تأملی در مفهوم معماری اسلامی ایران و راه فهم آن

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی ۱

چکیده

در سخن گفتن از «معماری اسلامی ایران »، باور متعلق این معماری را به اسلام و ایران دربطن خود دارد. در این مقاله کوشش میشود مفاهیم معماری وابسته به ایران و معماری متصف به اسلام روشن شود و در عین حال پاسخی برای این سؤال مهم یافت شود که راه فهم این معماری از کجا میگذرد؟ و آیا با مطالعه در آنچه این معماری از اسلام و ایران گرفته است ، می توان به درک غایی از آن رسید؟به این ترتیب در ابتدا از اهمیت این دورۀ تاریخی معماری و لزوم مطالعه روی آن در شرایط فعلی گفته و از چگونگی نزدیک شدن به آن سؤال می شود. در ادامه، برای روش نتر شدن موضوع، معنای سه مقولۀ «معماری و تاریخ معماری »، « اسلام و معماری اسلامی»، و «ایران و معماری ایرانی» و پاسخ سؤال چگونگی فهم این معماری در آنها دنبال و آنگاه برای یافتن پاسخ، به شروط لازم شناخت معماری اشاره و نحوۀ نزدیک شدن به «واقعۀ اصلی معماری» ، در هر معماری، مداقه می شود. سپس به معماری و بستر فرهنگی آن و اینکه شناخت بستر فرهنگی در درک غایی یک معماری چه نقشی دارد پرداخته ودر آخر مطالب جمع بندی میشود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflections on the Meaning of and Understanding Persian Islamic Architecture

نویسنده [English]

  • Kambiz Haji Ghasemi
Assistant Professor, School of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Understanding Persian Islamic Architecture entails understanding a definition of Persia and a belief of Islam. This paper is an effort to assess the ways and means of understanding this particular architecture. First, the importance of this study in contemporary times is explained. Then the meaning of three notions is clarified: ‘architecture and history of architecture’, ‘Islam and Islamic Architecture’, and ‘Persia and Persian Architecture’. Then a method for understanding architecture and an approach to the actual architectural phenomenon is proposed. It is thus concluded that although to understand Persian Islamic Architecture necessitates an understanding of both Persia and Iran, but an understanding of architecture as art, should precede these studies.

  1. کتا بنامه
  2. اعوانی، غلامرضا. حکمت و هنر معنوی، تهران: انتشارات گروس، ۱۳۷۵ .
  3. ایتنگهاوزن، ریچارد و الگ گرابار. هنر و معماری اسلامی، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها )سمت(،1378 .
  4. بورکهارت، تیتوس، « ارزش های جاویدان هنر اسلامی » ، ترجمۀ سید حسین نصر، در کتاب: مجموعه مقالات هنر دینی، زیر نظر علی تاجدینی، تهران: دفتر مطالعات دینی هنر، ۱۳۷۲ .
  5. روح هنر اسلامی ، ترجمۀ سید حسین نصر در کتاب: مجموعه مقالات هنر دینی، زیر نظر علی تاجدینی، تهران: دفتر مطالعات دینی هنر، ۱۳۷۲ .
  6. پرایس، کریستین. تاریخ هنر اسلامی، ترجمۀ مسعود رج بنیا، تهران: امیرکبیر، ۱۳۵۵ .
  7. ثلاثی، محسن. جهان ایرانی و ایران جهانی، تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۹ .
  8. رایس، تالبوت. هنر اسلامی، ترجمۀ ما هملک بهار، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۵ .
  9. کونل، ارنست. هنر اسلامی، ترجمۀ هوشنگ طاهری، تهران: انتشارات توس، ۱۳۵۵ .
  10. گرابار، الگ. شکلگیری هنر اسلامی، ترجمۀ مهرداد وحدتی دانشمند، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۷۹ .
  11. گیدئین، زیگفرید. فضا، زمان و معماری، ترجمۀ منوچهر مزینی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۴ .
  12. مارسه، ژرژ. «کلیاتی دربارۀ ویژگیهای هنر اسلامی »، ترجمۀ حسن حبیبی در کتاب: در جست وجوی ریشه ها، نوشته و ترجمۀ حسن حبیبی، تهران: انتشارات اطلاعات، ۱۳۷۳ .
  13. نجی باوغلو، گل رو. هندسه و تزیین در معماری اسلامی )طومار و توپکابی(، ترجمۀ مهرداد قیّومی بیدهندی، تهران: انتشارات روزنه، ۱۳۷۹ .
  14. نصر، سید حسین. هنر و معنویت اسلامی، ترجمۀ رحیم قاسمیان، تهران: دفتر مطالعات دینی هنر، ۱۳۷۵ .
  15. نوربرگ شولتس، کریستیان. معنا در معماری غرب، ترجمۀ مهرداد قیومی بیدهندی، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر، ۱۳۸۶ .
  16. هیل نبرند، روبرت. معماری اسلامی، ترجمۀ باقر آی تا للهزاده شیرازی، تهران: انتشارات روزنه، ۱۳۸۰ .
  17. HOAG, John. D. Islamic Architecture, History of world Architecture, China: Electa Architecture, 2004.
  18. Vitruvius Pollio, Marcus. The Ten Books on Architecture, translated by Morris Hicky Morgan, New york: Dover Poblications, 1960.