ردیابی عوامل اثرگذار بر عملکرد مکانهای دانش با تمرکز بر شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران

2 استاد دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

گذار از دورة صنعت مبتنی بر شیوة تولید ماده‌ـ پایه به دورة دانش مبتنی بر شیوة تولید دانش‌ـ پایه منجر به تغییر پایه‌های اقتصاد در شهرها و شکل‌گیری اقتصاد دانش، در آستانة سدة بیست و یکم شده است. اقتصاد دانش، که بر پایة تولید، توزیع، و استفاده از دانش و اطلاعات است و هدف آن تولید و عرضة خدمات بر پایة فعالیت‌های مبتنی بر دانش است، فضاهای نوینی را در شهرها می‌طلبد که با فضاهای مورد نیاز شیوة تولید ماده‌ـ پایه متفاوت است. شیوة تولید دانش‌ـ پایهْ مکان‌های دانش در شهرها را برای تبادل اندیشه و تبدیل اندیشه به فراورده‌ها، خدمات، و راه حل‌های نوآورانه می‌طلبد. ایجاد مکان‌های دانش فرایندی طولانی و پیچیده است و عوامل گوناگونی عملکرد آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با وجود اهمیت این مکان‌ها در شکل‌گیری و موفقیت اقتصاد دانش‌ـ پایه‌ــ به مثابة نیروی محرکة توسعة اقتصادی و اجتماعی‌ــ به ایجاد مکان‌های دانش در پژوهش، برنامه‌ریزی، و سیاست‌گذاری شهر تهران به صورت جدی توجه نشده است و عوامل اثرگذار بر عملکرد آن‌ها کاووش نشده است. چنین نارسایی‌ای، به تمرکز هدف این مقاله بر کاووش و وارسی عوامل اثرگذار بر عملکرد مکان‌های دانش در شهر تهران برای ایفای نقش در اقتصاد دانش، انجامیده است.در فرایند کار مقاله، برای دستیابی به هدف مقاله، با به‌کارگیری روش پژوهش ‌اسنادی و بازبینی ‌سیتماتیک ‌متون، پایه‌های نظری مرتبط با مکان‌های‌ دانش و عوامل اثرگذار بر عملکرد آن‌ها ردیابی و بر‌ پایة آن چارچوبی انگاشتی برای تحلیل عوامل‌اثرگذار بر عملکرد‌ مکان‌های ‌دانش پیشنهاد و در مورد مکان‌های دانش شهر تهران به کارگرفته شده ‌است. داده‌های ‌مورد ‌نیاز با به‌کارگیری روش‌مصاحبة‌ نیمه‌ساختاریافته با دست‌اندرکاران پارک‌های علم و ‌فناوری شهر‌ تهران گردآوری و با روش‌تحلیل ‌محتوای کیفی استنتاجی در چارچوب رهیافت‌ پژوهش‌کیفی تحلیل‌شده است.نتیجة‌ مقاله نشان می‌دهد که در تهران همسو با تلاش‌های‌ جهانی برای بهره‌برداری از فرصت‌های اقتصاد دانش، کوشش‌هایی برای توسعة فعالیت‌های مبتنی ‌بر ‌دانش و فضاهای مورد نیاز این فعالیت‌ها انجام شده ‌است، که هرچند پراکنده‌اند و نمی‌توان این‌مکان‌ها را همچون مکان‌های‌دانش متأخر در نظر ‌آورد؛ اما با تقویت زیرساخت‌های تولید دانش، همچون فرصت ردیابی‌شده در این ‌مقاله و تغییر ماهیت فعالیت واحدهای مستقر در مکان‌های دانش به فعالیت‌های نوآورانه، افزایش ظرفیت نوآوری واحدها، تقویت روابط همکاری بین آن‌ها، و تقویت چارچوب حقوقی پشتیبان فعالیت‌های دانش‌ـ پایه، به همراه تدارک بازار مرتبط با فراورده های نوآور زمینة بهبود عملکرد مکان های دانش و بهره‌گیری از فرصت‌های‌ اقتصاد دانش در شهر تهران را فراهم‌کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Tracing Factors Influencing Knowledge Places; with A Focus on Tehran

نویسندگان [English]

  • Asrin Mahmoudpour 1
  • Zohreh Abdi Daneshpour 2
1 Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tehran University of Art
2 Professor Emeritus, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

The transition from an industrial era based on material production methods, into a knowledge era based on knowledge production has fundamentally changed the economy of cities, giving rise to a knowledge economy on the cusp of the 21st century.
Based on the production, distribution and use of knowledge and information aimed at providing products and services through knowledge-intensive activities Knowledge economy demands new urban spaces different from those required by the material-based production. The knowledge-based production demands urban knowledge places for the exchange of ideas and transforming them into innovative products, services and solutions. The creation of such knowledge places involves a long and complicated process influenced by various factors. In spite of the importance of them in the formation and success of a knowledge-based economy as a driving force for socioeconomic development, the creation of such places has not been given due consideration in Tehran’s research, planning and policy-making, and their influencing factors are left unexplored.
In response, the present study focuses on the exploration of the factors influencing the performance of Tehran’s knowledge places, and their prospective role in knowledge economy. To this end, using the documentary research method and the systematic literature review, the theoretical foundations associated with knowledge places and the factors influencing their performance have been traced, providing a framework for the analysis of those factors for the city of Tehran. Data were collected using semi-structured interviews with stakeholders of science and technology parks across Tehran, and analysed using the deductive qualitative content analysis based on a qualitative research approach.
The results show that in line with global efforts to make use of the opportunities provided by knowledge economy, attempts have been made to develop knowledge-based activities and the locations required for such activities in Tehran. Despite the fragmented nature of such efforts, and that knowledge places in Tehran are not comparable to their counterparts elsewhere, it would still be possible to enhance the performance of knowledge places and exploit knowledge opportunities in Tehran through improving the knowledge production infrastructure such as those investigated in this paper, transforming the nature of the activities of the units located in knowledge places into innovative activities, and enhancing their innovation potential, as well as their mutual cooperation, strengthening the legal framework supporting knowledge-based activities, and developing a market for innovative products for the city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : knowledge-based economy
  • knowledge-based development
  • conceptual framework
  • urban planning
  • Tehran

مراجع

  1. Abu-Anzeh Nasser & Ledraa Tahar. “Planning the
  2. Knowledge City: Can It Be an Option for Riyadh?”, in the
  3. nd International Symposium on Knowledge City: Future
  4. of Cities in the Knowledge Economy, Selangor, Malaysia:
  5. Shah Alam, 16-18 July 2007.
  6. APEC. Towards Knowledge-Based Economies in APEC,
  7. Singapore: Asia-Pacific Economic Cooperation, 2000.
  8. Beer, Andrew. & Graham Haughton & Alaric Maude.
  9. Developing Locally: An International Comparison of Local
  10. and Regional Economic Development, Bristol: Policy Press,
  11.  
  12. Bounfour, Ahmed & Leif Edvinsson (eds.). Intellectual
  13. Capital for Communities: Nations, Regions and Cities,
  14. Elsevier, 2005.
  15. “Knowledge Cities: The Answer to the Needs of
  16. Knowledge-Based Development”, in VINE: The Journal of
  17. Information and Knowledge Management Systems, 36(1)
  18. (2006), pp. 67-84.
  19. Ergazakis, Kostas & Kostas Metaxiotis & John Psarras.
  20. “Towards Knowledge City: Conceptual Analysis and
  21. Success Stories”, in Journal of Knowledge Management, Vol.
  22. , Iss: 5 (2004).
  23. Evans, Graeme. “Creative Cities, Creative Spaces and Urban
  24. Policy”, in Urban Studies, 46(5-6) (2009), pp. 1003-1040.
  25. Hsieh, Hsiu-Fang & Sarah E. Shanon. “Three Approaches
  26. to Content Analysis”, in Qualitative Health Research, 15(9)
  27. (2012), pp. 1277-1288.
  28. Knight, Richard V. “Knowledge-based Development: Policy
  29. and Planning Implications for Cities. Urban Studies”, 32(2)
  30. (1995), pp. 225-260.
  31. Koh, Francis C.C. & Winston T.H. Koh & Feichin Ted
  32. Tschang. “An Analytical Framework for Science Parks and
  33. Technology Districts with an Application to Singapore”, in
  34. Journal of Business Venturing, 20(2) (2005), pp. 217-239.
  35. Laszlo, Kathia Castro & Alexander Laszlo. “Evolving
  36. Knowledge for Development: The Role of Knowledge
  37. Management in a Changing World”, in Journal of
  38. Knowledge Management, 6(4) (2002), pp. 400-412.
  39. Link, Albert & Kevin Link. “On the Growth of U.S. Science
  40. Parks”, in The Journal of Technology Transfer, 28(1) (2003),
  41. pp. 81-85.
  42. Mayring, Philipp. “Qualitative Content Analysis, Forum:
  43. Qualitative”, in Social Research, Sozialforschung, Vol. 1 No. 2
  44. (2000).
  45. Madanipour Ali. Knowledge Economy and the City: Spaces of
  46. Knowledge, Routledge, 2013.
  47. Michaud, Pascale. Montreal: Knowledge City, Montreal,
  48.  
  49. Pike, Andy. & Anders Rodriguez-Pose & John Tomaney.
  50. “What Kind of Local and Regional
  51. Development and for Whom”, in Regional Studies. 41(9)
  52. (2007), pp. 1253-1269.
  53. Powell, Walter W. & Kaisa Snellman. “The Knowledge
  54. Bryman, Alan. Social Research Methods, United Kingdom:
  55. Oxford University Press, 2004.
  56. Castells, Manuel & Peter Hall. Technopoles of the World: the
  57. Making of twenty-first-century Industrial Complexes, New
  58. York: Routledge, 1994.
  59. Carrillo, F. Javier. A Note on Knowledge-Based Development,
  60. Monterrey, Mexico: Centre for Knowledge Systems,
  61. Tecnologico de Monterrey, 2003.
  62. Cooke, Philip. “From Technopoles to Regional Innovation
  63. System: The Evolution of Localised Technology
  64. Development Policy”, in Journal of Regional Science, 24(1)
  65. (2001), pp.21-40.
  66. Ergazakis, Kostas & Kostas Metaxiotis & John Psarras
  67. Economy”, in Annual Review of Sociology, 30(1) (2004), pp.
  68. -220.
  69. Seers, Dudley. “The Meaning of Development”, in
  70. International Development Review, 11(4) (1969), pp. 2-6.
  71. SGS Economics. “Towards a KC Strategy”, in SGS Economics
  72. and the Eureka Project, Melbourne, Technical Report
  73. prepared for Melbourne City Council, 2002.
  74. Van Winden, Willem & Luis Carvalho & Erwin de. Van
  75. Tuijl & Jeroen Van Haaren & Leo Van den Berg. Creating
  76. Knowledge Locations in Cities: Innovation and Integration
  77. Challenges, European Institute for Comparative Urban
  78. Research (Euricur), 2010.
  79. Van Winden, Willem & Leo Van den Berg & Peter Pol.
  80. “European Cities in the Knowledge Economy: Towards
  81. a Typology”, in Urban Studies, Vol. 44 No. 3 (2007), pp.
  82. –549.
  83. Van Winden, Willem. Outlook on European “Knowledge
  84. and the European City”, by the Royal Dutch Geographical
  85. Society KNAG, 2010, Vol. 101, No. 1 (2010), pp. 100–106.
  86. Wang, Xuefeng. Knowledge-based Urban Development
  87. in China, A thesis submitted in partial fulfilment of the
  88. requirements of the Newcastle University for the degree of
  89. Doctor of Philosophy, Research undertaken in the School
  90. of Geography, Politics, and Sociology. November 2009.
  91. Yigitcanlar, Tan. & Muna Sarimin & Roisin McCartney.
  92. “Developing a Knowledge based Urban Development
  93. Analysis Framework: the Case of Multimedia Super
  94. Corridor, Malaysia”, in The 5th International Forum on
  95. Knowledge Asset Dynamics, June 2010 Matera, Italy, pp.
  96. ‐ 25.
  97. Yigitcanlar, Tan. “Making Space and Place for the
  98. Knowledge Economy: Knowledge‐based Development
  99. of Australian Cities”, in European Planning Studies, 18(11)
  100. (2010), pp. 1769‐1786.
  101. Yigitcanlar, Tan. & Koray Velibeyoglu. “Knowledge-based
  102. Strategic Planning: Harnessing (in) Tangible Sssets of
  103. City-regions”, in Schiuma, G. & J. Spender & A. Lerro (Eds.),
  104. Proceedings of the International Forum on Knowledge Asset
  105. Dynamics, Centre for Value Management, University of
  106. Basilicata, Italy, Matera, 2008, pp. 296-306.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 تیر 1397
  • تاریخ بازنگری: 08 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار