شناسایی مؤلفه‌های زمانی مؤثر در طراحی شهری حضورپذیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان

2 کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان.

چکیده

زمان همواره مورد توجه نظریه­پردازان معماری و شهرسازی بوده، اما بررسی­ها در این زمینه­ با تأکید بر جنبه­های زیبایی­شناختی صورت گرفته­­ است. در حالی که بی­توجهی به تأثیر آن بر حضورپذیری فضاهای شهری سبب شده که انسان امروزی، تحت تأثیر ادراک ضرب­آهنگ تند کلان‎شهرها، تمایلی برای حضور در فضاهای شهری را نداشته باشد و به دنبال آن از تعامل کامل با محیط و سایر انسان­ها در قالب برخوردهای از­ پیش ­تعیین­نشده بازبماند. در این پژوهش مؤلفه­های مؤثر بر حضورپذیری فضاهای شهری در بعد زمانْ شناسایی و در بستر محلة حسین­آباد اصفهان ارزیابی شده است. در طول پژوهش از روش­های ریتم­آنالیز، تحلیل چیدمان فضایی، برداشت میدانی، و مصاحبه بهره گرفته شده است. نتایج بررسی­ها نشان می­دهد که فقدان تنوع و پیچیدگی در ساختار فضایی و فعالیتی، مدیریت زمانی نادرست، و منظر بصری خسته­کنندهْ سبب کاهش حضورپذیری فضاهای عمومی محله شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Understanding Temporal Factors in an Attendable Urban Design

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Ghal-e Noii 1
  • Niloofar Jebal Amelian 2
1 Associate Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning , Art University of Isfahan
2 MA, Urban Design, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan
چکیده [English]

Time has always attracted the attention of architecture and urban design theoreticians, but this has always been studied in aesthetic terms. Meanwhile, the lack of attention to time’s effects on the attendability of urban spaces has resulted in people’s reluctance to be present in urban spaces. To put it in contemporary terms, the accelerating urban rhythms have stopped people from unplanned interactions with other people and the environment. The present research identifies the temporal factors effective on attendability, and assesses them in the context of Isfahan’s Hossain Abad district. The methods used include rhythm analysis, spatial layout analysis, field survey, and interviews. The results show that the lack of variety and complexity in spatial and activity structures, incorrect time management, and boring visual landscapes have resulted in a reduced attendability in the district’s public spaces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attendability
  • Time
  • Temporal Factors’ Classification
  • Urban Rhythm
استوار، نیما و همکاران. «آمیخته­پژوهی مؤلفه­های مؤثر بر ادراک حس زمان در مکان شهری؛ مطالعة موردی: میدان نقش جهان اصفهان»، در فصلنامة علمی­ـ پژوهشی مطالعات شهری، ش 16 (پاییز 1394)، ص 39- 54.
آگوستین، اورلیوس. اعترافات آگوستین قدیس، ترجمة افسانه نجاتی، تهران: پیام امروز، 1382.
بانی­مسعود، امیر. معماری غرب، تهران: انتشارات هنر معماری قرن، 1392.
بسلمن، پیتر. «تصویرهای متحرک»، در متیو کرمونا و استیو تیزدل، خوانش مفاهیم طراحی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، 1390.
بل، سیمون. عناصر طراحی بصری معماری منظر، ترجمة محمد احمدی­نژاد، اصفهان: خاک، 1386.
پرتوی، پروین. پدیدارشناسی مکان، تهران: انتشارات تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن، 1392.
جبل­عاملیان، نیلوفر. ارتقای قابلیت حضورپذیری فضاهای شهری با تأکید بر زندگی روزمره شهروندان در بستر فضاـ زمان؛ نمونة موردی: شهر اصفهان، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، 1396.
جیکوبز، جین. مرگ و زندگی شهرهای بزرگ امریکایی، ترجمة حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، انتشارات دانشگاه تهران، 1392.
دهخدا، علی­اکبر. لغت­نامه دهخدا، انتشارات دانشگاه تهران، 1377.
رضازاده، راضیه. «طراحی شهری زمان؛ سرعت و ضرب­آهنگ زندگی شهری»، در مجلة مدیریت شهری، ش 9 (مرداد 1381)، ص 54-63.
رونبرگر، کلاوس. «هانری لوفور و زندگی روزمره؛ در جست­و­جوی ممکن»، ترجمة استفان کیفر و نیل برنر، در کانیشکا گونواردنا و همکاران، فضا، تفاوت، زندگی روزمره، ترجمة افشین خاکباز و محمد فاضلی، تهران: انتشارات فرهنگ و شهر، 1393، ص 255-276.
زیمل، گئورگ. «کلان­شهر و حیات ذهنی»، ترجمة یوسف آباذری، در نامة علوم اجتماعی، جلد دوم، دانشگاه تهران، 1372.
سوری، الهام و همکاران. «مفهوم حس زمان و کاربرد آن در طراحی شهری»، در مجلة هویت شهر، ش 13 (بهار 1392)، ص 73-82.
شکیبامنش، امیر. بررسی تأثیرات پیکربندی فضایی و ساختار کالبدی بر تجربة ادراک زمان ذهنی عابرین پیاده، با بهره­گیری از رویکرد واقعیت مجازی، پایان­نامة دکترای شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، 1392.
قلعه­نویی، محمود و نیلوفر جبل­عاملیان. «کاربرد ریتم­های شهری در فرایند طراحی فضاهای شهری؛ نمونة موردی: فضاهای شهری محلة جلفای اصفهان»، در صفه، ش 71 (زمستان 1394)، ص 67-90.
کالن، گوردن. گزیدة منظر شهری، ترجمة منوچهر طبیبیان، انتشارات دانشگاه تهران، 1387.
کرمونا، متیو. فضای عمومی معاصر؛ نقد و طبقه­بندی آن، ترجمة آرش ثقفی اصل و اکبر عبدالله­زاده طرف، تهران: طحان، 1394.
کرمونا، متیو و همکاران. مکان­های عمومی فضاهای شهری، ترجمة فریبا قرائی و همکاران، تهران: دانشگاه هنر، 1391.
کستلز، مانوئل. عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1384.
گاتدینر، مارک. «مارکس زمان ما: هانری لوفور و تولید فضا»، در آیدین ترکمه، درآمدی بر تولید فضای هانری لوفور، تهران: انتشارات تیسا، 1393، ص 9-21.
گروتر، یورگ کورت. زیبایی­شناسی در معماری، ترجمة جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون، دانشگاه شهید بهشتی، 1390.
گلرخ، شمین. قرارگاه رفتاری؛ واحدی برای تحلیل محیط، تهران: انتشارات آرمانشهر، 1391.
گل، یان. شهر انسانی، ترجمة علی غفاری و لیلا غفاری، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1394.
ــــــــ . فضاهای عمومی و زندگی جمعی، ترجمة علی غفاری و صادق سهیلی­پور، دانشگاه شهید بهشتی، 1389.
مدنی­پور، علی. طراحی شهر خرد: مبانی و چارچوب­ها، ترجمة بهادر زمانی، انتشارات دانشگاه تهران، 1390.
معظمی، منوچهر. «تلقی استاد از فضا و تأثیر آن بر آموزش معماری»، در نشریة هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 48 (زمستان1390)، ص 57- 68.
مک­اندرو، فرانسیس تی. روان­شناسی محیطی، ترجمة غلام­رضا محمودی، تهران: نشر وانیا، 1391.
هایدگر، مارتین. مفهوم زمان، ترجمة نادر پورنقشبند و محمد رنجبر، آبادان: نشر پرسش، 1387.
Angrilli, A., et al. “The Influence of Affective Factors on Time Perception”, in Perception and Psychophysics, Vol. 59(6) (1997), pp. 972-982.
Block, Richard.A. & Dan Zakay. “Prospective and Retrospective Duration Judgments: A Meta-Analytic Review”, in Psychonomic Bulletin & Review, 4 (1997), pp.184-197.
Chan, Chiu-shui. “Phenomenology of Rhythm in Design”, in Frontiers of Architectural Research, 2012, pp. 253-258.
Elden, Stuart. ”Space”, in Rob Kitchin & Nigel Thrift (eds.), International Encyclopedia of Human Geography, Uk: Elsevier,Vol.10 (2009), pp. 262-267.
Feruin, J. Pedesteians, Planning and Design, Metropolitan Association of Urban designers and Environmental Planners, Inc­.New­ York, 1971.
Figueiredo, Lucas. Mindwalk 1.0, Spacesyntax Software, Brazil, accessed at: http//www.mindwalk.com.br/papers/figueiredo-2005-space-syntax-software-en.
Flaherty, Michael. A Watched Pot: How We Experience Time, New York university press, 1999.
Fraisse, Paul. “Perception and Estimation 0f Time”, in Annual Review of Pcychology,Vol.35 (1984), pp. 1-36.
Girot, Christophe. “Vision in Motion; Representing Landscape in Time”, in Charles Waldheim (ed.), The Landscape Urbanism Reader, New York: Princeton Architectural Press, 2006.
Harvey, David. “Space as A Keyword”, in Noel Castree & Derek Gregory (eds.), A Critical Reader, Blackwell, 2006, pp. 270-293.
Isaacs, Raymond. “The Subjective Duration of Time In Experience Of Urban Places”, in Journal Of Urban Design, Vol.6 (2001), pp: 109-127.
Koch, Daniel & Monica Sand. “Rhythmanalysis– Rhythm as Mode, Methods and Theory for Analysing Urban Complexity”, in Mohsen Aboutorabi & Andreas Wesener (eds.), Urban Design Research: Method and Application, Birmingham: Birmingham City University (BCU), 2010, pp. 61-73.
Lefebvre, Henri & Catherine Regulier. “Attempt To Rhythmanalysis Of Mediterranean Cities”, in Writing On Cities, Trans. Elizabeth Lebas & Eleonore Kofman, Malden: Blackwell, 1996.
Lefebvre, Henri. Critique Of Every Day Life, Vol. 1, Trans. John Moore, London, New York: Verso, 1991.
________ . Rhythmanalysis: Space, Time and Everyday Life, Trans. Stuart Elden & Gerald Moore, London: Continuum, 2004.
________ . State, Space, World, Selected Essays, Edited by Neil Brenner & Stuart Elden, Trans. Gerard Moore & Neil Brenner & Stuart Elden, University Of Minnesota Press, 2009, pp. 185-195.
Le Poidevin, Robert. The Experience And Perception Of Time In Stanford Encyclopedia Of Philosophy, Edited By Edward N.Zalta, 2009, Available at: http//: plato.stanford.edu/entries/time-experience/
Madanipour, A. Design of Urban Space, An Inquiry into a Socio-spacial Process,University of Newcastle, Newcastle upon Tyne,UK, 1996.
Mareggi, Marco. “Urban Rhythms in The Contemporary City”, in Urban & landscape Perspectives, Vol. 15 (2013), pp. 3-20.
Merrill D.St. Urban Rhythms, A School of Music and Mixed-Use Project for Washington, DC, 1999.
Milgram, Stanley. “The Experience of Living In Cities”, in Science, No. 167 (1970), pp. 1461-1468.
Ngesan, Mohd Riduan & Hafazah Abdul Karim. “Night Time Social Behavior in Urban Outdoor Spaces of Shah Alam”, in Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 50 (2012), pp. 959 – 968.
Roeckelein, J.E. The Concept of Time in Psychology: A Resource Book and Annotated Bibliography, Westport: Green­wood Press, 2000.
Sadalla, E. & V. Sheets & G.Mc Creth. “The Cognition of Urban Tempo”, in Journal of Environment And Behavior, Vol. 22 (1990), pp. 230-254.
Thomas, Ewart A.C. & Wanda B. Weaver. “Cognitive Processing and Time Perception”, in Perception and Psychologysics, Vol. 17, No. 4, pp: 363-367
Wunderlich, Filipa Matos. “Walking And Rhythmicity: Sensing Urban Space, Walk21-Vi Everyday Walking Culture”, The 6th International Conference On Walking In The 21stcentury, 2005.
________ . “Place-Temporality and Urban Place-Rhythms in Urban Analysis and Design: An Aesthetic Akin To Music”, in Journal of Urban Design, No. 3 (2013), pp. 383-408.
________ . “Symphonies of Urban Place:Urban Rhythmes as Traces of Time in Space”, in Journal of KOHT ja PAIK / Place & Location Studies in Environmental Aesthetics and Semiotics, No. 5 (2008), pp. 91-111.
Zerubavel, Eviatar. Hidden Rhythms: Schedules and Calendars in Social Life, University of Chicago Press, 1981.