نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوى دکترى مرمت بنا، دانشکدة مرمت، دانشگاه هنر اصفهان
2 استاد دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی
3 استادیار دانشکده حفاظت و مرمت دانشگاه هنر اصفهان
چکیده
در زنده انگاشتن آثار تاریخی معماری ایرانی، بدون توجه به قدمت معنادارشان، فقط به کلیات پرداخته شده و هیچ نتیجۀ کاربردی ندارد. رجوع انسان امروز به اثر تاریخی ادب حضور می‌طلبد و امتداد حیات پویای اثر تاریخی نیز مستلزم حضور انسان مؤدب است و این نیاز دوسویه تضمین‌کنندۀ برقراری ارتباط آن‌ها برای ارتقای سطح کیفی حیات هر دو است. موضوع این مقاله تعریف ادب حضور برای برقراری ارتباط انسان با آثار تاریخی معماری ایرانی است. متروک ماندن آثار تاریخی معماری و حیرانی انسان دورۀ مدرن در نامکان‌ها، نیاز او را دمی آسودن در مکانی دارای روح جدی‌تر می‌کند. با توجه به اهمیت وجوه نامحسوس معماری، روش کلی تحقیق روشی کیفی با استعانت از استعاره خواهد بود. در نتیجۀ این تحقبق به این مطلب می‌رسیم که، ادب حضور یعنی توجه به نیازهای اثر، چونان موجودی سال‌خورده، و درک شرایط مناسب حضور در محضرش، همچون محضر یک مربی، و تداوم در حضور به جای بازدیدهای موزه‌ای و عدم مداخلۀ کالبدی بی‌جا است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Courtesy of Presence in an Architectural Monument
نویسندگان [English]
- Sajad Moazen 1
- Hadi Nadimi 2
- Reza Abouei 3
1 PhD Candidate, Faculty of Restoration, Isfahan Art University
2 Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
3 Assistant Professor, Faculty of Restoration, Isfahan Art University
چکیده [English]
This paper attempts to elaborate the procedures for grasping the spirit of place in heritage monuments as living sources of information. The key research methodology is based on analogy and metaphor. Inasmuch the learner has to follow a certain courtesy protocol to approach, converse with and learn from a sage, a visitor should similarly observe certain courtesy protocols while visiting a place of heritage significance. To this end, definitions of courtesy are first reviewed in Islamic scriptures, as well as in mystical prose and poetry to explain that courtesy is the primary prerequisite for preparation of a learner to receive enlightenment. The spatial composition of some historic monuments is then analyzed to demonstrate how, through subtle spatial arrangements, the monument also prepares visitors for the necessary courteousness during their attendance.
- منابع و مآخذ
- ابن سینا، حسین. حی بن یقظان، ترجمه و شرح فارسی منسوب به جوزجانی، تصحیح: هانری کربن، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 136۶.
- اژه، مارک. نامکان‌ها، درآمدی بر انسان‌شناسی سوپرمدرنیته، ترجمۀ منوچهر فرهومند، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 1387.
- بینش، مسعود. «زبان مجازی و تفکر استعاری»، در مجلۀ تدبیر، ش 209 (مهر 1388)، ص 69–73.
- جامی، احمد نورالدین عبد الرحمان. نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح و م‍ق‍دم‍ه و پ‍ی‍وس‍ت م‍ه‍دی ت‍وح‍ی‍دی‌پ‍ور، تهران: علمی، ۱۳۷۵.
- حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد. دیوان حافظ، تصحیح بهاءالدین خرمشاهی، تهران: نیلوفر، ۱۳۷۵.
- خاتمی، محمود. پدیدارشناسی هنر. تهران: فرهنگستان هنر، 138۷.
- سهروردی، شیخ شهاب‌الدین یحیی. مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح و مقدمۀ سیدحسین نصر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 137۳.
- سیفیان، محمدکاظم و محمدرضا محمودی، «محرمیت در معماری سنتی ایران»، در نشریۀ هویت شهر، ش 1 (پاییز و زمستان ۱۳۸۶)، ص 3–14.
- طباطبائی، محمد حسین. تفسیر المیزان، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیۀ قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1374.
- طبرسی، فضل بن حسن. الاداب الدینیه للخزانه المعینیه (آداب دینی)، ترجمۀ احمد عابدی، قم: نشر زائر، 138۰.
- فهری زنجانی، احمد. پرواز در ملکوت، تهران: انتشارات فیض کاشانی، 137۳.
- عزالدین کاشانی، محمود بن علی. مصباح الهدایه، به کوشش جلال همایی، تهران، 1323.
- عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین. مجموعه‌ای از آثار شیخ فریدالدین عطار نیشابوری: پندنامه‌ـ بیسرنامه‌ـ بلبل‌نامه‌ـ س‍ی ف‍ص‍ل‌‌ـ ن‍زه‍ت الاح‍ب‍اب‌‌ـ بیان ارش‍اد، تصحیح احمد خوشنویس، تهران: سنایی، 137۳.
- علی‌مردان‌لو، سارا و دیگران. «سلسله‌مراتب دسترسی در باغ شازدۀ ماهان»، در نشریۀ کتاب ماه هنر، ش 142 (خرداد 1389)، ص 46-54.
- کلینی، محمد بن یعقوب. اصول کافی، جلد 1، ترجمۀ جواد مصطفوی، تهران: کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه، 136۹.
- گنون، رنه. سیطرۀ کمیت و علائم آخر الزمان، ترجمۀ علی‌محمد کاردان، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 136۵.
- لواسانی، محمد عصار. بیان الارشاد، در:
- http://ganjoor.net/attar/bayanolershad/sh17/
- محمد بن منور. اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، تهران: نشر آگاه، 1386
- مرتضویی، منوچهر. «پیر از نظر خواجۀ شیراز»، در نشریه دانشکده ادبیات تبریز، ش ۳۰ (تیر و مرداد ۱۳۳۳)، ص154- 188.
- مصطفوى، حسن. مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة در تزکیه نفس و حقایق و معارف الهى، تهران: انجمن حکمت و فلسفه، 136۰.
- مولوی، جلال‌الدین محمد. مثنوی معنوی، تصحیح توفیق سبحانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات، 1390.
- منزوی، علی‌نقی. نامه‌های عین القضات همدانی، تهران: انتشارات منوچهری، 136۲.
- واعظ کاشفی، حسین. فتوت‌نامۀ سلطانی، تصحیح و مقدمۀ محمدجعفر محجوب، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، 134۸.
- ولی، شهاب. «مفهوم پیر در فرمان منسوب به امام صادق (ع)»، در جاویدان خرد، سال هفتم ش ۲ (بهار ۱۳۸۹)، ص 63- 82.
- نصر، سیدحسین. نظر متفکران اسلامی دربارۀ طبیعت، تهران: انتشارات خوارزمی، 135۹.
- نقی‌زاده، محمد. «قرابت فضاهای سنتی با طبیعت انسان»، در نامۀ فرهنگ، ش 50 (۱۳۸۲)، ص 168-184.
- نورنبرگ‌ـ شولتز، کریستیان. معماری: معنا و مکان، ترحمۀ ویدا نوروزبرازجانی، تهران: نشر جان جهان، 138۲.
- هاتف اصفهانی، دیوان هاتف اصفهانی، تصحیح حسن وحید دستگردی، تهران: فروغی، 1369.
- هجویری، علی بن عثمان. کشف المحجوب، لنینگراد، چاپ اول، 192۶.
- هلالی جغتایی، بدرالدین. دیوان هلالی جغتایی، گردآرندگان علی‌اصغر طاهری و محمد طاهری، مشهد: داریوش،۱۳۹۲.
- Day, Christopher. Places of the Soul (Architectural and Environmental Design as a Healing Art), Oxford architectural press, 2004.
- Stanley Price, Nicholas. Historical and Philosophical Issues in the Conservation of Cultural Heritage, Los Angeles: The Getty conservation institute, 1996.
- Waltera, R. Alfarabi on the Perfect State, Abu Nasr alFarabi Mabadi Ara Ahl al Madina Alfadila, Oxford: Clarendon press, 1986.
- http://ganjoor.net/attar/30fasl/sh6/
)