سیر تحول محیط زاینده رود و تعامل آن با شهر تاریخی اصفهان(تا پایان عصر صفوی)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده معمارى و هنر دانشگاه کاشان

2 استاد دانشکده معمارى و شهرسازى دانشگاه علم و صنعت ایران

چکیده

اصفهان شهری است تاریخی که در سیر زمان چندین مرحله رشد و تحول شهری در آن تجریه شده است. این مراحل شامل شکل گیری ابتدایی این شهر تا دوران آل بویه سلجوقیان و تحولات دوره صفویه در ابتدای قرن یازدهم هجری می شود. در این نوشتار با توجه به حضور عامل طبیعی مهم و تأثیر گذاری چون زاینده رود بخشی از شهر تاریخی اصفهان در پیوند با شهر به بررسی سیر تحول محیط طبیعی – تاریخی آن رودخانه پرداخته می شود.د این بررسی تأثیر و تآثرات حضور زاینده رود و طبیعت حاصل از حضور آن در دشت اصفهان بر شهر، در دوره تاریخی صفویه، مطالعه می شود. مدارک و اسناد این پژوهششامل متون تاریخی، سفرنامه های سیاحان داخلی و خارجی و تصاویر و نقشه های تاریخی از محیط طبیعی – تاریخی زاینده رود است. شناخت تعاملات شهر و زاینده رود در عهد صفوی و نیز استخراج مبانی نظری توسعه شهر اصفهان در خصوص این تعاملات از نتایج این پژوهش است که بنیانی را برای برنامه ریزی ها و طرحهای حفاظتی و توسعه شهری مرتبط با اصفهان عموما و زاینده رود به طور خاص فراهم میکند. 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آیت ا لله زاده شیرازى، باقر. « ایران و جهان اسلام از نگاه اصفهان در شهر »، در فصل نامة اثر، ش 35، (پاییز 1381 )، ص 3-22، موزة نقش جهان
  2. ابن حوقل، محمد. صوره الارض. ترجمة جعفر شعار. تهران: بنیاد فرهنگ ایران، 1345.
  3. ابونعیم اصفهانى، حافظ. ذکر اخبار اصفهان. ت رجمة نورالله کسایى. تهران: سروش، 1377.
  4. اسکندربیگ منشى. تاریخ عال مآراى عباسى. تصحیح محمداسماعیل رضوانى. تهران: دنیاى کتاب، 1377.
  5. افضل الملک ، غلامحسین. سفرنامة اصفها ن. به کوشش ناصر افشارفر. تهران: سازما ن چاپ و انتشارات وزار ت فرهنگ و ارشاد اسلامى ، و کتابخانه ، موزه و مرکز اسناد مجلس شوراى اسلامى ، 1380.
  6. اولئاریوس، آدام. سفرنامه، بخش ایر ان. ترجمة احمد بهپور. تهران: ابتکار، 1368.
  7. اولیویه، گیوم آنتوان. سفرنامه. ترجم ة محمدطاهر میرزا. تصحیح و حواشی غلامرضا ورهرام. تهران: اطلاعات، 1371.
  8. براون ، ادوارد گرانویل. یک سال در میان ایرانیا ن. ترجمة مانى صالحى علامه.تهران : اختران ، 1387.
  9. بروگش ، هاینریش کارل. در سرزمین آفتاب: دومین سفرنامه هینریش بروگش ، تصویر ى از ایرا ن سد ه نوزدهم. ترجمة محمد جلیلوند. تهران: نشر مرکز، 1374.
  10. برینیولى، ژان. « بینش شاه عباس: شهرسازى سلطنتى اصفهان»، ترجمة داود طبایى. در فصلنامة گلستان هنر، ش 5 ، (پاییز 1385 )، ص 60-71.
  11. تاورنیه، ژان باپتیست. سفرنامه. ترجمة ابوتراب نورى. اصفهان: کتابخانه سنایى، 1336.
  12. جناب، آقامیرسیدعلى. الاصفهان. تهران : سازمان میراث فرهنگى، 1376.
  13. جکسن ، آبراهام والنتاین ویلیامز. سفرنامة جکسن: ایرا ن در گذشته و حال.مترجمان منوچهر امیر ى و فریدو ن بدر ه اى. تهرا ن: علمى و فرهنگى ، 1387.
  14. چریکوف، وایسلى ایوانوریچ. سیاحت نامه. ترجمة آبکار مسیحى. مصحح على اصغر عمران. چ 2. تهران: امیرکبیر، 1379.
  15. دلاواله، پیترو. سفرنامه. ترجمة شعاع الدین شفا. تهران: علمى و فرهنگى، 1370.
  16. دیولافوا، ژان. ایران، کلده، و شوش. ترجمة على محمد فره وشى. چ 5 تهران: دانشگاه تهران، 1371.
  17. شاردن، ژان. سفرنامه (بخش اصفهان). ترجمة حسین عریضى. تهران: نگاه، 1362.
  18. شفقى، سیروس. جغرافیاى اصفهان. اصفهان: دانشگاه اصفهان1361
  19. غلوم بیک، لیزا . « الگوهاى شهرى اصفهان پیش از صفویه». در مجلة معمارى و شهرسازى، ش 42-43، (1377)، ص 8-18.
  20. فلاندن، اوژن. سفرنامه به ایران در سال هاى 184-1841 ترجمة حسین نورصادقى. اصفهان: چاپخانة روزنامة نقش جهان، 1324
  21. کاررى، جووانى فرانچسکو جملى. سفرنامه. ترجمة عباس نخجوانى و عبدالعلى کارنگ. تهران: علمى و فرهنگى، 1383.
  22. کمپفر، انگلبرت. سفرنامه. ترجمة جهاندارى کیکاوس. تهران: خوارزمى، 1363.
  23. گوبینو، ژوزف آرتور (کنت دو). سفرنامه. ترجمة عبدالرضا هوشنگ مهدوى. تهران: کتا بسرا، 1367
  24. مافروخى اصفهانى، مفصل بن سعد. محاسن اصفهان. ترجمة حسین بن محمد بن ابی الرضا آوى. تهران: شرکت سهامى چاپ، 1328
  25. ناصرخسرو قبادیانى مروزى، ابومعین. سفرنامه. تهران: ققنوس، 1382.
  26. هولتسر، ارنست. ایران در 113 سال پیش. ترجمة محمد عاصمى. تهران: وزارت فرهنگ و هنر، 1355.
  27. یوشیدا، ماساهارو. سفرنام ة یوشیدا ماساهارو: نخستین فرستاد ة ژاپن به ایران دور ة قاجار. ترجمة هاشم رجبزاد ه با همکار ى ى. نى ئى یا. مشهد: آستان قدس رضوى ، 1373.
  28. Spooner, B. "City and River in Iran: Urbanization and Irrigation of the Iranian Plateau, Iranian Studies", in Journal of the Society for Iranian Studies, Studies on Isfahan, part II (1974).

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار