تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت، معرفی چارچوبی مفهومی برای احیای عرصه‌های رو به افت مراکز شهرها

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه شهید بهشتى

2 استادیار دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه شهید بهشتى

چکیده

«مراکز شهرها»، این هسته­های اولیۀ شکل­گیری شهرها، از اواخر قرن بیستم به دلایل گوناگونی مبتلابه افت کالبدی، اجتماعی، و اقتصادی شده­اند. همچنین تغییروتحولات حاصل از نیروهای جهانی شدن و گذار از اقتصاد صنعتی به پساصنعتی و خدمات‌ـ‌ محور و «چرخش فرهنگی»‌ــ تغییر تلقی از «فرهنگ» و از «هنر و میراث»، به «ثروت»ــ و شکل‌گیری اقتصاد مبتنی بر فرهنگ، از دهۀ 1980 منجر به تغییراتی در اقتصاد شهرها، فضاهای متروکۀ مراکز شهری، و به طور کلی ساختار فضایی شهرها شده است. در چنین شرایطی، عوامل مرتبط با فرهنگ و اوقات فراغت دارایی‌ای ارزشمند در اقتصاد نوین و روشی اصلی در تجدید حیات عرصه­های رو به افت مراکز شهری شده و نقشی محوری یافته‌اند.«تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت» الگویی جامع و یکپارچه از مشارکت فعال فضاها و فعالیت­های فرهنگی و اوقات فراغت به منزلۀ محرک اصلی و پیش­برنده در فرایند تجدید حیات شهری است که، با تلفیقی از راهبردها و کاربست عناصر و عوامل گوناگون، به احیای عرصه­های رو به افت شهری می­انجامد. در این میان، رویکرد آفرینش «مناطق فرهنگی»، که جامع­ترین ابزار کاربردی تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت است، به طور ضمنی سایر عناصر این‌گونه از تجدید حیات را در بطن خود دارد و همچنین، به دلیل تناظر عناصر مورد نیاز با قابلیت­های موجود در عرصه­های رو به افت مراکز شهری، رویکردی مناسب و درخور برای تجدید حیات این عرصه­های ارزشمند میراثی محسوب می­گردد.در این مقاله سعی بر آن است که با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با بررسی و تحلیل متون (روش اسنادی)، به تبیین اصول تجدید حیات عرصه­های مرکزی شهرها پرداخته شود و با معرفی راهبردها و عناصر کاربردی تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت، رویکرد جامع مناطق فرهنگی برای تجدید حیات عرصه­های رو به افت مراکز شهری معرفی شود و در انتها نیز چارچوب مفهومی معیارها و نشانگرهای آفرینش مناطق فرهنگی در این عرصه­ها عرضه گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Leisure and Culture-led Regeneration a Conceptual Framework for Revitalization of Declining City Centers

نویسندگان [English]

  • Razieh Mousavi Khorshidi 1
  • Marjan Nematimehr 2
1 M Sc, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
2 Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Coping with post-industrial challenges such as transitional economies and globalization, cities witness rapid decline in their downtown areas. These areas are commonly referred to as the central city, inner city, town center, or CBD. They must constantly respond to new demands caused by suburbanization and counter-urbanization processes. Ineffectiveness to meet such demands, leads to socioeconomic decline and urban decay. This in turn increases economic inequity and social deprivation in the city centre. Urban regeneration is an effective means to address these issues. It is based on enhancing the quality of life, expanding social welfare and improving economic prospects. Diverse strategies have been proposed for effective urban regeneration. Leisure and culture-led regeneration is one such strategy which depends on leisure and cultural production; knowledge-based industries; and participatory community programs. It boosts social capital development and strengthens the sense of community. It also relies on heritage and urban tourism as an effective means of urban regeneration. To this end, it advocates urban-business tourism, as well as sport and event-related tourism in cultural and/or historic quarters.

مراجع

  1. منابع و مآخذ
  2. آشوری، داریوش. تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ، تهران: مرکز اسناد فرهنگی آسیا، 1357.
  3. مرکز آمار ایران. طبقه‌بندی فرهنگ و فراغت ایران، تهران: معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، مرکز آمار ایران، 1388.
  4. مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران. شهر، مصرف فرهنگی و تحلیل نسلی: مطالعه‌ای در شهر تهران، گزارش شمارۀ 170، ۱۳۹۲.
  5. موسوی خورشیدی، راضیه. برنامه‌ریزی راهبردی تجدید حیات شهری مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت در مراکز شهرها، مورد مطالعاتی محلۀ ارگ‌ـ پامنار در منطقۀ 12 شهر تهران، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، 1393.
  6. Abbott, C. “Downtown”, in Caves, R. W (ed.), Encyclopedia of the City, New York: Routledge, 2005.
  7. Artscape. Space-making in Culture-led Regeneration, Toronto: Artscape Inc., 2007.
  8. Austin City Council. Implementation Manual of Downtown Revitalization , Vermont Land: Use Education & Training Collaborative, 2007.
  9. Binns, L. Capitalising on Culture: an Evaluation of Culture-led Urban Regeneration Policy, Futures Academy, Dublin Institute of Technology, 2005.
  10. Bradbury, K.L., et al. Urban Decline and Future of American Cities, USA: Brookings Inst Press, 1982.
  11. Carter, T. & C. Polevychok. Comprehensive Neighbourhood Studies: Characterizing Decline, Canada Research Chair in Urban Change and Adaptation, The Institute of Urban Studies, Canada, 2003.
  12. CLG. Town Centre Regeneration, London: UK Department for Communities & Local Government, 2006.
  13. Cowan, R. The Dictionary of Urbanism, UK: Streetwise Press, 2005.
  14. Deffener, A. “Culture”, in Caves, R.W. (ed.), Encyclopedia of the City, New York: Routledge, 2005.
  15. Dundar, S.G. “Rise of Culture & Fall of Planning in Izmir, Turkey”, in Journal of PASOS, 8(3) (2010), pp.51-66.
  16. Evans, G. & P. Shaw. Literature Review: Culture and Regeneration, Arts Research Digest, Issue 37, 2006.
  17. Evans, G. & P. Shaw. The Contribution of Culture to Regeneration in The UK: A Review of Evidence, A Report to the DCMS, London Metropolitan University, 2004.
  18. Evans, G. “Measure for Measure: Evaluating the Evidence of Culture’s Contribution to Regeneration”, in Urban Studies, 42(5-6) (2005), pp.1-25.
  19. Freestone, R. & C. Gibson. “City Planning and The Cultural Economy”, A Paper Presented to The City Future Conference, Chicago, 2004.
  20. Keating, M. & M. de frantz. “Culture-led Strategies for Urban Regeneration: A Comparative Perspective on Bilbao”, in IJIS Journal, 16(3) (2004), pp.187-194.
  21. Lang, T. Insights in the British Debate about Urban Decline and Urban Regeneration, Working Paper, Leibniz-Institute for Regional Development and Structural Planning, Erkner, 2005.
  22. Lin, C.Y. & W.C. Hsing. “Culture-led Urban Regeneration and Community Mobilisation: The Case of the Taipei Bao-an Temple Area, Taiwan”, in Urban Studies, 2009, pp. 137- 1342
  23. McCarthy, J. Encouraging Culture-led Regeneration, A Paper Presented at the EURA Conference, Dundee, Scotland, UK, 2002.
  24. ________ . “Promoting Image and Identity in 'Cultural Quarters': the Case of Dundee”, in Local Economy, 20(3) (2005), pp. 280-293.
  25. Miles, S. & R. Paddison. “Introduction: The Rise and Rise of Culture-led Urban Regeneration”, in Urban Studies, 42(5-6) (2005), pp. 833-839.
  26. Montgomery, J. “Cultural Quarters as Mechanisms for Urban Regeneration. Part I: Conceptualising Cultural Quarters”, in Planning, Practice & Research, 18(4) (2003), pp. 293–306.
  27. Park, G. Cultural Development on the Quayside and Increased Local Tourism: How to Interprete the Relationship between them?, A Paper Presented in University of Leicester, UK, 2010.
  28. Paumier, C. Creating a Vibrant City Centre: Urban Design and Regeneration Principles, Washington D.C.: Urban Land Institute, 2004.
  29. Roberts, P. “The Evolution, Definition and Purpose of Urban Regeneration”, in Roberts, P. and H. Sykes (eds.), Urban Regeneration: A Handbook, London: SAGE Publication, 2000.
  30. Sacco, P.L. & G.T. Blessi. Urban Regeneration, Culture and Happiness. Bridging Communities through Cultural Policies: A Theoretical Framework, A Paper Presented in IUIV University, Venice, 2007.
  31. Smith, A. & I.K. Strand. “Oslo’s new Opera House: Cultural Flagship, Regeneration Tool or Destination Icon?”, in European Urban and Regional Studies, 18(1) (2011), pp. 93-110.
  32. Smyth, H. Marketing the City: The Role of Flagship Development in Urban Regeneration, London: E & F N Spon Press, 1994.
  33. Tallon, A. Urban Regeneration in the UK, London: Routledge, 2010.
  34. UNEP. Guidelines for Urban Regeneration in the Mediterranean Region, Priority Actions Programme, Regional Activity Centre, Split, Croatia, 2004.
  35. UNIDO. Creative Industries and Micro & Small Scale Enterprise Development: A Contribution to Poverty Alleviation, Vienna: United Nations Industrial Development Organization, 2007.
  36. URBACT Culture Network. Culture & Urban Regeneration: The Role of Cultural Activities & Creative Industries in The Regeneration of European Cities, Lille: The URBACT Culture Network, 2006.
  37. Walks, R. "Central City", in Caves, R.W. (ed.), Encyclopedia of the City, New York Routledge, 2005.
  38. Wu, W. “Cultural Strategies in Shanghai: Regenerating Cosmopolitanism in an Era of Globalization”, in Progress in Planning, 61(2004), pp. 159-180.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 دی 1395
  • تاریخ بازنگری: 12 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار