پالیمپسـست «لایه‌نگاری»؛ ابزاری برای تبیین کیستیِ شهر تاریخی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

2 واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

شهر، کلان­شهر، زمین، قلمرو، و حتی مقیاس­های کوچک­تر «ابنیه، راه­ها، میدان­ها، محله­ها، و...» با سابقۀ تاریخی خود متأثر از پدیدۀ زمان، لایه­هایی از تاریخ را با خود حمل می­کنند. لایه­هایی از تاریخ با مقطع طولی یا عرضی از شهر که به واسطۀ آن می­توان خطوط تصویری به­جای­مانده را بازخواند و آواهای خاموش و نشنیدۀ آن­ها را شنید. بدیهی است که هرقدر میزان قدمت و سابقۀ تاریخی مکان بیشتر باشد، به همان نسبتْ انباشت لایه­ها نیز افزایش خواهد یافت.می­توان دوگانه­هایی از شادکامی و غمگینی، زندگی و مرگ، فقر و ثروت، صمیمیّت و خیانت، معصومیّت و گناهکاری، و... را در فرازهای شاخص از هریک از­­ این لایه­های تاریخی بازشناخت. هر لایه­ای شاهدِ گذر زمان است. هریک از لایه­های تاریخْ افشا­کنندۀ بخشی از قلمروهای واقعی در زمانۀ خاص و در طول زمان است.زمانی که فضاها، «در­هم­آمیخته، بازسازی، یا دوباره الگوسازی» می­شوند، آثار لایه­های قبلی همچنان باقی می­مانند. به این سبب، مسیر پرپیچ­و­خمی ­در لایه­های تاریخی هست که از طریقِ آنْ هر متخصصی می­تواند بنا بر دانش خود لایه­ها را کاوش و بازخوانی کند، این اقدام از طریق «لایه­نگاری» میسر خواهد شد و سبب نمایانی لایه­های تاریخی می­شود. با این تأکید که هر لایه­ای قلمرو خاص خود را دارد و منتج ­از فرایندهای مختلف هم­زمانی و در زمانی است. قلمرو امروزی، چون همیشه، متأثر از عواملِ تاریخ زیست سرزمینی (فرهنگ)، اقلیم سرزمین (طبیعت)، و تحول فن و فناوری در زمان و در زمانه است که ردّ خود را بر پیکره، سیما، چهره، و نیمرخ قلمرو و مکان گذاشته­اند.هدف از این پژوهش، شناساندن رویکرد لایه­نگاری در تبیین و شناخت شهر است. روش پژوهش در مقالۀ حاضرْ کیفی و با تحلیل محتوایی برای تبیین روش لایه­نگاری شهری است. مقاله مروری بر رویکرد لایه­نگاری شهری است، روش­ها و نتایج گویای آن است که این روش را می­توان برای شناخت شهرهای کهن و حفظ تداوم تاریخی­شان به کار بست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Palimpsest, A Tool for Explaining the Identity of the Historic City

چکیده [English]

The city, the metropolis, the land, the earth, and even the smaller-scale buildings, roads, squares, neighbourhoods...; convey layers of history through their backgrounds: layers through which one can read through the images inscribed in them, hear vanished voices. Obviously, the older the place the richer the accumulation of layers.
One can recognise dichotomies of happiness and sadness, life and death, poverty and wealth, confidence and betrayal, innocence and guilt ... in each of these historical layers. Each layer witnesses the passage of time, and unveils real realms of the memories. When spaces are "blended, rebuilt, or re-moulded," traces of previous patterns remains, suggests Brian Ladd in The Ghosts of Berlin in a deserted city.
There is a labyrinthine vision of the historical layers through which anyone, such as Walter Benjamin’s "Flâneur", can explore and reread palimpsests so that historical layers begin to unfold. The territory is not a specific product; it is the result of various processes over time. What forms the state of the territory today is affected by the natural or man-made, cultural or technological factors of the past; they have left their traces on the figure, the image, the face and the profile of the land and place.
The purpose of this study is to introduce the Palimpsest approach in explaining and understanding historical cities. The research method in this article is qualitative and with content analysis to explain the city Palimpsest method and its properties based on several questions .The study of this article is a review of the city Palimpsest approach and explores the methods and results that can be used to identify historical cities and preserve their historical continuity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Palimpsest
  • Layered city
  • Production of spatial knowledge
  • Genius Loci
  • Palimpsest reading

مراجع

آگامبن، جورجو. نشانگر همۀ چیزها، ترجمۀ علی فردوسی، تهران: دیبایه، 1394.
حبیبی، سیّدمحسن. از شار تا شهر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1384.
دلوز، ژیل. اسپینوزا، نیچه، هیوم، برگسون، فوکو، بکت، اسکیزوکاوی، لایبنیتس، فلسطین، قطعات، و یک زندگی...، ترجمۀ پیمان غلامی و ایمان گنجی، تهران: نشر پیشگام، 1397.
فروید، زیگموند. تمدن و ملالت­های آن، ترجمۀ محمد مبشّری، تهران: نشر ماهی، 1382.
ملّاصالحی، حکمت­الله. «سرگفتار باستان­شناسی [1]»، در پژوهش­های باستان­شناسی و مطالعات میان رشته­ای، ش 1 (بهار و تابستان 1384)، ص 1-6.
ــــــــ . «سرگفتار باستان­شناسی [2]»، در پژوهش­های باستان­شناسی و مطالعات میان رشته­ای، ش 3 (بهار و تابستان 1385)، ص 6-10.
 
Agamben, G. The Signature of all Things: On method, Trans. Luca D’Isanto & Kevin Atell, New York: Zone Books, 2009.
________ . What is an apparatus? and other Essays, Trans. David Kishik & Stefan Pedatella, Marketing Flyer, 2009.
Alexandra, A & T. Cornelia. “Micro-urbanism and identity. Case study_Bucharest, the City as Palimpsest”, in CSE-City Safety Energy, (1) (2015), pp. 91-104.
Arbak, A.E. “An Analysis On The Transformation of Urban Identity: Case Study Of Bodrum”, A Thesis Submitted to the Graduate School of Natural and Applied Sciences of Middle East Technical University, 2005.
Aska, B. “The Urban Palimpsest: the Interplay between the Historically Generated Layers in Urban Spatial System and Urban Life”, in INTERNATIONAL SPACE SYNTAX SYMPOSIUM, January 2007.
Bailey, G. “Time Perspectives, Palimpsests and the Archaeology of Time”, in Journal of Anthropological Archaeology, 26(2) (2007), pp. 198-223.
Bargalló, A. & M.J. Gabucio & F. Rivals. “Puzzling out a Ppalimpsest: Testing an Interdisciplinary Study in Level O of Abric Romaní”, in Quaternary International, 417 (2016), pp. 51-65.
Benjamin, W. & G. Steiner. The Origin of German Tragic Drama, London: nlb, 1977.
Benjamin, W. “The Arcades Project”, in Eds. G. Bridge and S. Watson, The Blackwell City Reader, Chichester: Wiley-Blackwell, 2010, pp. 119-125.
________ . On the Concept of History, CreateSpace Independent Publishing Platform, 2009.
________ . Selected Writings: 1938-1940 (Vol. 4), Harvard University Press, 1996.
Bartolini, N. “Critical Urban Heritage: From Palimpsest to Brecciation”, in International Journal of Heritage Studies, 20(5) (2014), pp. 519-533.
Boukharaeva, L.M. & M. Marloie. “The Palimpsest of Urban Gardening in Russia”, in Family Urban Agriculture in Russia, Springer, Cham, 2015, pp. 21-46.
Busà, A. “Palimpseststadt- City of Layers”, in Mu. dot (Magazine for Urban Documentation, Opinion, Theory, 2008, pp. 26-30.
Carter, J. & P. Dyer & B. Sharma. “Dis-placed Voices: Sense of Place and Place-identity on the Sunshine Coast”, in Social & Cultural Geography, 8(5) (2007), pp. 755-773.
Ciobota, A. & M. Sliacka & V. Obradovici. “The Concept of Genius Loci in Relation to Landscape Changes”, in Bulletin of University of Agricultural Sciences and Veterinary Medicine Cluj-Napoca, Horticulture, 72(1) (2015), pp. 51-60.
Corboz, A. “The Land as Palimpsest”, in Diogenes, 31(121) (1983), pp. 12-34.
Corner, J. & J.M. Corner & A.S. MacLean. Taking Measures across the American Landscape, Yale University Press, 2000.
Chai-Elsholz, R. “Introduction: Palimpsests and ‘Palimpsestuous’ Reinscriptions”, in Palimpsests and the Literary Imagination of Medieval England, New York: Palgrave Macmillan, 2011, pp. 1-17.
Debord,G. Comments on the Society of the Spectacle (Vol. 18), London: Verso, 1998.
Delgado, M. Lo Común y lo Colectivo. El Espacio Público Como Espacio de y para la Comunicación, Madrid: Medialab Prado, 2008, Disponible en http://medialab-prado.es/mmedia/0/688/688.pdf
De Quincey, Thomas. “The Palimpsest”, in Thomas De Quincey: Confessions of
An English Opium Eater And Other Writings, ed. Grevel Lindop, Oxford: Oxford University Press, 1998.
Dillon, S. “Reinscribing De Quincey’s Palimpsest: The Significance of the Palimpsest in Contemporary Literary and Cultural Studies”, in Textual Practice, 19(3) (2005), pp. 243-263.
Dovey, K. & M. Ristic. “Mapping Urban Assemblages: the Production of Spatial Knowledge”, in Journal of Urbanism: International Research on pPlacemaking and Urban Sustainability, 10(1) (2017), pp. 15-28.
Farahani, L.M. & M. Setayesh & L. Shokrollahi. “Contextualizing Palimpsest of Collective Memory in an Urban Heritage Site: Case Study of Chahar Bagh, Shiraz-Iran”, in International Journal of Architectural Research: ArchNet-IJAR, 9(1) (2015), pp. 218-231.
Fay, E. “Hallucinogesis: Thomas De Quincey’s Mind Trips”, in Studies in Romanticism, 49(2) (2010), pp. 293-312.
Foucault, M. Nietzsche, Genealogy, History, 1978.
________ . Power/ Knowledge: Selected Interviews and other Writings, 1972-1977, 1980.
Freud, S. Civilization and its Discontents, ed. & transl. J. Strachey, WW Norton & Company, 1989.
Haapala, A. “The Urban Identity: the City as a Place to Dwell”, in Koht ja Paik/ Place and Location: Studies in Environmental Aesthetics and Semiotics III, 2003, pp. 13-23.
Huyssen, A. Present Pasts: Urban Palimpsests and the Politics of Memory, Stanford University Press, 2003.
Koolhaas, R. & M. Wigley & J. Carver & J. Otero-Pailos. De la source Preservation Is Overtaking Us, distributeur GSAPP Books, 2017.
Karababa, A. “An Urban Reading in-between Past and Future: Palimpsest Identity”, in A| Z ITU Journal of the Faculty of Architecture, 10(1) (2013), pp. 51-64.
Khirfan, L. “Traces on the Palimpsest: Heritage and the Urban Forms of Athens and Alexandria”, in Cities, 27(5) (2010), pp. 315-325.
Kroessler, J.A. The City as Palimpsest, 2015, CUNY Academic Works. Retrieved from: https://
academicworks.cuny.edu/jj_pubs/42.
Ladd, B. The Ghosts of Berlin: Confronting German History in the Urban Landscape, University of Chicago Press, 2008.
Lauster, M. “Walter Benjamin’s Myth of the ‘Flâneur’”, in The Modern Language Review, 2007, pp. 139-156.
Lee, R. “The Future Of The Past”, in Master of Architecture in the Program of Architecture, Ryerson University, 2016.
Löffler, C. “Experiencing the City: Urban Space in Literature”, in Walking in the City, JB Metzler, Wiesbaden, 2017, pp. 21-64.
Lowenthal, D. “Environmental Perception: Preserving the Past”, in Progress in Geography, 3(4) (1979), pp. 549-559.
Lynch, K. What time is this place?, Mit Press, 1972.
Marshall, D.J. & L.A. Staeheli & D. Smaira & K. Kastrissianakis. “Narrating Palimpsestic Spaces”, in Environment and Planning A, 49(5) (2017), pp. 1163-1180.
Millanes, J.M. The City as Palimpsest, CiberLetras, 2000.
Mitin, I. “Constructing Urban Cultural Landscapes & Living in the Palimpsests: a Case of Moscow City (Russia) Distant Residential Areas”, in Belgeo. Revue Belge de Géographie, 4(4) (2018).
Norberg-Schulz, C. Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture, Historic Cities: Issues in Urban Conservation, 1979.
O’Donnell, P.M. “Urban Cultural Landscapes and the Spirit of Place.”, in 16th ICOMOS General Assembly and International Symposium: ‘Finding the spirit of place – between the tangible and the intangible’, 2008.
Orwell, George. Nineteen Eighty-four, New York: Everyman’s Library, 1992.
Overbye, K.M. & J.F. Barrett. “Antibiotics: Where Did We Go Wrong?”, in Drug Discovery Today, 10(1) (2005), pp. 45-52.
Powell, K.A. “Re Mapping the City: Palimpsest, Place, and Identity in Art Education Research”, in Studies in Art Education, 50(1) (2008), pp. 6-21.
Ring, P. “Re Use: Archaeology and Storytelling”, in Northumbria Working Paper Series: Interdisciplinary Studies in the Built and Virtual Environment, 1(2) (2008), pp. 93-101.
Richardson, T. “Assembling the Assemblage: Developing Schizocartography in Support of an Urban Semiology”, in Humanities, 6(3) (2017), p. 47.
Rains, A. & L.G. Henderson. With Heritage so Rich, Preservation Press, 1983.
Rossi, A. The Architecture of the City, Cambridge, MA: MIT press, 1982.
Shakespeare, W. Coriolanus (Vol. 29), Cambridge University Press, 2010.
Silver, N. Lost New York, Houghton Mifflin Harcourt, 2000.
Tsakiri, E. “Visual Palimpsests: City Atmosphere in Cartography, City Planning and Painting”, in Studies in Visual Arts and Communication-an International Journal, 4(1) (2017).
Tschumi, B. Architecture and Disjunction, MIT press, 1996.
Vatan, M. & E.E. Güney & B. Uluengin. “Unmasking the Urban Palimpsest Through Superimposition of Historic Maps: the Case of Istanbul’s Aksaray District”, in Cipa-icorp-Iscarsah 2017 Joint Meeting Conference Proceeding, p. 97.
Verheij, R. Palimpsest in Architecture Six Personal Observations, Graduation Thesis, Delft University of Technology, 2015.
Wilde, O. The Artist as Critic: Critical Writings of Oscar Wilde, University of Chicago Press, 1982.
https://www.memorystudiesassociation.org/cfp-recognition-reparation-reconciliation/

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 خرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 21 دی 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار