Nasserieh Street, A New Communication Venue for the King and His People in the Nasseri Period

Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor, Faculty of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran, Iran

2 MA, Iranian Architecture Studies, University of Tehran, Iran

Abstract

The Qajari Tehran was the capital and the foremost centre for important state ceremonies: opportunities for the general public to attend the king's presence on various national, religious, and other occasions, which included celebrations, mourning, Nowruz rituals, farewell ceremonies or welcoming the king, etc. However, the structure of this city was not the same in the entire Qajar era. In the Nasseri period, for instance, new forms of urban elements and spaces such as streets and squares were introduced. Nasserieh street was one of the new urban spaces on the eastern side of the royal citadel, and became a new venue for state and sometimes non-state ceremonies, allowing closer communication between the king and the people. Focusing on urban rituals, this article examines the role of Nasserieh street in public, but also mostly state events of the Nasseri period, and compare it with previous periods, to then answer these questions: 1) as an urban space mediating between the citadel and city structure, what status did Nasserieh street have in holding ceremonies? 2- What innovative role did Nasserieh street played in enhancing the communication between the king and the people? For this purpose, and adopting a qualitative approach and interpretative-historical method, the primary and secondary sources were studied and the existing visual documents were examined, focusing on the public and mostly state ceremonies. The results indicate the heralding of a new era in king-people communication marked by an increased presence of the king in everyday urban life, which was largely derived from changes in the relationship between the state and the nation and the state's new approaches in seeking legitimacy.

Keywords

Main Subjects


آبراهامیان، یرواند. ایران بین دو انقلاب. ترجمۀ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی. تهران: نی، ۱۳۹۹.
آجودانی، ماشاالله. مشروطۀ ایرانی. تهران: اختران، ۱۳۸۶.
آدمیت، فریدون. امیرکبیر و ایران. تهران: خوارزمی، ۱۳۶۲.
ــــــــ . اندیشۀ ترقی و حکومت قانون (عصر سپهسالار). تهران: خوارزمی، ۱۳۹۹.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان. تاریخ منتظم ناصری، ج۳. تهران: دنیای کتاب، ۱۳۶۷.
ــــــــ . چهل سال تاریخ ایران در دورۀ پادشاهی ناصرالدین‌شاه. ج۱: المآثر و الآثار. تهران: اساطیر، ۱۳۶۳.
ــــــــ . روزنامۀ خاطرات اعتمادالسلطنه: وزیر انطباعات در اواخر دورۀ ناصری. تهران: امیرکبیر، ۱۳۵۰.
ــــــــ . مرآت ‌البلدان، ج۱. تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۶۷.
اورسل، ارنست. سفرنامۀ قفقاز و ایران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۲.
اهری، زهرا و حبیبی،‌ سیدمحسن. «لاله‌زار عرصۀ تفرج، از باغ تا خیابان: شکل‌گیری خیابان به سبک اروپایی در دورۀ ناصرالدین شاه». در هنرهای زیبا، ش۳۴ (تابستان ۱۳۸۷)، ص۵-۱۵.
اهری، زهرا. «شهر، جشن، خاطره؛ تأملی در نسبت فضاها و جشن‌های شهری در دوران صفویان و قاجاریان». در هنرهای زیبا، ش۴۷ (پاییز ۱۳۹۰)، ص۵-۱۶.
بروگش، هینریش. در سرزمین آفتاب، ج۲. ترجمۀ مجید جلیلوند. تهران: مرکز، ۱۳۷۴.
پازوکی، ناصر. مدرسۀ دارالفنون. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، ۱۳۹۵.
تاورنیه، ژان باتیست. سفرنامۀ تاورنیه. ترجمۀ حمید ارباب شیرانی. تهران: نیلوفر، ۱۳۸۳
توکلی طرقی، محمد. تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ. تورنتو: کتاب ایران‌نامه، ۱۳۹۵.
جواهرکلام، عبدالعزیز. تاریخ طهران. تهران: منوچهری‏‫، ۱۳۵۷.
حبیبی، محسن. از شار تا شهر: تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۹۷.
خادم‌زاده، محمدحسن و یاسمن غلامی. «تأثیر تحولات میدان‌های پیرامون ارگ بر یکدیگر در پایتخت قاجاری: میدان‌های مشق، ارگ، توپخانه، سبزه‌میدان». در اثر، ش۱ (بهار ۱۴۰۱)، ص۱۴۸-۱۷۳.
ذاکرزاده، امیرحسین. سرگذشت طهران؛ گزیده‌ای از آداب‌ورسوم مردم طهران. ت‍ه‍ران‌: ق‍ل‍م‌‏‫، ۱۳۷۳.
ذکا، یحیی. تاریخچۀ ساختمان‌های ارگ سلطنتی تهران و راهنمای کاخ گلستان. تهران: انتشارات انجمن آثار ملی، ۱۳۴۹.
ذکا، یحیی و محمدحسن سمسار و علی خادم. تهران در تصویر، ج۲. تهران: سروش، ۱۳۷۶.
روزنامۀ ایران. ش۱۵۸، ۳ ربیع‌الاول ۱۲۹۰ق/ ۱۱ اردیبهشت ۱۲۵ش.
ــــــــ . ش۳۰۶، ۱۸ ذی‌الحجه ۱۲۹۳ق/ ۱۵ دی ۱۲۵۵ش.
ــــــــ . ش۳۱۸، ۹ ربیع‌الثانی ۱۲۹۴ق/ ۳ اردیبهشت ۱۲۵۶ش.
ــــــــ . ش۴۷۹، ۳۰ ربیع‌الاول ۱۲۹۹ق/ ۳۰ بهمن ۱۲۶۰ش.
ــــــــ . ش۵۰۰، ۸ ذی‌الحجۀ ۱۲۹۹ق/ ۲۹ مهر ۱۲۶۱ش.
ــــــــ . ش۶۱۳، ۱۴ صفر ۱۳۰۴ق/ ۲۱ آبان ۱۲۶۵ش.
ــــــــ . ش۶۳۸، ۶ محرم ۱۳۰۵ق/ ۲ مهر ۱۲۶۶ش.
ــــــــ . ش۶۸۱، ۱ شعبان ۱۳۰۶ق/ ۱۳ فروردین ۱۲۶۸ش
ــــــــ . ش۶۹۸، ۲۷ صفر ۱۳۰۷ق/ ۱ آبان ۱۲۶۸ش
ــــــــ . ۷۴۱، ۱۹ شعبان ۱۳۰۸ق/ ۱۰ فروردین ۱۲۷۰ش.
