نقد جایگاه بناهای میان‌افزا در محوطه‌های تاریخی از منظر اسناد بین‌المللی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه هنر اصفهان

2 دانشجوى دکترى مرمت دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

موضوع مرمت در طی تاریخ تطّور خود به موازات توسعه دانش و تجربه بشری و طی فراز و نشیب­ها، به تدریج به حوزه­های وسیع­تری گسترش یافت. نظریه­پردازی­ها و شکل­گیری تجارب گوناگون مرمت در جای جای جهان از قرن هیجده به بعد و به ویژه در نیمه‌ی اول قرن گذشته‌ی میلادی و در عرصه­های معماری و شهرسازی، غنا و پشتوانه‌ی عظیمی را برای این دانش رقم زد. ایجاد نهادهای جهانی، تسهیل روابط بین‌الملل و شکل­گیری توافقنامه­های متعدد جهانی در این سده، زمینه­ساز گسترش هرچه بیشتر دانش و تجربه‌ی مرمت، همگرایی، تحولات وسیع و چاره­جویی مسائل مشترک در بین جوامع گردید. موضوع چگونگی شکل­گیری ساختارهای جدید در محوطه­های تاریخی از جمله مسائل مطرح در این اسناد جهانی بوده است. از حدود سه دهه پیش، گله از فراوانی واحدهای مخروبه در بافت­های تاریخی و بلاتکلیفی مالکین در «چگونه ساختن» در ادبیات مرمت شهری کشور گزارش شده است. همین مسأله در انفعال جامعه‌ی دانشگاهی، دستگاه­های مسئول و مدیریت شهرهای تاریخی در سالهای اخیر به گسترش بسیار در مقیاس «پهنه­های فرسوده­‌ی» تاریخی منتهی گردیده است. بیم آن می­رود که تأخیر بیشتر به نفی تداوم، هویت تاریخی و جایگزینی «شهرسازی تعویضی» در این عرصه­ها بیانجامد. کندوکاو اسناد جهانی شکل گرفته طی قریب هفت دهه در قرن گذشته فرصت و پشتوانه مغتنمی است که این نقطه نظرات استخراج و به کار بسته شوند. «چگونگی و معیارهای طراحی و شکل­گیری بناهای میان­افزا در محوطه­های تاریخی از منظر اسناد بین‌المللی» سؤال تحقیق حاضر است. روش علمی تحقیق بصورت تحلیل محتوا است. تعاریف پایه در زمینه‌ی نوسازی و بافت‌های تاریخی در این مقاله به علت جلوگیری از اطاله‌ی کلام و با فرض دانش پایه‌ای مخاطب متحصص حذف گردیده است. طی این روش  و به منظور تحقق اهداف پژوهش، داده‌های تحقیق مشتمل بر مواد و مفاد قطعنامه‌ها، دستورالعمل‌ها، منشورها و سایر اسناد راهبردی مربوط که در خصوص نوسازی در بافت‌های تاریخی نظرها و پیشنهادهایی در پی داشته اند، تحلیل گردیده‌اند. مطالعه‌ی این پژوهش کتابخانه­ای و روش آن یافته­اندوزی و با استناد به همین اسناد و توافقنامه­های جهانی بوده است. براساس مطالعات اولیه، معاهدات مرتبط گزینش و تحلیل شده اند. در نهایت با تحلیل داده­های گردآوری شده، طبقه­بندی اسناد مذکور از منظر نفی، پذیرش و یا تشویق ساختارهای جدید در محوطه­های تاریخی تدوین و با تحلیل هریک نتیجه‌گیری‌ و نتایج لازم اتخاذ گردیده است. همچنین عرضه ی وجوه مشترک، توصیه­ها و راهکارهای اساسی، و ذکر کاستی­های آنان، به انضمام معرفی اسناد واجد راهکارهای اجرایی همساز و همسان با نیازهای جامعه‌ی ایران از نتایج دیگر این پژوهش است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Infilling in Historic Fabrics A Comparative Study of International Instruments

نویسندگان [English]

  • Reza Abouei 1
  • Nasim Jafari 2
1 Assistant Professor, Faculty of Conservation, Art University of Isfahan
2 PhD Candidate, Faculty of Conservation, Art University of Isfahan
چکیده [English]

Conservation theory has continuously evolved since eighteenth century. With establishment of international bodies who serve the purpose of conserving cultural heritage in early twentieth century, the theoretical treatment of this subject has been systematically pursued and internationally debated. This has resulted in elaboration and adoption of diverse international instruments over the past seventy years. This valuable body of knowledge could be used as guide for intervention in deteriorated historic fabrics and undertake now development without compromising existing heritage. This paper initially presents a synopsis of selected international instruments such as ICOMOS Charters, UNESCO Recommendations and Conventions, Symposium Resolutions, etc. Based on a comparative study, it is then argued that these documents reveal different approaches to infill structures ranging from absolute prevention of infilling to its recognition as an inevitable phenomenon and finally, appreciating infilling as a regeneration strategy.

  1. توسلی، محمود. 1365. اصول و روش‌های طراحی شهری و فضاهای مسکونی در ایران. تهران. مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی
  2. توسلی، محمود. 1368. طراحی شهری در بافت قدیم شهر یزد. تهران. مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی
  3. حبیبی، محسن و مقصودی، ملیحه. 1384. مرمت شهری. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران
  4. شفایی، سپیده - مهندسین مشاور شاران. 1385. راهنمای شناسایی و مداخله در بافت‌های فرسوده. تهران: ایده پردازان فنی و هنر
  5. فلامکی، منصور. 1386. باززنده سازی بناها و شهرهای تاریخی. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران
  6. گروه پژوهش. 1379. معیارهای تعیین حریم آثار تاریخی. مجموعه پژوهش های بنیادی دفتر فنی: دفتر هشتم. سازمان میراث فرهنگی کشور
  7. گروه پژوهش. 1379. معیارهای طراحی در بناها، مجموعه‌ها، محوطه ها و شهرهای تاریخی، مجموعه پژوهش‌های بنیادی دفتر فنی: دفتر هشتم . سازمان میراث فرهنگی کشور
  8. مرادی، اصغرمحمد. 1368. سمینار تداوم حیات در بافت قدیمی شهرهای ایران . تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران
  9. یوکیلتو، یوکا. 1377. استانداردها، اصول و منشورهای بین‌المللی حفاظت. مجله اثر. 30 – 29.