نقش جرم حرارتى خاک در کنترل شرایط محیطى ساختمان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی

2 کارشناس ارشد معماری از دانشکدة معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی

3 کارشناس ارشد معماری از دانشکدة معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی؛ مدرس دانشگاه آزاد اسلامی، واحد غرب تهران

چکیده

ایرانیان باستان در مناطقى با توپوگرافى مناسب و زمین مستحکم از خاصیت جرم حرارتى زمین براى فراهم آوردن شرایط حرارتى مناسب در تابستان و زمستان هاى سخت استفاده مى کرده اند. براى بررسى این موضوع و تعیین میزان کارایى فضاهاى زیرزمینى در مناطق گرم و خشک ایران، در این مقاله به تحقیق میدانى در تعدادى از بناهاى تاریخى شهر کاشان در تابستان و زمستان 1390 و زمستان 1392 پرداخته شده است. براى دستیابى به این هدف زیرزمین هایى با عمق هاى متفاوت (3-، 6-،12- ، و 14- متر)  براى برداشت اطلاعات انتخاب و سپس از دستگاه هواشناسى کسترل براى جمع آورى داده ها در این فضاها استفاده شد. همچنین براى ثبت اطلاعات محلى، یک دستگاه هواشناسى نیز به صورت ثابت و مرجع، روى بام نصب گردید. براى مقایسة شرایط گرمایى فضاهاى انتخابى با شرایط آسایش گرمایى انسان در داخل ساختمان، از نمودار زیست اقلیمى ساختمانى گیوانى استفاده شد. نتایج این بررسى نشان داد که، زمانى که دماى هواى محلى در روز و شب تابستان بین 27 تا 43 درجة سانتى گرادست، دماى هوا در زیرزمین هاى مختلف بین 23 تا 29 درجة سانتى گراد است. در زمستان در حالى که دماى هواى محلى بین 3 تا 14 درجه در شب و روز متغیر است، دماى هوا در زیرزمین ها بین 10 تا 14 درجة سانتى گراد و تغییرات کم آن مرتبط با عمق زیرزمین یا امکان تبادل هوا با بیرون است. این امر نشان دهندة تأثیر مهم جرم حرارتى خاک بر کنترل تغییرات دمایى در تابستان هاى داغ و زمستان هاى سرد منطقة خشکى نظیر کاشان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Subterranean Thermal Mass in Environmental Control A Field Study in Historic Houses, Kashan

نویسندگان [English]

  • Mansoureh Tahbaz 1
  • Shahrbanoo Jalilian 2
  • Fatemeh Moosavi 3
1 Associate Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
2 Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
3 Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

This paper examines the environmental conditions of basements in the hot arid city of Kashan. To this end, basements of traditional houses were chosen with depths ranging from 3 to 14 meters. Environmental data measured for these houses was then compared with the baseline data measured for the roof. A comparison was then made with thermal comfort conditions using Givoni Diagram. The results indicate that while the outdoor summer temperatures vary between 27º to 43ºCelsius, the average indoor temperature of the basement is always in the comfort range of 23º to 29º. The temperature fluctuations decrease with the depth of the basement. In deeper basements with little infiltration, the fluctuations are as small as only 1º. Connecting the wind-catcher shafts to the basement is a clever solution to balance humidity and temperature for further human comfort.

  1. منابع و مآخذ
  2. در مسافران دوماهنامة بی نالمللى ،« کاشان شهرى با هفت هزار سال قدمت »
  3. : میراث فرهنگى گردشگرى و هت لدارى، ش 32
  4. http://www.mosaferan.ir/main.asp?ID=00273. 25/11/1392
  5. بنیاد فرهنگ کاشان:
  6. http://www.kashanica.com/index/house/housedetail/24.
  7. /11/1392
  8. خیرخواه آرانى، رضا. آ بانبارهاى کاشان، کاشان دیرپاى:
  9. http://rezakh82.persianblog.ir/post/4. 25/11/1392
  10. رازجویان، محمود. آسایش در پناه معمارى همساز با اقلیم، تهران: انتشارات
  11. . دانشگاه شهید بهشتى، 1388
  12. www.irimo.ir : سایت سازمان هواشناسى، ایستگاه هواشناسى کاشان
  13. طاهباز، منصوره و پیمان امینى بهبهانى. نر مافزار سیکرون، تهران: دانشکده
  14. . معمارى و شهرسازى دانشگاه شهید بهشتى، 1390
  15. طاهباز، منصوره، دانش اقلیم ى طراحى معمارى، تهران: انتشارات دانشگاه
  16. . شهید بهشتى، 1392
  17. لکنر، نربرت. گرمایش، سرمایش، روشنایى، ترجمة محمدعلى کى نژاد و
  18. . رحمان آذرى، تبریز: دانشگاه هنر اسلامى، 1385
  19. مور، فولر. سیست مهاى کنترل محیط زیست (تنظیم شرایط محیطى در
  20. ساختمان)، ترجمة محمدعلى کى نژاد و رحمان آذرى، تبریز: انتشارات
  21. . دانشگاه هنر اسلامى، 1382
  22. نیکوکار نوش آبادى، سیدمحمدجواد. مسجد آقابزرگ کاشان، کى آشیان،
  23. سایت جامع گردشگرى کاشان:
  24. http://www.keyashiyan.com/modules.php?name=Content
  25. &pa=showpage&pid=8، 27/2/1387.
  26. واتسون، دانلد و کنت لب. طراحى اقلیمى، اصول نظرى و اجرایى کاربرد
  27. انرژى در ساختمان، ترجمة وحید قبادیان و محمد فیض مهدوى، تهران:
  28. . انتشارات دانشگاه تهران، 1372
  29. ولدى، عباس. مسجد مدرسة آقابزرگ کاشان، پرشین بلاگ:
  30. http://abbas-valadi.persianblog.ir/post/122، 27/10/1388.
  31. Geiger, Rudolf & Robert H. Aron & Paul Todhunter. The
  32. Climate Near the Ground, Sixth Edition, New York: Rowman
  33. & Littlefield Publisher INC, 2003.