روش مناسب سازى محیط شهرى براى افراد معلول

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشکدة هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا

2 مدرس دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین

چکیده

سازمان بهداشت جهانى در سال 1981 توانبخشى را اولین پاسخ به ناتوانى و معلولیت تعریف کرده است؛ که به سه مرحلة توا نبخشى پزشکى، توانبخشى حرف هاى و توانبخشى اجتماعى قابل تقسیم است. یکى از مسائلى که در توانبخشى اجتماعى بررسى می شود، مناسب سازى معابر و اماکن شخصى و اجتماعى و ابزار فرد معلول براى کم کردن مشکلات روزمرة اوست، که می تواند در خودکفایى و بهبود روانى معلول و در بازگرداندن او به زندگى نقشى مهم داشته باشد. به منظور دستیابى به را ه حل هاى مناسب سازى، ابتدا براى آشنایى با نیازهاى فرد معلول با ابعاد و استانداردهاى صندلى چرخدار به عنوان عنصر اصلى مورد استفاده معلول آشنا می شویم. سپس به شناخت مشکلات محیط شهرى در ارتباط با فرد معلول از جمله مسائل معابر شهرى، تجهیزات شهرى و... می پردازیم. شبکة معابر در هر شهر، عامل ارتباطى فضاهاى شهرى است که با مناسب سازى آن براى فرد معلول، بسیارى از مشکلات این قشر از جامعه حل می شود. براى دستیابى به روش مناسب سازى معابر، در ابتدا مشکلات شبکة معابر پیاده و شبکة ارتباطى پیاده و سواره در منطقة مورد بررسى براى افراد معلول شناسایى می شوند. مشکلات به تفکیک در مورد معابر درجة یک و دو و سه و در دو بخش مسائل مربوط به خصوصیات فیزیکى و موانع بررسى می شوند و سپس راهکارهاى بهسازى و نوسازى به صورت جداگانه و به عنوان ضوابط و  توصیه ها بیان می گردد. در مبحث خصوصیات فیزیکى سطح، عرض، جنس، و شیب طولى و عرضى و در بخش موانع فیزیکى، موانع موقت و موانع دائم بررسى می شوند. در زمینة تجهیزات شهرى نیز مسائل مهم ترین تجهیزات مورد استفاده شامل ایستگاه اتوبوس، تلفن عمومى، سطل زباله و صندوق پست، آب خورى و درنهایت علائم شهرى و نورپردازى شناسایى و درنهایت ضوابط و توصیه هاى طراحى مناسب این تجهیزات بیان می گردد. در طراحى و مناسب سازى تجهیزات به اصول برابرى در استفاده، انعطاف پذیرى و استفادة ساده، که از اصول طراحى همه شمول است، توجه شده است. ضوابط و توصیه هاى مناسب سازى معابر و تجهیزات شهرى براى سه گروه عمدة افراد معلول، شامل معلولین جسمى  حرکتى، معلولین نابیناى حسى  حرکتى، و معلولین ناشنواى حسى  حرکتى بیان مى شود. به همین ترتیب در خصوص فضاهاى دسترسى به ساختمان (شامل مسیر دسترسى، پله و رامپ و بازشوها) و پارک ها نیز مشکلات شناسایى و راه حل هاى مناسب بیان مى گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Urban Space and the Handicapped Guidelines for Adapting Urban Spaces to the Handicapped Needs

نویسندگان [English]

  • Seyyedeh Faezeh Sheikholeslami 1
  • Sadafnaz Deljavan 2
1 PhD Student, Faculty of Architecture and Urban Planning, Iran University of Science and Technology
چکیده [English]

Social rehabilitation of the handicapped requires that the physical environment accommodates the needs of the physically challenged population. To this end, the standard dimensions and properties of the wheelchair are compared with the current situation of urban streets, services and furniture. This yields a set of key problems encountered in different street widths. Another set of problems include those concerning use of certain urban services such as bus station public telephone, dustbin, postbox, drinking fountain, residential access and parksas well as signage and lighting. A series of recommendations help to eradicate these problems. These recommendations address both the physical properties of the urban space and removal of permanent or temporary obstacles. Another set of recommendations are also presented with regard to the physically challenged, visual disabilities and audibility impairment.

  1. منابع و مآخذ
  2. مناسب سازى معابر شهرى براى معلولین و » . اعتماد شیخ الاسلامى، فائزه
  3. . پژوهشکدة علوم محیطى جانبازان، 1385 ،« جانبازان
  4. ،« مناسب سازى تجهیزات شهرى براى معلولین و جانبازان » .
  5. . پژوهشکدة علوم محیطى جانبازان، 1385
  6. فراهم کردن امکانات دسترسى مناسب و سریع براى معلولین، » .
  7. در همایش مناسب سازى شهرى پژوهشکدة علوم ،« جانبازان، و سالمندان
  8. . محیطى جانبازان، 1386
  9. اعتماد شیخ الاسلامى، فائزه و صدف دلجوان و نسیبه محمدى. مناس بسازى
  10. مهرشهر کرج براى معلولان و جانبازان، ناظر گیسو قائم، مهندسین مشاور
  11. . نقش کوثر، 1384
  12. پیرموره، ژان. فضاهاى شهرى، ترجمة حسین رضایى، تهران: شهردارى
  13. . تهران، 1373
  14. تومه، آربل. مناس بسازى محیط شهرى، پایان نامة کارشناسى ارشد معمارى
  15. دانشکدة معمارى و شهرسازى دانشگاه شهید بهشتى، 1371
  16. جانسون، بى.ام. طراحى گذرگا ههاى مناسب براى معلولین جسمى، ترجمة
  17. . فروز روش بین، تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، پاییز، 1371
  18. سازمان ملل متحد. دقت در طراحى، راهنماى مناس بسازى بناها و فضاهاى
  19. شهرى براى معلولین و ک متوانان جسمى، ترجمة مهدى بابایى اهرى،
  20. . سازمان مشاور فنى و مهندسى شهر تهران، 1373
  21. ساعد سمیعى، اصغر. طرح پیشنهادى براى کانون نابینایان، پایان نامة
  22. . کارشناسى ارشد معمارى، دانشکدة هنرهاى زیب ا دانشگاه تهران، 1382
  23. سعیدنیا، احمد. کتاب سبز شهردار ىها، ج 12 : طراحى فضاها و مبلمان
  24. . شهرى، تهران: سازمان شهردارى هاى کشور، 1382
  25. سورنسن، رابرت جیمز . معمارى براى معلولان، ترجمة فرح حبیب و راما
  26. . فیاض، تهران: مرکز نشر دانشگاهى، 1370
  27. شریف محسنى، هومن. برنام هریزى کالبدى براى معلولین، پایان نامة
  28. . کارشناسى ارشد معمارى، دانشکده هنرهاى زیبا دانشگاه تهران، 1377
  29. شوراى عالى شهرسازى و معمارى ایران . ضوابط و مقررات شهرسازى و
  30. معمارى براى افراد معلول جسمى، حرکتى مصوبة مورخ 1378 ، تهران:
  31. . مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، 1387
  32. قائم، گیسو. ساختما نهاى آموزشى و معلولین، تهران: مرکز تحقیقات
  33. . ساختمان و مسکن، 1370
  34. . ساختما نهاى عمومى و معلولین، تهران: مرکز تحقیقات
  35. . ساختمان و مسکن، 1369
  36. . فضاهاى شهرى و معلولین، تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و
  37. . مسکن، 1376
  38. مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت نظم فضایى ، ساختمان و
  39. شهرسازى آلمان فدرال . نمون ههایى مستند از مناس بسازى محیط شهرى
  40. براى معلولین، ترجمة رسول میرهادى، تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و
  41. . مسکن، زمستان 1372
  42. نوذرى، شعله. مبانى طراحى فضاهاى باز محل ههاى مسکونى متناسب با
  43. . شرایط سالمندان، تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، 1382
  44. نورانى، امیر. آسا نسازى ب هکارگیرى، آموزشى نمودن و ارزیابى اجرایى
  45. (ضوابط و مقررات شهرسازى و معمارى براى معلولان جسم ى حرکتى)،
  46. . تهران : مرکز مطالعات و شهرسازى وزارت مسکن و شهرسازى، 1382
  47. نیک روان مفرد، مژگان. هماهنگى مدولار در نظام طراحى و اجراى
  48. ساختمان، ارزیابى انداز هها و معیارها در طراحى و ساخت، تهران: مرکز
  49. . تحقیقات ساختمان و مسکن، 1374
  50. Gold Smith, Selwyn. Designing For The Disabled, Riba
  51. Publication 1975
  52. http://doc1.cooperedu:8080/gatewaymymup/products/
  53. smstreet/streetfurniture
  54. www.amables.com
  55. www.disabledperson.com
  56. www.disebledunited.com
  57. www.independentliving.org
  58. www.un.org/socdev/enable/designm
  59. www.wiganmbc.gov.uk