اصول و راهبردهای حفاظت از منظر فرهنگی باغستان بومی تاریخی شهر قزوین با تمرکز بر میراث مصنوع

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدة معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی، پردیس هنرهای زیبا، دانشکدة معماری، دانشگاه تهران

چکیده

حفاظت از مناظر فرهنگی امری چندوجهی و میان‌دانشی است و نیازمند توجه به خصیصه‌های چندلایه و میان‌مرتبط منظر است. با توجه به ثبت آثار مختلف در فهرست مناظر فرهنگی در کشور، لزوم حفاظت از این آثار با رویکرد منظر فرهنگی محسوس است. در این پژوهش با بهره‌گیری از راهبرد استدلال و استنتاج سعی شده است، پس از واکاوی مراجع داخلی و اسناد بین‌المللی، از جمله WHC، ICOMOS یا NPS، اصول حفاظت از مناظر فرهنگی با هدف نگهداری و بازآفرینی جامع عناصر طبیعی، مصنوع، و عوامل انسانی شاکله و تأثیرگذار بر ارزش‌های تاریخی، حسی ادراکی، فرهنگی، طبیعی، اجتماعی، بومی، محیط زیستی، و اقتصادی منظر در درازمدت با ماهیت میان‌رشته‌ای و با مشارکت مستقیم گروه‌های ذی‌نفع و مردم عرضه گردد. راهبردهای حفاظت برای نمونة موردی، باغستان بومی تاریخی قزوین، که اثری ثبت‌شده در فهرست میراث ملی است، بیان شده‌اند. بدین منظور باغستان گونه‌ای از مناظر بومی تاریخی معرفی شده و آسیب‌های مختلف آن در خصیصه‌های طبیعی، مصنوع، و انسانی بررسی شده‌اند. در اصول حفاظت، با وجود ایجاد امکانات، تأسیسات، و کاربری‌های نوین، بر صیانت از اصالت و یکپارچگی منظر تأکید می‌شود و با هدف تقویت رابطة باغداران با باغستان، مدیریت حفاظت، و استمرار نظام باغبانی بومی در اولویت قرار داده می‌شود. در این پژوهش راهکارهای مربوط به میراث مصنوع (همانند حفاظت از عناصر کالبدی اصیل)، توان‌بخشی با کاربری‌های جدید (همانند گردشگری بومی)، فراساختارهای نوین (همانند مراکز خدمات‌رسانی باغداری)، و مرمت بخش‌های آسیب‌دیده با تفصیل تشریح و مکان‌یابی شده است. روش تحقیق این پژوهش در حوزة ادبیات نظری از نوع توصیفی‌ـ تشریحی است. در حوزة مطالعات میدانی از روش تحلیلی با ابزارهایی همانند مطالعه و بررسی اسناد و مدارک، برداشت میدانی، و تهیة کروکی و تصاویر استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Principles and Strategies for Preserving the Cultural Landscape of Qazvin’s Vernacular-Historic Garden Place with a Focus on Built Heritage

نویسندگان [English]

  • Elham Andaroodi 1
  • Batoul Sahrakaran 2
1 Assistant Professor, Faculty of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran
2 MSc, Restoration and Revitalisation, Faculty of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran
چکیده [English]

The preservation of cultural landscapes is a multifaceted, interdisciplinary matter, and needs attention to multilayer, interconnected characteristics of landscape. Bearing in mind the listing of many works as national cultural landscapes, a need is felt to adopt an appropriate approach towards their preservation. Taking advantage of reasoning and deductive strategies, the present research tries to investigate domestic and international references and documents including WHC, ICOMOS and NPS, in order to propose principles for preserving cultural landscapes to preserve and comprehensively recreate natural, built and formative human factors influencing long-term historic, sensory-cognitive, cultural, natural, social, vernacular, environmental and economic values, with an interdisciplinary, collaborative nature. Preservation strategies are studied here in the case of Qazvin’s vernacular-historic garden place as a nationally listed work. In order to do so the garden place is introduced as a type of vernacular-historic landscape, with its inflicted damages studied from natural, built, and human angles. The preservation principles emphasise on protecting originality and integrity of the landscape whilst creating new facilities, services and functions, and prioritises vernacular preservation management and gardening in order to reinforce keepers’ connection with the garden place. The present research has extensively explained and located strategies for built heritage such as preservation of original physical elements, empowerment through new functions (such as ecotourism) and new ‘ultra-structures’ (such as gardening service centres), and restoration of damaged parts. The research method for theoretical literature is of descriptive-explanatory type. Analytical methods have been adopted for field studies using means such as studying documents, field surveys and preparing sketches and pictures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • preservation principles
  • cultural landscape
  • Qazvin’s vernacular-historic garden place
  • empowerment and restoration
  • preservation management

مراجع

  1. Birnbaum, C.A. Preservation briefs 36, Protecting Cultural
  2. Landscapes: Planning, Treatment and Management of
  3. Historic Landscapes, National Park Service, 1994, p. 20,
  4. Accessed in June 2018 at: https://www.nps.gov/tps/howto-
  5. preserve/preservedocs/preservation-briefs/36Preserve-
  6. Brief-Landscapes.pdf
  7. Donato, F. & A. Lohrasbi. “When Theory and Practice Clash:
  8. Participatory Governance and Management in Takht-e
  9. Soleyman”, in Journal of Cultural Heritage Management
  10. and Sustainable Development, Vol. 7 Issue, 2 (2017), pp.
  11. -146.
  12. Dressel, D. Pressured Landcapes: Preserving Agricultural
  13. Land on the Urban Fring, Master thesis of Art in Historic
  14. Preservation, Baltimore: Goucher College, 2017.
  15. Edani, H. “Conservation and Management of Cultural
  16. Landscapes”, in Nara National Research Institute for Cultural
  17. Properties, 2012, Accessed in June 2018 at: http://www.
  18. nara.accu.or.jp/elearning/
  19. Fowler, P. “World Heritage Cultural Landscape, 1992-
  20. ”, in World Heritage Paper 7, Cultural Landscapes:
  21. the Challenges of Conservation, UNESCO World Heritage
  22. Centre, Paris 2003, pp. 16-33.
  23. ICOMOS. Charter on the Built Vernacular Heritage, 1999,
  24. Accessed in June 2018 at: http://www.icomos.org/
  25. charters/vernacular_e.pdf
  26. ________ . Historic Gardens, the Florence Charter, 1982,
  27. Accessed in June 2018 at: https://www.icomos.org/
  28. images/DOCUMENTS/Charters/gardens_e.pdf
  29. ________ . The Florence Declaration on Heritage and
  30. Landscape as Human Values, 2014, Accessed in June
  31. at: http://www.icomos.org/images/DOCUMENTS/
  32. Secretariat/2015/GA_2014_results/GA2014_Symposium_
  33. FlorenceDeclaration_EN_final_20150318.pdf
  34. National Park Service. Guidelines for the Treatment of
  35. Cultural Landscapes, 1995, Accessed in June 2018 at:
  36. https://www.nps.gov/tps/standards/four-treatments/
  37. landscape-guidelines/index.htm
  38. New Hampshire Coalition for Sustaining Agriculture.
  39. Preserving Rural Caracter through Agriculture, A Resource
  40. Kit for Planners, 2000, Accesses in June 2018 at: https://
  41. extension.unh.edu/resources/files/Resource000023_
  42. Rep23.pdf
  43. Taylor, K. & A. St. Clair & N.J. Mitchell (Eds.). Conserving
  44. Cultural Landscape, Challenges and New Directions, NY and
  45. London, Routledge: Tylor and Francis Group, 2014.
  46. World Heritage Center, “World Heritage Paper 26,
  47. World Heritage Cultural Landscapes, A Handbook for
  48. Conservation and Management”, in Mitchell, N. & M.
  49. Rössler & P.M. Tricaud (Eds,), UNESCO World Heritage Centre,
  50. , p. 135, Accessed in June 2018 at: http://whc.unesco.
  51. org/en/series/26/
  52. ________ . “Guidelines on the Inscription of Specific Type
  53. of Properties on the World Heritage List (Annex 3)”, in
  54. Operational Guidelines for the Implementation of the World
  55. Heritage Convention,UNESCO World Heritage Centre, Paris
  56. , pp 83-85.
  57. ________ . Convention for the Safeguarding of Intangible
  58. Heritage, 2003, Accessed in June 2018 at: http://www.
  59. unesco.org/culture/ich/en/convention
  60. http://www.getty.edu/conservation/core_areas/buildings/
  61. index.html
  62. https://www.icomos.org/publications/93econom3.pdf

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 تیر 1397
  • تاریخ بازنگری: 08 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار