شاخصه هاىمعمارى اسلامى ایران

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسنده

استادیار دانشکدة معمارى و شهرسازى دانشگاه شهید بهشتى

چکیده

به معمارى اسلامى ایران، علیرغم اهمیت فراوانش براى ما و نیزاعتبارى که در میان معمار ى سایر فرهن گهاى جهان دارد، کمتر ازنظر بنیادهاى طراحى و شخصیت فضاسازى توجه و دقت شده است.اما آنچه کیفیات فضایى هر معمارى را، که مخاطب در فضاهاى آن احساس و دریافت مى کند، شکل مى دهد، همین بنیادها و شخصیت است و باید گفت که، بدون گفتگو از آن ها، نمیتوان هیچ معمارى را کَما هُوَ حَقه شناخت و ادراک کرد. با این اوصاف آنچه در معمارى گذشته ما همچنان روح ما را م ىنوازد و برایمان آرامش به ارمغان مىآورد هنوز ناشناخته باقى مانده است. در این مقاله کوشش مى شود، با تکیه بر دیدگاهى معمارانه، این بنیادهاى خیالى طراح را، که به صورتى عام و چشمگیر در فضاهاى این معمارى قابل رؤیت و دریافت است، در قالب موضو عهاى مختلف و در مراتب گوناگون طرح تبیین نمود تا دریچه اى به ادراک بهتر این معمارى گشوده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Features of Persian Islamic Architecture

نویسنده [English]

  • Kambiz Haji Ghassemi
Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Despite extensive research and abundant literature on Persian Islamic Architecture, the attributes, which create the serenity of this architecture, are still unexplained. This paper attempts to elucidate some of these attributes through an architect’s interpretation from different viewpoints: an earthen architecture; an architecture of interiority; double-faced architecture; an architecture of courtyards; an architecture linking closed and open spaces; an architecture of semi open spaces; an architecture with a complete story; an ornate architecture of order; an architecture of balance and poise; an architecture of fluency and candor; an architecture of non-directional space; an architecture of diversity and harmony; the architecture of ceilings and roofs; an architecture of sumptuousity and delicacy; an architecture of colorful patterns; the similarity of components and the whole; an architecture fostering light; an architecture accompanying water; calligraphic architecture; and poetic architecture.

  1. آیت الله زاده شیرازى، باقر. گفتگوى خصوصى با نگارنده، تهران، 1385.
  2. بورکهارت، تیتوس. « ارزش هاى جاودان هنر اسلامى». ترجمة سید حسین نصر. در هانرى کربن (و...) مبانى هنر معنوى، زیر نظر على تاجدینى، تهران: حوزة هنرى سازمان تبلیغات اسلامى، 1372 ، ص 65-77.
  3. -------------.«مبانى هنر اسلامى». در تیتوس بورکهارت. هنر مقدس (اصول و روش ها)، ترجمة جلال ستارى، تهران: سروش، 1381، ص 131-156.
  4. -------------.«روح هنر اسلامى». ترجمة سید حسین نصر. در هانرى کربن (و...)، مبانى هنر معنوى، زیر نظر على تاجدینى، تهران: حوزة هنرى سازمان تبلیغات اسلامى، 1372 ، ص 51-61.
  5. -------------.هنر اسلامى، زبان و بیان، ترجمة مسعود رجب نیا . تهران: سروش، 1365.
  6. پوپ، آرتور آپهام. معمارى ایران، پیروزى شکل و رنگ. ترجمة کرامت الله افسر. تهران: یساولى، 1365.
  7. حاجى قاسمى، کامبیز .« تأملى در مفهوم معمارى اسلامى و راه فهم آن». در صفه، ش 52 ، (بهار 1390) ، ص 7-17.
  8. مارسه، ژرژ. «کلیاتى دربارة ویژگى هاى هنر اسلامى». در حسن حبیبى، در جستجوى ریشه ها. تهران: اطلاعات، 1373 ، ص 169-178.
  9. نصر، سید حسین. « اصل وحدت و معمارى قدسى اسلامى». در سید حسین نصر، هنر و معنویت اسلامى، ترجمة رحیم قاسمیان. تهران: دفتر مطالعات دینى هنر، 1375 ، ص 41-66.
  10. هیلن برند، رابرت، معمارى اسلامى، ترجمة باقر آیت الله زاده شیرازى، تهران: روزنه، 1380.
  11. Grube, Ernst. ”What is Islamic Architecture“, in George Michell, Architecture of the Islamic World, London: Thames and Hudson LTD, 1978, pp. 10-14.
  12. Jones, Dafu. “The Elements of Decoration : Surface, Pattern and Light”. In George Michell, Architecture of the Islamic World. London: Thames and Hudson LTD, 1978, pp. 161-