امکان‌سنجی قابلیت‌ پیاده‌رهواری در معابر شهری با استفاده از تلفیق سه روش نمونه موردی: معابر فازهای 2، 3 و 7 شهرک غرب

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه آزاد اسلامى، واحد تهران مرکز

2 دانشجوى کارشناسى ارشد برنامه ریزى شهرى دانشگاه هنر

چکیده

در چند دهه اخیر، منافع پیاده در شهرها و ایجاد فضاهای انسان‌محور، متفکران شهرساز را بر آن داشت تا الگوها و مدل­های رشد، اصول و تکنیک­های برنامه­ریزی و طراحی شهری را در با توجه به انسان و در قالب رویکرد انسان­محور به محیط­های شهری تعریف و تبیین نمایند. با این وجود، فقدان روش­های سازگار، قابل‌اعتماد، و کارآمد برای مطالعه و امکان­سنجی قابلیت پیاده­رهواری معابر، موجب عرضه روش­های نوینی در این عرصه گردیده است.با توجه به جامع نبودن هر یک از روش­های موجود، در این تحقیق با هدف بررسی ویژگی­های سه روش «چیدمان فضا1، اندازه­گیری سطوح اختصاص­ یافته به عابر پیاده بر مبنای میزان عدم راحتی و خصوصیات حرکتی آن2 و ارزیابی کیفیت کالبدی پیاده راه3» به ارزیابی نتایج تلفیق این سه روش بر روی نمونه موردی معابر شهرک غرب، پرداخته خواهد شد.برای این منظور  در مرحله نخست، با استفاده از روش چیدمان فضا، چگونگی تاثیر متقابل پیکربندی فضا بر قابلیت پیاده­رهواری ارزیابی و معابر برخوردار از پیوند فضایی مناسب­تر و بیشتر برگزیده می­شوند. سپس در روش اندازه­گیری سطوح اختصاص­ یافته به عابر پیاده بر مبنای میزان عدم راحتی و خصوصیات حرکتی آن، تاثیر رفتارهای عابر پیادهبر قابلیت پیاده­رهواری در معابر منتخب بررسی و در روش ارزیابی کیفیت کالبدی پیاده راه، ویژگی­های کالبدی مسیر بر قابلیت پیاده­رهواری سنجیده خواهد شد. در مرحله آخر شاخص­های حاصل از هر روش امتیازدهی و برای هر خیابان امتیاز نهایی ارزیابی خواهد شد.نتایج بررسی­ها حاکی از قابلیت پیاده­رهواری بیشتر خیابان دادمان در مقایسه با سایر معابر محدوده مورد بررسی است. در نهایت بهترین راهکارها برای ارتقای قابلیت پیاده­رهواری معابر منتخب بیان می­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Walkability of Urban Pathways: A Feasibility Study

نویسندگان [English]

  • Pooyan Shahabian 1
  • Romina Lahiji 2
  • Fatemeh Alibakhshi 2
1 Assistant Professor , Faculty of Architecture and Urban Planning , Central Tehran Branch , Islamic Azad University
2 Urban Planning Masters Student, University of Art
چکیده [English]

Recent years have witnessed a growing interest in enhancing pedestrian access in urban areas. This paper uses a combination of methodologies to assess the quality of pedestrian pathways in Shahrak-e-Gharb District, Tehran.
The walk-ability of diverse pathway configurations is first analyzed by using the Space Syntax methodology. As a result, a set of streets are selected for further investigation. Then, pedestrian discomfort levels are determined for the selected pathways by comparing the sidewalk pavement width with movement characteristics. Then, by using the Systematic Pedestrian and Cycling Environmental Scan (SPACES) methodology, the walk-ability of these pathways is assessed based on their physical characteristics.
The selected pathways are finally rated on the basis of all these methodologies. The characteristics of the top-ranking street, Dadman Boulevard, could accordingly be referred to as a set of optimal properties for a walk-able pathway.

  1. وزارت مسکن و شهرسازی. آیین‌نامه طراحی راه‌های شهری. تهران: 1374.
  2. بنتلی، ای ین و همکاران. محیط‌های پاسخده، ترجمۀ مصطفی بهزادفر. تهران: انتشارات علم و صنعت، 1382.
  3. پاکزاد، جهانشاه. راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران، تهران: شهیدی، 1386.
  4. جعفری بهمن، محمدعلی و خانیان، مجتبی. مشکل‌یابی طرح‌های جامع از دیدگاه رفتاری و مقایسه آن با وضع موجود به روش چیدمان فضا (Space Syntax) «نمونه موردی: محله کبابیان شهر همدان». تهران: در آرمان‌شهر، ش 9 (پاییز و زمستان 1391) ، ص295-285.
  5. جیکوبز، جین. مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکا، ترجمۀ حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی. تهران: دانشگاه تهران، 1386.
  6. رضازاده، راضیه و همکاران. سنجش ذهنی قابلیت پیاده‌مداری و مؤلفه‌های تأثیرگذار بر آن در محلات «مطالعه موردی: محله چیذر».تهران: مدیریت شهری، ش 28 (پاییز و زمستان 1390)، ص 313-297.
  7. رنجبر، احسان و رئیس اسماعیلی، فاطمه. سنجش کیفی پیاده راه‌های شهری در ایران، تهران: در هنرهای زیبا، ش 42(تابستان 89)، ص93-83.
  8. ریسمانچیان، امید و بل، سایمون. بررسی جدا افتادگی فضایی بافت‌های فرسوده در ساختار شهر تهران به روش چیدمان فضا. تهران: در باغ نظر، ش 17 (تابستان 1390).
  9. ریسمانچیان، امید. برخورد روشمند در مدیریت حرکت عابر پیاده: تحلیل و مقایسه میزان دسترسی در نمونه موردی محله نظام‌آباد و یوسف‌آباد، تهران: در منظر؛ ش 8 ( تیر 1389).
  10. شبانی، امیرحسین و آقا حسینی، محمدباقر. ارزیابی کیفیت کالبدی پیاده راه: معرفی تکنیک (SPACES)، در مجموعه مقالات همایش بین‌المللی زندگی پیاده در شهر، تهران: سازمان زیباسازی شهر تهران: 1392.
  11. شفیعی، سعید. مبانی و فنون طراحی شهری، تهران: اسلیمی، 1380.
  12. غضنفری، پروانه. گزارشی از نشست تخصصی با موضوع: مداخله روشمند در کالبد بافت فرسوده (روش Space Syntax)، تهران: سازمان نوسازی شهر تهران، ش 11 (زمستان 1389)، ص87-65.
  13. فتحی، میلاد. شناخت مبانی و معیارهای تکنیک چیدمان فضا در تحلیل ساختار فضایی شهرها «مطالعه موردی: کلان‌شهر کرج»، کرج: در فهم و توان، 1392.
  14. کاشانی جو، خشایار. بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری، تهران: در هویت شهر، ش 6 (بهار و تابستان 1389)، ص 106-95.
  15. کمالی‌پور، حسام و دیگران. ترکیب شکلی و پیکره‌بندی فضایی در مسکن بومی، تهران: در مسکن و محیط روستا، ش 138 (تابستان 1391)، ص 16-3.
  16. گل، یان. ، زندگی در فضای میان ساختمان ها، ترجمه شیما شصتی، تهران:جهاد دانشگاهی، 1387.
  17. لینچ، کوین. تئوری شکل خوب شهر، ترجمۀ سید حسین بحرینی، تهران: دانشگاه تهران، 1381.
  18. مدنی‌پور، علی. طراحی فضاهای شهری، نگرشی بر فرآیند اجتماعی و مکانی، ترجمۀ فرهاد مرتضایی، تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری، 1379.
  19. یزدان‌فر، عباس و دیگران. تحلیل ساختار فضایی شهر تبریز در محدوده بارو با استفاده از تکنیک اسپیس سینتکس، تهران: در راه و ساختمان، ش 67 (تابستان 1388) ، ص 77-72.
  20. A.Turner. UCL Depthmap 7: Convex Space Analysis,London: UCL, 2008.
  21. B. Hillier, A.Penn, J.Hanson, T.Grajewski and J.Xu. Natural movement: or configuration and attraction in urban pedestrian movment. London: Environment and Planning, 1993.
  22. B.Jiangl, C.Claramuntz and B.Klarqvist. Integration of space syntax into GIS for modelling urban spaces, Goteborg: Elsevier, 2000.
  23. Heohner et al. perceived and objective environmental measures and physical activity among urban adults, Saint Louis: School of Public Health, 2005.
  24. J.Pinelo and A.Turner. Introduction to UCL Depthmap 10 Version 10.08. 2010.
  25. K.Al-Sayed and A.Turner. AGENT ANALYSIS IN DEPTHMAP, Bartlett School of Graduate Studies(UCL), London: 2012.
  26. S.Kim, J.Choi and Y.Kim. Determining the Sidewalk Pavement Width by Using Pedestrian Discomfort Levels and Movement Characteristics. New York: KSCE Journal of Civil Engineering, 2011.
  27. T.Muraleethanran and T.Hagiwara. Overall level of service of urban walking environment and its influence on pedestrian route choice behavior, Washington DC: Transportation Research Record, 2007.
  28. http://www.vr.ucl.ac.uk/depthmap/handbook.html
  29. http://www.midss.org
  30. http://www.pps.org
  31. http://www.spacesyntax.net
  32. http://www.sydney.edu.au
  33. http://www.uwa.edu.au