بررسی کیفیت سکونت و راهکارهای بهبود آن در بافت تاریخی کاشان؛ مطالعۀ موردی: گذر شیخ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز مستندنگاری و مطالعات معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

2 مرکز مستندنگاری و مطالعات معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

اهداف و پیشینه: بافت تاریخی شهر کاشان در طول زمان و تا پیش از نیمة اول قرن چهاردهم خورشیدی رشدی آهسته و طبیعی داشته است. نتیجة این فرایند، بافتی منسجم و با کیفیت مطلوب برای ساکنان بوده که به‌مرور و به‌دلایل مختلف سیر نزولی و مهاجرت ساکنان را به‌دنبال داشته است. شناخت عوامل افت کیفیت سکونتْ نخستین گام در جهت حل مشکلات به‌شمار می‌آید. در پژوهش‌های متعدد از ابعاد مختلف به کیفیت سکونت و آسیب‌ها و راهکارهای بهبود آنها و به تعبیری، افزایش سرزندگی، در نمونه‌های مطالعاتی متفاوت پرداخته شده است. هدف از انجام پژوهش حاضرْ شناسایی آسیب‌های مرتبط با کیفیت سکونت در بافت تاریخی شهر کاشان و تعیین راهکارها و اولویت‌بندی آنهاست. به‌منظور دستیابی به هدف در پژوهش حاضر، محدودة گذر شیخ نمونة موردی این مطالعه انتخاب شد. ویژگی مهم این محدوده در نسبت با سایر محله‌های شهر، رشدنیافتگی آن در موضوع گردشگری است. این محدوده، که میان مردم به محلة ولی‌سلطان نیز مشهور است، در جنوب غربی بافت تاریخی کاشان و در نزدیکی دروازة فین واقع و از قدیمی‌ترین دروازه‌های شهر است.
 
مواد و روش‌ها: در این پژوهش ابتدا گذر شیخ به‌صورت کیفی شناسایی و ارزیابی شد. آسیب‌های این محدوده به چند دستة اصلی تقسیم شدند. سپس، با توجه به شناخت وضع موجود و آسیب‌های آن، راهکارهایی در جهت بهبود کیفیت سکونت عرضه شد. برای تعیین اولویت‌های این راهکارها از دیاگرامی استفاده شد تا نشان دهد میزان تأثیر آن‌ها بر زمینه‌های کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، و زیست‌محیطی چگونه است.
نتایج و جمع‌بندی: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد مشکلات متعددی در حوزة کالبد و فراکالبد، بر محدودة خصوصی و عمومی سکونت در گذر شیخ اثر می‌گذارد. شناسایی آسیب‌ها به عرضة راهکارهای متنوعی در این خصوص انجامید. تعدد راهکارها اولویت‌بندی میان آنها را ضروری می‌کند. دیاگرام تعیین اولویت‌ها نشان می‌دهد، بهبود دسترسی پیاده بر هر چهار زمینة کالبد، اقتصاد، اجتماع، و محیط زیست اثرگذار است و می‌تواند در اولویت توجه باشد. ضمناً وجود اجتماع باانگیزه علت موفقیت هر اقدامی به‌شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating Dwelling Quality and its Improvement Tactics in the Historic Context of Kashan: TheCase of Sheikh Passageway

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Mirzaee Brazoki 1
  • Mithra Azad 2
1 Faculty of Architecture and Urban Planning, center of documentation and architectural studies
2 , center of documentation and architectural studies, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Background and objectives: Before the first half of the fourteenth century (SH), Kashan’s historic fabric enjoyed a gradual and natural growth, resulting in acohesion and providing a desirable quality for its residents. This quality has since been in decline due to a number of reasons, compelling dwellers to leave. To address the problem, the first step is identifying the causes of decline. A case study was, therefore, selected which, importantly,was not a tourist attraction. Locally known as ‘Vali-Sultan’ or ‘Sheikh’ passageway, it is located to the southwest of Kashan’s historic fabric near the Finn Gate, which is one of the oldest city gates.The purpose of the research was set asa pathology of the district, determining solutions and prioritising them.
Methods: This research started with qualitative studies of Sheikh Passageway, with spotted damages having been found to fall into two major categories. This was followed with proposing solutions to improve life quality. These solutions were prioritisedthrough a diagram which shows the impacts of each solution on the physical, economic, social and environmental aspects.
Results  & Conclusion: The findings indicate that many physical and non-physical damages affected private and public life in Sheikh Passageway. The identification of damages led to various solutions whichrendered prioritising as necessary. The priority diagram indicates that improving pedestrian access prompts physical, social, environmental and economic improvements, and hence a priority. Also, a motivated community was found to facilitate success.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Life quality
  • Historical fabric
  • Kashan
  • Sheikh passage
  • Vali- Sultan neighbourhood