سنجش چرایى دلبستگى مخاطبان به برخى مناظر و عوامل شکل دهندة آن

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکدة معمارى و شهرسازى دانشگاه شهید بهشتى

2 کارشناس ارشد معمارى منظر، دانشکدة معمارى و شهرسازى دانشگاه شهید بهشتى

3 کارشناس معمارى، دانشکدة هنر و معمارى دانشگاه شیراز

چکیده

این نوشتار جستارى براى کشف چرایى تأثیر ژرف و ماندگار برخى مناظر بر مخاطبان است ، مناظرى که نوعى حس دلبستگى و حس پایدار و گرایش به بازگشت به آن ها شکل مى گیرد و « مکان دوستى » بسترى براى آرامش و خودشکوفایى انسان مى گردند. بر پایة پویایى رابطة انسان  منظر، حس دلبستگى شکل گرفته را مى توان گفتگویى دوسویه دانست؛ از یک سو، انسان و نیازها و خواست هاى او از منظر، از دیگر سوى، منظر با قابلیت ها، کیفیت ها و توان پاسخ گویى و آنچه با خود به ارمغان دارد. این نوشتار به صورت هم زمان وام دار بهره جستن از نظریه ها و جستجوهاى اندیشمندان در حوزة معمارى منظر، معمارى، و طراحى شهرى از دریچة روان شناسى، جامعه شناسى و فلسفه از یک سو، و بررسى مصداق هاى همخوان با نگرش در این پژوهش و گمانه زنى به اندیشة مخاطبان اصلى مناظر (مردم) از سویى دیگر است. با مدد جستن از آراى اندیشمندان و نتایج سنجش آراى افراد جامعة آمارى 160 نفرى پژوهش، کندوکاوى در شناخت مناظر و چرایى حس دلبستگى مخاطبان بدان ها و عوامل شکل دهندة این حس پى گیرى مى شود. و در واپسین گام، نتایج حاصل به گونه اى کیفى و به کمک مدل « مکان پایدار » تبیین مى گردد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. منابع و مآخذ
  2. آلتمن، ایروین. محیط و رفتار اجتماعی: خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام، ترجمة علی نمازیان، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1382.
  3. الکساندر، کریستوفر. معماری و راز جاودانگی: راه بیزمان ساختن، ترجمة مهرداد قیومی بیدهندی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1381.
  4. بل، سایمون. منظر، الگو، ادراک و فرایند، ترجمة بهناز امینزاده، تهران: دانشگاه تهران، 1382.
  5. پاکزاد، جهانشاه. مبانی نظری و فرایند طراحی شهری، تهران: شهیدی، 1385.
  6. پرتوی، پروین. «مکان و بیمکانی: رویکردی پدیدارشناسانه»، در هنرهای زیبا، ش 14 (تابستان 1382)، ص 40-50.
  7. درفشی، علی. منظر جاودان، رسالة کارشناسی ارشد، دانشکدة معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، 1386.
  8. رضازاده، راضیه. «روانشناسی محیطی»، جزوة درسی دانشگاه علم و صنعت ایران، بهار 1383.
  9. ــــــــ . «بحران ادراکیـ رفتاری در فضای شهری»، در شهرداریها، ش 23 (1384)، ص 5-11.
  10. طهوری، نیر. «سکونت شاعرانه و ساختن جاودانه»، در خیال، ش 3 (پاییز 1381)، ص 70-113.
  11. فلاحت، محمدصادق. «مفهوم حس مکان و عوامل شکلدهندة آن»، در هنرهای زیبا، ش 26 (تابستان 1385)، ص 57-66.
  12. گروتر، یورگ کورت. زیباییشناسی در معماری، ترجمة جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1383.
  13. گلکار، کورش. «مؤلفههای سازندة کیفیت طراحی شهری»، در صفه، ش 32 (بهار و تابستان 1380)، ص 38-65.
  14. ــــــــ . «سنجش مکان در طراحی شهری»، در صفه، ش 40 (بهار و تابستان 1384)، ص 28-49.
  15. لنگ، جان. آفرینش نظریة معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط، ترجمة علیرضا عینیفر، تهران: دانشگاه تهران، 1381.
  16. لینچ، کوین. سیمای شهر، ترجمة منوچهر مزینی، تهران: دانشگاه تهران، 1383.
  17. ماتلاک، جان ال. آشنایی با طراحی محیط و منظر، ترجمة معاونت آموزش و پژوهش سازمان پارکها و فضای سبز تهران، تهران: سازمان پارکها و فضای سبز، 1379.
  18. مارکوس، کلر کوپر. «خانه نماد خویشتن». ترجمة احد علیقلیان، در خیال، ش 5 (بهار 1382)، ص 84-119.
  19. مستغنی، علیرضا. «خودیابی انسان در بستر فضا»، در آبادی، ش 48 (پاییز 1384)، ص 90-93.
  20. میرمقتدایی، مهتا. «معیارهای شناخت و ارزیابی هویت کالبدی شهرها».در هنرهای زیبا، ش 19 (پاییز 1383)، ص 17-26.
  21. نعمتیمهر، مرضیهالسادات. «اصل کلیت در طراحی شهری»، در هنرهای زیبا، ش 22 (تابستان 1384)، ص 5-14.
  22. نوربرگـ شولتز، کریستیان. گزینهای از معماری، معنا، و مکان، ترجمة ویدا نوروز برازجانی، تهران: جان جهان، 1382.
  23. ــــــــ . مفهوم سکونت، ترجمة محمود امیر یاراحمدی، تهران: آگاه، 1384.
  24. هاشمی، محمدعلی. «گاستون بشلار و معماری خانة خیال». در آبادی، ش 23 (زمستان 1375)، ص 10-17.
  25. Altman, I. & Setha Low (ed.). Place Attachment, New York: Plenum Press, 1992.
  26. Arefi, Mahyar. “Non-Place and Placelessness as Narrative of Loss: Rethinking the Notion of Place”, in Journal of Urban Design, Vol. 4 , No.2 (Spring 1999), pp. 179-193.
  27. Brook, Isis. "Can Spirit of Place be a Guide to Ethical Building?", in: Warwick Fox (Ed.) Ethics & the Built Environment. Routledge, 2000.
  28. CABE (Commission for Architecture and the Built Environment). By Design, Urban Design in the Planning System: Towards Better Practice, London: Department of the Environment, Transport and the Regions, 2000.
  29. Cross, Jennifer E. “What is Sense of Place?”, in Department of Sociology Colorado State University Prepared for the 12th Headwaters Conference, Western State College, November 2-4, 2001.
  30. Hummon, David. Community Attachment: Local Sentiment & Sense of Place, New York: Plenum, 1992.
  31. Kropf, Karl. “Urban Tissue and the Character of Towns”, in Urban Design International, 1(3) (1996), pp. 247-263.
  32. Relph, Edward. Place and Placelessness , London: Pion, 1979.
  33. Shamai, Shmuel. “Sense of Place: An Empirical Measurement”, in Geoforum, vol. 22, pp. 347 - 358.
  34. Tuan, Yi-Fu. “Rootedness Versus Sense of Place”, in Landscape: A Magazine of Human Geography, Vol. 24 (Winter 1980), pp. 3-8.
  35. ________ . Space and Place: The Perspective of Experience, Minneapolis: University of Minnesota Press, 2001.
  36. Woodward, Kath. “Questions of Identity”, in Kath Woodward (Ed.) Questioning identity, Gender, Class, Nation, Routledge, 2000.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار