مقاله پژوهشی
سیدمحمد آسایش
چکیده
چکیدهاقامه مجلس عزاداری در قالب سوگواری ها و نوحه خوانی ها در حسینیه ها، تکایا، مساجد و منازل در گذر زمان تا کنون افتخار مردمان دارالعباده یزد است و همین عشق و دلداگی به اهل بیت باعث می شود هر ساله عزاداری ها با شکوه و عظمت بیشتری برگزار شود. این پژوهش به بیان باورها و ارزش های مردم مومن یزد در قالب شناخت و معرفی خانه های امام حسینی ...
بیشتر
چکیدهاقامه مجلس عزاداری در قالب سوگواری ها و نوحه خوانی ها در حسینیه ها، تکایا، مساجد و منازل در گذر زمان تا کنون افتخار مردمان دارالعباده یزد است و همین عشق و دلداگی به اهل بیت باعث می شود هر ساله عزاداری ها با شکوه و عظمت بیشتری برگزار شود. این پژوهش به بیان باورها و ارزش های مردم مومن یزد در قالب شناخت و معرفی خانه های امام حسینی یزد می پردازد. از آنجایی که بعضی از مردم یزد خانه های خود را در اختیار برگزاری مراسم عزاداری قرار می دهند. هدف از این پژوهش آن است که راه حلی را برای تداوم این خانه های امام حسینی در یزد ارائه دهد. در این راه ابتدا تاریخچه مختصر هجرت و شهادت عظیم و تاریخ ساز حضرت سیدالشهداء علیه السلام ذکر شده، سپس سیر تاریخی سوگواری امام حسین (ع) از ابتدا تا کنون و آئین ها و شیوه های عزاداری حسینی در یزد بیان می گردد. در ادامه به معرفی اماکن مقدس و کانون های عزاداری و بیان ویژگی های بافت تاریخی یزد که خانه های امام حسینی را همچون نگینی درخشان در خود جای داده است پرداخته شده، و با شناسایی خانه های امام حسینی در یزد و معرفی آنها به تحلیل و بررسی این خانه ها پرداخته می شود و ظرفیت آن ها شناسایی می گردد و این که یک خانه نیاز دارد تا بتواند به یک خانه امام حسینی تبدیل شود. روش تحقیق بکار گرفته شده در این مطالعه تحلیل محتوای کیفی می باشد که روش جمع آوری اطلاعات در آن بصورت کتابخانه ای یا اسنادی انجام گرفته است. در نهایت راهکار های طراحی برای پایدار این اماکن بیان می گردد.
مقاله پژوهشی
علیرضا عینی فر؛ آزاده آقالطیفی؛ زینب حیاتی
چکیده
درک قلمروهای مکانی در فضای کالبدی، یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسان به شمار می‌رود. یکی از تدابیری که معمار ایرانی بدین منظور به کار بسته، ارائه‌ی الگویی خاص برای تقسیم‌بندی فضایی در معماری بنا است، به‌گونه‌ای که با تفکیک فضاهای عمومی و خصوصی فضایی آرام و به‌دوراز مزاحمت، برای اعضای ...
بیشتر
درک قلمروهای مکانی در فضای کالبدی، یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسان به شمار می‌رود. یکی از تدابیری که معمار ایرانی بدین منظور به کار بسته، ارائه‌ی الگویی خاص برای تقسیم‌بندی فضایی در معماری بنا است، به‌گونه‌ای که با تفکیک فضاهای عمومی و خصوصی فضایی آرام و به‌دوراز مزاحمت، برای اعضای خانواده فراهم شود. با توجه به اهمیت قلمرو ثانویه در مسکن، هدف این پژوهش بررسی سیر تحول معماری قلمرو ثانویه و بررسی ویژگی‌های آن و چگونگی تأثیر آن بر طراحی مسکن آینده است. رویکرد این پژوهش کیفی و روش تحقیق استدلال منطقی است. ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، به بررسی جایگاه قلمرو و نظریه‌های مرتبط پرداخته شده است. رویه گردآوری اطلاعات، مبتنی بر مشاهدات میدانی و مصاحبه با ساکنان است. نقشه‌نگاری‌های ذهنی ساکنان خانه‌ها برای دست‌یابی به روابط اجتماعی و آداب ورسوم خاص هر خانواده اهمیت داشته و بر این اساس با درک ویژگی‌های فرهنگی خانواده، شناخت مرزها و محدوده‌های واقعی هریک از قلمروهای سه‌گانه مدنظر بوده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که معماری مسکن در دزفول تغییرات کمی و کیفی بسیاری داشته و باوجود این تغییرات، رفتار قلمروپایی در مسکن متأثر از کارکرد و ویژگی‌های قلمرو ثانویه است.
مقاله پژوهشی
رضا امیری فرد؛ محمودرضا ثقفی؛ منصوره طاهباز
چکیده
جهتگیری و میزان سطوح شفاف بنا دو متغیری هستند که به آنها در مراحل اولیة طراحی معماری به مثابة قرارگیری در سایت و تعادل بین سطوح کدر و شفاف پرداخته می‌شود. هدف در این تحقیق تعیین جهتگیری بهینه و درصد مناسب سطوح شفاف ساختمان، همچنین اندازه‌گیری تفاوت شرایط بهینه بر میزان مصرف انرژی نهایی است. نمونة موردی این تحقیق بناهای آموزشی ...
بیشتر
جهتگیری و میزان سطوح شفاف بنا دو متغیری هستند که به آنها در مراحل اولیة طراحی معماری به مثابة قرارگیری در سایت و تعادل بین سطوح کدر و شفاف پرداخته می‌شود. هدف در این تحقیق تعیین جهتگیری بهینه و درصد مناسب سطوح شفاف ساختمان، همچنین اندازه‌گیری تفاوت شرایط بهینه بر میزان مصرف انرژی نهایی است. نمونة موردی این تحقیق بناهای آموزشی (مدارس) ساختهشده با استانداردها و مشخصات ساخت فعلی سازمان نوسازی مدارس در اقلیم معتدل و مرطوب ایران (شهر رشت) است. با توجه به تأثیر متقابل متغیرهای ذکرشده در این تحقیق، تأثیر آنها به صورت همزمان و پیوسته بررسی می‌شود. در این پژوهش برای انجام مدلسازی و شبیهسازی از نرمافزار شبیهساز انرژی Design Builder V4 استفاده میگردد که دارای موتور شبیهساز انرژی پلاس است. بر مبنای نتایج این مطالعه، به صورت کلی جهتگیری بهینة بنا سمت جنوب است، در صورتی که درصد بهینة سطوح شفاف بنا بسته به جهتگیری آن میتواند بین 40 تا 55% متغیر باشد. افزایش مقدار سطوح شفاف در جهت شرق یا تغییر جهتگیری بنا در شرایطی که میزان سطوح شفاف بنا بیشتر از 40% است، بیشترین حساسیت تأثیر را روی میزان مصرف انرژی بنا دارد.
مقاله پژوهشی
شمین گلرخ؛ مهسا باقری
چکیده
در پروژه‌ی ساخت میدان امام علی (ع) اصفهان، گذشته‌ای اخیر (سبزه‌میدان) دگرگون و به میدانی وسیع با نام جدید تبدیل تا روایتی از تاریخ جمعیِ شهر را تجسم ببخشد و کالبد را محملی برای بیان نمادین و یادآوری آن سازد. این پژوهش با تأکید بر بُعد سیاسی مفهوم خاطره و یادآوری/ فراموشی، در راستای چرخشی انتقادی به سمت روایت گروه‌های نادیده گرفته ...
بیشتر
در پروژه‌ی ساخت میدان امام علی (ع) اصفهان، گذشته‌ای اخیر (سبزه‌میدان) دگرگون و به میدانی وسیع با نام جدید تبدیل تا روایتی از تاریخ جمعیِ شهر را تجسم ببخشد و کالبد را محملی برای بیان نمادین و یادآوری آن سازد. این پژوهش با تأکید بر بُعد سیاسی مفهوم خاطره و یادآوری/ فراموشی، در راستای چرخشی انتقادی به سمت روایت گروه‌های نادیده گرفته شده در پروژه‌ی مزبور است. در این پژوهش با تکیه بر روششناسی نظریهی زمینهای، و با استفاده از روش مصاحبه، تجربه‌ی کسبه‌ی قدیمی که هنوز در محدوده حضور دارند و در معرض تغییرات هستند مطالعه شده است. بر اساس یافته‌های پژوهش، مفهوم وارونگی معناییِ یادمان به مثابه مقولهی هستهای توصیفگر ماهیت تجربه‌ی مصاحبهشوندگان از ساخت مکان یادمانی مورد مطالعه است.
مقاله پژوهشی
محمدمنان رئیسی؛ مجید دهشتی؛ مهدی خوش نژاد
چکیده
گره‌های سنتی ترکیبی از واحدهای هندسیِ پایه هستند که به نقش‌مایه یا آلت‌های گره معروف هستند و هرکدام شمایل تعریف‌شده و مشخصی دارند. در روش‌های سنتی مرسوم ترسیم نقش‌مایه‌ها یا آلات گره، به دلیل استفاده از ابزارهای متعدد ترسیمی و ترسیم الگوهای متمایز برای هر آلت، باعث پیچیدگی و زمان‌بر بودن ترسیم گره می‌شوند. به منظور رفع این مسئله، ...
بیشتر
گره‌های سنتی ترکیبی از واحدهای هندسیِ پایه هستند که به نقش‌مایه یا آلت‌های گره معروف هستند و هرکدام شمایل تعریف‌شده و مشخصی دارند. در روش‌های سنتی مرسوم ترسیم نقش‌مایه‌ها یا آلات گره، به دلیل استفاده از ابزارهای متعدد ترسیمی و ترسیم الگوهای متمایز برای هر آلت، باعث پیچیدگی و زمان‌بر بودن ترسیم گره می‌شوند. به منظور رفع این مسئله، در این پژوهش پاسخ این سؤال پیگیری می‌شود چگونه می‌توان با به حداقل رساندن ابزار و مراحل ترسیمی، روشی را برای ترسیم آلات یا نقش‌مایه‌های گره ابداع کرد که بتوان، علاوه بر بالا بردن سرعت عمل در ترسیم و پیاده کردن این گره، ضریب خطا و اشتباهات را به حداقل رساند؟ نگارندگان در این مقاله در پاسخ به این سؤال، با تمرکز بر یکی از انواع گره (گره ده)، روشی را با عنوان «روش پاره‌خط مبنا» معرفی کرده‌اند که با استفاده از رویکردی نوآورانه، به تعریف الگوی بدیعی برای ترسیم آلات این گره می‌انجامد.یافته‌های این پژوهش با استفاده از روشی ترکیبی حاصل شده است؛ به طوری که گردآوری داده‌ها با استفاده از روش مطالعات اسنادی کتابخانه‌ای انجام شده است؛ لیکن تحلیل داده‌ها، که منتج به عرضة روش پاره‌خط مبنا شده است، با استفاده از روش استدلال منطقی تبیین شده است. در این مقاله، ضمن مقایسة روش‌های سنتی با روش پیشنهادی، مشخص می‌شود که روش پاره‌خط مبنا، تأثیر یکی از مهم‌ترین ابزارهای ترسیم گره، یعنی پرگار، را به حداقل می‌رساند که این امر، علاوه بر بالابردن سرعت ترسیم، به کاهش ضریب خطا در فرایند ترسیم گره منتهی می‌شود.
مقاله پژوهشی
نغمه اسدی چیمه؛ نیلوفر ملک؛ حمیدرضا جیحانی
چکیده
روایات و داستانهایی که از سوی عوام برای برخی آثار معماری نقل می‌شود، میتواند منبعی برای شناخت یک اثر تلقی شود. ولی در مواردی این باورها و افسانهها چنان نزد پژوهشگران پذیرفته می‌شود که بدون تشکیک و به چالش کشیدن، آنها را به عنوان پیشفرض در پژوهش خود به کار میگیرند. نمونهای از این باورها که به کتب و مقالات نیز راه ...
بیشتر
روایات و داستانهایی که از سوی عوام برای برخی آثار معماری نقل می‌شود، میتواند منبعی برای شناخت یک اثر تلقی شود. ولی در مواردی این باورها و افسانهها چنان نزد پژوهشگران پذیرفته می‌شود که بدون تشکیک و به چالش کشیدن، آنها را به عنوان پیشفرض در پژوهش خود به کار میگیرند. نمونهای از این باورها که به کتب و مقالات نیز راه یافته است، روایاتی است که مردم روستای «افوشته» دربارة بنایی در این روستا نقلکردهاند و بر اساس آن، بنا را «شربتخانه» میدانند. نام «شربتخانه» که به نظر میرسد برگرفته از روایتی دربارة «تاجالدین حسن حسینی» یا «سید واقف» باشد، چنان بر این بنا نشسته است که هرگز فرض معتبر نبودن آن به ذهن متبادر نمیشود. اما مرور تنها سند موجود از بناهای سید حسن واقف در افوشته، یعنی وقفنامة این بناها، نشان می‌دهد که این نام چندان مستند نیست؛ به عبارتی چنین نامی در وقفنامه وجود ندارد. در همین سند بنای دیگری به نام «چهارصفه و طنبی» معرفی و طی مطالعهای دربارة سند و بناهای افوشته در سالهای اخیر، فرض یکی بودن بنای «چهارصفه» و «شربتخانه» بدون بررسی دقیق دلایل مطرح شده است. هدف اول این پژوهش آن است که روشن کند چنین فرضی چه اندازه صحیح و قابل اثبات است. هرچند اثبات این فرض «شربتخانه» بودن یا نبودن بنا را مشخص نمی‌کند. چرا که «چهارصفه» به صورت معماری فضا و «شربتخانه» به کارکرد آن اشاره دارد. بنابراین هدف بعدی، یافتن کارکرد بنا است؛ نخست از طریق اعتبارسنجی نام «شربتخانه» برای این بنا و سپس از طریق بررسی نامهایی که در منابع دیگر به آن اطلاق شده است. محصول این پژوهش که از راه مطالعة سند و کالبد و تفسیر یافتهها صورت گرفته است، اول تأیید انطباق «چهارصفه» بر «شربتخانه» و دوم برگزیدن نام «چهارصفة تیموری» به جای بهکاربردن نامهای برگرفته از کارکردهای مجهول و نامعتبر است.
