رویکردى انسانى به مسکن

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده معمارى و شهرسازى دانشگاه شهید بهشتى

2 استادیار دانشکده معمارى و شهرسازى دانشگاه هنر اسلامى تبریز

3 --

چکیده

مسکن و محیط هاى مسکونى به عنوان انسانى ترین موضوع معمارى، تأمین کنندة نیازهاى متنوع انسان و زمینه ساز آرامش، سلامت، پرورش و خودشکوفایى انسان هاست؛ ولى از نظر صاحب نظران محیط هاى مسکونى از اواسط قرن نوزدهم به بعد در پاسخگویى به این نیازها توفیق چندانى نداشته اند. اگرچه از آن زمان اصلاح گرانى سعى کرده اند تا براى حل این نارسایى چاره اى بیندیشند با این وجود الگوهاى طراحى ارائه شده توسط آن ها نتوانسته است فرایندهاى مؤثر بر معانى متعدد از خانه را با نگرشى کامل و جامع تبیین کند. بنابراین تحقیق پیرامون ابعاد گستردة مفهوم خانه براى ارائة الگوهاى طراحى، ضرورى به نظر مى رسد. مقالة حاضر در نظر دارد تا با بازاندیشى رویکردهاى طراحى به مسکن و با بررسى محدودیت ها و توانمندى هاى آن ها به فرایندى پویا، که پاسخگوى نیازهاى انسانى و روش هاى متنوع زندگى باشد، دست یابد.براساس چنین هدفى این تحقیق از نوع بنیادى و بر ماهیت و روش تحقیق کیفى استوار است. تحقیق با چنین روشى به بازشناسى لایه هاى متعدد مفهوم خانه که بیانگر تنوع نیازهاى انسانى در لایه هاى اجتماعى- فرهنگى، زبان شناسانه، تاریخى، پدیدارشناختى، و روان شناختى است؛ مى پردازد و با دیدگاهى کل نگر تصاویر موجود از خانه را بررسى و در الگویى جامع جمع و ارائه کرده است. طراح با داشتن چنین دید جامعى از مفهوم خانه مى تواند فرایندهاى مؤثر بر مفهوم « خود- مکان » را که شامل تأثیرپذیرى از گذشته، حال و آینده مى شود ساکنان خانه را بازشناسد. چنین شناختى امکان تشخیص عوامل مؤثر و مرتبط با طراحى خانه براى یک فرد براساس نیازهاى همة دوره هاى زندگى آن شخص را فراهم مى کند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Humanistic Approach to Housing

نویسندگان [English]

  • Shahram Pourdeihimi 1
  • Bahador Zamani 2
  • Samad Negintaji 3
1 Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
2 Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tabriz Islamic Art University
3 Researcher, Architecture and Urban Planning Research Department, Tehran Municipality
چکیده [English]

This paper is an effort to rethink approaches to housing design and assess potentials and limitations of each approach to propose a dynamic process, which could respond to diverse human needs and living styles. This is based on a qualitative research method. Human needs are considered in interrelated conceptual layers such as socio-cultural, linguistic, historic, phenomenological, and psychological. The comprehensive model thus developed will enable the designer to recognize processes, which affect the self-place relations as defined by past, present, and future states of the house to be designed. Such a house will respond to the needs of its inhabitants in different periods of their life.

