1
دانشجوی دکتری معماری دانشکدة معمارى، پردیس هنرهاى زیبا، دانشگاه تهران
2
--
چکیده
بافتهاى فرسودة شهرى به دلیل نارسایی های کالبدى، کمبود خدمات و زیرساختهاى شهرى مناسب از یک سو، و شرایط نامطلوب زیست محیطى، مسائل اجتماعى فرهنگى و اقتصادى از دیگر سوى، به شدت نیازمند اقدامات همه جانبه براى توسعه و به بیان هستند. علیرغم مواد برنامه هاى سوم و « بهسازى و بازآفرینى » بهتر چهارم توسعة کشور و تسهیلات پیشبینى شده در تبصرة شش قانون بودجه، که نشان دهندة توجه دولت به موضوع بهسازى، نوسازى، و بازسازى بافتهاى فرسودة شهرى است، هنوز اقدامات جامع و قابل قبولى به لحاظ مقیاس و عملکرد، که بتوان آن را یک الگو دانست، انجام نشده است. از آنجایى که مسائل بافتهاى شهرى ما در ابعاد اقتصادى، اجتماعى فرهنگى وکالبدى، با ویژگیهاى بافتهاى مشابه در سایر کشورها متفاوت است، نمیتوان اقدامات و راه حلهاى آنها را عیناً تکرار کرد. راهکارها براى هرگونه اقدام در بافتها، باید همه جانبه، بومى شده، و در عین حال متنوع و بر مبناى استراتژ یهاى روشن مدیریتى باشند. با توجه به موارد ذکر شده، ضرورت تدوین یک سند ملى به منظور اقدام متفق و متحد نهادهاى مسئول به منظور بهسازى و بازآفرینى بافتهاى فرسوده و پیشگیرى از توسعة روزافزون این بافتها، بیش از پیش دیده مى شود، در مقالة حاضر ضمن بررسى نتایج و نواقص حاصل از اقدامات بهسازى و بازآفرینى بافتهاى فرسوده در ایران، ضرورت استقرار مدیریت ویژه را در سه سطح؛ مدیریتهاى کلان (سازما نهاى متولى)، مجریان طرح (مدیریتهاى ستاد هدایتى) و مدیریتهاى ویژة اجرایى- عملیاتى (توسعه گرها)، به منظور اقدام در بافتهاى فرسوده مطرح مى شود و در این باره چند اقدام اصلى، که باید به صورت توامان براى سهولت دستیابى کشور به یک «سند ملی» در امرچگونگی مواجهه و اقدام در بافتهای فرسوده شهری» انجام گیرد، تشریح میشود.
حاضر، منوچهر. تصمیم گیرى در مدیریت، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتى، 1373.
حبیب اللهیان، جلیل و دیگران. طرح راهبرد ى ساختارى توسعه و عمران (جامع) شهر تهران، تهران: مهندسین مشاور توسعة بوم سازگان پایدار، 1385.
حبیب اللهیان، جلیل و سمیه فدائى نژاد. طرح مشاور مادر و مدیریت راهبردى طرح راهبرد ى ساختارى تجدید حیات شهرى بافت هاى فرسودة شهر تهران، تهران: مؤسسة پژوهشى توسعة محیط و سکونتگاه ها، 1387
حبیب اللهیان، جلیل . طرح هاى جامع و تفصیلى 1382 ، تهران: نهاد مطالعات و تهیه طرح هاى توسعة شهرى، 1386.
عندلیب، علیرضا و کاوه حاجى على اکبرى. نوسازى بافت هاى فرسوده با مشارکت ساکنان محلة خوب بخت، منطقة 15 شهر تهران، تهران (سازمان نوسازى شهر) رى پور، 1387.
فلامکى، محمدمنصور. نوسازى و بهسازى شهرى. تهران: سمت، 1384.
لطفى، سهند. حفاظت و بازآفرینى شهرى ، مفاهیم و شرایط ( با تاکید بر سا لهاى دهة 1999 م تاکنون)، دانشکده شهرسازى پردیس هنرهاى زیبا، دانشگاه تهران، 1387.
مختارى، اسکندر. « فرسودگى و بافت کهن شهر تهران» . نشریة اندیشة ایرانشهر، ویژه نامة فرسودگى از منظر شهرشناسى، ش 9 و 10، ص 36-41.
نورمحمدزاد، حسین. « تعیین و تبیین هدف در فرایند برنامه ریزى شهر». نشریة هنرهاى زیبا، ش 26، (1385)، ص 21-36.
وزارت مسکن و شهرسازى. آیین نامة نحوة بررسى و تصویب طرح هاى توسعه و عمران محلى، ناحیه اى، و منطقه اى، ملى و مقررات معمارى و شهرسازى کشور. تهران، 1379.
Jackson, A. Social Impact Study Of The Millennium Awards. The Millennium Commission, 2000.
Roberts, P.W and H. Sykes. Urban Regeneration: A Hand Book. London : Sage, 2000.
Tiesdell, S. and T. OC and T. Heath. Revitalizing Historic Urban Quarters. Oxford: Architectural Press, 1996
)