نسبت معماری و رتوریک بازاندیشی در ریشه های مشترک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری معماری، دانشگاه یزد، ایران

2 استادیار دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه یزد، ایران

3 استادیار دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

با نگاهی به تاریخ تئوری‌های معماری و اتکا به نظر اندیشمندان می‌توان گفت که معماری و رتوریک در طول تاریخ با یکدیگر نسبت داشته‌‌اند. به‌نظر می‌‌رسد تأمل در این نسبت می‌تواند افق‌‌های جدیدی بر روی اندیشة معماری بگشاید. اما ازآنجاکه رتوریک معانی متطوّری در طول تاریخ داشته، این نسبت نیز در سطوح مختلفی برقرار شده و ارمغان‌‌های متفاوتی برای معماری آورده است.
در این مقاله ابتدا نسبت‌‌های محقَق میان معماری و رتوریک، در سه سطح مختلف، که ماحصل فهم متفاوت سه گروه از صاحب‌نظران از رتوریک است، شرح داده می‌شوند. گروه اول رتوریک را به‌مثابة ارتباطات و گروه دوم آن را به‌مثابة فن سخن‌پردازی تعریف می‌‌کنند، اما گروه سومْ طراحی‌پژوهانی هستند که ضمن تعمّق در باب نسبت رتوریک و مباحث طراحی، رتوریک را به‌مثابة «خطابه»، «بلاغت»، و یا «ارتباطات» نمی‌دانند، بلکه به‌مثابة «هنر تألیف» شناخته‌اند و از قرابت‌های «هنر تألیف» با «طراحی» سخن گفته‌‌اند. از این نظرگاه، رتوریک و معماری هردو معرفت تألیف هستند. در این نوشتار استدلال می‌شود که گروه اخیر دریچه‌‌ای بر عمیق‌‌ترین فهم از دانش رتوریک و پرثمرترین پیوند میان رتوریک و معماری گشوده‌‌اند. ازآنجاکه مطالب ایشان در حوزة گستردة طراحی و به‌صورت پراکنده و غیرمنسجم بیان شده است، در این نوشتار ضمن شرح و بسط رتوریک به‌مثابة «هنر تألیف»، قابلیت تألیفگری رتوریک در سه سطح تألیف اجزا، تألیف افق انسان‌ها (اقناع)، و تألیف دانش‌ها و معرفت‌ها توضیح داده می‌شود. این در حالی است که مسئلة مهم معماری امروز نیز هم‌افق نبودن معماران و مخاطبانشان و همچنین فقدان انسجام میان معرفت‌های مختلف دخیل در معماری است. با فهم رتوریک به‌مثابة هنر تألیف و پیوند معماری و رتوریک، در پرتو این فهم می‌توان از منظر دیگری به معماری نگریست و انسجام ازدست‌رفته در معماری را بار دیگر احیا کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Architecture and Rhetoric; A Rethinking of Common Roots

نویسندگان [English]

  • Zoha Nadimi 1
  • Kazem Mandegari 2
  • Zohreh Tafazzoli 3
1 Faculty of Art and Architecture, Yazd University, Yazd, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Art and Architecture, Yazd University, Yazd, Iran
3 Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

 
Looking at the history of architectural theories, and with reference to the opinions of thinkers, one can see architecture and rhetoric as mutually related throughout history. It seems that reflecting on this relationship can open up new horizons for architectural thought. But the changing meaning of rhetoric has resulted in a variety of relationship levels, resulting in different gifts for architecture.
This paper starts with an exploration three different levels of relationships, resulting from three corresponding understandings of rhetoric. The first defines rhetoric as communication, the second as the art of speaking. But the third emanates from the thoughts of those design scholars who, whilst contemplating rhetorical relations and design matters, do not see use rhetoric as speech, communication or the art of speaking, but as an art of composition. From this point of view, rhetoric and architecture are both knowledges of composition. This paper argues that the latter has opened the door to the deepest understandings of rhetorical knowledge and the most fruitful link between rhetoric and architecture. In response to the haphazard literature associated with this view, the paper expands on rhetoric as 'the art of composition', and then moves on to identify three levels of rhetoric composition, namely, composing people's horizons (conviction), knowledges and insights. The important issue of architecture today, the paper argues, is the lack of shared horizons between architects and their audiences, as well as the lack of coherence between the various architectural knowledges and insights. By understanding rhetoric as the art of composition and linking architecture and rhetoric in the light of this understanding, one can look at architecture from a different perspective and restore the missing coherence in architecture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rhetoric
  • Composition
  • Architecture
  • Integrity

مراجع

احمدی، محمد و تقی پورنامداریان. »درآمدی بر مهم‌ترین معانی اصطلاح رتوریک«. در مطالعات زبان و ترجمه، ش. 1 (بهار 1396): 27-52.
ارسطو. خطابه. ترجمۀ اسماعیل سعادت. تهران: هرمس، 1392.
الکساندر، کریستوفر. سرشت نظم: گزیدۀ جلد اول: پدیده حیات. ترجمۀ رضا سیروس صبری و علی اکبری. تهران: پرهام. 1396.
تاتارکبویچ، ووادیسواف. »زیبایی‌شناسی آلبرتی«. ترجمۀ سیدجواد فندرسکی. اطلاعات حکمت و معرفت، ش. 10 (دی 1391): 39-44.
تفضلی، زهره. «فهم معماری به‌مثابۀ رشتۀ دانشگاهی؛ مقتضیات و امکان‌ها، فرض‌ها و پرسش‌ها». صفه، ش. 4 (زمستان 1394): 5-26.
دلبری، حسن. »بلاغت سکوت، به‌مثابۀ غیاب پیش‌اندیشیدۀ کنش کلامی و تعامل کارآمد آن با متن«. مطالعات زبانی بلاغی، ش. 20 (1398): 2۲۰-2۰۱.
دیکسون، پیتر. خطابه. ترجمۀ حسن افشار. تهران: مرکز. 1389.
سجادی، سیدجعفر. فرهنگ علوم عقلی: شامل اصطلاحات فلسفی، کلامی، منطقی. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، 1361.
شریعت راد، فرهاد و حمید ندیمی. «قاب‌بندی مسئله؛ راه طراحانۀ رویارویی با مسئلۀ طراحی». صفه، ش. 3 (پاییز 1395): 5-24.
شمیسا، سیروس. معانی. تهران: میترا، 1391.
عمارتی مقدم، داوود. بلاغت از آتن تا مدینه: بررسی تطبیقی فن خطابه یونان و روم باستان و بلاغت اسلامی تا قرن پنجم هجری قمری. تهران: هرمس. 1395.
فریدزاده، رائد. «وجه استعاری فهم در هرمنوتیک ضددکارتی ویکو». دوفصلنامۀ فلسفی شناخت، ش. 72 (بهار و تابستان 1394): 203-213.
فریدزاده، محمدجواد. «درس‌گفتارهای هرمنوتیک»، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۷۹.
فن مایس، پی‌یر. عناصر معماری از صورت تا مکان. ترجمۀ فرزین فردانش. تهران: مرکز نشر آثار علمی دانشگاه شهید بهشتی، 1390.
مهدوی دامغانی، احمد. »در باب بلاغت«. در سیدعلی‌محمد سجادی (و.)، حاصل اوقات، تهران: سروش، ۱۳۸۱.
ندیمی، حمید. «درآمدی بر مبحث انسجام در آموزش معماری». هنرنامه، ش. 1 (پاییز 1377): 76-89.
وایشه، آ. «فن سخنوری». در زبان‌شناسی و ادبیات: تاریخچه چند اصطلاح. ترجمۀ کورش صفوی. تهران: هرمس، ۱۳۷۷، 259-278.
ویتاله، فرانچسکو. »ژاک دریدا و سیاست معماری«. ترجمۀ پویا ایمانی. اطلاعات حکمت و معرفت، ش. ۱۱۳ (شهریور ۱۳۹۴)، 42-45.
ویترویوس، پولیو. ده کتاب معماری. ترجمۀ ریما فیاض. تهران: دانشگاه هنر، 1388.
 
Aristotle. On Rhetoric: A Theory of Civic Discourse.  Translated by George A. Kennedy. Oxford University Press, 2006.
Backman, Mark. “Introduction: Richard, McKeon and, the Renaissance of Rhetoric”. in Richard Peter McKeon, Rhetoric: Essays in Invention and Discovery, Published by Ox Bow Pr ., 1987.
Ballard, Glenn and Lauri Koskela. “RHETORIC AND DESIGN”. in International Conference on Engineering Design, Seoul: Sungkyunkwan University, 2013.
Barthes, Roland. “The Rhetoric of the Image”. in Stephen Heath (ed.). Image Music Text, Hill and Wang, 1977, 32-52. 
Bitzer, Lloyd F. “The Rhetorical Situation”. Philosophy & Rhetoric, vol. 1, No. 1 (Jan., 1968): 1-14.
Black, Edwin. Rhetorical Criticism: A Study in Method. New York: Macmillan, 1965.
Blair, Hugh. “Lectures on Rhetoric and Belles Lettres”. in Biblio Life, vol. 2, 2011.
Buchanan, Ian. (ed.). Dictionary of Critical Theory.  Oxford University Press, 2018.
Buchanan, Richard. “Declaration by Design: Rhetoric, Argument, and Demonstration in Design Practic”. Design Issues, vol. 2, no. 1 (Spring, 1985): 4-22. 
________ . “Design and the New Rhetoric: Productive Arts in the Philosophy of Culture”. Philosophy and Rhetoric, vol. 34, no. 3 (2001): 183-206.
________ . “Rhetoric, Humanism and Design”. Discovering Design: Explorations in Design Studies, no. 23 (1995): 23-66.
Consigny, Scott. “Rhetoric and Its Situations”. Philosophy & Rhetoric, vol. 7, no. 3 (Summer, 1974): 175- 186.
Dickinson, Greg Dickinson & Casey Malone Maugh. “Placing Visual Rhetoric: Finding Material Comfort in Wild Oats Market”. in Charles A. Hill & Marguerite Helmers(eds.), Defining Visual Rhetorics, Routledge, 2004.
Durmus, Serap & Sengül ÖYMEN GÜR. ”Rhetoric Reading in Architecture: A Methodology Attempt”. The Journal of International Social Research, vol. 7, Issue 31 (2014): 481-488. 
Eck, Carolin van and Edward Winters (eds.). Dealing with the Visual: Art History, Aesthetics and Visual Culture. Routledge, 2017. 
Eck, Caroline van. Classical Rhetoric and the Arts in early Modern Europe. Cambridge University Press, 2007.
Farrell, Thomas B. “Commonplaces”. in Theresa Enos (ed). Encyclopedia of Rhetoric and Composition: Communication from Ancient Times to the Information Age. Routledge. 1996, 116.
Foss, Sonja K. “Theory of Visual Rhetoric”. in Ken Smith , Sandra Moriarty , Gretchen Barbatsis , Keith Kenney (eds.). Handbook of Visual Communication: Theory, Methods, and Media. Routledge, 2005, 141-152.
Frampton, Kenneth. Studies in Tectonic Culture: The Poetics of Construction in Nineteenth and Twentieth Century Architecture. The MIT Press. 2001.
Frith, Stephen. “A Primitive Exchange on Rhetoric and Architectural Symbol”. Arq: Architectural Research Quarterly. vol. 8, no. 1 (March 2004): 39-45.
Gorrell, Donna. “The Rhetorical Situation Again: Linked Components in a Venn Diagram”. Philosophy & Rhetoric, vol. 30, no. 4 (1997): 395-412.
Gottschalk Druschke, Caroline and Bridie McGreavy. “Why Rhetoric Matters for Ecology”. Frontiers in Ecology and the Environment, vol. 14 (February 2016): 46-52.
Gutenschwager, Gerald A. “Architecture in a Changing World: The New Rhetoric of Form”. Journal of Architectural Education, vol. 49, no. 4 (May, 1996): 246-258.
Hattenhauer, Darryl. “The Rhetoric of Architecture: A Semiotic Approach”. Communication Quarterly, vol. 32, no. 1 (1984): 71-77.
Hauser, Gerard A. and Donald P. Cushman. “McKeon's Philosophy of Communication: The Architectonic and Interdisciplinary Arts”. Philosophy & Rhetoric, vol. 6, no. 4 (Fall 1973): 211-234.
Hobbs, Catherine L. Rhetoric on the Margins of Modernity: Vico,  Condillac, Monboddo. ‎Southern Illinois University Press, 2002.
James A, Herrick. The History & Theory of Rhetoric. Routledge, 2018.
Jones, Candace and Reut Livne-Tarandach. “Designing a Frame: Rhetorical Strategies of Architects”. Journal of Organizational Behavior, vol. 29, no. 8 (2008): 1075-1099.
Kirkbride, Robert. ”Rhetoric & Architecture”. in Michael J. MacDonald (ed.). The Oxford Handbook of Rhetorical Studies, Oxford University Press, 2020.
Koskela, Lauri Jaakko and Glenn Ballard. “The Two Pillars of Design Theory: Method of Analysis and Rhetoric”. in International Conference on Engineering Design, Sungkyunkwan University, Seoul, Korea, 2013.
Magee, Glenn Alexander. “Architectonic, Truth, and Rhetoric”. Philosophy & Rhetoric, vol. 42, no. 1 (2009): 59-71.
McKeon, Richard Peter. “The Use of Rhetoric in a Technological Age: Architectonic Productive Arts”. in Zahava K. McKeon and William G. Swenson (eds.), Selected Writings of Richard McKeon, Volume 2: Culture, Education, and the Arts, The University of Chicago press. 2005, 197-205.
________ . Rhetoric: Essays in Invention and Discovery. Published by Ox Bow Pr., 1987.
Nothstine, William L. and Martha Cooper. “Persuasion”. in Theresa Enos (ed). Encyclopedia of Rhetoric and Composition: Communication from Ancient Times to the Information Age, Routledge, 2011, 505-512.
Parcel, Stephen.  Four Historical Definitions of Architecture. Mc Gill- Queens university press. 1954.
Patton, John H. “Causation and Creativity in Rhetorical Situations: Distinctions and Implications”. Quarterly Journal of Speech,  vol. 65, Issue 1 (1979): 36-55.
Schon, Donald A. “Toward a Marriage of Artistry & Applied Science in the Architectural Design Studio”. Journal of Architectural Education, vol. 41, no. 4. (Summer, 1988): 4-10.
Sheridan, Thomas . British Education, Routledge, 1756.
Simon, Herbert A. “The Structure of Ill Structured Problems”. Artificial Intelligence, vol. 4, no. 34 (1973): 181-201.
Sloane, Thomas O. (ed.). Encyclopedia of Rhetoric. Berkeley: University of California, 2001.
Smith, Christine. Architecture in the Culture of early Humanism: Ethics Aesthetics and Eloquence 1400-1470. New York: Oxford University Press. 1992.
Smithson, Alison and Peter Smithson.  Without Rhetoric: An Architectural Aesthetic, 1955-1972. The MIT Press. 1974.
Tostrup, Elizabeth. Architecture and Rhetoric, Text and Design in Architectural Competitions. Oslo 1939-1996: Andreas Papadakis Publisher, 1999.
Vatz, Richard E. “The Myth of the Rhetorical Situation”. Philosophy and Rhetoric, vol. 6. no. 3 (1973): 154–161.
Wuellner, Cynthia Frewen.  “Towards a Rhetoric of Architecture: A Framework for Understanding Cities”. PhD Communication Studies/Visual Rhetoric. University of Kansas, 2008.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 تیر 1400
  • تاریخ بازنگری: 08 آبان 1400
  • تاریخ پذیرش: 08 آذر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار