فهم تجربه‌ی تغییر یکباره‌ی مکان؛ حس مکان ساکنان و کسبه‌ی خیابان پیاده‌راه شده‌ی17 شهریور

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختة دکترى طراحى شهرى، دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه شهید بهشتى

2 استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

ثبات نسبیِ مکان‌ها برای فرد نیز حس ثبات، آشنایی و پیش‌بینی‌پذیر بودن محیط زندگی‌اش و درنتیجه حس امنیت درپی دارد. و بر عکس، تغییرات سریع مکان، وقتی خارج از کنترل فرد رخ می‌دهند می‌تواند سلامت روانی او را به خطر بیندازد. تغییراتی که درپی طرح پیاده‌راه‌سازی خیابان 17 شهریور رخ داده نیز برای ساکنان و کسبه‌ی این خیابان یکباره و بدون دخالت ایشان بوده است، به‌گونه‌ای که زندگی جاری در بافت پیرامون این خیابان هنوز دوره‌ی التهاب پس از تغییرات را پشت سر نگذاشته است. در این پژوهش با رویکرد پدیدارشناسی و تلاش برای یافتن پاسخ این سوال بوده است که مردمی که زندگی‌شان با این خیابان گره خورده، تغییرات یکباره‌ی آن را چگونه تجربه و طی می‌کنند و ابعاد شکل‌دهنده‌ی تجربه‌ی ایشان کدام است؟ این پژوهش با اتکاء بر روش پژوهش نظریه‌ی زمینه‌ای، به تفسیر توصیف‌هایی پرداخته است که طی مصاحبه با 20 نفر از ساکنان و کسبه‌ی مستقر در خیابان 17 شهریور و بر اساس پرسشنامه‌ای باز به‌دست آمده است. اعتبار مکان، سرانجام مکان، برجسته‌سازی هدفمند، تعمیم‌ حس مکان، و حضور «آن‌ها» 5 مقوله‌ی به دست آمده هستند که تجربه‌ی ‌شرکت‌کنندگان را توصیف می‌کنند و در چارچوب مدلی پارادایمی، فرایند شکل‌گیری تجربه‌ی ابهام در همگانی بودن مکان مقوله‌ای هسته‌ای را تعریف می‌شوند. یافته‌های این پژوهش اهمیت بُعد سیاسی تغییرات را در کنار ابعاد فضایی و زمانی در حس مکان ساکنان و کسبه نمایان می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Disruptions in Place Attachment Sense of Place in Pedestrianized 17th Shahrivar Street

نویسندگان [English]

  • Shamin Golrokh 1
  • Jahanshah Pakzad 2
1 Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
2 Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

The relative stability of places results in feelings of familiarity, predictability and security in residents. While constant change often leads to a disruption of place attachment and could adversely affect the residents’ mental health. The 17th Shahrivar Street was converted into a walkway some three years ago, with no consultation with or participation from the residents. This paper employs a grounded theory methodology to analyze interviews with 20 residents conducted with an open-ended questionnaire. As a result, five major properties were found to be: place justification; place finale; targeted emphasis; replication of sense of place; and presence of ‘others’. This paradigmatic model explains the process of ambiguity in public space as a core phenomenon. In conclusion, the prevalence of the political dimension of place as compared to its temporal and spatial dimension is emphasized.

مراجع

  1. لک، آزاده. «کاربرد نظریۀ زمینه‌ای در پژوهش‌های طراحی شهری»، در صفه، ش 64 (بهار 139۳)، ص ۴۳- ۶۰.
  2. گلرخ، شمین. «ابعاد هویت مکانی در تجربه فضای تجربی؛ زنان جوان (23-35) ساکن تهران»، در نشریه صفه، ش 66 (پاییز 1393)، ص ۸۰-۹۷.
  3. ــــــــ . «مکان و هویت شخصی: نقش محیط کالبدی در شکل‌گیری "حس خود"»، در نشریه علمی‌ـ تخصصی شهر و معماری بومی (دانشگاه یزد)، ش 3 (پاییز و زمستان 139۱)، ص 97-108.
  4. Bachelard, Gaston. The Poetics of Space, New York: Orion, 1969.
  5. Benn, Stanley I. & Gerald F. Gauss. “The Public and the Private”, in: Benn Stanley I. & F. Gauss Gerald (eds), Public and Private in Social Life, New York: St Martin's Press, 1983, pp. 3 – 30.
  6. Bonaiuto, M. & G.M. Breakwell & I. Cano. “Identity Processes and Environmental Threat: The Effects of Nationalism and Local Identity upon Perception of Beach Pollution”, in Journal of Community & Applied Social Psychology, No. 6 (1996), pp. 157–175.
  7. Brown, B., & D. Perkins. “Disruptions in Place Attachment”, in I. Altman, & S. Low (eds.), Place attachment. New York: Plenum Press, 1992, pp. 279-301.
  8. Creswell, John W. Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing among five Approaches, SAGE, 2007.
  9. Devine- Wright, Patrick. “Rethinking NIMBYism: The Role of Place Attachment and Place Identity in Explaining Place-protective Action”, in Journal of Community & Applied Social Psychology , No. 19 (2009), pp. 426–441.
  10. Jorgensen, Bradley S. & Richard Stedman. “Sense of Place as an Attitude: Lakeshore Owners Attitudes toward their Properties”, in Journal of Environmental Psychology, Vol 21, Issue 3, (September 2001), pp. 233–248.
  11. Kohn, M. Brave New Neighborhoods: The Privatization of Public Space, NewYork: Routledge, 2004.
  12. Kudryavtsev, Alex , Richard C. Stedman and Marianne E. Krasny. “Sense of Place in Environmental Education”, in Environmental Education Research, Vol. 18, No. 2 (April 2012), pp. 229–250
  13. Madanipour Ali, “Why Are the Design and Development of Public Spaces Significant for Cities?”, in Environment and Planning B: Planning and Design , No. 26 (1999), pp. 879- 891.
  14. Million, M.L. It Was Home: A Phenomenology of Place and Involuntary Displacement as Illustrated by the Forced Dislocation of five Southern Alberta Families in the Oldman River Dam Flood Area, Doctoral dissertation: Saybrook Institute Graduate School and Research Center, San Francisco, California, 1992
  15. Nemeth, Jeremy & Stephen Schmidt. “The Privatization of Public Space: Modeling and Measuring Publicness”, in Environment and Planning B: Planning and Design, Vol. 38, (2011), pp. 5-23
  16. Relph, Edward. “Geographical Experiences and Being-in-the World: The Phenomenological Origins of Geography”, in Seamon, David & Robert Mugerauer, Dwelling, Place and Environment, New York: Columbia University Press, 1985, pp. 15-33.
  17. ________ . Place and placelessness. London: Pion Limited, 1976.
  18. Seamon, David. “The Phenomenological Contribution to Environmental Psychology”, in Journal of Environmental Psychology, Vol 2, No. 2 (1982), pp. 119-140.
  19. ________ . “Emotional Experience of the Environment”. in American Behavioral Scientist, Vol. 27, No.6 (1984), pp. 757–770.
  20. ——— “A Way of Seeing People and Place: Phenomenology in Environment- Behavior Research”, In Wapner, S. & J. Demick & T. Yamamoto and H. Minami (eds.), Theoretical Perspectives in Environment-Behavior Research, New York: Plenum, 2000, pp. 157-78.
  21. Stokolos, Daniel & Sally Shumaker & John Martinez. “Residential Mobility and Personal Well-being”. in Journal of Environmental Psychology, No. 3 (1983), pp. 5-19.
  22. Strauss, A. & J. Corbin. Basics of Qualitative Research: Grounded Theory, Procedures, and Techniques, Newbury, CA: Sage, 1998.
  23. Tuan, Yi-Fu. Topophilia: A Study of Environmental Perception, Attitudes, and Values, Columbia University Press, 1974.
  24. ———. Space and Place: The Perspectives of Experience, Minneapolis: University of Minnesota Press, 1977
  25. Varnaa, George & Steve Tiesdell. “Assessing the Publicness of Public Space: The Star Model of Publicness”, in Journal of Urban Design, Vol. 15, No. 4 (2010), pp. 575–598

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 شهریور 1395
  • تاریخ بازنگری: 12 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار