رویکرد اندیشه‌ای در تداوم معماری ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

معماری ایران تا کنون از دو دیدگاه متفاوت بررسی شده است: دیدگاه اول مطالعات تلاشگرانی عمدتاً اروپایی همچون پوپ، گیرشمن و گدار است که معماری ایران را تاریخ‌نگارانه دیده و نگاشته‌اند. در میان نظریه‌پردازان ایران نیز تلاش مفصل و قابل تقدیر پیرنیا با همین رویکرد و با نگاه تازه‌ای در قالب سبک‌شناسی تا حدودی راه و روش مشابهی را پیموده است. دیدگاه دوم، رویکرد گونه‌شناسی معماری ایران است که توجه کسانی همچون اتینگهاوزن، بلوم، گرابار و هیلن براند را به خود جلب کرده است. در این مقاله ضمن معرفی این رویکردها به  ویژگی‌های رویکرد اندیشه‌ای در معماری ایران می‌پردازیم.     در مقاله حاضر، با روش تحلیل محتوایی، ضمن بررسی پژوهش‌هایی که در دو رویکرد تاریخ‌نگارانه و گونه‌شناسی انجام یافته، اقدام به معرفی اندیشه‌ای می‌شود که بن‌مایة معماری ایران را  تشکیل می‌دهد. نتیجه اینکه معماری ایران بر مبنای اندیشه‌ای فلسفی شکل گرفته که ریشه در ارزش‌های اعتقادی دارد و در دوران‌های مختلف سرافرازانه نمونه‌های قابل توجهی را ارائه کرده است.   

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. احمدی، بابک و دیگران، هرمنوتیک مدرن، نشر مرکز، 1377.
  2. آنتونیادس، آنتونی سی، بوطیقای معماری، ترجمة احمدرضا آی، سروش، 1381.
  3. ابوالقاسمی، لطیف، «معماری ایران در سخن چهار نسل از معماران صاحب نظر»، آبادی، شمارة 19، 1374.
  4. ابوالقاسمی، لطیف، «هنجار شکل‌یابی معماری اسلامی ایران»، در معماری ایران، دورة اسلامی، گردآورنده محمد یوسف کیانی، سمت، 1383.
  5. اتینگهاوزن، ریچارد و الگ، گرابار، هنر و معماری اسلامی (1)، ترجمة یعقوب آژند، انتشارات سمت، 1382.
  6. اردلان، نادر، «معماری ایران در سخن چهار نسل از معماران صاحبنظر»، آبادی، شمارة 19، وزارت مسکن و شهرسازی، 1374.
  7. ابوالقاسمی، لطیف، هنر و معماری اسلامی ایران، به کوشش: علی عمرانی پور، وزارت مسکن و شهرسازی، 1384.
  8. اردلان، نادر، «نگاهی به فرهنگ و معماری ایران»، در مجلة معماری و شهرسازی، شمارة 84 ، 1385.
  9. اردلان، نادر و لاله بختیار، حس وحدت، ترجمة حمید شاهرخ، نشر خاک، 1380.
  10. بحرالعلومی، حسین، کارنامة انجمن آثار ملی، انتشارات انجمن آثار ملی، 1355.
  11. بلر، شیلا و جاناتان بلوم، هنر و معماری اسلامی (2)، ترجمة یعقوب آژند، انتشارات سمت، 1381.
  12. بورکهارت، تیتوس، جاودانگی و هنر، ترجمة سید محمد آوینی، انتشارات برگ، 1373.
  13. پرتو، ابوالقاسم، اندیشه‌های فلسفی ایرانی، انتشارات اساطیر، 1373.
  14. پوپ، آرتور اپهام، معماری ایران، ترجمة غلامحسین صدری افشار، انتشارات فرهنگان، 1373.
  15. پیرنیا، محمدکریم، سبک شناسی معماری ایران، تدوین غلامحسین معماریان، نشر پژوهنده و نشر معمار، 1382.
  16. حائری، محمدرضا، «معماری ایران در سخن چهار نسل از صاحب‌نظران»، آبادی، شمارة 19، وزارت مسکن و شهرسازی، 1374.
  17. دیبا، داراب، «الهام و برداشت از مفاهیم بنیادی معماری ایران»، معماری و فرهنگ، شمارة 1، سال اول، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 1378.
  18. شوای، فرانسواز، شهرسازی، تخیلات و واقعیات، ترجمة سید محسن حبیبی، دانشگاه تهران، 1375.
  19. صارمی، علی اکبر، ارزش‌های پایدار در معماری ایران، سازمان میراث فرهنگی، 1376.
  20. طاهری، فرزانه، آبادی، شمارة 5، وزارت مسکن و شهرسازی، 1371.
  21. فرگه، گوتلوب، «اندیشة 1»، ترجمة محمود یوسف ثانی، ارغنون، شمارة 7و8، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1374.
  22. فلامکی، محمد منصور، ریشه‌ها و گرایش‌های نظری در معماری، نشر فضا، 1381.
  23. قیومی بیدهندی، مهرداد، «بررسی انتقادی چهار تاریخ‌نامه معماری ایران»، فصل‌نامة خیال، شمارة 15، فرهنگستان هنر، 1384.
  24. گدار، آندره، هنر ایران، ترجمة بهروز حبیبی، دانشگاه شهید بهشتی، 1358.
  25. گنون، رنه، سیطرة کمیت و علائم آخرالزمان، ترجمة علی محمد کاردان، مرکز نشر دانشگاهی، 1361.
  26. گیرشمن، رمان، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمة محمد معین، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1341.
  27. گیرشمن، رمان، چغازنبیل، میراث فرهنگی، 1375.
  28. لاوسون، برایان، طراحان چگونه می‌اندیشند، ترجمة حمید ندیمی، دانشگاه شهید بهشتی، 1384.
  29. محمودی، امیر سعید، «تفکر در طراحی»، هنرهای زیبا، شمارة 20، دانشگاه تهران، 1383.
  30. مددپور، محمد، آشنایی با آرای متفکران دربارة هنر، جلد 1، سورة مهر، 1383.
  31. منصوری، بهروز، «گروتسک و رویکرد آن در معماری دکنستروکسیون»، مجلة معماری و فرهنگ، شمارة 1، سال اول، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 1378.
  32. میرفندرسکی، محمدامین، «معماری ایران در سخن چهار نسل از معماران صاحب نظر»، آبادی، شمارة 19، 1374.
  33. میرمیران، هادی، «از معماری گذشته چه درسی می‌توان گرفت»، آبادی، شمارة 23، وزارت مسکن و شهرسازی، 1375.
  34. ندیمی، هادی، «امید رهایی نیست، وقتی همه دیواریم»، هفته‌نامة نقش نو، شمارة 18و19، 14 بهمن، 1385.
  35. نصر، حسین، «یگانگی عمل و نظر در سخن متفکران معاصر»، آبادی، شمارة 19، وزارت مسکن و شهرسازی، 1374.
  36. نصر، حسین، معرفت و معنویت، ترجمة انشاءالله رحمتی، دفتر پژوهش و نشر سهروردی، 1380.
  37. نصر، حسین، سنت عقلانی اسلامی در ایران، ترجمة سعید دهقانی، نشر قصیده‌سرا، 1383.
  38. هیلن براند، رابرت، معماری اسلامی، ترجمة ایرج اعتصام، حوزة معاونت شهرسازی و معماری، 1377.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 شهریور 1398
  • تاریخ بازنگری: 01 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار