راهکارهای طراحی در مجاورت محوطه‌های تاریخی موردپژوهی: طراحی در حریم منظری قلعه اردشیر و قلعه دختر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه شهیدبهشتی

2 کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه صنعتی جورجیا

چکیده

مسئولان نگهداری عناصر میراثی و محوطه‌های تاریخی، به‌منظور هماهنگی با زمان و جامعۀ معاصر و درنتیجه تداوم نظام پویایی‌شان، ناگزیر به پذیرش و انجام تغییرات و رشد در ساختارهای آن‌ها هستند. در این موردْ مسئلۀ اساسی چگونگی نمود، همسازی، و تعامل این ساختارها و فضاهای جدید در مجاورت محوطه‌های تاریخی و میراثی موجود خواهد بود.
محوطۀ تاریخی قلعه اردشیر و قلعه دختر ازجمله سایت‌های باستانی و تاریخی ارزشمند کرمان هستند که قوانین کلی و مبهم و تعریف حرایم متعدد نه‌تنها نتوانسته از توسعه‌ در اطراف آن‌ها جلوگیری کند، بلکه باعث تبدیل محیط اطراف آن‌ها به محیطی ناامن و نامطلوب از نظر شهری و اجتماعی شده و منطقه را با چالش‌های حفاظتی روبه‌رو کرده است. بر این مبنا، در این مقاله سعی شده است راهکارهای طراحی به‌منظور احیای محیطی و ایجاد فضای مناسب و کارآمد شهری در حریم منظری این آثار تاریخی عرضه شود.
روش کار در این مقاله متکی بر مطالعۀ تطبیقی قوانین موجود با ضوابط بین‌المللی، ملی، و پروژه‌های حفاظتی، برای درک بهتر ضوابط دارای ابهام حریم منظری قلعه اردشیر است. از حاصل این مطالعه، اهداف حفاظتی حریم منظری بازتعریف شده‌اند. سپس، با در نظر گرفتن اهداف حفاظتی تعریف‌شده، راهکارهای طراحی در حریم منظری تعدادی پروژه‌ در سایر کشورها به‌منظور پاسخ‌گویی به اهداف مشابه استخراج شده‌اند. درنهایت، راهکارهای طراحی در حریم منظری قلعه اردشیر و قلعه دختر برای ایجاد تغییری مثبت در خدمت حفاظت و احیای پایدار عرضه شده است.
نتایج برآمده از این پژوهش، علاوه بر آنکه شامل راهکارهای اصلی طراحی برای پاسخ‌گویی به اهداف حفاظتی محوطۀ تاریخی قلعه اردشیر و قلعه دختر هستند، می‌توانند راهنمایی برای طراحی در مجاورت محوطه‌های تاریخی با اهداف حفاظتی مشابه باشند. همچنین چارچوب این پژوهش می‌تواند در سایر مطالعات پیش از طراحی اتخاذ گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Design Strategies for the Vicinity of Historic Sites: The Case of Designing in the Landscape Protection Area of Ardeshir and Dokhtar Castles

نویسندگان [English]

  • Morteza Adib 1
  • Maryam Yousefi 2
  • Yasaman Gholami 3
1 Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
2 MA, Landscape Architecture, Shahid Beheshti University
3 MA, Landscape Architecture, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

As dynamic and live systems, heritage spaces and historic sites should be receptive to changes and growth in order to adapt to contemporary society and demands. The main issue in this respect is how the new structures and spaces coexist with their surrounding historic and heritage sites.
The historic site of Ardeshir and Dokhtar Castles are among Kerman’s significant archaeological and historical sites. However, the site’s generalist and vague protection codes and the definition of multiple preservation areas have not only failed to protect the site against new developments, but also caused an insecure, unfavourable urban and social environment resulting in many preservation challenges. In response, this article explores the design strategies to revitalise the environment and to create a suitable and efficient urban space around these historic monuments.
The method is based on comparative studies of existing local site protection regulations against their national and international counterparts. As a result, the protection strategies of the site have been redefined, with design strategies extracted from analysing international preservation projects with almost similar goals. Finally, the design strategies for the preservation area of Ardeshir and Dokhtar Castles have been presented to contribute in sustainable preservation.
On top of responding to the requirements of Ardeshir and Dokhtar Castles, these strategies can be adopted for designing in the vicinity of the other historic sites with similar protection goals, as well as in other pre-design-stage studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Protection area
  • Protection goals
  • Sustainable Protection
  • Cultural heritage Revitalisation
  • cultural landscape

مراجع

ابویی، ‌رضا و ‌نسیم جعفری قوام‌آبادی. «نما، سیمای بافت تاریخی و منظر فضای عمومی در قوانین ملی، ضوابط و مقررات محلی و وظایف مدیریت شهری». در معماری و شهرسازی ایران، ش 8 (پاییز و زمستان ۱۳۹۳)، ص 34-49.
اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان. ضوابط و مقررات عرصه و عیان قلعه دختر، قلعه اردشیر و گنبد جبلیه، 1374.
پیرزاد، احمد و ساشا ریاحی‌مقدم. درآمدی بر روند مطالعه و حفاظت میراث معماری (بناها و بافت‌های فرهنگی، تاریخی. تهران: سروش دانش، 1394.
جوانمردی، کومار و بهمن احمدی و سیدعلیرضا هاشمی. «تحلیل موانع تحقق ضوابط ارتفاعی حرمی منظری در بافت‌های تاریخی». در اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعۀ پایدار، انجمن محیط‌ زیست کومش، دانشگاه صنعت هوایی، 1392.
حناچی، پیروز و محمود پورسراجیان. احیای بافت شهری تاریخی با رویکرد مشارکت. مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، 1394.
خبرگزاری ایرنا. «دکل‌های مخابراتی بر فراز دو قلعۀ تاریخی کرمان». ۲۵ تیرماه 1393.
خبرگزاری ایسنا. «"قلعه دختر" کرمان را پیر می‌کنند، شاید بمیرد...». شهریورماه 1397.
ــــــــ . «روی بافت تاریخی کرمان برج می‌کارند!». ۳۱ تیرماه 1397.
شاه تیموری، یلدا و حامد مظاهریان. «رهنمودهای طراحی برای ساختارهای جدید در زمینۀ تاریخی». در نشریه هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، دورۀ 17، ش ۴ (زمستان ۱۳۹۱)، ص 1-15.
عباس‌زاده، مظفر و الهام میرزایی. «بازنگری در ضوابط حریم آثار تاریخی، تلاشی برای دستیابی به حفاظت و توسعۀ پایدار در بافت‌های تاریخی شهری». در همایش ملی معماری پایدار و توسعۀ شهری، شرکت سازه کویر، 1392.
کلانتری خلیل‌آباد، حسین. مرمت بافت‌های تاریخی شهرها. انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، 1390.
محمدمرادی، اصغر و محمدحسن محب‌علی. دوازده درس مرمت. مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، 1397.
مرکز ‌پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی‌ـ فرهنگی و توانمندسازی مالکان و بهره‌برداران بناهای تاریخی‌ـ فرهنگی. ۱۳۹۶.
وزارت راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران. تصویب سند واحد ۱۳ بندی حفاظت از بافت‌های تاریخی‌ـ فرهنگی در شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران. ۱۳۹۶.
هژبری، علی. «داستان عرصه و حریم آثار باستانی چیست؟ قوانین بازنگری شوند». در روزنامه فرهیختگان، 1392.
Archdaily. Aloni/ decaARCHITECTURE (2010). Available at: https://www.archdaily.com/45925/aloni-decaarchitecture> ISSN 0719-8884 (Accessed: 6th September 2020).
________ . Archeopark Pavlov. 2016. Available at: https://www.archdaily.com/795684/archeopark-pavlov-kvet-architects.
________ . “Geoglifos of Pintados Visitor Center+ Aldo Testa”. in Archdaily, 2014. Available at: https://www.archdaily.com/467535/geoglifos-of-pintados-visitor-center-william-obregon-aldo-i-testa?ad_medium=gallery. (Accessed: 6th September 2020)
________ . “Redesign of the Roman Quarry disposed Opera Festivals”. in Archdaily, 2010. Available at: https://www.archdaily.com/45692/redesign-of-the-roman-quarry-disposed-opera-festivals-alleswirdgut-architektur (Accessed: 6th September 2020).
Buckley, S. “Museum Proposal Displays Floating Figurines in Corten Columns of Light”. in Archdaily, 2017. Available at: https://www.archdaily.com/884561/museum-proposal-displays-floating-figurines-in-corten-columns-of-light (Accessed: 6th September 2020).
Charter A, The Athens Charter for the Restoration of Historic Monuments. 1931.
Committee of Historic Towns US (ICOMOS). A Preservation Charter for the Historic Towns and Areas of the United State of America. 1992.
Committees, I. XI’. “AN DECLARATION ON THE CONSERVATION OF THE SETTING OF HERITAGE STRUCTURES”. in SITES AND AREAS, 1-4, 2005.
Dreiseitl, R.S. “Lakeside Garden”. in Landezine, 2019. Available at: http://landezine.com/index.php/2019/07/lakeside-garden-by-ramboll-studio-dreiseitl/ (Accessed: 6th September 2020).
ICOMOS, A. The Burra Charter: The Australia ICOMOS Charter for Places of Cultural Significance 2013 (Australia ICOMOS Incorporated, 2013).
ICOMOS, U. Charters for The Conservation of Historic Towns and Urban Areas, Washington Charter– 1987. 1987.
Icomos. “The Venice Charter: International Charter for the Conservation and Restoration of Monuments and Sites”. in Second International Congress of Architects and Technicians of Historic Monuments, Venice, Italy, 1964.
LANDEZINE. UNESCO World Heritage Site Abbey Lorsch. 2015. Available at: http://www.landezine.com/index.php/2015/11/unesco-world-heritage-site-abbey-lorsch/
LLONAZAMORA. “Three Projects for Machu Picchu”. in Landezine, 2017. Available at: http://landezine.com/index.php/2017/03/three-projects-for-machu-picchu/. (Accessed: 6th September 2020)
Memorandum, Vienna. (UNESCO). World Herit. Contemp. Archit. Hist. Urban Landscape. Paris: World Herit. Cent, 20th May 2005.
Perrault, Dominique (Architecte). GROUNDSCAPE DESIGN COMPETITION - 1st EDITION WINNERS. 2019.
Rosenfield, Karissa. “BIG Reveals 20-Year Restoration Plan for Washington DC’s Smithsonian Campus”. in Archdaily, 2014. Available at: https://www.archdaily.com/567471/big-reveals-20-year-restoration-plan-for-washington-dc-s-smithsonian-campus (Accessed: 6th September 2020).
Taylor-Foster, J. “UNESCO Reveals Winning Scheme For The Bamiyan Cultural Centre In Afghanistan”. in Archdaily, 2015. Available at: https://www.archdaily.com/600403/unesco-reveals-winning-scheme-for-the-bamiyan-cultural-centre-in-afghanistan (Accessed: 6th September 2020).
Turenscape. Chengtoushan Archaeological Park. 2018. Available at: https://www.turenscape.com/en/project/detail/4643.html.
Turenscape. Quzhou Luming Park. 2015. Available at: https://www.turenscape.com/en/project/detail/4637.html. (Accessed: 21st May 2019)
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), International Centre for the Study of the Preservation and Restoration of Cultural Property (ICCROM), I. C. on M. and S. (ICOMOS). the Nara Document on Authenticity (1994). Nara Doc. Authent. 3 (1994).
www.benesse-artsite.jp Available at: https://benesse-artsite.jp/en/art/chichu.html (Accessed: 6th September 2020).

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 04 مهر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار