نه تنها می توان به استحکام بخشى عناصرسازه اى و غیرسازه اى پرداخت، بلکه با سازمان دهى مردمى، به اعتمادسازى و مشارکت مردم در حفاظت و نگهدارى بافت دست یافت شایان ذکر است که، منظور از ایمن سازى بافت تاریخى قزوین ارتقاى دانش اهالى و افزایش توان جامعه در نگهدارى بهینه و مراقبت درجلوگیرى و کاهش تخریب در مقاطع زمانى قبل، حین، و پس از زلزله است. به بیان دیگردر این مقاله بر عرضة راهکارهاى مدیریتى به همراه تمهیدات مهندسى تأکید شده است که، متخصصین و اهالى را قادر به ایجاد ایمنى مطلوب در کالبد بافت میکند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Physical Retrofit of Historic Fabrics: Qazvin Historic Fabric

نویسنده [English]

  • Razieh Mohammadzadeh
Post-Disaster Reconstruction, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Historic fabrics include valuable information on the course of their evolution—sometimes in exceptional natural surroundings—and demonstrate unique spatial arrangements and structures that are typical of the successive stages in their history. Nevertheless, many of these fabrics are vulnerable in a disaster, which necessitates their retrofitting. Retrofitting historic fabrics is not only comprised of physical interventions to strengthen important structures, but also includes improving the resilience of its inhabitants. Located in a seismic area, Qazvin City has witnessed strong devastating earthquakes. This paper proposes recommendations for retrofitting the historic fabric of Qazvin by both increasing the seismic resistance of structures as well as building capacity, trust and motivation in the community of inhabitants for conservation of their historic fabric.

مراجع

  1. آیسان، یاسمین و یان دیویس. معمارى و برنام هریزى بازسازى، ترجمة علیرضا فلاحى، ، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتى، 1385.
  2. احمدى، حسن و منیرالسادات شهابى. « ایمن سازى بافت تاریخى شهرها در برابر زلزله». در مجموعه مقالات اولین همایش ملى مدیریت بحران زلزله در شهرهاى داراى بافت تاریخى، دانشگاه یزد، 1385.
  3. بحرینى، سیدحسین. « نقش فرم، الگو، و اندازة سکونتگاه ها در کاهش خطرات ناشى از وقوع زلزله». در طرح بسیج توان فنى کشور در بازسازى مناطق زلزله زده ، ش 41 ، مرکز مطالعات مقابله با سوانح طبیعی ایران، 1373.
  4. حبیبى، سیدمحسن و ملیحه مقصودى. مرمت شهرى، تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1386.
  5. زهرایى ،م. و ا. وطنى اسکوئى و ل. رشیدى. بررسى آسیب پذیرى لرزه اى ساختما نهاى شهر قزوین، ش.ن. گ- 419 ، مرکز تحقیقات مسکن، 1383.
  6. سازمان میراث فرهنگى. اساس نامة مرتبط با چگونگى مداخله یا مشارکت در بافت هاى فرسوده.
  7. عندلیب، علیرضا. مجموعه یادداش تهاى نوسازى بافت فرسوده، سازمان نوسازى شهر تهران، 1387.
  8. فلاحى، علیرضا. «آماده سازى مناطق تاریخى و مناظر فرهنگى بم براى مقابله با زلزله». در صفه، ش 46، (بهار و تابستان 1387)، ص135-154.
  9. -----------. ارزیابى بازسازى زلزلة بم مطالعه تحلیلى میان رشت هاى آمادگى در برابر خطر بم و منظر فرهنگى آن به عنوان میراث جهانى در خطر، پروژه پژوهشى مشترک میان دفتر منطقه اى یونسکو در تهران و گروه پژوهشى بازسازى پس از سانحه دانشکده معمارى و شهرسازى دانشگاه شهید بهشتى، 1385.
  10. -----------. « کاهش خطر سوانح در بافت هاى تاریخى دورنماى جهانى». در مجموعه مقالات اولین همایش ملى مدیریت بحران زلزله در شهرهاى داراى بافت تاریخى، دانشگاه یزد، 1385.
  11. مجلس شوراى اسلامى، قانون برنامة جهارم توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى، مصوب 11/6/1383.
  12. محمدزاده، راضیه. مدیریت ایم نسازى کالبدى بافت تاریخى؛ مورد مطالعاتى: بافت تاریخى قزوین در برابر زلزله، پایان نامة کارشناسى ارشد، تهران: دانشکده معمارى و شهرسازى دانشگاه شهید بهشتى، 1389.
  13. Antoniou, Jim, 1998 , «Historic Cairo» in Architectural Review, p. 70-77.
  14. Disaster Risk Management Policy of Cultural Heritage at the National Level Kumiko SHIMOTSUMA, Department of Cultural Heritage, Agency for Cultural Affairs B. Disaster Risk Management Measures for Cultural Heritage in Japan and Site Visits.
  15. FEMA. Earthquake Hazard Mitigation for Nonstructural Elements, Field Manual, FEMA 74-FM / September 2005
  16. FEMA. Integrating Historic Property and Cultural Resource Considerations Into Hazard Mitigation Planning, FEMA 386-6 / May 2005.
  17. INTEGRATED REHABILITATION PROJECT PLAN/ SURVEY OF THE ARCHITECTURAL AND RCHAEOLOGICAL HERITAGE (IRPP/SAAH) Regional Programme for Cultural and Natural Heritage in South East Europe 2003 – 2006 Document, adopted by The Ministry of Tourism, Culture, Youth and Sports of the Republic of Albania, on 12December 2006.
  18. Jh,A.K.et al. Safer Homes, Stronger Communities, A Hand Book for Reconstructing after Natural Disasters, Washington D.C: The World Bank, 2010.
  19. Kyoto Declaration 2005 on Protection of Cultural Properties, Historic Areas and their Settings from Loss in Disasters, adopted at the Kyoto International Symposium. “Toward the Protection of Cultural Properties and Historic Urban Areas from Disaster”, held at the Kyoto Kaikan on 16 January 2005.
  20. Murakami, S. “Cultural Properties in City-Scale Risk Management”, in Risk Preparedness for Cultural Properties, Development of Guidelines for Emergency Response, 1997 BIJUTSU SHUPPAN, Tokyo-Japan, 1999.
  21. Murosaki, y. “Disaster Prevention in Historic Districts”, in Risk preparedness for Cultural Properties, Development of Guidelines for Emergency Response, 1997 Kobe/ Tokyo Interna tional Symposium, CHUO-KORON BIJUTSU SHUPPAN, Tokyo-Japan, 1999.
  22. Stovel, Herb. Risk Preparedness: A Management Manual for World Cultural Heritage, ICCROM-17-R-P_en, Rome, 1998.
  23. UNESCO. Managing Disaster Risks for World Heritage, Resource Material, UNESCO World Heritage Centre Coordination, 2010.
  24. http://www.unesco.org/whc/world_he.htm,
  25. www.fema.gov/rrr/pa/9524-6.shtm
  26. www.iccrom.org
  27. www.iccrom.org/pdf/ICCROM_17_riskprerparedness_ en.pdf
  28. www.isprs.org/proceeding/congress/8_pdf/5_WG

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 اردیبهشت 1394
  • تاریخ بازنگری: 19 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار