تقویت ادراک حسی متعادل در کارگاه «درک و بیان محیط»

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکدة فنى مهندسى، دانشگاه رازى کرمانشاه

چکیده

این نوشتار دربارۀ ضرورت به‌کارگیری همۀ حواس در ادراک محیط و لزوم تقویت این نوع ادراک در روند آموزش معماری است. دنیای مدرن، به دلیل طبیعتش، تأکیدی بیش از اندازه بر بینایی دارد و دیگر حواس را تضعیف کرده است. یکی از نتایج این تأکیدْ طراحی محیط‌هایی است که چیزی برای از نزدیک تجربه کردن ندارند و مخاطب را دور از خود نگه می‌دارند. در زمانۀ کنونی همۀ معیارهای مطلوبیت محیط در«خوب دیده شدن» خلاصه می‌شود. آموزش نوین معماری هم از آسیب‌های بینایی‌محوری مصون نیست. انواع ترسیم‌های سه‌بعدی در دستگاه دکارتی، آشنایی و نقد محیط صرفاً از طریق عکس، محدود کردن برداشت محیط به عکاسی کردن از آن، و... نمونه‌هایی از این موضوعند.با آگاهی از ضرورت تقویت حساسیت دانشجویان در روند آموزش معماری این سؤال مطرح می‌شود که: چگونه می‌توان دانشجویان را در به‌کارگیری متعادل همۀ حواسشان در ادراک هر چه کامل‌تر محیط هدایت کرد؟هدف در این پژوهش آن است که اولاً بر اساس نظرات موجود، شرایط و روش‌هایی برای افزایش حساسیت نسبت به محیط، از طریق به‌کارگیری متعادل حواس، پیشنهاد شود و در مرحلۀ بعد چگونگی فراهم کردن این شرایط در قالب سه تمرین در کارگاه درک و بیان محیط نشان داده شود. این سه تمرین سنجش اولیۀ راهکارهای منتج از این پژوهش هستند. بنا بر این روش پژوهش ترکیبی از استدلال منطقی در بخش اول و مورد پژوهی در بخش دوم است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reinforcing Balanced Sensory Cognition in Architectural Education

نویسنده [English]

  • Elham Bakhtiarimanesh
Assistant Professor, Faculty of Technical Engineering, Razi University of Kermanshah
چکیده [English]

Although architecture is perceived by all five human senses, modern architectural education reserves a dominating role for visual perception. This is reflected in the wide range of visual documents the students are obliged to prepare in the course of design and presentation of their projects. Nevertheless, students’ other sensory capacities have to be developed in the course of a balanced architectural training program. This paper recounts the results of three experimental exercises designed to develop senses other than visual perception. First-year Students participating in the Environmental Understanding and Expression workshops undertook all these exercises. The exercises included: (i) a visit to the fruit market; (ii) describing the experience of entering a tranquil mosque from a bustling bazaar; and (iii) listening to the musical score of thee animation films without seeing them. These exercises proved to have a lasting impact on the cognition of students as the students continued to refer to them even in their later years of study. This indicates the importance of inclusion of such exercises in architectural education.

آشتیانی، سیدجلال‌الدین. شرح مقدمۀ قیصری بر فصوص الحکم ابن عربی، دانشگاه مشهد، 1344.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین. قواعد کلی فلسفی در فلسفۀ اسلامی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1365.
ایروانی، محمود و محمدکریم خداپناهی. روان‌شناسی احساس و ادراک، تهران: سمت، 1379.
بنتلی، ای. ین و دیگران. محیط‌های پاسخ‌ده، ترجمۀ مصطفی بهزادفر، تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران، 1393.
پاکزاد، جهانشاه و حمیده بزرگ. الفبای روان‌شناسی محیط برای طراحان، تهران: آرمان شهر، ۱۳۹۱.
پالاسما، یوهانی. «هندسۀ احساس: نگاهی به پدیدارشناسی معماری»، ترجمۀ محمدامین شریفیان، در ماهنامۀ کتاب ماه هنر، ش 189 (خرداد 1393)، ص 52-57.
ــــــــ . چشمان پوست؛ معماری و ادراکات حسی، ترجمۀ رامین قدسی، تهران: پرهام نقش، 1393.
ــــــــ . دست متفکر: حکمت وجود متجسد در معماری. ترجمۀ علی اکبری، تهران: پرهام نقش، 1392.
خاکی قصر، آزاده و حسین قائم‌مقامی. «نسبت مهارت توصیف کلامی مصادیق معماری و تربیت دانشجویان معماری»، در صفه، ش 66 (پاییز 1393)، ص 17-30.
شیرازی، محمدرضا. معماری حواس و پدیدارشناسی ظریف یوهانی پالاسما، تهران: غزال، 1391.
فن مایس، پی‌یر. عناصر معماری؛ از صورت تا مکان، ترجمۀ فرزین فردانش، دانشگاه شهید بهشتی، 1386.
گلدشتاین، بروس. احساس و ادراک، ترجمۀ مهین همایون، دانشگاه تبریز، 1384.
گل، یان. شهر انسانی، ترجمۀ علی غفاری و لیلا غفاری، تهران: علم معمار، 1394.
گنجی، حمزه. روان‌شناسی عمومی، تهران: سالاوان، 1388.
نوربرگ‌ـ شولتز، کریستین. معماری؛ حضور، زبان، و مکان، ترجمۀ علیرضا سیداحمدیان، تهران: نیلوفر، 1391.
Bachelard, Gaston. The Poetics of Space, Boston: Beacon Press, 1969.
Lefort, Claude. Merleau-Ponty, Maurice, The Film and the New Psychology. Evanston: Northwestern University Press, 1964.
Ong, Walter, J. Orality & Literacy- The Technologizing of the World, London and New York.1991
Pallasmaa, Juhani. “Encounter”, in MacKeith, Rakennustieto (ed.), Architectural Essays, Helsinki: Rakennustieto Oy, 2005, 2005.,
Michael Dudok De Wit. The Aroma of Tea, Music: Arcangelo Coretti
Michael Dudok De Wit.The Monk And The Fish, Music: Serge Besget
Michael Dudok De Wit. Father and Daughter, Music: Normand Roger
http://www.etymonline.com