پدیدۀ انقباض شهری، مفهومی مغفول در ادبیات نظری داخلی

غلامی گوهره, محمدرضا

doi:10.48308/sofeh.33.2.81

پدیدۀ انقباض شهری، مفهومی مغفول در ادبیات نظری داخلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

محمدرضا غلامی گوهره

کارشناس ارشد مدیریت شهری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشکدة شهرسازی، دانشگاه تهران

10.48308/sofeh.33.2.81

چکیده

شهرها سیستم‌های پویایی هستند که تحت عوامل مختلف رشد می‌کنند یا رو به‌ زوال می‌روند. انقباض شهری یکی از مفاهیم جدیدی است که در دهۀ اول قرن 21 بدان توجه شد. درحقیقت، این مفهوم بیانگر نوعی زوال شهری است که تحت تأثیر کاهش جمعیت، اقتصاد، کالبد، محیط‌زیست، و سایر ابعاد شهری قرار دارد. ماهیت چندبعدی و علی ـ معلولی این پدیده باعث شده است که به‌صورت چرخه‌های مشکل‌سازْ ظاهر و با گذشت زمان باعث مرگ‌ومیر در شهرهای آسیب‌دیده شود. بسیاری از عوامل از سطح جهانی تا محلی می‌توانند این مفهوم را ایجاد یا تشدید کنند؛ ازجمله موضوعاتی مانند جهانی شدن و رقابت‌پذیری، صنعت‌زدایی، حومه‌سازی، و زوال سیاسی. در مطالعات و تحقیقات پر‌شماری در کشورهای توسعه‌یافته علل و تأثیرات آن اندازه‌گیری شده است، اما باوجود اهمیت این مفهوم، تاکنون تحقیقات بسیار کمی در کشورهای در حال توسعه انجام‌ شده است. این پژوهش با هدف معرفی پدیدۀ انقباض شهری، که یکی از موضوعات مهمِ کمتر مورد توجه در کشورهای جهان جنوب است، و همچنین بررسی پیش‌ران‌های مربوط به انقباض شهری در شهر کوچک‌مقیاس هرسین صورت می‌گیرد. روش پژوهش به‌صورت کمی و کیفی است، بدین‌صورت که، از سویی، با بررسی آمار و ارقام مربوطه، میزان تغییرات جمعیتی و همبستگی آن با متغیرهای مربوط به انقباض شهری در دوره‌های مختلف احصا می‌گردد، از سوی دیگر، با استفاده از تحلیل محتوای مصاحبه با مهاجرین، مقولات و تم‌های مربوط به انقباض شهری و سپس پیش‌ران‌های این پدیده استخراج می‌شود. در این پژوهش، با بررسی مطالعات جمعیتی استان کرمانشاه، مشخص می‌شود که 5 شهر این استان جمعیت خود را در سال‌های 1390 تا 1395 از دست داده‌اند و بیشترین انقباض مربوط به شهر هرسین با 11٫6٪ است. بر اساس تحلیل محتوای مصاحبه‌ها و بررسی‌های کمّی، مهم‌ترین پیش‌ران‌های مربوط به انقباض شهری هرسینْ اشتغال، کمبود امکانات، مشکلات اجتماعی، و پیش‌ران‌های سیاسی در شهر مبدأ هستند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.1683870.1402.33.2.6.0

موضوعات

برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

The Phenomenon of Urban Shrinkage, ANeglected Concept in the Domestic Theoretical Literature; the Case of Harsin Town

نویسنده [English]

Mohammad Reza Gholami Gohareh

M.Sc. School of Urban Planning, College of Fine Arts, University of Tehran

چکیده [English]

Cities are dynamic systems that grow or decline under different factors. Urban shrinkage is one of the new phenomena in urban literature that was considered in the first decade of the 21st century. In fact, this concept represents a kind of urban decline that is affected by population decline, economy, environment, and other urban dimensions. The multidimensional and causal nature of this phenomenon has led to it appearing in the form of vicious cycles causing death in affected cities over time. Many factors from global to local levels can create or intensify this, including globalisation, competition, deindustrialisation, suburbanisation, and political decline.
Numerous studies and researches have in developed countries have measured the causes and effects of this phenomenon, but despite the importance of this concept, very little has been done in developing countries so far. This study aims to introduce urban shrinkage as one of the important issues largely neglected in the global south, and to investigate the drivers of urban shrinkage in the small-size town of Harsin. The research method is quantitative and qualitative, so that on the one hand, by examining the relevant statistics, the amount of population changes in different periods has been calculated, whilst on the other hand, by a content analysis of interviews with immigrants allows for the themes related to urban shrinkage, and thereby the drivers of this phenomenon to be extracted.
Examining the population studies of Kermanshah province, the research shows that in the cities of this province, five cities have lost population between2012 to 2017,with Harsin ranking highest with 11.6%. The content analysis of interviews shows that the most important drivers of Harsin urban shrinkage are to do with employment, lack of amenities, and socio-political problems.

کلیدواژه‌ها [English]

Urban shrinkage
Urban migration
Shrinkage in small towns
Qualitative content analysis
Theme analysis
Harsin

مراجع

فراستخواه، مقصود. روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریه برپایه (گراندد تئوری)، تهران: آگاه، 1395.

Aalbers, M.B. & M. Bernt. “The Political Economy of Managing Decline and Rightsizing”. In Urban Geography, 40(2) (2019), pp. 165-173.

Audirac, I. “Shrinking Cities: An Unfit Term for American Urban Policy?”. In Cities, 75 (May 2018), pp. 12-19.

Bernt, M. “Partnerships for Demolition: The Governance of Urban Renewal in East Germany's Shrinking Cities”. In International Journal of Urban and Regional Research, 33(3) (2009), pp. 754-769.

Braun, V. & V. Clarke. “Using Thematic Analysis in Psychology”. In Qualitative Research in Psychology, 3(2) (2006), pp. 77–101.

Coppola, A. “Projects of Becoming in a Right-sizing Shrinking City”. In Urban Geography, 40(2) (2019), pp. 237-256.

Cunningham-Sabot, E. & S. Fol. “Shrinking Cities in France and Great Britain: A Silent Process”. In The Future of Shrinking Cities: Problems, Patterns and Strategies of Urban Transformation in a Global Context, 2009, pp. 17-28.

Ganapati, S. “The Paradox of Shrinking Cities in India”. In Shrinking Cities, Routledge, 2014, pp. 169-181.

Großmann, K. & M. Bontje & A. Haase & V. Mykhnenko. “Shrinking Cities: Notes for the further Research Agenda”. In Cities, 35 (2013), pp. 221-225.

Guimaraes, M.H. & L.C. Nunes & A.P. Barreira & T. Panagopoulos. “What Makes People Stay in or Leave Shrinking Cities? An Empirical Study from Portugal”. In New Economics Papers, 2015.

Guimarães, M.H. & L.C. Nunes & A.P. Barreira & T. Panagopoulos. “What Makes People Stay in or Leave Shrinking Cities? An Empirical Study from Portugal”. In European Planning Studies, 24(9) (2016), pp. 1684-1708.

Haase, A. & D. Rink & K. Grossmann & M. Bernt & V. Mykhnenko. “Conceptualizing Urban Shrinkage”. In Environment and Planning A, 46(7) (2014), pp. 1519-1534.

Hartt, M. “How Cities Shrink: Complex Pathways to Population Decline”. In Cities, 75 (2018), pp. 38-49.

Hollander, J.B. & J. Németh. “The Bounds of Smart Decline: A Foundational Theory for Planning Shrinking Cities”. In Housing Policy Debate, 21(3) (2011), pp. 349-367.

Hollander, J.B. & K. Pallagst & T. Schwarz & F.J. Popper. “Planning Shrinking Cities”. In Progress in Planning, 72(4), pp. 223-232.

Khavarian-Garmsir, A.R. & A. Pourahmad & H. Hataminejad & R. Farhoodi. “Climate Change and Environmental Degradation and the Drivers of Migration in the Context of Shrinking Cities: A Case Study of Khuzestan Province, Iran”. In Sustainable Cities and Society, 47 (2019), 101480.

Long, Y. & S. Gao. “Shrinking Cities in China: The Overall Profile and Paradox in Planning”. In Shrinking Cities in China: The Other Facet of Urbanization, Y. Long, and S. Gao, eds., Springer Singapore, 2019, pp. 3-21.

Long, Y. & S. Gao. Shrinking Cities in China: the other Facet of Urbanization, Springer, 2019.

Manville, M. & D. Kuhlmann, “The Social and Fiscal Consequences of Urban Decline: Evidence from Large American Cities, 1980-2010”. In UIC Urban Planning & Public Affairs, Vol. 54, Issue 2, 2018.

Martinez‐Fernandez, C. & I. Audirac & S. Fol & E. Cunningham‐Sabot. “Shrinking Cities: Urban Challenges of Globalization”. In International Journal of Urban and Regional Research, 36(2) (2012), pp. 213-225.

Nefs, M. & S. Alves & I. Zasada & D. Haase. “Shrinking Cities as Retirement Cities? Opportunities for Shrinking Cities as Green Living Environments for Older Individuals”. In Environment and Planning A, 45(6) (2013), pp. 1455-1473.

Pallagst, K.M. “Shrinking Cities in the United States of America”. In The Future of Shrinking Cities: Problems, Patterns and Strategies of Urban Transformation in a Global Context, Los Angeles (University of California), 2009, pp. 81-88.

________ . “Shrinking Cities: Planning Challenges from an International Perspective”. In Cities Growing Smaller, 2008.

Reis, J.P. & E.A. Silva & P. Pinho. “Spatial Metrics to Study Urban Patterns in Growing and Shrinking Cities”. In Urban Geography, 37(2) (2016), pp. 246-271.

SCI 1996. “Census of Iran_1996”. S. C. o. Iran, ed.Tehran.

SCI 2006. “Census of Iran_2006”. S. C. o. Iran, ed.Tehran.

SCI 2011. “Census of Iran_2011”. S. C. o. Iran, ed.Tehran.

SCI 2016. “Census of Iran_2016”. S. C. o. Iran, ed.Tehran.

Speziale, H.S. & H.J. Streubert & D.R. Carpenter. Qualitative Research in Nursing: Advancing the Humanistic Imperative. Lippincott Williams & Wilkins, 2011.

Stansel, D. “Why Some Cities Are Growing and others Shrinking”. In Cato J., 31 (2011), p. 285.

Tadbir Shahr. “Comprehensive Plan of the City of Harsin”. In Tadbir Shahr Engineering Consultant, Tehran, 2019.

United Nations Human Settlements Programme, & Un-Habitat. State of the World's Cities 2008/2009: Harmonious Cities. Routledge, 2008.

Wang, J. & Z. Yang & X. Qian. “Driving Factors of Urban Shrinkage: Examining the Role of Local Industrial Diversity”. In Cities, 99 (2020), 102646.

Yang, Z. & M. Dunford. “City Shrinkage in China: Scalar Processes of Urban and Hukou Population Losses”. In Regional Studies, 52(8) (2018), pp. 1111-1121.