مقاله پژوهشی
امید شمس
چکیده
تاریخ‌نامه‌های معماری گوناگون‌اند. این گوناگونی تا اندازه‌ای از «دیدگاه» مورخ معماری سرچشمه می‌گیرد. مورخ معماری از ناکجا به معماری نظر نمی‌کند، بلکه همواره به‌ناگزیر از زاویه‌ای خاص به معماری می‌نگرد. اگرچه دیدگاه مورخ در مسئله‌ها، پرسش‌ها، میدان جستجوی شواهد و نیز تفسیر آنها اثر می‌گذارد، بیش و پیش از اینها جنبه ...
بیشتر
تاریخ‌نامه‌های معماری گوناگون‌اند. این گوناگونی تا اندازه‌ای از «دیدگاه» مورخ معماری سرچشمه می‌گیرد. مورخ معماری از ناکجا به معماری نظر نمی‌کند، بلکه همواره به‌ناگزیر از زاویه‌ای خاص به معماری می‌نگرد. اگرچه دیدگاه مورخ در مسئله‌ها، پرسش‌ها، میدان جستجوی شواهد و نیز تفسیر آنها اثر می‌گذارد، بیش و پیش از اینها جنبه یا لایه‌هایی از معماری را در چشم مورخ می‌آورد و همزمان جنبه‌های دیگر را از چشم او می‌اندازد. موضوع مقالۀ حاضر بررسی جنبه‌ای از معماری است که تاریخ‌نامۀ معماری از دیدگاه خود بر آن نظر می‌کند. به این منظور در این مقاله چهار تاریخ‌نامۀ مشهور معماری مغرب‌زمین که از حیث دیدگاه تفاوت‌های آشکاری دارند، برگزیده شده است و پس از معرفی اجمالی تاریخ‌نامه و دیدگاه آن، با ترکیبی از راهبردهای توصیفی و تفسیری نحوۀ نظر کردن مورخ بر معماری کلیسای گوتیک و نیز یکی از نمونه‌های شاخص آن، کلیسای شارتْر فرانسه، شرح داده شده است. این تاریخ‌نامه‌ها و کانون‌های توجه آنها چنین‌اند: ۱) تاریخ معماری به روش تطبیقی معماری را چون چاره‌جویی هنرمندانه برای حل مشکلات ساختمانی می‌پندارد و کلیسای گوتیک را از حیث اینکه راه‌حل‌های مشکلات ساختمانی و سازه‌ای چگونه «تطور» یافته است شرح می‌دهد. ۲) داستان معماری غرب که نظریه‌ای مارکسیستی دربارۀ تاریخ دارد، معماری را محصول جایگاه طراح در نظام تقسیم کار اجتماعی می‌داند و در شرح کلیسای گوتیک به «شیوۀ تولید» آن نظر می‌کند. ۳) در تاریخ معماری: صحنه‌ها و آیین‌ها معماری سرشتی فرهنگی ـ اجتماعی دارد و ازاین‌رو کلیسای گوتیک را از حیث اینکه چگونه جلوۀ آیین‌های اجتماعی است برمی‌رسد. ۴) معماری از پیشاتاریخ تا پسامدرنیسم از منظری صورت‌گرایانه و فضامدار به معماری می‌نگرد. در این تاریخ‌نامه معماری هنری فضایی ـ بصری و محصول آن بنایی یادمانی است. در هر بنای یادمانی، از جمله کلیسای گوتیک، ویژگی‌های صوری (فرمال) و کیفیت‌های بصری فضا و نیز تأثیر روان‌شناختی است که شایستۀ ذکر در تاریخ است.