مراجع

  1. آلتمن، اروین؛ محیط و رفتار اجتماعى، على نمازیان، دانشگاه شهید بهشتى، تهران، 1382.
  2. براتى، ناصر ؛« بازشناسى مفهوم خانه در زبان فارسى و فرهنگ ایرانى». خیال، ش 8، فصلنامه فرهنگستان هنر، تهران، 1382.
  3. پرتوى، پروین؛ پدیدارشناسى مکان، فرهنگستان هنر جمهورى اسلامى ایران، تهران، 1387.
  4. فاضلى، نعمت الله؛ « مدرنیته و مسکن، رویکردى مردم نگارانه به فرهنگ خانه و تحولات معاصر آن». وب سایت ناصر فکوهى، تهران، 1385.
  5. کریستیان نوربرگ شولتز؛ هستى، فضا و معمارى، حسن حافظى، کتابفروشى، تهران، چ 1، 1353.
  6. کوپر مارکوس،کلیر؛ « خانه همچون نمادى از خود»، مبانى فلسفى و روان شناختى ادراک فضا، آرش ارباب جلفایى، خاک، تهران، 1379.
  7. گروت لیندا و وانگ دیوید؛ رو شهاى تحقیق در معمارى، علیرضا عینى فر، دانشگاه تهران، 1384.
  8. گیفورد، رابرت؛ « روان شناسى محیط مسکونى»، وحید قبادیان، تهران، 1378.
  9. لنگ، جان؛ آفرینش نظریه معمارى، علیرضا عینى فر، چ 2، دانشگاه تهران، تهران، 1383.
  10. مرتضوى، شهرناز؛ روا نشناسى محیط و کاربردهاى آن، دانشگاه شهید بهشتى، تهران، 1380.
  11. نگین تاجى، صمد؛ مأمن (رویکردى جامع به طراحى خانه)، پایان نامه کارشناسى ارشد معمارى، دانشکده معمارى و شهرسازى دانشگاه هنر اسلامى تبریز، 1387.
  12. لغت نامه دهخدا، دانشگاه تهران، 1371.
  13. لغت نامه مشیرى، فرهنگ لغت فارسى، ج 1 و 2، پلیکان، 1378.
  14. هاشمى، محمدعلى . « گاستون بشلار و معمارى خانه خیال» ، آبادى ش 29 ، تهران، 1376.
  15. Benjamin, D. & Stea, D. (Eds). The Home:Words, Interpretations, Meanings and Environments. Ethnoscapes: Current Challenges in the Environmental SocialSciences. Aldershot: Avebury,1995.
  16. Casey, D. Contributions of journeys away to the de- ¢nition of home: an empirical study of a dialectical process. Journal of Environmental Psychology, 1996, pp16, 1^15.
  17. Cooper Marcus. C , The house as symbol of self. In: J. Lang, C. Burnette, W. Moleski and D. Vachon, Editors, Designing for Human Behaviour: Architecture and the Behavioural Sciences, Dowden, Hutchinson and Ross, Stroudsberg (1974).
  18. Gram-Hamssen‚ K. « House‚Home and Identiy from Consumption Perspective”‚ Housing Theory an Society‚2004‚vol‚21‚No.1.
  19. Hollander, J. It all depends. In A. Mack, (Ed.), Home: A Place in theWorld. New York: New York Uni-versity Press,1993.
  20. Huitt‚W. Maslow’s Hierachy of Needs‚ Edudcational Psychology Interactive‚ Valdosta .G A: Valdosta State university. From http:// Chiron. Valdosta.edu/whuitt/col/ regsys/Maslow.html,2004.
  21. Lang, J. “ Twetieth Century Urban Design Paradigms” in Frestone, R. Urban Planning in a Changing World. Cambridge, Mass: MIT Press ,2000.
  22. Lang, J. “ functionalism”,1994 in Matthew Carmona. Urban Design Reader. Architectural Press in a Imprint Elisever,2007.
  23. Lawrence, R. Housing, Dwellings and Homes: Dwelling Theory, Research and Practice. New York: Wileyand Sons,1987.
  24. Lawrence, R. Deciphering home: an integrative his-torical perspective. In D. Benjamin & D. Stea, (Eds), The Home:Words, Interpretations, Meanings and Envir-onments. Ethnoscapes: Current Challenges in theEnvironmental Social Sciences. Aldershot: Avebury,1995.
  25. Lawson, B. R. The language of space‚ Reed Educational and Professional Publishing,2001.
  26. Moore, J. The placing of home. PhD Thesis. Univer-sity of Liverpool,1998.
  27. Moore, J. & Canter, D. Home and homelessness. In M. Bulos & N. Teymur, (Eds), Housing, Design, Placing Home in Context 215Research, Education. Ethnoscapes Series. London: Avebury Press,2003.
  28. Secchiaroli, G. Environmental Psychology: A Psycho-social Introduction, London: Sage. 1995.
  29. Sixsmith, J. Person Place Transactions: A study of Place Meanings and Usage in Unemployment. PhD. Thesis. University of Surrey,1992.
  30. Smith .S. G, “The essential qualities of a home”. Journal of Environmental Psychology 14 (1994), pp. 31– 46. Toby. I. Some Place Like Home: Using Design Psychology to Create Ideal Places, Academy Press.2003.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 آبان 1396
  • تاریخ بازنگری: 19 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار