از تجسدیافتگی و بدنمندی تا تن یافتگی بازاندیشی نقش بدن در تاریخ تحول نظریۀ معماری غرب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی دانشکدۀ فنی و مهندسی، دانشگاه پیام نور،مرکز یزد ،ایران

2 استادیار دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه یزد، ایران

3 استاد دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

در رویکردهای علوم شناختی نوین در سه دهة اخیر به نقش اثرگذار بدن در فرایندهای شناختی اشاره شده است؛ نقشی که قرن‌ها با سیطرة دوئالیسم ذهن ـ بدن در حوزه‌های شناختی و فکری مانند اندیشة معماری مغفول مانده است؛ درحالی‌که در این رویکردها بدن نقطة کانونی کشف و شناخت جهان است. این شناخت از مسیر تعامل بین خرده‌جهان محسوس و قابل‌درکی مثل معماری با این بدن که در آنِ واحد هم تجربه می‌شود (بدن اول‌شخص) و هم تجربه می‌کند (بدن زیسته) انجام می‌شود. اما آیا این بدن و نقش شناختیِ آن که در رویکردهای فوق ذیل مقولة تن‌یافتگی اهمیت یافته، در تاریخ اندیشه‌ورزی معماری همواره مغفول بوده یا از دوره‌ای فراموش شده است؟! به‌منظور فهم اینکه بدن واجد چه پیشینه‌ای در این تاریخ بوده، چه ماهیتی در اندیشه‌های معماری هر دوره‌ای داشته، و نقش آن در شکل‌گیری و تکامل نظریات معماری چه بوده، پژوهش حاضر انجام شده است. همچنین سعی شده با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و به روش استدلال منطقی بخشی از تاریخ‌‌نگاشت دوهزارسالة نظریات معماری غرب بازاندیشی شود. به‌دلیل تأثیر غالب فلسفة غرب بر نظریات معماری، این تاریخ‌نگاشت مبنای پژوهش قرار گرفته است. طبق یافته‌های پژوهش، ایده‌های متفاوت از بدن در این تاریخ نظریه‌پردازی قابل‌شناسایی است که در طیفی از تجسدیافتگی تا تن‌یافتگی دسته‌بندی شده است. پیش‌بینی می‌شود کم‌کم تن‌یافتگی و نقش شناختی بدن و رویکردهای نامبرده بر نظریات معماری تأثیر بگذارد و جذبه‌ای در این نظریه‌پردازی به سمت «نسبت نزدیک بدن اول‌شخص و معماری» شکل ‌گیرد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

From Corporeality to Embodiment Rethinking the Role of Body in the Transformation of Architectural Theories in the West

نویسندگان [English]

  • SeyedehSaeideh Hosseini Zadeh Mehrjardy 1
  • Hamid Mirjani 2
  • Hamid Nadimi 3
1 Lecturer, Department of Art and Architecture, Payam-e Noor University, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Art and Architecture, Yazd University, Yazd, Iran
3 Emeritus Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

In the past three decades new cognitive sciences viewpoints have highlighted the influential role of the body in cognitive processes; a role long neglected by the dominance of mind-body dualism in cognitive and intellectual domains such as architectural thought, despite the seminal role of the body for discovery and cognition of the world. Such cognition is experienced through interactions between objective micro-worlds such as that of architecture, and the third-person and first-person (lived) bodies. Has this body and its cognitive role always been neglected in the history of architectural thought? To answer this question the present paper tries to investigate this role and its influence in the history of formation and evolution of architectural theories in the West. Using logical reasoning and a descriptive-analytical approach, parts of Western history of architecture are rethought, due to its close associations with the Western philosophy in the formation of this history.
The results show that different ideas about the body can be identified in history, ranging from corporeality to embodiment. It is then anticipated that the embodiment, the cognitive role of the body and the above viewpoints will gradually influence architectural theories leading it towards notions of "close relationship between the first-person body and architecture".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phenomenology of architecture
  • Lived body
  • Corporeality
  • Embodiment
  • History of architectural theory
افشین‌مهر، وحید و مهدیه احمدی و حمیدرضا عامری سیاهویی. آشنایی به معماری معاصر. تهران: دانشگاه پیام نور، 1393.
اکبری، علی و مهدیه نیرومند شیشوان. «جایگاه تجربۀ زیسته از منظر فلسفۀ بدن در فرایند طراحی و خلق مکان». در فصلنامۀ پژوهش‌های فلسفی، ش26 (بهار 1398)، ص25-52.‎
بورچ، ریستین و یوهانی پالاسما و گرنوت بومه. اتمسفر معمارانه. ترجمۀ مرتضی نیک‌فطرت. تهران: فکر نو، 1397.
پالاسما، یوهانی. چشمان پوست: معماری و ادراکات حسی. ترجمۀ رامین قدس. تهران: پرهام نقش، 1390.
ــــــــ . دست متفکر: حکمت وجود متجسد در معماری. ترجمۀ علی اکبری. تهران: پرهام نقش، 139۲.
پالمبو، ماریا لوییزا. زهدان‌های معماری (بدن‌های الکترونیکی و بی‌نظمی‌های معماری). ترجمۀ محمدرضا جودت. تهران: گنج هنر، 1386.
رابینسون، سارا و یوهانی پالاسما. ذهن در معماری: علم اعصاب، تجسم و آینده طراحی. ترجمۀ رضا امیررحیمی. تهران: مؤسسه معمار نشر، ۱۳۹۶.
سیف، علی‌اکبر و فرحناز کیان ارثی. «نورون‌های آیینه‌ای و یادگیری مشاهده‌ای». در فصلنامۀ روان‌شناسی تربیتی، ش19 (زمستان 1389). ص89-114.
صیاد، امیرحسین و افرا غریب‌پور و مهسا دلشاد سیاهکلی. «فضامندی و بدن‌آگاهی: بازخوانش مفهوم فضا در تجربۀ معماری؛ نمونۀ موردی: موزۀ هنرهای معاصر تهران». در باغ نظر، ش75 (شهریور 1398)، ص71-82.
قیومی بیدهندی، مهرداد و فاطمه گلدار و دیگران. کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1394.
کارمن، تیلر و مارک بی ان هانسن. مرلوپونتی ستایشگر فلسفه. ترجمۀ هانیه یاسری. تهران: ققنوس، 139۴.
گلشن، گلناز. «جایگاه لباس در پیشبرد کنش دراماتیک در تئاتر قرن بیستم با نگرشی بر آثار کارگردانان مطرح این سده». در فصلنامۀ تئاتر، ش۶۱ (تابستان 1394)، ص71-92.
مالگریو، هری فرانسیس. مغز معمار (علوم اعصاب، خلاقیت و معماری). ترجمۀ کریم مردمی و سیما ابراهیمی. تهران: هنر معماری قرن، 1395.
هیل، جاناتان. مرلوپونتی برای معماران. ترجمۀ گلناز صالح کریمی. تهران: کتاب فکر نو، 1396.
Alexander, C. & H.J. Neis & M.M. Alexander. The Battle for the Life and Beauty of the Earth: a Struggle between Two World-systems. Oxford University Press, 2012.
Burke, Edmund. “Introduction: On Taste”. In A Philosophical Inquiry into the Origin of Our Ideas of the Sublime and Beautiful, 1990.
________ . A Philosophical Inquiry into the Origin of Our Ideas of the Sublime and Beautiful. edited by Adam Philips. New York: Oxford University Press Inc., 1990.
Dodds, George & Robert Tavernor, Body and Building: Essays on the Changing Relation of Body and Architecture, The MIT Press, 2002.
Dreyfus, H.L. On the Internet, Newyork and London: Routledge, 2013.
Dreyfus, H.L. & S.E. Dreyfus & T. Athanasiou. Mind over Machine, New York: Simon and Schuster, 2000.
Erwine, B. Creating Sensory Spaces: The Architecture of the Invisible. Taylor & Francis, 2016.
Evers, B. & V. Biermann. Architectural Theory: from the Renaissance to the Present: 89 Essays on 117 Treatises. Taschen, 2003.
Filarete, A.A. & J.R. Spencer. Filarete's Treatise on Architecture: Being the Treatise by Antonio Di Piero Averlino, Known as Filarete. Yale University Press, 1965.
Feuerstein, Marcia F. “Body and Building inside the Bauhaus’s Darker Side: On Oskar Schlemmer”. In Body and Building: Essays on the Changing Relation of Body and Architecture, 2002, pp. 211-226.
Harries, Karsten. “Sphere and Cross: Vitruvian Reflections on the Pantheon Type”. In Body and Building: Essays on the Changing Relation of Body and Architecture, 2002, pp. 150-163.
Hausberg, M.J.R. Robert Adam's Revolution in Architecture. PHD dissertation in history of art, University of Pennsylvania, 2019.
IranNejad, A. & A. Ortony. “A Bio-functional Model of Distributed Mental Content, Mental Structures, Awareness, and Attention”. In The Journal of Mind and Behavior, Vol. 5, No.2 (1984), pp. 171-210.
IranNejad, A. & B. Fareed. “Bio-functional Understanding and Conceptual Control: Searching for Systematic Consensus in Systemic Cohesion”. In Frontiers in Psychology, No. 8 )2017(.
Jones, Mark Wilson. “Doric Figuration”. In Body and Building: Essays on the Changing Relation of Body and Architecture, 2002, pp. 45-64.
Kruft, H.W. History of Architectural Theory. Princeton Architectural Press, 1994.
Li, L. & Q. Zhang & M. He. “Research on Body and Architecture”. In IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, Vol. 690, No. 1 (2019, December), p. 012017.
Leatherbarrow, David. “Sitting in the City or The Body in the World”. In Body and Building: Essays on the Changing Relation of Body and Architecture, 2002, pp. 268-289. 
Mallgrave, H.F. Architectural Theory: Volume 1, An Anthology from Vitruvius to 1870. Blackwell, 2006.
________ . The Architect's Brain: Neuroscience, Creativity, and Architecture. John Wiley & Sons, 2010.
Munasinghe, H. Introduction to an Architectural Theory: Design as Theory Application. Built-Environment Sri Lanka, No 8, 2010.
Nadimi, Hamid. Conceptualizing a Framework for Integrity in Architectural Education: with Some References to Iran. PhD thesis, University of York, 1996.
Onians, John. “Greek Temple and Greek Brain”. In Body and Building: Essays on the Changing Relation of Body and Architecture, 2002, pp. 29-44. 
Pallasmaa, Juhani. “Architecture as Experience: The Fusion of the World and the Self”. In Architectural Research in Finland, No.1 (2018), pp. 9-17.
________ . “Embodied and Existential Wisdom in Architecture: The Thinking Hand”. In Body & Society, No.1 (2017), pp. 96-111.
Pérez-Gómez, A. “Architecture as Verb and the Ethics of Making”. In NNJ, 2002.
Rizzolatti, G. & L. Craighero. “The Mirror-neuron System. Annu”. In Rev. Neurosci., No. 27 (2004), pp. 169-192.
Semper, Gottfried. Style in the Technical and Tectonic Arts, or, Practical Aesthetics. Getty Publications, 2004.
Tavernor, R.W. Concinnitas in the Architectural Theory and Practice of Leon Battista Alberti, Doctoral dissertation, University of Cambridge, 1985.
Vesely, D. “The Architectonics of Embodiment”. In Body and Building: Essays on the Changing Relation of Body and Architecture, 2002, pp. 28-43.
Vidler, A. “The Building in Pain: The Body and Architecture in Post-modern Culture”. In AA Files, (19) (1990), pp. 3-10.
Vischer, Robert. “On the Optical Sense of Form: A Contribution to Aesthetics”. In Empathy, Form, and Space: Problems in German Aesthetics, 1873-1893, Getty Center for the History of Art and the Humanities, Santa Monica, CA, 1994, pp. 89-124.
Vitruvius Pollio, Marcus. Vitruvius, the Ten Books on Architecture. Harvard university press, 1914.
Von Helmholtz, H. On the Sensations of Tone as a Physiological Basis for the Theory of Music. Longmans, Green, 1912.
https://www.parsnaz.com