دربارۀ پدیدارشناسی در معماری

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

کارشناس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی، و گردشگری

چکیده

این نوشتار برآمده از پژوهشی دربارۀ ارتباط میان معماری و پدیدارشناسی است، یعنی همان مکتبی که تأثیر آن بر جریانات هنری امروز، به ویژه معماری پسامدرن، آشکار است. می دانیم که یکی از تأثیرات این مکتب فلسفی در حوزۀ مبانی نظری معماری، باز شدن باب مباحثی در پدیدارشناسی مکان، جایگاه بستر و زمینۀ اثر در طراحی معماری، و همچنین اهمیت یافتن مباحث پدیدارشناسی ذهن و تأثیر آن در نقد آثارِ معماری است. تعلیق پیش فرض های فرهنگی، اجتماعی، عقیدتی، و بیش از همه تأثیرات علم جدید، هدفی است که پدیدارشناسان با دستیابی بدان در جست و جوی تجربه ای بلاواسطه از جهان پیرامونی اند. این تعلیق، که هوسرل از آن به «اپوخه » یاد کرده است، نظر به تفاوت آرای پدیدارشناسان، الزاماً نتایج مشابهی در بر نداشته است. این جدایی در نتیجه و روش را می توان آشکارادر نظرات هوسرل و هایدگر مشاهده کرد. در این پژوهش نیز هدف جست وجوی رگه هایی از تفاوت در رویکردهای اشاره شده در برخوردهای پدیدارشناسانه به معماری است.بدین منظور، در این نوشتار به شرح ارتباط پدیدارشناسی و معماری پرداخته ایم و با تفکیک پدیدارشناسی متأثر از هوسرل و پدیدارشناسی متأثر از هایدگر به تفاوت در رویکردهای پدیدارشناسی به معماری اشاره کرده ایم. در پایان نیز با بازشناسی عنصر شهری « میدان» به تشریح بیشتر موضوع پرداخته ایم. نتیجۀ مطالعه نشان میدهد که رویکرد پدیدارشناسانه به معماری از منظر های دگر اشاره و تأکیدی صرف است بر آن ‌جا بودگی «کارِ معماری » در کنار چیزهای پیرامونی، در حالی که آغاز شناخت پدیداری چون معماری در پدیدارشناسی از منظر هوسرل به ناب آگاهی و تصورات ذهنی از «اثرِ معماری » ختم میشود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

On Phenomenology and Architecture

نویسنده [English]

  • Mostafa Poorali
Scientific Board Member, Iranian Cultural Heritage Research Base for Masooleh Historic Town
چکیده [English]

This paper reviews the impact of phenomenologist philosophers, Heidegger and Husserl on architecture. The difference in approaches of these two philosophers is clarified and the resulting impact on architectural approaches is explained. An urban element, the square, is then chosen as an example to demonstrate the differences. It is shown that the phenomenology of Heidegger emphasizes the appropriateness of architectural practice amongst surrounding elements, while the phenomenological treatment of architecture by Husserl leads to a pure knowledge and mental images of an architectural monument.

  1. کتا بنامه
  2. ابراهیمی دینانی، غلامحسین. ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، تهران، طرح نو، ۱۳۷۷ .
  3. ----------. عقلانیت و معنویت، تهران، مؤسسۀ تحقیقات و توسعۀ علوم انسانی، ۱۳۸۳ .
  4. احمدی، بابک. ساختار گرایی و هرمنوتیک، تهران، مرکز، ۱۳۸۰ .
  5. ---------. حقیقت و زیبایی، تهران، مرکز، ۱۳۸۲ .
  6. اشمیت، ریچارد. «سرآغاز پدیدارشنا سی »، ترجمۀ شهرام پازوکی، در فصلنامۀ علمی پژوهشی فرهنگ، سال نهم، شماره ۲، )تابستان ۱۳۷۵ (.
  7. افرام البستانی، فؤاد. فرهنگ جدید عربی فارسی، )ترجمۀ منجد الطلاب(، ترجمۀ محمد بندرریگی، تهران، انتشارات اسلامی، ۱۳۷۳ .
  8. الکساندر، کریستوفر. معماری و راز جاودانگی، ترجمۀ مهرداد قیّومی بیدهندی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۸۱ .
  9. ایگلتون، تری. پیش درآمدی بر نظریۀ ادبی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران، مرکز، ۱۳۸۰ .
  10. بل، دیوید. اندیشه های هوسرل، ترجمۀ فریدون فاطمی، تهران، مرکز،1386 .
  11. بمات، نجم الدین. شهر اسالمی، ترجمۀ محمدحسین حلیمی و منیژۀ اسلامبولچی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۶۹ .
  12. برادبنت، جفری. واسازی )دکنستروکسیین(، ترجمۀ منوچهر مزینی، تهران، شرکت پردازش و برنا مهریزی شهری، ۱۳۷۵ .
  13. پرتوی، پروین. پدیدارشناسی مکان، تهران، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۸۷ .
  14. جورگولا، روما لدو. اندیشه ها وآثار معماری لو یی کان، ترجمۀ عبدالله جبلعاملی، تهران، خاک، ۱۳۸۰ .
  15. جهانبگلو، رامین. مدر نها، تهران، مرکز، ۱۳۸۰ .
  16. جهرمی، محمد رعایت. جهان زندگی در اندیشه هوسرل، » در روزنامۀ ایران«، ش ۲۷۴۲ ، ) ۱۶ اسفند ۱۳۸۲ (.
  17. حنای یکشانی، محمدسعید». هایدگر، انسان، هستی۱ « ، در وبگاه روزنامه اینترنتی فلسفه www.fallosafah.org ، ش ۹، )دستیابی در ۱۲ اسفند 1387 (.
  18. خاتمی، محمود. جهان در اندیشۀ هایدگر، تهران، مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، ۱۳۷۹ .
  19. رازجویان، محمود». درس های معماری از تاریخ نزدیک، درسی درباب خلق فضا« ، در صفه، ش ۲۵ ، )پاییز و زمستان ۱۳۷۶ (.
  20. -----------».سمبول از گوشۀ عینک یونگ« ، در صفه، ش ۲۸ ، )بهار و تابستان ۱۳۷۸ (.
  21. ربانی گلپایگانی، علی». پدیدارشناس