کاربرد ریتم‌های شهری در فرایند طراحی فضاهای شهری نمونۀ‌ موردی: فضاهای شهری محله جلفای اصفهان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوى کارشناسى ارشد طراحى شهرى، دانشگاه هنر اصفهان

2 استادیار دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

فضای زندگی انسان‌ها، تحت تأثیر بعد زمان، ویژگی‌های متفاوتی به خود می­گیرد. این ویژگی‌ها که یا به صورت بازگشت‌کننده و یا بازگشت‌ناپذیر هستند، در غالب ریتم‌های شهری، بر روی چگونگی استفاده از فضا تأثیر می­گذارند. ریتم‌های شهری ردپایی از زمان در فضا هستند و در غالب فرم­های پیچیده، به منزلۀ جنبه­ای از عناصر ریتمیک طبیعت، مردم، فضا، و روابط پویای بین آن­ها تجربه می­شوند و در دو دستۀ کلی ریتم‌های فضایی و ریتم‌های زندگی روزمره تقسیم می­شوند.با توجه به اهمیت شناخت نیاز استفاده­کنندگان در فرایند طراحی و خلق فضاهای کارآمد، در این پژوهش معرفی ریتم‌های شهری و روش‌شناسی استفاده از آن­ها، به منظور شناخت مسائل و مشکلات فضاهای شهری، با رویکردی پدیدارشناسانه، در بازه­های زمانی مختلف، هدف قرار­گرفته­ است. در انتها، فضاهای شهری محلۀ جلفای اصفهان، واحدهای پایه تحلیل گشته و با استفاده از روش تجزیه‌وتحلیل ریتم‌های شهری، بررسی شده‌اند. بدین ترتیب با هدف انجام پژوهشی کاربردی و به روش توصیفی‌ـ تحلیلی، با درنظر گرفتن ریتم هفته با کارکرد بازۀ مورد بررسی در فصل تابستان، اطلاعات مورد نیاز به شیوۀ مداخله­گر از طریق مصاحبه و ثبت تخصیص زمانیافراد، و همچنین شیوۀ غیرمداخله­گر، از طریق تحلیل قرارگاه­های رفتاری، با مشاهدۀ ساده و عکس‌های تهیه‌شده و نتایج حاصل با استفاده از روش سوات، تحلیل شده است. نتایج به­دست­آمده نشان می­دهد که وجود ریتم‌های اجتماعی و فرهنگی متنوع در محلۀ جلفا عامل جذب جمعیت از سایر نقاط شهر به آن شده و باعث ایجاد قرارگاه­های رفتاری مختلف، برخوردهای اجتماعی از ­پیش تعیین‌نشده و تشکیل خاطرۀ جمعی شده ­است. مجموع ریتم‌های زندگی روزمره، به‌همراه ریتم‌های فضایی، که در قالب روابط مکمل و متضاد یک مجموعه چندریتمی را تشکیل داده­اند، بر ادراک و تصویر ذهنی افراد از فضا تأثیر می‌گذارند و به صورت یکی از عناصر تشکیل­دهندۀ محیط بر هویت آن محل نقش دارند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Application of Urban Rhythms in Urban Design Process The Case of Jolfa Quarters, Isfahan

نویسندگان [English]

  • Niloofar Jabalamelian 1
  • Mahmood Ghalenoee 2
1 M Sc Student, Faculty of Architecture and Urban Planning, Isfahan University of Art
2 Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Isfahan University of Art
چکیده [English]

Urban rhythms are recurring routine patterns in temporal use of urban space. There are two major categories of urban rhythms: spatial rhythms and everyday rhythms. This paper attempts to describe urban rhythms and their application to assessment of urban problems and needs. To this end, everyday rhythms in a summer week are investigated using a phenomenological approach in the historic Jolfa Quarters, Isfahan City. Data for this investigation is collected through interviews to record users’ time budget. Behavioral settings are also analyzed through simple observation and photography records. The results indicate that the diversity of social and cultural rhythms is a major factor in attracting population to this historic Quarter. Behavioral settings that accommodate unplanned social interaction create a collective community memory. Therefore, the interactions of everyday rhythms with spatial rhythms form a complementary contrasting compound of multi-rhythm urban space as the main constituents of Jolfa Quarters identity.

مراجع

  1. بانی‌مسعود، امیر. معماری غرب، چ 5، تهران: هنر معماری قرن، 1392.
  2. بسلمن، پیتر. «تصویرهای متحرک»، در متیو کرمونا و استیو تیزدل، خوانش مفاهیم طراحی شهری، ترجمۀ کامران ذکاوت و فرناز فرشاد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 139۰.
  3. بل، سیمون. عناصر طراحی بصری معماری منظر، ترجمۀ محمد احمدی‌نژاد، تهران: خاک، 1386.
  4. پاکزاد، جهانشاه. مبانی نظری و فرایند طراحی شهری، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری، 1391.
  5. جیکوبز، جین. مرگ و زندگی شهرهای بزرگ امریکایی، ترجمۀ حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، تهران: دانشگاه تهران، 1392.
  6. رضاخواه خادم، هانیه. «ریتم در معماری»، برگرفته از وبگاه انجمن معمار (دستیابی در 25 مرداد 1393): http://www.memarblog.com
  7. رضازاده، راضیه. «طراحی شهری زمان، سرعت و ضرب‌آهنگ زندگی شهری»، در مدیریت شهری، ش 9 (مرداد 1381)، ص 54-6۳.
  8. سوری، الهام و همکاران. «مفهوم حس زمان و کاربرد آن در طراحی شهری»، در هویت شهر، ش 13 (بهار ۱۳۹۲)، ص 73-82.
  9. شکیبامنش، امیر. بررسی تأثیرات پیکربندی فضایی و ساختار کالبدی بر تجربه ادراک زمان ذهنی عابرین پیاده، با بهره‌گیری از رویکرد واقعیت مجازی، پایان‌نامۀ دکتری شهرسازی، تهران: دانشگاه علم و صنعت، 1392.
  10. فلامکی، محمدمنصور. ریشه‌ها و گرایش‌های نظری معماری، تهران: فضا، 1381.
  11. کارمونا، متیو و همکاران. مکان‌های عمومی فضاهای شهری، ترجمۀ فریبا قرائی و همکاران، تهران: دانشگاه هنر، 1391.
  12. کالن، گوردن. گزیدۀ منظر شهری، ترجمۀ منوچهر طبیبیان، تهران: دانشگاه تهران، 1387.
  13. گروتر، یورگ کورت. زیبایی‌شناسی در معماری، ترجمۀ جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1390.
  14. گل، یان. زندگی در فضای میان ساختمان‌ها، ترجمۀ شیما شصتی، تهران: جهاد دانشگاهی، 1387.
  15. ــــــــ . فضاهای عمومی و زندگی جمعی، ترجمۀ علی غفاری و صادق سهیلی‌پور، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1389.
  16. گلکار، کورش. «مؤلفه‌های سازندۀ کیفیت در طراحی شهری»، در صفه، ش 3۲ (بهار و تابستان ۱۳۸۰)، ص 3۸-65.
  17. گلرخ، شمین. قرارگاه رفتاری، واحدی برای تحلیل محیط، تهران: آرمانشهر، 1391.
  18. گیدئون، زیگوئد. فضا، زمان، معماری، ترجمۀ منوچهر مزینی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1386.
  19. لنگ، جان. آفرینش نظریۀ معماری، نقش علوم رفتاری در طراحی محیط، ترجمۀ علیرضا عینی‌فر. تهران: دانشگاه تهران، 1391.
  20. لینچ، کوین. سیمای شهر، ترجمۀ منوچهر مزینی، تهران: دانشگاه تهران، 1390.
  21. ــــــــ . تئوری شکل شهر، ترجمۀ سیدحسین بحرینی، تهران: دانشگاه تهران، 1390.
  22. محمودی، کورش و امیر شکیبا‌منش. اصول و مبانی رنگ‌شناسی در معماری و شهرسازی، تهران: انتشارات طحان، ۱۳۸۸.
  23. مهندسین مشاور آتک. طرح بازنگری در طرح تفصیلی شهر اصفهان، منطقه 5 و 6، 1381.
  24. هایدگر، مارتین. مفهوم زمان، ترجمۀ نادر پورنقشبند، تهران: پرسش، 1388.
  25. Arom, Simha. African Polyphony and Polyrhythm: Musical Structure and Methodology, Paris: Cambridge University Press, 1991.
  26. Chan, Chiu-Shui. “Phenomenology of Rhythm in Design”, in Frontiers of Architectural Research, 2012, pp. 253-258.
  27. Evans,Graeme. “Hold Back The Night: Nuit Blanche And All-Night Events In Capital Cities”, Current Issues in Tourism, (February 2012), pp. 35-49.
  28. Gemzoe, Lars. “Cycling In The City; Sustainable Use of Public Space”, Warsaw: Gel Architects Urban Quality Consultants, 2013.
  29. Girot, Christophe. “Vision in Motion; Representing Landscape in Time”, in Charles Waldheim, The Landscape Urbanism Reader, New York: Princeton Architectural Press, 2006.
  30. Jackson, John Brinckerhoff. A Sense of Place, A Sense of Time, New Haven: Yale University Press, 1994.
  31. Koch, Daniel & Monica Sand. “Rhythmanalysis – Rhythm as Mode, Methods and Theory for Analysing Urban Complexity”, in Mohsen Aboutorabi & Andreas Wesener, Urban Design Research: Method and Application, Birmingham: Birmingham City University (BCU)( may 2010), pp. 61-73.
  32. Lefebvre, Henri. Rhythmanalysis: Space, Time and Everyday Life, trans. Stuart Elden & Gerald Moore, London: Continuum, 2004.
  33. Lefebvre, Henri & Catherine Regulier. “Attempt to Rhythmanalysis of Mediterranean Cities”, writing on cities, trans. Elizabeth Lebas & Eleonore kofman (ed.), Malden: Blackwell, 1996.
  34. Lynch, Kevin. What Time Is This Place, Cambrige: MIT Press, 1972
  35. Madanipour,Ali. Design of Urban Space, An Inquiry into a Socio-spacial Process, New York: john wiley & sons, 1996.
  36. Mareggi, Marco. “Urban Rhythms in the Contemporary City”, in Urban and Landscape Perspectives, Vol.15 (2013), pp. 3-20.
  37. Mayr, Albert & Antonella Radicchi. “Intermezzo: Timewalk”, in Urban and Landscape Perspectives, Vol.15 (2013), pp. 87-98.
  38. Merrill, D.St. Urban Rhythms, A School of Music and Mixed-Use Project for Washington, DC, 1999.
  39. Ngesan, Mohd Riduan & Hafazah Abdul Karim. “Night Time Social Behavior in Urban Outdoor Spaces of Shah Alam”, in Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 50 (2012), pp. 959 – 968.
  40. Pottharst, Merle & Benjamin K¨ onecke. “The Night and its Loss”, in Urban and Landscape Perspectives. Vol. 15 (2013), pp. 37-48.
  41. Rossi, Aldo. The Architecture of The City, Trans. Diane Ghirardo & Joan Ockman, MIT Press, 1982.
  42. Wunderlich, Filipa Matos. “Place-Temporality and Urban Place-Rhythms In Urban Analysis And Design: An Aesthetic Akin To Music”, in Journal of Urban Design, No. 3 (2013), pp. 383-408.
  43. ________ . “Symphonies of Urban Place:Urban Rhythmes as Traces of Time in Space”, in Journal of KOHT ja PAIK/ PLACE and LOCATION Studies in Environmental Aesthetics and Semiotics, No. 5 (2008), pp. 91-111.
  44. ________ . “Walking And Rhythmicity: Sensing Urban Space”, in Journal Of Urban Design, (2008), pp.125-139.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 دی 1395
  • تاریخ بازنگری: 12 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار