بازخوانى مفهوم مرکز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ التحصیل کارشناسى ارشد معمارى، دانشکدة هنر و معمارى، دانشگاه یزد

2 فارغ التحصیل کارشناسى ارشد معمارى، دانشکده هنر و معمارى، دانشگاه یزد

3 استادیار دانشکدة هنر و معمارى دانشگاه یزد

چکیده

مفهوم مرکز از جمله مفاهیم بنیادینى است که بسیارى از نظریه پردازان حوزة هنر و معمارى، براى بسط آراى خویش، بدان رجوع کرده و به شناخت ابعاد گوناگون آن پرداخته اند. در این میان، سه تن از اندیشمندان این حوزه، کریستیان نوربرگ  شولتس، رودولف آرنهایم و کریستوفر الکساندر، هرچند از منظرهاى متفاوت به هنر و معمارى نظر افکنده اند، هر سه « مرکز »  را مبنا و اساس نظریه پردازى هاى خویش قرار داده اند. در این نوشتار با رجوع به آراى نظریه پردازان مذکور، روشن مى گردد که مفهوم مرکز از جمله اساسى ترین مفاهیم مؤثر در ادراک انسان از هستى و پدیده هاى آن قلمداد شده است. سپس با مداقه در آثار هریک، مى توان تلقى مشترکى را از جوهرة مفهوم مرکز دریافت کرد. به این منظور برخى از مهم ترین وجوه مرکز، از میان مطالعاتِ گستردة ایشان، بازخوانى و با تبیین ماهیت این مفهوم، به وسعت دامنة معنایى آن اشاره مى شود. درنهایت، این نتیجه حاصل مى شود که، على رغم وجود تصورات مشترکى در خصوص مفهوم مرکز ، فقدان نوعى دسته بندى مشخص همچنان این واژة کلیدى را با ابهاماتى روبه رو مى کند؛ بنا بر این براى فهم عمیق تر این مفهوم باید « مراتب معنایى » آن از خلال سخنان نظریه پردازان آشکار شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Rereading the Concept of Centre

نویسندگان [English]

  • Zoha Nadimi 1
  • Ali Mohammadi 2
  • Kazem Mandegari 3
1 M Arch, Faculty of Art and Architecture, Yazd University
2 M Arch, Faculty of Art and Architecture, Yazd University
3 Assistant Professor, Faculty of Art and Architecture, Yazd University
چکیده [English]

The concept of centre plays a key role in the theories of art and architecture. This paper is a comparative study of this concept in the work of three distinguished theoreticians of art and architecture: Christian Norberg Shults, Christopher Alexander, Rudolf Arnheim. Although they are fundamentally different in their approach, they all place primary importance in this concept. Nevertheless, their reference to ‘centre’ is widely varied in terms of both signification and significance. While at times, ‘centre’ is taken to mean a geometrical property or the physical prominence of an architectural element, sometimes it refers to a principal cognitive role an element plays in the symbolic arrangement of an architectural composition. It is therefore essential to recognize the intended meaning of ‘center’ in the semantic hierarchy of each theoretical system.

مراجع

  1. منابع و مآخذ
  2. آرنهایم، رودولف. هنر و ادراک بصری، روانشناسی چشم خلاق، ترجمة مجید اخگر، تهران: سمت، 1386.
  3. ــــــــ . پویهشناسی صور معماری، ترجمة مهرداد قیّومی بیدهندی. تهران: سمت، 1382.
  4. الکساندر،کریستوفر. سرشت نظم، ساختارهای زنده در معماری، ترجمة رضا سیروس صبری و علی اکبری، تهران: پرهام نقش، 1390.
  5. الیاده میرچا. اسطوره و رمز در اندیشة میرچا الیاده: جهان اسطورهشناسی، گردآوری و ترجمة جلال ستاری، تهران: نشر مرکز، 1381.
  6. الیاده، میرچا. مقدس و نامقدس، ترجمة جلال ستاری، تهران: سروش‏‫، 1376.
  7. جورگولا، رومالدو. لوییکان، تحلیل آثار, اندیشهها و دیدگاههای فلسفی، ترجمة عبدالله جبلعاملی، تهران: نشر خاک 1378..
  8. رازجویان، محمود. «تعادل بصری در دستگاه انتظام مرکزی»، در نشریة صفه، ش 13و14 (بهار و تابستان 1373)، ص 2-17.
  9. کاسیرر، ارنست. فلسفة صورتهای سمبلیک، جلد دوم: اندیشة اسطورهای، ترجمة یدالله موقن، تهران: هرمس، 1387.
  10. گنون، رنه. معانی رمز صلیب، تحقیقی در فن معارف تطبیقی، ترجمة بابک عالیخانی، تهران: سروش، 1374.
  11. لینچ، کوین. تئوری شکل شهر، ترجمة سیدحسین بحرینی، تهران: دانشگاه تهران، 1384.
  12. ــــــــ . سیمای شهر، ترجمة منوچهر مزینی، تهران: دانشگاه تهران. 1390.
  13. ندیمی، ضحی. میانة میدانـ پژوهشی در چیستی مرکز و نقش آن در آفرینش معماری، پایاننامة کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1390.
  14. نوربرگـ شولتس،کریستیان. روح مکان، به سوی پدیدارشناسی معماری، ترجمة محمدرضا شیرازی، تهران: رخداد نو، 1388.
  15. ــــــــ . معماری: حضور، زبان و مکان، ترجمة علیرضا سیداحمدیان، تهران: مؤسسه معمار نشر، 1381.
  16. ــــــــ . معماری: معنا و مکان، ترجمة ویدا نوروز برازجانی، تهران: جان و جهان، 1382.
  17. ــــــــ . معنا در معماری غرب، ترجمة مهرداد قیّومی بیدهندی، تهران: فرهنگستان هنر، 1386.
  18. ــــــــ . هستی، فضا، معماری، ترجمة محمدحسن حافظی، تهران: مؤسسه معمار نشر، 1353.
  19. هریگل، اویگن. ذن در هنر کمانکشی، ترجمة جاوید جهانشاهی، آبادان: نشر پرسش، 1382.
  20. Akkach, Samer. Cosmology and Architecture in Premodern Islam, An Architectural Reading of Mystical Ideas, State University Of New York press, 2005.
  21. Alexander , Christopher. The Nature of Order, Berkley California.Published by The Ccenter for Environmental Structure, Four Books, 1976, 2002.
  22. Arnheim, Rudolf. The Power of the Center, A Study of Composition in the Visual Arts, London: University of California press, 1988.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 شهریور 1394
  • تاریخ بازنگری: 14 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار