جایگاه سازمان کالبدی در طراحی شهری

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسنده

دانشیار دانشکدة معمارى و شهرسازى دانشگاه شهید بهشتى

چکیده

در این نوشتار به ماهیت و محتوای نظم کالبدی شهر توجه شده است و شامل دسته بندی، ریخت شناسی، و تحلیل عناصر و اجزای تسلسل دهنده آن است. چگونگی چیدمان توده و فضا بخش مهم این مطالعات را تشکیل می دهد، اغلب مطالعات ریخت شناسی(مورفولوژی)، از آنجا که در دیسیپلین ها و دانش های نختلف(مانند جغرافیا، برنامه ریزی و غیره) صورت پذیرفته اند، فاقد جنبه های کیفی هستند. در این مقاله جایگاه مطالعات اندام شناسی در قالب ئانش طراحی شهری تعیین و در آنها بر معرفی ماهیت و محتوای نظم کالبدی در این زمینه سعی شده است. به همین لحاظ بر تشخیص ساختار شکل و فرم شهر، اصالت بافت، و از همه مهم تر ویژگی های تشکیل دهنده هویت و تشخص آن تأکید ویژه شده است. چیدمان توده و فضا و چگونگی ایجاد محصوریت های لازم برای شکل دهی به فضا های شهری از توجهات دانش طراحی شهری و از مطالعات مورفولوژی است .همچنین دریافت و تحلیل ادرام شهروندان از حس و حال محیط ابعاد ذهنی آنرا تشکیل می دهد. مجموعه این توجهات حاکی از تفاوت ماهیت مطالعات مورفولوژی در این دانش با سایر دیسیپلین ها است. کالبد و فرم فیزیکی شهر شامل ساختارهای شکل دهی به عرصه های عمومی و تودده های دربرگیرنده فضاهای خصوصی است که امکان وقوع عملکرد و فعالیت های مختلف اجتماعی و اقتصادی در آنها بسترسازی شده است. بر این اساس شهرها متناسب با جایگاه اجتماعی و نقش اقتصادی خود، هویت و نظم کالبدی شهرها نیز متناسب با آن و به طور مداوم سازماندهی جدید میشود. این تحول شامل تغییر در ماهیت عناصر و چیدمان فضایی آن است. روش تحقیق بر اساس استناد به آخرین پایگاههای نظری شناخته شده در هر یک از مقولات است و در هر مبحث نظریه ای ر قالب جمع بندی دیدگاهها و طبقه بندی جدید تدوین شده است. مقاله از سه بخش اصلی تشکیل شده است . بخش اول تحت عنان «مفاهیم و محتوی»معرفی پدیده و دامنه توجهات آن، مرتبط با دانش طراحی شهری است، بخش دوم تحت عنوان«عناصر سازمان کالبدی» نگاه دقیق تر به شاخص های سازنده این نظم است و بخش سوم مبحث «سازمان دهی» و مهمترین بخش از این مطالعات کالبدی را تشکیل می دهد و بیان انطباق محیط کالبدی با تغییرات لازم اجتماعی و اقتصادی است، تحولی که باید برای بهینه سازی و مطلوبیت محیط راهبردی شود. در مبحث سازماندهی به اصول مدیریت و رهنمودهای دستیابی به شرایط پایداری و بلوغ سازمان کالبدی شهر میپردازیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Physical Organization in Urban Design

نویسنده [English]

  • Kamran Zekavat
Associate Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

The formal composition of urban elements or the urban physical organization followed the need for vehicular access under the principles of Modern Architecture. Urban design in a postmodern age however, emphasizes the role of physical organization in creating a sense of place. In a purely functional view, the positioning of urban solids facilitates the flow of vehicular traffic through urban voids, i.e. urban spaces. The organization of openness and enclosure thus becomes a function of urban mobility. On the contrary, the postmodernist approach to the organization of urban physical elements prioritizes pedestrian traffic to foster human encounters, enrich cognitive experience of an urban environment, and thus create a sense of place. This approach thus affects the organization of such urban elements as buildings and parcels; streets and squares; urban blocks and urban patterns, both at macro and micro-scales.

  1. ذکاوت، کامران. « هویت شهرهاى جدید». در مجموعه مقالات همایش بین المللى شهرهاى جدید، 1384.
  2. Alexander, C. A new Theory of Urban design, Oxford University press, 1987.
  3. Bacon, E. Design of Cities, London: Thomas and Hundson, 1976.
  4. Bentley,Ian. Urban Transformations: Power, People and Urban Design, London: Routledge, 1999.
  5. Bently, Ian & Alan Alcock & Paul Murrain & Sue McGlynn & Smith Graham. Responsive Environments , London: Taylor & Francis, 1985.
  6. Bosselman, P. & E. Avens.”Urban Form and Climent”, in APS Jounal (spring 1995).
  7. Canter, D. The Psychology of Place, London: Architectural Press, 1977.
  8. Carmona, M. & T. & Oc, C. Heath & T. Tiesdell. Public Places Urban Spaces, The Dimensions of Urban Design, Oxford: Architectural Press, 2003.
  9. Conzen, M.P. ‘Alnwick: A Study in Town Plan Analysis’, Transactions, Institute of British Geographers,1960, 27, 1–122.
  10. Cullen, G. The Concise Townscape, London: Architectural Press, 1971.
  11. Cullen. Gordon. The Concise Townscape , London: Architectural Press, 1961.
  12. Givoni, B. Climate Considerations on Building and Urban Design, Van Nostrand Reinhold, 1998.
  13. Hall, A.C. Design Control Towards A new Approach, London: Butterworth Architecture, 1992.
  14. Isaacs, Raymond. “The Subjective Duration of Time in the Experience of Urban Places”, in Journal of Urban Design , Vol. 6, No. 2 (2001).
  15. Jacobs, J. The Death and Life of Great American Cities: The Failure of Modern Town Planning, London: Peregrine Books, 1961.
  16. Krier, R. Urban Space, London: Academy Editions, 1979.
  17. Krier, L. Architecture and Urban Design, London: Academy Editions, 1976-1992.
  18. ________ . “Urban Components”, in Papadakis, A. and Watson, H. (eds), New Classicism: Omnibus Edition, London: Academy Editions, (1992), pp. 196–211.
  19. Lovejoy, D, (1973) , “Land Use and Landscape”, in Aesthetics: Essays in Interpretation, en: Western
  20. Geographical Series, Vol20 (1973), pp. 97-115.
  21. Lynch, Kevin. What Time is this Place?, Cambridge MA: MIT Press, 1972.
  22. Martin, L. “The Grid as Generator”, in Martin, L. and March, L. (editors), Urban Space and Structures, Cambridge University Press (1972), pp. 6–27.
  23. MC Cluskey, Jim. Road form & Townscape , London: Architectural Press, second edition, 1992.
  24. Montgomery, John, “Making a City : urbanity, vitality and urban design” , in Journal of Urban Design, Vol 3 (1998).
  25. Moughtin, Cliff. Urban Design Street and Square , Oxford: Architectural Press, 2003.
  26. Morris, A.E. J. History of Urban Form, London: George Godwin Ltd, 1972.
  27. Nurberg - Schultz, C . Meaning in Western Architecture, London: Praeger, 1975.
  28. Rapoport, A, The Meaning of the Build Environment: A Nonverbal Communication Approach, University of Arizona Press, 1990.
  29. Relph, E. Place and Placelessness, London: Pion Ltd, 1976. Rowe,C. and F. Koetter. Architectural Review, Collage City, MIT Press, Cambridge Mass, 1978.
  30. Shane, David Grahame. Recombinant Urbanism, London: John Wiley & Sons, 2005.
  31. Site, C. The Birth of Modern City Planning, New York: Rizzoli International, 1986.
  32. Tibbalds, Francis. Making People – Friendly Towns, London and New York: Spon Press, 2001.
  33. Trancik, R. Finding Lost Space: Theories of Urban Design, New York: Van Nostrand Reinhold, 1986.
  34. Ungers, O.M., & S. Vieths. The Dialectic City, Milan: Skira, 1997.