امکان انتخاب رفتارهاى چندگانه در فضاى شهرى: یک چارچوب مفهومى

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد طراحی شهری، دانشکدة معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

امروزه نقش فضاهاى شهرى به ارتباط دهندة بین مقصدها تقلیل یافته و مردم به دنبال کوتاه ترین راه براى رسیدن به مقصد هستند و دیگر انگیزه اى براى مکث در فضاى شهرى نمى یابند. چرا که محیط قابلیت تأمین رفتارهاى متنوع را ندارد و پاسخ گوى نیازهاى گروهى اندک است. این در حالى است که مردم به حضور در فضاى شهرى و فضاى شهرى به حضور مردم نیاز دارد و ادامة این روند، سلامت شهر و شهروندان را به شدت تحت تأثیر قرار مى دهد. اگر طراحى شهرى بتواند محیطى را فراهم آورد که حضور مردم را در فضا افزایش دهد، ب هتدریج زندگى به فضاى شهرى باز می گردد. بر این اساس، هدف در این مطالعه، بررسى رابطة رفتار با فضاى شهرى، چگونگى افزایش حضور مردم در فضا و رابطة نیازهاى انسانى و فضاى شهرى و بیان چارچوبى مفهومى براى بازگرداندن زندگى به فضاهاى شهرى است. در این بررسى، دو مدل نیازهاى مازلو و ماکس نیف معرفى و مدل ماکس نیف پایة مطالعات این پژوهش گردیده است. به طور کلى، در این پژوهش به تحلیل انتقادى ادبیات موضوعى این مبحث و از این طریق به بررسى رابطة رفتار، نیازها، و فضاى شهرى پرداخته میشود. به طور کلى، یافته هاى این مطالعه بر این امر دلالت دارد که اگر طراحى شهرى بتواند محیطى را فراهم آورد که از وقوع رفتارهاى متنوعى پشتیبانى کند و نیازهاى متنوع ترى را پاسخ دهد، مردم بیشترى دلیلى براى مکث در فضا می یابند و به تدریج زندگى به فضاهاى شهرى باز می گردد. در این نوشتار، این مفهوم با عنوان « امکان انتخاب رفتارهاى چندگانه» در فضاى شهرى معرفى و چارچوبى مفهومى به منظور نیل به این مقصود  عرضه می گردد. دستیابى به این هدف، وابسته به حضور دو نوع کیفیت در فضا است. نوع اول کیفیت هایى هستند که امکان حضور در فضاى شهرى را فراهم می کنند و شامل دسترسى، پیاده رهوارى، ایمنى و امنیت، آسایش اقلیمى، امکان مکث طولانى، همه شمول بودن، و انعطاف پذیرى می شوند. این کیفیت ها پیش نیاز وقوع هرگونه رفتارى به شمار می روند و بدون آنها هدف وقوع رفتارهاى چندگانه در ابتداى مسیر با شکست مواجه می گردد. کیفیت هاى نوع دوم، کیفیت هایى هستند که تمایل به حضور در فضاى شهرى را افزایش می دهند و کیفیت هاى اختلاط کاربرى و فعالیت، خوانایى کالبد و فرصت ها، کیفیت عرصة همگانى، حس زمان، غناى حسى، پاکیزگى محیطى، شخصیت بصرى، مقیاس انسانى، و وجود دلیل مکث را دربر می گیرند. تأمین همة این کیفیت ها در کنار هم، بسترى مناسب براى وقوع رفتارهاى چندگانه فراهم می آورد و درنهایت منجر به حضور بیشتر مردم در فضاهاى شهرى و افزایش تعامل مردم با یکدیگر و با محیط خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Urban Space Affordance for Diversified Activities A Conceptual Framework

نویسنده [English]

  • Leila Ghaffari
Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Many urban spaces today serve only the purpose of access, while if urban designers could provide an environment for increasing the presence of people, life would gradually return to urban spaces. This paper presents a critical survey of current literature on this subject to determine those properties, which will (i) cause the affordance of urban space; and (ii) increase the wish to be present in such spaces.
The former set includes seven properties such as accessibility, ease of pedestrian traffic, safety and security, environmental comfort, possibility for length of stay; and universality and flexibility. The latter set includes nine properties such as mixed use, the quality of public space, reasons for stay, human scale, sense of time, visual character, legibility, sensual enrichment, and cleanliness of space.
 

مراجع

  1. منابع و مآخذ
  2. رفیع پور، فرامرز. آناتومى جامعه، مقدم هاى بر جامع هشناسى کاربردى، تهران:
  3. . شرکت سهامى انتشار، 1377
  4. غفارى، لیلا. طراحى فضاى شهرى با امکان انتخاب رفتارهاى چندگانه،
  5. راهنماى طراحى شهرى معطوف به تقویت زندگى اجتماعى در خیابان
  6. شریعتى تهران، پایان نامة کارشناسى ارشد طراحى شهرى، دانشگاه شهید
  7. . بهشتى، 1390
  8. گل، یان. زندگى در فضاى میان ساختما نها، ترجمة شیما شصتى، تهران:
  9. . جهاد دانشگاهى، 1387
  10. . شهر انسانى، ترجمة على غفارى و لیلا غفارى، تهران: علم
  11. . معمار، 1392
  12. در صفه، ش ،« مؤلفه هاى سازندة کیفیت طراحى شهرى » . گلکار، کوروش
  13. .65 - 32 (بهار و تابستان 1380 )، ص 38
  14. لنگ، جان. آفرینش نظریة معمارى، نقش علوم رفتارى در طراحى محیط،
  15. . ترجمة علیرضا عینى فر، تهران: دانشگاه تهران، 1381
  16. Alexander, C. A Pattern Language: Towns, Buildings,
  17. Construction, New York: Oxford University Press, 1977.
  18. Carmona, M. Urban Design Reader, Oxford: Architectural
  19. Press, 2007.
  20. Duzenli, T. & E. Bayramoglu & A. Özbilen. “Needs and
  21. Preferences of Adolescents in Open Urban Spaces”, in
  22. Scientific Research and Essay, Vol. 5 (2) (2010), pp. 201-216.
  23. Frank, K.A. & Q. Stevens. Loose Space- Possibility and
  24. Diversity in Urban Life, Oxen: Routledge, 2006.
  25. Gehl, J. Cities for People, Washington: Island Press, 2010.
  26. Jacobs, A. Great Streets, London: MIT Press, 1993.
  27. Jacobs, J. The Death and Life of Great American Cities,
  28. London: Pelican Book, 1961.
  29. Kaplan, S. “Perception and Landscape: Conceptions
  30. and Misconceptions”, in Proceedings of our National
  31. Landscape: A Conference on Applied Techniques for
  32. Analysis and Management of the Visual Resource [Incline
  33. Village, Nev., April 23-25, 1979], Gen. Tech. Rep. PSWGTR-
  34. Berkeley, CA. “Pacific Southwest Forest and Range Exp.
  35. Stn.”, in Forest Service, U.S. Department of Agriculture, 1979,
  36. p. 241-24
  37. Maslow, A. Motivation and Personality, New York:
  38. HarperCollins Publishers, 1987.
  39. Max-Neef, M, et al. Human Scale Development, Sydney: The
  40. Apex Press, 1991.
  41. Moore, G. Advances in Environment, Behavior, and Design:
  42. Volume 4: Toward the Integration of Theory, Methods,
  43. Research, and Utilization, New York: Plenum Press, 1997.
  44. Rapoport, A. Human Aspects of Urban Form, New York:
  45. Pergamon Press, 1977.
  46. Watson, D. & A. Plattus & R. Shibley. Time Saver Standards
  47. for Urban Design. New York: Mc-Graw Hill Professional,
  48. Whyte, W. The Social Life of Small Urban Spaces, New York:
  49. Project for Public Spaces, 1980.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 شهریور 1394
  • تاریخ بازنگری: 13 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار