طراحی و کاربرد مدل های فضایی ارزیابی و تحلیل آسیب پذیری لرزه ای در برنامه ریزی و مدیریت شهری

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

آنچه زلزله را تبدیل به یک بلای طبیعی می کندعدم آمادگی کامل بشر در محیط های سکونتگاهی است و به این خاطر است که در کشورهای توسعه یافته ، مدیریت خطر پذیری زلزله بر مبنای برنامه ریزی شهری و منطقه ای شکل گرفته است. از سویی دیگر ، شاخص های متعددارزیابی آسیب پذیری لرزه ای و مدیریت خطرپذیری زلزله بر استفاده از مدل ها و تکنیک های گوناگون در زمینه های برنامه های شهری تاکید میکند. در این خصوص و با توجه به توانایی مدل های ارزیابی سلسله مراتبی شاخص ها و ترکیب آنها با سیستم اطلاعات مکانی ، امکان ایجاد یک مدل یکپارچه تلفیقی پشتیبانی تصمیم گیری فراهم می آید. مقاله حاضر چگونگی استفاده ترکیبی از دو تکنیک دلفی و مدل تحلیلی سلسله مراتبی و یک سیستم اطلاعات مکانی را در یک مدل یکپارچه تلفیقی ارائه می دهد و شیوه ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای و سازه ای و انسانی را در یک سکونتگاه انسانی به ارزیابی و اجرا می گذارد. بااستفاده از نتایج حاصل از اجرای این مدل و بررسی میزان آسیب پذیری هر ناحیه شهری نسبت به سایر نواحی ، اولویت بندی نواحی برای اجرای برنامه های پیشگیری و کاهش خطرپذیری مشخص می شود. همچنین این نتایج، اهمیت توجه به سنجه ها و شاخص های برنامه ریزی در امر کاهش آسیب پذیری را خاطر نشان می کند. افزون بر این ، برنامه ریزان با توجه به نتایج و تحلیل های حاصل از بررسی شاخص های برنامه ریزی و میزان آسیب پذیری لرزه ای و انسانی ، می توانند به تخمین کمی خطر زلزله بپردازند و اولویت بندی برنامه های مقابله با سوانح و تخصیص منابع را تعیین کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application of Seismic Risk Assessment Models in Urban Planning and Design

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Sharifzadegan
  • Hamid Fathi
Assistant Professor, School of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

This paper presents the results of an earthquake risk study conducted on a district of Tehran Metropolitan area. After a brief review of the theoretical bases and relevant successful experiences, various structural and socioeconomic indices for analytical modeling of the seismic vulnerability in urban environments are explained.A combination of DELPHI and AHP in a GIS environment is used to apply the analytical model to the district under study. The vulnerability criteria are categorized into two structural and urban sets with a respective weighting factor. Using these indices, the structural vulnerability of each building is estimated. The effect of urban conditions is applied through an amplifying factor using the corresponding urban indices. A scenario based vulnerability evaluation procedure thus yields the priority of implementing the precautionary measures in various parts of the district. The proposed analytical model is also applicable to any other urban setting.