بازخوانی ارتباط متقابل معماری بومی و سرآغاز معماری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترى معمارى، دانشکدۀ معمارى و شهرسازى، دانشگاه هنر اصفهان

2 استادیار، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر

3 استادیار، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

خوانش معماری بومی، در جهت فهم ارزش‌‌هایی در معماری، تنوعی از نگاه‌ها را در بر می‌گیرد. یکی از این رویکردها تلقی معماری بومی به‌مثابة عرصه‌‌ای است که با سرآغاز معماری نسبت دارد و دو قرائت رایج از آن طـرح می‌شود. قرائت اولْ معماری بومی را ژنوتیپ‌‌هایی در نقشة تکامل معماری به‌مثابة قطعات ابتدایی می‌بیند. قرائت دوم معماری بومی را موضوعی تلقی می‌کند که از ابتدای تاریخ معماری دستخوش تغییرات زیادی نشده است. بنابراین در زمان سؤال یا ابهام دربارة ادامه مسیر معماری، می‌توان به آن رجوع کرد. از طرف دیگر، همچنان به صورت موازی تلاش‌هایی در عرصة تئوری معماری انجام شده و مفهوم اعتباری کلبّ اولیه برای آن وضع شده است؛ اما کلبة اولیه، به‌دلیل در دسترس نبودن، نمی‌تواند ارتباط با سرآغاز معماری را عملی کند. در این مقاله، به‌دلیل ضرورت عینی کردن مفهوم اعتباری کلبة اولیه، امکان‌پذیری این جانشینی نشان داده و با اتخاذ نگرش سوم به ارتباط معماری بومی با سرآغاز، رویکردی در پیش گرفته می‌شود که در دو نگرش پیش بر آن صحه گذاشته شده است، اما در اینجا به جنبه‌هایی از آن بسنده می‌گردد که در آنها امتداد معماری بومی تا دوران معاصر و آینده را نادیده می‌انگارند. برای رسیدن به این هدف، از روش استدلال منطقی استفاده و چند گام پژوهش تعریف می‌شود. در مرحلة اول نسبت‌‌های معماری بومی با سرآغاز بررسی و ارزیابی می‌گردد، در مرحلة دوم، در قالب مطالعة مفهوم سرآغاز، به کنکاش وجوه و مراتب سرآغاز در آثار اندیشمندان اختصاص دارد. مرحلة سوم، بررسی کفایت کلبة اولیه به‌مثابة مصداق سرآغاز معماری از طریق بررسی علل پیدایش و ابعاد وجودی کلبة اولیه است. در مرحلة بعد، به‌منظور یافتن نماینده‌‌‌ای تجربه‌‌پذیر، استعداد معماری بومی به‌منزلة منبع الهام نظریه‌‌پردازان در توصیف کلبة اولیه بررسی می‌شود. سرانجام با برشمردن ویژگی‌‌ها و استعدادهای معماری بومی برای این نمایندگی، استدلال می‌شود که این جانشینی به لحاظ حوزه‌های نظری و عملی امکان‌‌پذیر و دارای تبعات مثبتی است و می‌تواند ارزش‌‌های معرفت‌شناختی مطالعه، پژوهش، و تجربة آن را آشکار و ارزش‌های عمیق آن را روشن کند. بنابراین هر دو حوزه می‌توانند از موهبت‌های این تلاقی بهره‌مند شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Rereading of the Interrelationship between Vernacular Architecture and the Architecture Arché

نویسندگان [English]

  • Elham khodadadi 1
  • Mohammadreza Rahimzadeh 2
  • Mahdi Mahmoudi Kamel Abad 3
1 PhD Candidate, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan
2 Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tehran University of Art
3 Assistant Professor, Faculty of Architecture, Tehran University of Art
چکیده [English]

Reading vernacular architecture to understand values in architecture involves a variety of perspectives. One of these approaches is to consider vernacular architecture as related to the beginning of architecture and there are two common readings of it. The first reading sees vernacular architecture as genotypes in the architectural evolution map as the primary component. The second reading considers it as a subject that has not undergone many changes since the beginning of the history of architecture. It is a reference, therefore, to go to in case there are questions or ambiguities. On the other hand, attempts have been made in architectural theory to find the beginning of architecture in theory, and the concept of the primitive hut coined for it. But the unavailable primitive hut cannot communicate with the beginning of architecture. Due to the necessity of objectifying the conceptual primitive hut, this article tries to show the possibility of a third alternative regarding the connection between the vernacular and the beginning, which is verified by the previous two views, but those views do not take it as far as taking the vernacular to the contemporary and future eras. To achieve this, a three-stage study is conducted. The first stage is an investigation of the relation between the vernacular and the beginning. The second stage is in the form of studying the concept of the beginning and its various aspects in the work of thinkers. The third stage is about investigating the adequacy of the primitive hut as an example for architecture’s beginning. The next stage is about finding empirical representatives, in which vernacular architecture is surveyed as a source of inspiration for theorists about what the primitive hut is like. Finally, considering the features and potentials of the vernacular for this representation, it is argued that this alternative is theoretically and practically possible and has positive consequences. Because of its relation to Arché, this notion of vernacular architecture can reveal the profound epistemological values of its study, research, and experience. Therefore, both areas can benefit from this relationship.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vernacular architecture
  • Arché
  • Primitive hut
  • Oigin of architecture
آگامین، جورجو. کودکی و تاریخ دربارۀ ویرانی تجربه. ترجمۀ پویا ایمانی، پویا. تهران‏‫: نشر مرکز‏‫، ۱۳۹۷.
آلپاگونوولو، آدریانو. معماری بومی. ترجمۀ علیمحمد سادات افسری. تهران: نشر فضا، ۱۳۸۴.
پورحسن، قاسم و مهرداد احمدی. «تفسیر‌ هایدگر از آرخه، بهره­مندی و زمان نزد آناکسیمندروس»، در تاریخ فلسفه، سال هشتم، ش ۴ (بهار 139۷)، ص۸۱- 100.
تومبلی، رابرت. لویی کان متون اصلی. ترجمۀ محمدرضا رحیم­زاده و همکاران. تهران: نشر علمی، ۱۳۹۷.
جمالی، عباس و حمیدرضا محبوبی آرانی. «توانش به‌مثابۀ روش؛ تأملی در باب روش‌شناسی فلسفی جورجو آگامبن». در دوفصلنامۀ فلسفی شناخت، ش۷۶ (بهار و تابستان 139۶)، ص۳۹-5۹.
خانمحمّدی، علی­اکبر. «فتوت‌نامۀ بنّایان». در صفه، دوره 2، ش1 (1370)، ص۱۰-15.
صادق‌پی، ناهید. «تاریخچه و علل گرایش به معماری بومی در غرب، کشورهای اسلامی و ایران». در نشریۀ شهر و معماری بومی، ش۲ (بهار ۱۳۹۱)، ص۷-۲۴.
غریب­پور، افرا. «مفهوم "عملکرد" در اندیشۀ لویی کان». در صفّه، ش۵۱ (پاییز و زمستان 1389)، ص۳۱-40.
غروی خوانساری، مریم. «جستاری در چگونگی آموزش تاریخ معماری از رهگذر توجه به "تفکر تاریخی"»، در نشریه هنرهای زیبا ـ معماری و شهرسازی، دورۀ ۴، ش3 (1398)، ص۱۹-۳۰.
معماریان، غلامحسین. سیری در مبانی نظری معماری. تهران: سروش دانش، ۱۳۸۴.
ناری قمی، مسعود و سجاد دامیار. «رویکردها به معماری بومی در نظریه‌پردازی مدرن معماری». در معماری اقلیم گرم و خشک، ش3 (پاییز و زمستان ۱۳۹۱)، ص۷۹-95.
Adams, Tim. “Benoît Goetz: A French reader of Rykwert’s on Adam’s House in Paradise”. In Interstices: Journal of Architecture and Related Arts, 2009. DOI: https://doi.org/10.24135/ijara.v0i0.365
Almusaed, Amjad. “Vernacular Architecture and Human Experiences”. In Biophilic and Bioclimatic Architecture, Springer-Verlag London Limited 2011, pp. 229-232.
Bachelard, Gaston. The Poetics of Space. trans. Maria Jolas, (New York, 1964), 1996.
Bleijenberg, Lars. Origin Myths in Renaissance Vitruvius Editions. https://originsofarchitecture.wordpress.com/2012/12/28/ origin-myths-in-renaissance-vitruvius-editions/ revierwed on 20/02/2021
Cline, A. A Hut of One's Own: Life Outside the Circle of Architecture. Mit Press, 1997.
Brown, Robert and Daniel Maudlin. “Concepts of Vernacular Architecture”. In The SAGE Handbook of Architectural Theory, (2012), pp. 340-368.
De Jong, S. The Idea of the Primitive Hut. The Legitimacy of Architecture (1750-1850). Universiteit Leiden, 2016.
Forty, A. Primitive, the Word and Concept. Routledge, 2006.
Germann, G. “Review of On Adam’s House in Paradise; The Idea of the Primitive Hut in Architectural History, by J. Rykwert”. In Journal of the Society of Architectural Historians33(3) (1974), pp. 244–245. https://doi.org/10.2307/988860
Harries, Karsten. Tales of the Origin of Building, Philosophy of Architecture, Yale University. 2016.
Holm, L. “The Primitive Hut: Fantasies of Survival in an all-white World”. In Primitive: Original Matters in Architecture, Routledge, 2006, pp. p-43.
Jung, CG. Memories, Dreams, Reflections, Ed. Aniela Jaffe. New York, NY, USA: Vintage, 1989.
KÜRELİ, E. “Laugier vs Durand: Revisiting Primitive Hut in the Classical Architectural Discourse”. In Yedi, 15 (2016), pp. 111-120.
Odgers, Jo. & F. Samuel & A. Sharr (Eds.). Primitive: Original Matters in Architecture. Routledge, 2006.
Rykwert, J. On Adam's House in Paradise: The Idea of the primitive Hut in Architectural History. Cambridge, MA: MIT Press, 1981. book 2nd ed, reviewed on https://www.hermitary.com/bookreviews/rykwert.html
Tavernor, M.R. Body and Building: Essays on the Changing Relation of Body and Architecture. Mit Press, 2002.