تحلیل اجتماعى فضایى بافتهاى فرسودة شهرى به منظور احیا و جلوگیرى از فرسودگى بیشتر (مطالعة موردى: منطقة هفده تهران)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتى

2 کارشناس ارشد برنامه ریزی جغرافیای شهری دانشگاه شهید بهشتى

چکیده

رشد سریع جمعیت شهر تهران به دنبال تحولات اقتصادى، اجتماعى، و سیاسى شور از دهة 1340 به بعد، اشباع فضایى محدودة قانونى این شهر را تسریع کرد. نتیجتاً و با افزایش سریع قیمت زمین در این محدوده، اقشار ک مدرآمد شهرى، مهاجرین، و بسیارى از فعالیتها به حاشیة شهر رانده شد. بنا بر این در ضمن ادامة توسعه افقى شهر، جزایرى از تجمع جمعیت و فعالیت در نقاط حاشیة شهر پدید آمد که وجه ممیزة آنها نسبت به نقاط درونى محدودة قانونى، ارزانى قیمت زمین و ساخ توساز بدون ضابطه و خودرو بود. ارزانى قیمت زمین و فقدان نظارت بر ساخ توسازها، از عوامل جاذب مناطق حاشیة تهران براى استقرار بیشتر کارگا هها، انبارها، و فعالی تهاى صنعتى و اسکان اقشار ک مدرآمد و آسی بپذیر اجتماعى بودند. این عوامل پای هگذار شک لگیرى و تبدیل مناطقى چون منطقة هفده تهران به مناطق پرتراکم و معض لدار شهرى از نظر اجتماع ى فضایى (نقاط مسئل هدار شهرى) بوده است. این در حالى است که ساما ندهى فضایى و پایدارى اجتماعى در مناطق شهرى کشور بیش از هر وقت، ضرورت دارد.مستقر شدن اقشار کم درآمد شهرى و مهاجرینى که به تبع وضعیت اجتماعى  اقتصادى خود، چاره اى جز اسکان در نقاط حاشیة شهر چون ناحیة مذکور نداشتند، سبب ساخت وسازهاى بدون ضابطه شد و فرسودگى آنها به دنبال تداوم فقر و ناتوانى ساکنین در بهسازى و نوسازى این مساکن و نبود تسهیلات و کمک هاى ویژه براى این منظور، زمینة مناسبى در افزایش مسائل اجتماعى را در آنها فراهم کرده است. این تحقیق با شناخت از علل فرسودگى و پیامدهاى اجتماعى فضایى ناشى از آن، با تأکید بر سیاست فقرزدایى و توانمندسازى و مشارکت براى بهبود وضعیت کالبدى فضایى محدودة تحت مطالعه پیشنهاداتى را مطرح کرده است.

کلیدواژه‌ها


  1. اطلاعات اخذ شده از فایل شرکت پردازش و عملیات میدانى، 1381.
  2. اطلاعات مرکز مطالعات اجتماعى نیروى انتظامى، 1385.
  3. اطهارى، کمال. «حاشیه نشینى در ایران ». فصل نامة مدیریت شهرى، ش 2، (تابستان 1379)، ص 6-8.
  4. شهردارى منطقة هفده تهران، مطالعات کاربرى اراضى منطقة هفده، 1381.
  5. مرکز آمار ایران، نتایج تفصیلى سرشمارى عمومى نفوس و مسکن شهرستان تهران 1375-1365.
  6. مهندسین مشاور شرکت امکو، طرح ساماندهى منطقة هفده شهردارى تهران، 1381.
  7. نقشه هاى مرکز اطلاعات جغرافیایى شهر تهران.
  8. Bottm, A. Housing Market and Residential Crim Area, London: Taylor & Francis, 1996.
  9. Central Housing Advisory Commite, Council Housing, Purpose, Procedures, and Priorities, 1869.
  10. Drakakis, Smith D. Third World Cities, London: Routledge, 1997.
  11. Duglas , j. Segregation and Discrimination in Housing, London: Sage, 1989.
  12. Hall, T. Urban Geography, London: Routledge, 1998.
  13. Krik, K. Disadvantaged Households and Service Privison in the Inner City, Amold London, 1986.
  14. Knox, P. & S. Pinch. Urban Social Geography, England Prentic Hall, 2000.
  15. Ley,D. Urban Regeneration and Social Equity, London: Machillan, 1992.