کیفیت مسکن از نگاه شهروندان اصفهانی

جلالی, مینا; ناجی اصفهانی, زهرا; خادم الفقرایی, مهوش

doi:10.29252/soffeh.29.3.21

کیفیت مسکن از نگاه شهروندان اصفهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری علوم اجتماعی (گرایش بررسی مسائل ایران)، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، پژوهشگر جهاد دانشگاهی، واحد اصفهان

² مربی پژوهشی جهاد دانشگاهی، واحد اصفهان

³ دانشجوی دکتری علوم اجتماعی (گرایش اقتصاد و توسعه)، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، نویسندۀ مسئول، پژوهشگر جهاد دانشگاهی، واحد اصفهان

10.29252/soffeh.29.3.21

چکیده

کیفیت زندگی شهری، بهبود محیط زندگی در اثر ارتقای کیفی ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، کالبدی و جغرافیایی است که بر روند توسعه‌ی زندگی فردی و اجتماعی در شهر اثر می‌گذارد و سنجش کیفیت زندگی، مستلزم درنظر گرفتن همه‌ی این ابعاد است. در این بین کیفیت مسکن به عنوان یکی از بنیادی‌ترین نیازها از جمله ملزومات سنجش کیفیت زندگی در شهر است. در پژوهش حاضر با بهره‌گیری از پرسشنامه‌ی محقق‌ساخته و طرح سوالات باز در زمینه‌ی کیفیت زندگی و به طور مشخص کیفیت مسکن شهری، دغدغه‌های شهروندان اصفهانی در ارتباط با کیفیت مسکن شناسایی و توصیف شده است. نمونه‌ی مورد مطالعه 1806 نفر از شهروندان 15 تا 65 سال است که با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای، اطلاعات مورد نیاز از آن‌ها جمع‌آوری شده است. بعد از تحلیل یافته‌ها با استفاده از آمارهای توصیفی و تحلیل مضمونِ (پاسخ‌های ارائه شده به سوالات باز) مشخص شد در بین 17 بعد کیفیت زندگی ارائه شده به شهروندان برای زندگی در شهر اصفهان، کیفیت مسکن، بعد از شغل و درآمد اولویت دوم را به خود اختصاص داده و از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های شهروندان اصفهانی محسوب می‌شود. همچنین از نظر شهروندان مشارکت‌کننده‌ در تحقیق، مسکن با کیفیت برساخته‌ی چهار مضمون مدیریتی مسکن (سیاست‌ها، قوانین و بودجه و اعتبارات)، اقتصادی (هزینه‌ها و بازار مسکن) کالبد مسکونی (نوبودن، بزرگ بودن و داشتن تأسیسات سالم) و محله‌ی مسکونی (فراخ و نو، آرام، امن، زیبا، تمیز، دارای همسایگی رضایت‌بخش و دسترسی داشتن به خدمات عمومی) است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.1683870.1398.29.3.2.0

عنوان مقاله [English]

Quality of Housing: Viewpoints of Citizens of Isfahan

نویسندگان [English]

Mina Jalali ¹
Zahra Naji Isfahani ²
Mahvash Khademolfogharae ³

¹ PhD Candidate, Lecturer, Academic Center for Education, Culture and Research (ACECR)

² PhD Candidate, ACECR, Isfahan

³ PhD Student, ACECR, Isfahan

چکیده [English]

The quality of urban life is known as the improvement made to the living environment as a result of enhancing the quality of social, economic, political, physical, and geographical aspects of life, which can affect the development process of individual and social life in cities. Measuring the quality of life entails considering all the given aspects. Of these aspects, the quality of housing is recognized as one of the fundamental needs whose assessment can greatly help the measurement of urban life quality. Accordingly, in this study, using a researcher-made questionnaire and designing open-ended questions regarding the quality of life and urban housing in particular, the authors identified and described the citizens’ concerns over the quality of housing. The sample selected for the study included 1806 citizens aged 15 to 65. By the use of cluster sampling technique, data were then collected. After analyzing data by means of descriptive statistics and content analysis (the answers given to the open-ended questions), it was clarified that among the 17 aspects of the quality of life proposed to the citizens of Isfahan, the quality of housing, as one of the most important concerns of the citizens, was selected as the second priority next to “job and income”. In addition, citizens believed that high-quality housing was constructed upon four themes, including housing management (policies, laws and budget, and credits), economy of housing (costs and housing market), residential building (newly-built, spacious houses with proper installation), and residential neighborhood (modern and spacious, quiet and safe, good-looking and clean with satisfying neighborhood and access to public services).

کلیدواژه‌ها [English]

housing
quality of life
understanding the quality of life
Isfahan

مراجع

ابراهیم‌زاده، عیسی و جمیل قادرمرزی. «تحلیلی بر کیفیت مسکن محلات شهری، راهکاری جهت بهبود کیفیت زندگی شهروندان؛ مطالعۀ موردی: محلات شهر دهگلان»، در جغرافیا و توسعه، ش 40 (پاییز 1394)، ص 139-156.

احدنژاد روشتی، محسن و همکاران «ارزیابی کیفیت مسکن در سطح نواحی شهر زنجان»، در جغرافیای اجتماعی شهری، ش 4 (پاییز 1394)، ص 1-24.

اکبریان‌فر، فتح‌اله و زهره هادیانی و جهانگیر حیدری. «ارزیابی کیفیت ذهنی مسکن شهری بر مبنای قلمروهای درونی و بیرونی؛ مطالعۀ موردی: شهر بوشهر»، در فصلنامۀ آمایش محیط، ش 32 (بهار 1395)، ص 23-39.

بزی، خدارحم و عباس جواهری و ابوالفضل عبداله‌پور حقیقی. «بررسی افتراق مکانی‌ـ فضایی محله‌های شهر زابل در برخورداری از شاخص‌های مسکن سالم»، در جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، ش 43 (پاییز 1390)، ص 185- 202.

بهمنی، افشین و صفر قائدرحمتی. «ارزیابی مسکن مهر از نظر شاخص‌های کیفی مسکن مناسب؛ نمونۀ موردی: مسکن مهر 22 بهمن شهر زنجان»، در مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌ای، ش 26 (بهار و تابستان 1395)، ص 47- 65.

پورمحمدی، محمدرضا و محمدتقی معبودی و هادی حکیمی. «بررسی و رتبه‌بندی مناطق شهری بر اساس شاخص‌های مسکن؛ نمونۀ موردی: ایران»، در فصلنامۀ مجلس و راهبرد، ش 91 (پاییز 1396)، ص 319- 342.

حبیبی، داود و میثم مرزبان. «ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنان مجتمع‌های مسکونی؛ نمونۀ مطالعه: مجتمع مسکونی محلۀ پانصد دستگاه شهر دوگنبدان (گچساران)»، در دوماهنامۀ پژوهش در هنر و علوم انسانی، ش 3 (اردیبهشت 1396)، ص 73- 84.

درگاه ملی آمار. سرشماری نفوس و مسکن، در www.amar.org.ir بازدیدشده در خردادماه 1397.

ذبیحی، حسین و مهدی مرادی. «سنجش کیفیت محیط سکونت در محلۀ نارمک تهران»، در پژوهش‌های شهری هفت‌حصار، ش 6 (زمستان 1392)، ص 5-16.

ربانی، علی و مسعود کیانپور. «مدل پیشنهادی برای سنجش کیفیت زندگی؛ مطالعۀ موردی: شهر اصفهان»، در مسائل اجتماعی ایران، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی، ش 58-59 (پاییز و زمستان 1386)، ص 67- 108.

رضایی خبوشان، رضا و مرجان نعمتی‌مهر. «سنجش کیفیت محیط مسکونی در برنامۀ مسکن مهر بر اساس نشانگرهای کیفیت زندگی؛ مورد پژوهش: مسکن مهر شهر جدید پردیس»، در صفه، ش 69 (تابستان 1394)، ص 53-70.

رضوانی، محمدرضا و علی‌اکبر متکان و حسین منصوریان و محمدحسین ستاری. «توسعه و سنجش شاخص‌های کیفیت زندگی شهری؛ مطالعۀ موردی: شهر نورآباد، استان لرستان»، در مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، دورۀ 1، ش 2 (پاییز 1388)، ص 87-110.

سیف‌الدینی، فرانک و کرامت‌اله زیاری و آزاده عظیمی. «تحلیل شکاف جغرافیایی کیفیت مسکن در مناطق 22گانۀ شهر تهران»، در جغرافیا، دورۀ جدید، ش 39 (زمستان 1392)، ص 212- 233.

شکرگزار، اصغر. توسعۀ مسکن شهری در ایران، تهران: انتشارات حق‌شناس، 1385.

شیعه، اسماعیل. دانشنامۀ مدیریت شهری و روستایی، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها، 1387.

عابدی جعفری، حسن و محمدسعید تسلیمی و ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ‌زاده. «تحلیل مضمون و شبکۀ مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی»، در مجلۀ اندیشۀ مدیریت راهبردی، ش 10 (1390)، ص151-198.

عزیزی، محمدمهدی. «جایگاه شاخص‌های مسکن در فرایند برنامه‌ریزی مسکن»، در نشریۀ هنرهای زیبا، ش 17 (بهار 1383)، ص 31-42.

قالیباف، محمدباقر و مجتبی روستایی و مهدی رمضان‌زاده لسبویی و محمدرضا طاهری. «ارزیابی کیفیت زندگی شهری؛ مطالعۀ موردی: محلۀ یافت‌آباد»، در جغرافیا، دورۀ جدید، ش‌ 31 (1390)، ص 33-53.

گروه پژوهشی مطالعات اجتماعی فرهنگی شهر جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، تعیین اولویت‌های راهبردی اصفهان (تارا) به کارفرمایی شهرداری اصفهان، 1394.

لطفی، صدیقه. «مفهوم کیفیت زندگی شهری، تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامه‌ریزی شهری»، در فصلنامۀ جغرافیای انسانی، ش 4 (1388)، ص 65-80.

لقمانی، حامد. «ارزیابی سطوح توسعه‌یافتگی مسکن با استفاده از روش تحلیل عاملی؛ نمونۀ مطالعاتی: شهرستان‌های ناحیۀ شمالی استان همدان»، در مطالعات محیطی هفت حصار، ش 8 (تابستان 1393)، ص 49-60.

معاونت برنامه‌ریزی توسعۀ سازمان زیباسازی شهر تهران. کیفیت زندگی شهری، تهران: هنر معماری قرن، 1392.

ملکی، سعید و سیدرضا حسینی و الهام ویسی و صادق مختاری. «سنجش رضایتمندی شهروندان از کیفیت سکونتی طرح مسکن مهر؛ مطالعۀ موردی: شیرین‌شهر اهواز»، در نشریۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، ش 23 (زمستان 1394)، ص 155- 168.

Boyatzis, R.E. Transforming Qualitative Information: Thematic Analysis and Code Development, Sage, 1998.

McCrea, R. & T. Shyy & R. Stimson. “What is the Strength of the Link between Objective and Subjective Indicators of Urban Quality of Life?”, applied research in Quality of Life,1 (2006), pp. 79-96.

Santos, L.D. & I. Martins. “Monitoring Urban Quality of Life: The Porto Experience”, in Social Indicators Research, 80 (2007), pp. 411-425.

Ulengin, B. & F. Ulengin & U. Guvenc. “A Multidimensional Approach to Urban Quality of Life: The Case of Istanbul”, in European Journal of Operational Research, 130 (2001), pp. 361-374.