بررسی تطبیقی برنامۀ آموزشی دورۀ کارشناسی معماری در ایران با شش دانشگاه برتر جهان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکدۀ معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

آموزش دانشگاهى معماری به حوزة آموزش معمارى وارد شده است و به‌طور ضمنى بر آموزش معمارى تأثیر می‌گذارد. آموزش معمارى در ایران مسئله‌ای پیچیده است، گواه این ادعا بحث‌هاى مداوم میان دانشوران و پژوهشگران و تعدد پژوهش‌هایى است که به‌منظور بررسی ناهنجاری‌های موجود در آموزش معماری انجام شده است.
در این پژوهش، که از نوع کاربردی‌ـ توسعه‌ای است، پس از مرور پژوهش‌های صورت‌گرفته در حوزة آموزش معماری در داخل و خارج از کشور و استخراج راهکارهای پیشنهادی، با شناسایی مؤلفه‌های اصلی آموزش معماری و ساختار برنامة آموزشی و ارتباط دروس با یکدیگر در مقطع کارشناسی در شش دانشگاه‌ ام‌آی‌تی امریکا، دانشگاه ملی سنگاپور، دانشگاه پنسیلوانیای امریکا، دانشگاه شفیلد انگلستان، دانشگاه سیدنی در استرالیا، دانشگاه صنعتی دلفت هلند و بررسی تطبیقی موارد آن‌ها با برنامة‌ آموزشی مقطع کارشناسی معماری در ایران (مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)، با استدلال منطقی، علل بروز ناهنجاری‌های موجود در آموزش معماری ریشه‌یابی می‌شود و درنهایت به راهکارهای عملی، ازقبیل تعامل متقابل دروس، افزایش قدرت انتخاب دانشجویان، و توجه به پژوهش و نحوة ارتباط با حرفه، به‌منظور ارتقای کیفیت آموزش معماری در قالب نظام آموزش دانشگاهی پرداخته می‌شود. مقایسة برنامه‌های آموزشی معماری در ایران و شش دانشگاه‌ معتبر جهان نشان داده است که، در عین وجود شباهت‌های قابل ملاحظه، تفاوت‌هایی از نظر طول دوره، نسبت دروس، و محتوای دروس دیده می‌شود که ناشی از عوامل متعددی است. درنهایت، در قالب پنج مؤلفة‌ تعامل متقابل دروس مختلف در طول دوره، قدرت انتخاب، حرفه‌محور بودن، پژوهش‌محور بودن، و هویت‌محور بودن آموزش، راهکارهایی همچون افزایش ارتباط دروس نظری و کارگاهی از طریق تعامل بیشتر اساتید دروس مختلف، افزایش دروس ‌انتخابی و اختیاری، توجه بیشتر به دورة کهاد، تشویق حرفه‌ورزان به تدریس در مقام مربی، ایجاد فرصت‌های تحقیقاتی، و تبادلات دانشجویی عرضه شده است.

کلیدواژه‌ها


اسلامی، سیدغلامرضا و مهرنوش قدسی. «رویکردی اسلامی به طراحی مدل ساختارمند نظام آموزش معماری»، در نشریة کیمیای هنر، ش 7 (تابستان 1392)، ص 79- 96.
تفضّلی، زهره. «فهم معمارى به مثابة رشتة دانشگاهى مقتضیات و امکان‌ها، فرض‌ها، و پرسش‌ها»، در صفه، ش 71 (زمستان 1394)، ص 25-5.
حجت، عیسی و عباس صداقتی. «محتوای آموزش معماری در ایران و میزان موفقیت دورة کارشناسی در انتقال این محتوا»، در نشریة مطالعات معماری ایران، ش 15 (بهار و تابستان 1398)، ص 91-112.
طاقی، زهرا. «نگاهی به آموزش معماری در دوران معاصر»، در صفه، ش 3-4 (پاییز و زمستان 1374)، ص 61-69.
غریب‌پور، افرا و مارال توتونچی مقدم. «ارزیابی برنامه‌های آموزش معماری دورة کارشناسی در ایران از منظر توجه به مؤلفه‌های فرهنگی»، در مطالعات معماری ایران، ش 10 (پاییز و زمستان 1395)، ص 141-160.
غریب‌پور، افرا. «سنجش امکان توجه به مؤلفه‌هاى فرهنگى در آموزش دورة پایة طراحى معمارى»، در هویت شهر، ش 38 (نابستان 1398)، ص 5-20.
ندیمی، حمید. «روش استاد و شاگردی، از نگاهی دیگر»، در نشریه هنرهای زیبا، ش 44 (زمستان 1389)، ص 27-36.
ندیمی، ‌هادی. «مدخلی بر روش‌های آموزش معماری»، در صفه، ش 2 (تابستان 1370)، ص 4-17.
 
Bhattacharjee, Suchismita & Shivashish Bose. “Comparative Analysis of Architectural Education Standards across the World”, in Future of Architectural Research, 2015, pp. 579-588.
Ciravoğlu, Ayşen & Sally Barney. “ARCHI-MED-ES Project: Profiling Architectural Education and Practice in Mediterranean and European South Countries”, in Notes on Architectural Education: An Experimental Approach to Design Studio, Procedia - Social and Behavioral Sciences 152, 2014.
Gross, Mark D. & Ellen Yi-Luen Do. “The Design Studio Approach: Learning Design in Architecture Education”, in Design Education Workshop, Atlanta: Georgia Institute of Technology, 1997.
https://www.topuniversities.com/qs-world-university-rankings
https://www.topuniversities.com/university-rankings/university-subject rankings/2019/architecture
https://architecture.mit.edu
http://www.sde.nus.edu.sg/arch/
https://architecture.sas.upenn.edu
https://www.sheffield.ac.uk/architecture
https://www.sydney.edu.au/architecture/
https://www.tudelft.nl/en/education
https://arch.ut.ac.ir/
https://www.msrt.ir/fa/grid.