پژوهشى پیرامون برج منسوب به طغرل در رى

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد معمارى، دانشگاه شهید بهشتى

چکیده

سفرنامه ها و متون جغرافیایى و تاریخى منابع ارزشمندى در تحقیق دربارة معمارى ایران در زمان هاى گذشته هستند، و اهمیت آن ها به ویژه در بیان آثارى است که یا از بین رفته اند، و یا در آن ها تغییرى ایجاد شده است. یکى از این آثار، برج آرامگاهى منسوب به طغرل در رى است. در تاریخ دقیق و انتساب این برج تردید وارد است؛ اما تعلق آن به عهد سلجوقیان تأیید مى شود. این برج در حالى که نیمه ویران شده بود، در زمان ناصرالدین شاه قاجار تعمیر و بازسازى شد؛ اما بر اساس برخى منابع، با این تعمیر بخش هایى از بنا دستخوش تغییر شد. در این مقاله ویژگى هاى ساختمان برج، پیش از بازسازى آن، در تصاویر قدیمى برج، متون شرقیان (شامل سفرنامه ها و متون جغرافیایى و تاریخى)، و سفرنامه هاى غربیان جستجو شده، و در این میان تاریخ بنا و شکل کنونى آن نیز درنظر گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Toghrol Tower, Rey

نویسنده [English]

  • Negar Yousefi
M Arch, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Toghrol Tower is a mausoleum located in Rey, southern Tehran. Although the exact date and attribution of this monument is subject to dispute, there is no doubt that it was built under the Seljuk rule. Its plan is circular inside and indented on the exterior façade. There are two entrances on the southwest and northeast. It currently boasts no roof. To reconstruct the original form of the Tower, this paper draws on historic Iranian and foreign travel accounts, manuscripts, sketches and photographs. It is demonstrated that before a restoration in early 1880 AD, there were brick corbels both on the façade of the monument. Corbels were possibly installed on the crowning stalactite frieze below and, probably above, an inscription band in Kufic script. The frame around the southwest entrance was also topped by may be up to three rows of stalactite bands.

مراجع

  1. ابن اثیر. الکامل. ج 16 . ترجمة على هاشمى حائرى، تهران: على اکبر علمى،
  2. .1351
  3. در لیدى شیل، خاطرات لیدى شیل، ،« مقدمة مترجم » . ابوترابیان، حسین
  4. . ترجمة حسین ابوترابیان، تهران: نشر نو، 1368
  5. اورسل، ارنست. سفرنامة اورسل. ترجمة على اصغر سعیدى، تهران: زوار،
  6. .1353
  7. بارتولد، و. خاورشناسى در روسیه و اروپا، ترجمة حمزه سردادور، تهران: ابن
  8. . سینا، 1351
  9. بروگش، هینریش. سفرى به دربار سلطان صاح بقران، ترجمة حسین
  10. . کردبچه، تهران: اطلاعات، 1368
  11. بنجامین، ساموئل گرین ویلر. ایران و ایرانیان، به اهتمام و با یادداشت رحیم
  12. . رضازاده ملک، تهران: نشرگلبانگ، 1363
  13. پاکباز، رویین. دایرة المعارف هنر (نقاشى، پیکر هسازى، گرافیک، تهران:
  14. . فرهنگ معاصر، 1381
  15. ترجمة نوشین دخت نفیسى، در آرتور ،« آذین هاى معمارى ». پوپ، آرتور اپهام
  16. اپهام پوپ و فیلیس اکرمن، سیرى در هنر ایران، ویرایش زیر نظر سیروس
  17. ، ص ، پرهام، 13 ج، تهران: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، ج 3
  18. .1591-1489
  19. جکسن، ابراهام و. ویلیامز. سفرنامة جکسن: ایران در گذشته و حال، ترجمة
  20. . منوچهر امیرى و فریدون بدره اى. تهران: خوارزمى: فرانکلین، 1352
  21. حاتم، غلامعلى. معمارى اسلامى ایران در دورة سلجوقیان، تهران: جهاد
  22. . دانشگاهى، مؤسسه انتشارات، 1379
  23. . حسینى ارموى، جلال الدین. مقدمة نقض و تعلیقات آن، بى نا، 1333
  24. خواندمیر، غ ی ات ا لد ین بن ه م ام ا لد ی ن. تاریخ حبیب السیر فى اخبار افراد بشر،
  25. با مقدمة جلال الدین همائى، 4ج، تهران: کتابخانة خیام، 1333 ، (ج 1و 4
  26. بى تا).
  27. بررسى نقوش و شیوة » . دادور، ابوالقاسم و نصرت الملوک مصباح اردکانى
  28. در ،« تزیین توپى گچى ته آجرى در بناهاى دورة سلجوقى و ایلخانى
  29. .92- هنرهاى زیبا، ش 26 (تابستان 1385 )، ص 85
  30. دالمانى، هانرى رنه. از خراسان تا بختیارى. ترجمة علیرضا سمیعى، 2ج،
  31. . تهران: طاوس و نشر نو، 1378
  32. دیولافوا، ژان. ایرا ن کلده و شوش، ترجمة على محمد فره وشى، با تجدید
  33. نظر کامل و ترجمة افتادگى ها و فهرست ها به کوشش بهرام فره وشى،
  34. تهران: دانشگاه تهران، 136
  35. ذکاء، یحیى و محمد حسن سمسار. تهران در تصویر، 2ج، تهران: سروش،
  36. .( 1376 (ج 2 ،( 1369 (ج 1 ، به همراه سازمان میراث فرهنگى کشور، ج 2
  37. راوندى، محمد بن على. راح ة الصدور و آیة السرور: در تاریخ آل سلجوق
  38. هجرى). به سعى و تصحیح محمد اقبال، به انضمام حواشى و (تألیف 99
  39. فهارس با تصحیحات لازم مجتبى مینوى، اصفهان: کتاب فروشى تأیید،
  40. . تهران: امیرکبیر، 1333
  41. ،« سکنج ها، آویزها (پاندانتیوها) و مقرنس ها » . روزینتال، جى. و اى. شرودر
  42. ترجمة باقر آیت ا للهزاده شیرازى، در آرتور اپهام پوپ و فیلیس اکرمن، سیرى
  43. ،1387 ، در هنر ایران، تهران: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، ج 3
  44. .1448- ص 1443
  45. در آسیه ،« مقرنس تزیینى در آثار تاریخى اسلامى ایران » . زمانى، عباس
  46. جوادى، ،معمارى ایران: 84 مقاله به قلم 33 پژوهشگر ایرانى، 2ج، انتشارات
  47. .770- مجرد، 1363 ، ج 2، ص 737
  48. سرنا، کارلا. مردم و دیدن ىهاى ایران، ترجمة غلامرضا سمیعى. تهران:
  49. . نشر نو، 1363
  50. در ایران قاجار از دیدگاه دو هنرمند ،« پیشگفتارِ » . سعیدى، على اصغر
  51. فرانسوى اوژن فلاندن و پاسکال کست، ترجمة کریم امامى، تهران: نگار،
  52. .8- 1377 ، ص 5
  53. در ارنست اورسل، سفرنامة اورسل. ترجمة ،« توضیح » . ________
  54. على اصغر سعیدى، تهران: زوار، 1353
  55. در کارلا سرنا، مردم و دیدن ىهاى .« یادداشت مترجم » . سمیعى، غلامرضا
  56. . ایران، ترجمة غلامرضا سمیعى. تهران: نشر نو، 1363
  57. ترجمة باقر آیت الّله زاده شیرازى. در آرتور .« دورة سلجوقى » . شرودر، اریک
  58. - 1387 ، ص 1193 ، اپهام پوپ و فیلیس اکرمن، سیرى در هنر ایران، ج 3
  59. .1250
  60. ،«( بررسى و تحقیقى پیرامون برج علاءالدوله (علاءالدین » . شیبانى، زرین تاج
  61. .58- در اثر، ش 15 و 16 (پاییز و زمستان 1367 )، ص 6
  62. صنیع الدوله. روزنامة شرف، ش 29 ، رجب 1302 ق. در دورة روزنام ههاى
  63. شرف و شرافت، با مقدمه و فهارس جواد صفى نژاد، تهران: یساولى
  64. . (فرهنگسرا)، 1363
  65. در کاظم موسوى بجنوردى، دایر ة المعارف ،« برج طغرل » . علیزاده، مهبانو
  66. بزرگ اسلامى، ج 11 ، تهران: مرکز دایرة المعارف بز رگ اسلامى، 1381 ، ص
  67. .676-674
  68. غروى، مهدى. آرامگاه در گسترة فرهنگ ایرانى، تهران: انجمن آثار و مفاخر
  69. . فرهنگى، 1376
  70. فریزر، جیمز بیلى. سفرنامة فریزر، ترجمه و حواشى منوچهر امیرى، تهران:
  71. توس، 1364 . ص 150 و
  72. فووریه، ژوانس. سه سال در دربار ایران، ترجمة عباس اقبال، تهران:
  73. . کتابخانة على اکبر علمى و شرکا، 1326
  74. قزوینى رازى، عبدالجلیل. النقض (از تصانیف ح 560 ق). با مقدمه و تعلیق و،
  75. . مقابله و تصحیح جلال الدین حسینى ارموى،، بى نا، 1331
  76. کرزن، جرج ان. ایران و قضیة ایران، ترجمة غلامعلى وحید مازندرانى، 2ج،
  77. . تهران: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، 1367
  78. کریمان، حسین. رى باستان، 2ج. تهران: دانشگاه شهید بهشتى (دانشگاه
  79. .( 1371 (ج 2 ،( ملى ایران)، بى تا(ج 1
  80. در محمد یوسف کیانى، پایتخ تهاى ،« رى پایتخت حکومتى » . کوثرى، یحیى
  81. .406- ایران، تهران: سازمان میراث فرهنگى کشور، 1374 ، ص 365
  82. گابریل، آلفونس. تحقیقات جغرافیایى راجع به ایران، ترجمة فتحعلى
  83. . خواجه نورى. تکمیل و تصحیح هومان خواجه نورى، تهران: ابن سینا، 1348
  84. هجرى)، با مستوفى قزوینى، حمدالّله بن ابى بکر. تاریخ گزیده (تألیف 30
  85. مقابله با چندین نسخه به ضمیمة فهارس و حواشى. به اهتمام عبدالحسین
  86. . نوائى، تهران: امیرکبیر، 1339
  87. مشکین نژاد، پرویز و همکاران. فرهنگ خاورشناسان، ج 4، تهران: پژوهشگاه
  88. . علوم انسانى و مطالعات فرهنگى، 1388
  89. مصطفوى، محمدتقى. آثار تاریخى طهران: اماکن متبرکه، تنظیم و تصحیح
  90. . میرهاشم محدث، تهران: انجمن آثار ملى، 1361
  91. معماریان، غلامحسین. معمارى ایرانى، تقریر محمدکریم پیرنیا، تهران:
  92. . سروش دانش، 1387
  93. ________ . نیارش ساز ههاى طاقى در معمارى اسلامى ایران. جهاد
  94. . دانشگاهى دانشگاه علم و صنعت ایران، 1367
  95. موریه، جیمز. سفرنامة جیمز موریه، ترجمة ابوالقاسم سرى، 2ج، تهران:
  96. . توس، 1386
  97. میرز اصالح شیرازى. مجموعه سفرنام ههاى میرز اصالح شیرازى. تصحیح و
  98. . توضیح غلامحسین میرز اصالح، 2سفرنامه، تهران: نشر تاریخ ایران، 1364
  99. هجرى). به تصحیح نامعلوم. مجمل التواریخ و القصص (تألیف 20
  100. . ملک الشعرا بهار، به همت محمد رمضانى، تهران: کلالة خاور، 1318
  101. نیک بین، نصرالّله. فرهنگ جامع خاورشناسان مشهور و مسافران به
  102. . مشر قزمین، 2ج، تهران: آرون، 1379
  103. ویلبر، دونالد. معمارى اسلامى ایران در دورة ایلخانان، ترجمة عبدالّله فریار،
  104. . تهران: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، 1365
  105. هوگ، ج. هنر معمارى در سرزمی نهاى اسلامى، ترجمة پرویز ورجاوند،
  106. . تهران: دانشگاه تهران، 1355
  107. هیلن براند، رابرت. معمارى اسلامى: فرم، عملکرد، و معنى، ترجمة ایرج
  108. . اعتصام، تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزى شهرى، 1377
  109. Brugsch, Heinrich. Reise der K, Preussischen Gesandtschaft
  110. nach Persien 1860 und 1861. 2vols, Leipzig: J. C.
  111. Hinrichs’sche Buchhandlung, 1862-1863.
  112. Curzon,George N. Persia and the Persian Question, 2vols.
  113. London: Longmans, Green, and Co.,1892.
  114. Dieulafoy, Jane. La Perse la Chaldee et la Susiane, Paris:
  115. Hachette et CIE, 1887.
  116. Dubeux, Louis. La Perse, Paris: Firmin Didot Frères, 1841.
  117. Flandin, Eugène and Pascal Coste.Voyage en Perse, vol.1.
  118. Paris: Gide et Jules Baudry.
  119. Grabar, Oleg. «The Earliest Islamic Commemorative
  120. Structures, Notes and Documents», in OlegGrabar,
  121. Jerusalem, Aldershot: Ashgate,2005, pp. 65
  122. The Macmillan Company, London: Macmillan & Co.,
  123. Ltd.,1906.
  124. Miles, C.G. “Appendix”. in Oleg Grabar, “The Earliest Islamic
  125. Commemorative Structures, Notes and Documents”.
  126. Orsolle, E. Le Caucase et la Perse, Paris: E. Plon, Nourrit et
  127. Cie, 1885.
  128. Ouseley, William. Travels in Various Countries of the
  129. East,More Particularly Persia, 3vols. London: Rodwell and
  130. Martin, 1819-1823.
  131. Porter, Robert Ker. Travels in Georgia, Persia, Armenia,
  132. Ancient Babylonia,&c.&c. During the Years 1817,1818,1819,
  133. and 1820. 2vols. London: Longman, Hurst, Rees, Orme, and
  134. Brown, 1821-1822.
  135. Serena, Carla. Hommes et Choses en Perse, Paris: G.
  136. Charpentier et CIE, 1883.
  137. Sheil, Lady.Glimpses of Life and Manners in Persia, London:
  138. John Murray,1856.
  139. Thornton, Lynne. Les Orientalistes: Peintres Voyageurs 1828-
  140. , Traduction de l’anglais Jean de la Hogue, Paris: ACR
  141. Edition, 2001.
  142. Voyage en Perse 1840-1841 (Catalogue of the Exhibition:
  143. Naillac Castle -Le Blanc-, 17 June-17 September 1995), Le
  144. Blanc: Amis de la Bibliothèque Municipale du Blanc,1995.
  145. Wilber, Donald N. Iran: Past and Present, New Jersey:
  146. Princeton University Press,1958.
  147. http://digitalgallery.nypl.org/nypldigital/index.cfm.
  148. دست یابى در 1389

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 شهریور 1394
  • تاریخ بازنگری: 14 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار