علمی - پژوهشی
مهسا رحمانى؛ امین نادرنژاد
دوره 23، شماره 3 ، مهر 1392، صفحه 7-18
چکیده
برانگیخته شدن احساس مقوله اى است که در دامنة وقایع روزانة هر فرد به چشم می خورد. حالتى که در تجربه بسیار ساده، اما در بیان با محدودیتهایى روبه رو است. همه می دانیم که دنیاى امروز، احساس و برانگیخته شدن آن را مقوله اى متناظر با جنبه هاى کیفى امور می پندارد و نتایج حاصل از آن را نسبى تلقى میکند و از این رو بررسى جامع یک چیز را به تحلیل ...
بیشتر
برانگیخته شدن احساس مقوله اى است که در دامنة وقایع روزانة هر فرد به چشم می خورد. حالتى که در تجربه بسیار ساده، اما در بیان با محدودیتهایى روبه رو است. همه می دانیم که دنیاى امروز، احساس و برانگیخته شدن آن را مقوله اى متناظر با جنبه هاى کیفى امور می پندارد و نتایج حاصل از آن را نسبى تلقى میکند و از این رو بررسى جامع یک چیز را به تحلیل هاى کمى آن محدود می کند. در این میان بی شک پاسخ نگاه کمیت گراى معاصر به این سؤال که «آیا میتوان تحریک احساس را معیارى قابل اعتماد براى سنجش کارایى همه جانبة یک چیز تلقى کرد؟» ، منفى است. به همین دلیل نگارندگان مقالة پیش روى سعى دارند تا با ردّ این تفکر نادرست (با استناد به آراى الکساندر)، احساس را به مثابه ابزارى قدرتمند معرفى کنند؛ آنچه که در صورت بازشناسى صحیح، منجر به قضاو ت هاى قطعى، عینى، و دقیق (با معیار احساس) خواهد شد. بدون تردید این تعریف متفاوت از احساس نیازمند اثبات، آن هم به شیو ه اى منطقى، براى جهان کنونى است. براى این منظور محوریت مقاله بر جستجوى چگونگى سازوکار احساس، براى فراهم کردن زمینة این اثبات، استوار می شود. در این روند (اثبات منطقى) فهم سیر متراتب چگونگى تحریک احساس، چنان پیش می رود که درنهایت منجر به تغییر جهان بینى کنونى ما می شود و پذیرش آن را ضرورى می نماید. بدیهى است که این مسیر به هم پیوسته از تحریک احساس تا تغییر جهان بینى مقوله اى است که نیازمند رمزگشایى دقیق ترى براى مقبولیت معاصر است. کریستوفر الکساندر از معدود افرادى است که توانسته به ترسیماتى دقیق از این موضوع پیچیده نایل آید. او با آشکارسازى روابط پنهان در هنگام تحریک عمیق احساس، نه تنها موفق به معرفى آن شده، بلکه درهاى ممنوعة بسیارى را نیز براى ما باز کرده و تا تغییر نگاه کنونى ما نسبت به جهان پیش رفته است. با این اوصاف، در این مقاله کوشش می شود تا با طرح چهار سؤال کلیدى در حیطة احساس و پاسخ متناظر به آ نها، از گنجینة اندیشة الکساندر، زمینة درک هرچه آسا نتر اهمیت احساس و مسائل پشت پردة آن فراهم گردد. ضمناً انتهاى هر بخش از پژوهش نیز با ابیاتى ختم گردیده تا براى خواننده علاوه بر ردیابى رد پاى اندیشة الکساندر در زمینة فرهنگى خویش، فرصت تأمل بیشترى براى بازگشت و بهره گیرى از آ نها فراهم آید.
علمی - پژوهشی
حمیدرضا شریف؛ حمید ندیمى
دوره 23، شماره 3 ، مهر 1392، صفحه 19-26
چکیده
از پژوهش هاى صورت گرفته در زمینة طراحى چنین برمى آید که فرایند طراحى را مى توان شامل دو فرایند اصلى ذهنى دانست، یکى « ایده یابی» و دیگرى «پردازش ایده». اما این سؤال مطرح است که آیا میان این دو مرحله نسبتى هست؟این مقاله و پژوهش پشتیبان آن تلاشی برای یافتن رابطة تعاملى میان دو فرایند ذهنى ایده یابى و پردازش ایده، با سود بردن ...
بیشتر
از پژوهش هاى صورت گرفته در زمینة طراحى چنین برمى آید که فرایند طراحى را مى توان شامل دو فرایند اصلى ذهنى دانست، یکى « ایده یابی» و دیگرى «پردازش ایده». اما این سؤال مطرح است که آیا میان این دو مرحله نسبتى هست؟این مقاله و پژوهش پشتیبان آن تلاشی برای یافتن رابطة تعاملى میان دو فرایند ذهنى ایده یابى و پردازش ایده، با سود بردن از یافته هاى حوزة روان شناسى شناختى است. حاصل تلاش فوق، نشان دهندة این مطلب است که وجه مشترک دو فرایند ایده یابى و پردازش ایده، تجزیه وتحلیل است، با این تفاوت که در فرایند ایده یابى، تجزیه وتحلیل بر مسئله تمرکز دارد و در فرایند پردازش ایده، تجزیه وتحلیل روى راه حل متمرکز مى شود. همچنین مى توان گفت که تجزیه وتحلیل عاملى براى بازنگرى مداوم در فرایند طراحى است.
علمی - پژوهشی
سپیده مسعودى نژاد
دوره 23، شماره 3 ، مهر 1392، صفحه 27-44
چکیده
در دهه هاى اخیر، در شیوه هاى رایج ساخت وساز در کلان شهرهایى چون تهران و ضوابط و مقرراتى که در امر معمارى و شهرسازى ملاک عمل بوده اند از عملکرد « دید » پنجره و منظرة قابل رؤیت ، آن غفلت شده است. به طورى که، دید پنجرة بسیارى از آپارتمان هاى مسکونى محدود به عناصر ساخته شده است، و از دید به منظره اى طبیعى و حتى دید به آسمان محروم هستند. اما ...
بیشتر
در دهه هاى اخیر، در شیوه هاى رایج ساخت وساز در کلان شهرهایى چون تهران و ضوابط و مقرراتى که در امر معمارى و شهرسازى ملاک عمل بوده اند از عملکرد « دید » پنجره و منظرة قابل رؤیت ، آن غفلت شده است. به طورى که، دید پنجرة بسیارى از آپارتمان هاى مسکونى محدود به عناصر ساخته شده است، و از دید به منظره اى طبیعى و حتى دید به آسمان محروم هستند. اما محققین از یک سو، بر لزوم ارتباط ساکنین مناطق شهرى با طبیعت در داخل محیط هاى زندگى تأکید مى کنند و از سوى دیگر، از اهمیت پنجره ها در محیط زندگى، و از نقشِ تأثیرگذار محتواى دید آنها سخن مى گویند. شواهد فراوانى بر ارجحیت قوى دید به منظرة طبیعى بر منظرة ساخته شده از پنجره دلالت دارد و پنجره با دید طبیعى را، به ویژه براى ساکنین آپارتمان ها، امرى ضرورى مى نماید. در این مقاله که با توجه به محدودیت پنجرة آپارتمان هاى مسکونى به عناصر ساخته شده نگاشته شده است، منظرة طبیعى بالقوة آسمان را در محتواى پنجره به پرسش گذارده و با عنایت به شکاف موجود در ادبیات ترجیحات منظر دربارة دید به آسمان از پنجره، به مطالعة جایگاه آن در ترجیحات منظر و پسندیدگى آن از سوى مردم پرداخته مى شود. همچنین، ارجحیت/ عدم ارجحیت دید به آسمان بر منظرة ساخته شده از پنجرة آپارتمان هاى مسکونى در شهر تهران بررسى مى شود. در این مطالعه از دو روش پیمایش ادبیات و پیمایش میدانى بهره گیرى مى شود.
علمی - پژوهشی
حمید ماجدى؛ امیرحسین پورجوهرى
دوره 23، شماره 3 ، مهر 1392، صفحه 45-62
چکیده
بسان غالب شهرهاى کشورهاى در حال توسعه، شهرهاى ایران نیز با آهنگ شتابناکى رو به گسترده تر شدن هستند. این موضوع همواره به صورت یک دغدغة جدى توجه برنامه ریزها و طرا ح هاى توسعة شهرى ایران (از ابتداى شکل گیرى طر ح هاى توسعه تاکنون) بوده به طورى که از جملة تأثیرگذارترین موضوع ها بر شکل گیرى ایدة ساختار فضایى پیشنهادى براى شهرها، چگونگى مواجهه ...
بیشتر
بسان غالب شهرهاى کشورهاى در حال توسعه، شهرهاى ایران نیز با آهنگ شتابناکى رو به گسترده تر شدن هستند. این موضوع همواره به صورت یک دغدغة جدى توجه برنامه ریزها و طرا ح هاى توسعة شهرى ایران (از ابتداى شکل گیرى طر ح هاى توسعه تاکنون) بوده به طورى که از جملة تأثیرگذارترین موضوع ها بر شکل گیرى ایدة ساختار فضایى پیشنهادى براى شهرها، چگونگى مواجهه با مقولة رشد شهرى است. در یک نگاه عمومى در طى پنج دهة اخیر در ایران، سیاست کمابیش ثابت مدیریت رشد شهرى مبتنى بر محدودسازى رشد و ابزار آن و نیز تعریف خط محدوده بوده است. تا حد زیادى ناکارآمدى این سیاست و ابزار آن در اعمال محدودیت و جهت دهى به رشد و مظروف ساختن بافت منسجم شهرى در شهرهاى مختلف مشهود است. رشد ناخواستة شهرى و تحمیل عرصه هاى جدید به شهر غالباً مظاهر این ناکارآمدى قلمداد شده اند و در جریان بازنگرى طر حهاى توسعه از چالش برانگیزترین موضوع ها محسوب می گردند. در این مقاله، با تکیه بر یک مدل تحلیلى و از طریق تعریف شاخص هاى سنجش، به ارزیابى پیامدهاى فضایى اعمال این سیاست و ابزار در گونه هاى متنوع شهرى ایران پرداخته می شود. در عین حال با انتخاب مؤلفه هاى معین وابستگى رشد این شهرها به متغیرها بررسى می گردد، تا از این رهگذر زمینة تدوین سیاست و ابزار مناسب تعدیل یابد و یا جانشین فراهم آید.
علمی - پژوهشی
آرمان خواجه برج سفیدى؛ على سلطانى
دوره 23، شماره 3 ، مهر 1392، صفحه 63-76
چکیده
برنامه ریزى فعالیتى براى هدایت آینده است، بنا بر این به شدت به گذشته و حال مقید شده است. از طرفى دیگر برنامه ریزان همواره خواستار ابزارى بوده اند که قابلیت هاى تحلیل، حل مسئله و تصمیم گیرى آن ها را افزایش دهد، مدل سازى شهرى ابزارى براى افزایش قدرت تحلیل تصمیم سازان و برنامه ریزان است که مى تواند در خدمت علمى تر کردن فرایند برنامه ریزى ...
بیشتر
برنامه ریزى فعالیتى براى هدایت آینده است، بنا بر این به شدت به گذشته و حال مقید شده است. از طرفى دیگر برنامه ریزان همواره خواستار ابزارى بوده اند که قابلیت هاى تحلیل، حل مسئله و تصمیم گیرى آن ها را افزایش دهد، مدل سازى شهرى ابزارى براى افزایش قدرت تحلیل تصمیم سازان و برنامه ریزان است که مى تواند در خدمت علمى تر کردن فرایند برنامه ریزى قرار گیرد و پیش بینى تحولات فضایى را، به مثابه بازتاب همة متغیرهاى اقتصادى اجتماعى، آگاهى دهد. در این تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره اى به صورت سرى هاى زمانى وضعیت تحولات کاربرى زمین در کلان شهر اهواز بررسى گردید و از طریق ارزیابى چندمعیارى، با تشخیص متغیرهاى مؤثر بر تحول، سناریوهاى مختلف گسترش شهر ساخته شد. در ادامه، از طریق مدل ترکیبى زنجیره هاى مارکوف و سلول هاى خودکار، تحولات کاربرى زمین در سال 2006 پیش بینى گردید. پس از معتبرسازى نتایج مدل سازى، وضعیت گسترش شهرى در افق 2020 پیش بینى شد. پیش بینى گسترش فیزیکى شهر اهواز با این روش، حاکى از انطباق 85 درصدى با واقعیت و بیانگر پیروى کلان شهر اهواز از الگوى رشد پراکنده است.
علمی - پژوهشی
نگار یوسفى
دوره 23، شماره 3 ، مهر 1392، صفحه 77-102
چکیده
سفرنامه ها و متون جغرافیایى و تاریخى منابع ارزشمندى در تحقیق دربارة معمارى ایران در زمان هاى گذشته هستند، و اهمیت آن ها به ویژه در بیان آثارى است که یا از بین رفته اند، و یا در آن ها تغییرى ایجاد شده است. یکى از این آثار، برج آرامگاهى منسوب به طغرل در رى است. در تاریخ دقیق و انتساب این برج تردید وارد است؛ اما تعلق آن به عهد سلجوقیان تأیید ...
بیشتر
سفرنامه ها و متون جغرافیایى و تاریخى منابع ارزشمندى در تحقیق دربارة معمارى ایران در زمان هاى گذشته هستند، و اهمیت آن ها به ویژه در بیان آثارى است که یا از بین رفته اند، و یا در آن ها تغییرى ایجاد شده است. یکى از این آثار، برج آرامگاهى منسوب به طغرل در رى است. در تاریخ دقیق و انتساب این برج تردید وارد است؛ اما تعلق آن به عهد سلجوقیان تأیید مى شود. این برج در حالى که نیمه ویران شده بود، در زمان ناصرالدین شاه قاجار تعمیر و بازسازى شد؛ اما بر اساس برخى منابع، با این تعمیر بخش هایى از بنا دستخوش تغییر شد. در این مقاله ویژگى هاى ساختمان برج، پیش از بازسازى آن، در تصاویر قدیمى برج، متون شرقیان (شامل سفرنامه ها و متون جغرافیایى و تاریخى)، و سفرنامه هاى غربیان جستجو شده، و در این میان تاریخ بنا و شکل کنونى آن نیز درنظر گرفته شده است.
علمی - پژوهشی
لیلا ذاکرعاملى؛ عبدالله جبل عاملى
دوره 23، شماره 3 ، مهر 1392، صفحه 103-118
چکیده
سیر تحول معمارى ایوان در خانه هاى دشت یزد- اردکان با استعانت از روش مکاتب فکرى گونه شناسى قرن بیستم و از طریق کنار هم قرار دادن ایوان هاى خانه هاى این منطقه در فازهاى مختلف تاریخى تجزیه وتحلیل شده اند. این نوشتار با تکیه بر داده هاى حاصل از مطالعه، مستندسازى، و پى گیرى هاى انجام شده در دوازده خانة مظفرى و سى خانة صفوى و از طریق مقایسة ...
بیشتر
سیر تحول معمارى ایوان در خانه هاى دشت یزد- اردکان با استعانت از روش مکاتب فکرى گونه شناسى قرن بیستم و از طریق کنار هم قرار دادن ایوان هاى خانه هاى این منطقه در فازهاى مختلف تاریخى تجزیه وتحلیل شده اند. این نوشتار با تکیه بر داده هاى حاصل از مطالعه، مستندسازى، و پى گیرى هاى انجام شده در دوازده خانة مظفرى و سى خانة صفوى و از طریق مقایسة تطبیقى ایوان هاى این نمونه ها تنظیم شده است. به ایوان هاى ماقبل مظفرى و پس از صفوى نیز در مواقع لزوم و در صورتى که اطلاعات به دست آمده از آن ها، براى حکم صحیح کافى بوده، اشاره شده است. در این مسیر ویژگى هاى هندسى، فضایى، سازه اى، و تزیینات ایوان هاى ادوار گوناگون با یکدیگر مقایسه شده و جنبه هاى پایدار و متغیر آن ها استخراج گردیده است. نتایج نشان مى دهد که ایوان یک فضاى نیمه باز است رو به باغ یا حیاط مقابل خود که حداقل از قرون میانة اسلامى، در معمارى خانه هاى این سرزمین حضور پایدار داشته و ویژگى هاى کالبدى آن مانند تناسبات ارتفاعى، مساحت، روش هاى اجرا و دُورِ طاق، دسترسى ها و ارتباط با سایر فضاها، به تبع اصول حاکم بر معمارى هر دوره تحول یافته است.