ــــــــ . ش۷۶۹، ۲۸ شعبان ۱۳۰۹ق/ ۹ فروردین ۱۲۷۱ش.
ــــــــ . ش۸۱۲، ۳ جمادی‌الاول ۱۳۱۱ق/ ۲۱ آبان ۱۲۷۲ش.
ــــــــ . ش۶۲، ۲۰ شوال ۱۲۸۸ق/ ۱۲ دی ۱۲۵۰ش.
ــــــــ . ش۸۸، ۱۴ صفر ۱۲۸۹ق/ ۴ اردیبهشت ۱۲۵۱ش.
روزنامۀ دولت علیۀ ایران، ش۵۷۷، ۱۲ جمادی‌الآخر ۱۲۸۲ق/ ۱۱ آبان ۱۲۴۴ش.
روزنامۀ شرف، ش۶۸، ۱۳۰۶ق/ ۱۲۶۷ش.
روزنامۀ وقایع اتفاقیه، ش۳۶، ۱۳ ذی‌الحجۀ ۱۲۶۷ق/ ۱۷ مهر ۱۲۳۰ش.
ــــــــ ، ش۳۸، ۲۷ ذی‌الحجه ۱۲۶۷ق/ ۱ آبان ۱۲۳۰ش.
ــــــــ ، ش۴۷، ۲ ربیع‌الاول ۱۲۶۸ق/ ۵ دی ۱۲۳۰ش.
ــــــــ ، ش۶۳، ۱۴ ربیع‌الاول ۱۲۶۸ق/ ۱۷ دی ۱۲۳۰ش.
ــــــــ ، ش۶۷، ۲۳ رجب ۱۲۶۸ق/ ۲۳ اردیبهشت ۱۲۳۱ش.
ــــــــ ، ش۶۹، ۷ شعبان ۱۲۶۸ق/ ۶ خرداد ۱۲۳۱ش.
ــــــــ ، ش۸۴، ۲۴ ذی‌القعدۀ ۱۲۶۸ق/ ۱۸ شهریور ۱۲۳۱ش.
ــــــــ ، ش۸۸، ۲۲ ذی‌الحجۀ ۱۲۶۸ق/ ۱۵ مهر ۱۲۳۱ش.
ــــــــ ، ش۲۱۶، ۳ رجب ۱۲۷۱ق/ ۲ فروردین ۱۲۳۴ش.
شهری‌ب‍اف‌، ج‍ع‍ف‍ر. ت‍اری‍خ‌ اج‍ت‍م‍اع‍ی‌ ت‍ه‍ران‌ در ق‍رن‌ س‍ی‍زده‍م‌. ت‍ه‍ران‌ : خ‍دم‍ات‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ رس‍ا‏‫‏‏، ۱۳۷۸. ‏
شیرازیان، رضا. اطلس تهران قدیم. تهران: دستان، ۱۳۹۴.
عین‌السلطنه، قهرمان‌میرزا. روزنامۀ خاطرات عین‌السلطنه، ج۱. به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار. تهران: اساطیر، ۱۳۷۴.
کاتوزیان، محمدعلی همایون. دولت و جامعه در ایران: انقراض قاجار و استقرار پهلوی. ترجمۀ حسن افشار. تهران: مرکز، ۱۳۷۹.
لرزاده، حسین. «منظومۀ بلند آجر و خشت». در فصلنامۀ هنر، ش۹ (۱۳۶۴)، ص۷۶-۹۳.
لمبتون، آ.ک.س. ایران عصر قاجار: ترجمه و گفتاری در باب ایران‌شناسی. ترجمۀ سیمین فصیحی. مشهد: جاودان خرد، ۱۳۷۵.
مختاری طالقانی، اسکندر. معماری تکیه‌ دولت. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، ۱۳۹۷.
معیرالممالک، دوستعلی‌خان. یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین‌شاه. تهران: تاریخ ایران، ۱۳۶۱.
ناصرالدین‌شاه قاجار. روزنامۀ خاطرات ناصرالدین‌شاه در سفر سوم فرنگستان. به کوشش محمداسماعیل رضوانی و فاطمه قاضیها. تهران: انتشارات سازمان اسناد ملی، ۱۳۷۴.
نجمی، ناصر. طهران عهد ناصری. ت‍ه‍ران‌: ع‍طار، ۱۳۶۴.
نفیسی، سعید. به روایت سعید نفیسی: خاطرات سیاسی، ادبی، جوانی. به کوشش عایرضا اعتصام. تهران: مرکز، ۱۳۸۴.
نوری سولا، مهسا. تاریخ اجتماعی فضاهای عمومی در دورۀ قاجار؛ نمونۀ موردی: میدان توپخانۀ تهران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران، ۱۳۹۷.
هدایت، مهدیقلی. خاطرات و خطرات: توشه‌ای از تاریخ شش پادشاه و گوشه‌ای از دورۀ زندگی من. تهران: زوار، ۱۳۴۴.
Alemi, Mahvash. “The 1891 Map of Tehran: Two Cities, Two Cores, Two Cultures”. In AARP Environmental Design, No.1 (1985), pp. 74-84
Falahat, Somaiyeh. “Excavating Urban Imaginaries in Tehran”. In Being Urban. Routledge, 2020, pp. 233-251.
Fraser, James Baillie. A Winter's Journey (Tâtar), from Constantinople to Tehran: With Travels through Various Parts of Persia, &c. Vol. 2. London: R. Bentley, 1838.
Gurney, John. “The Transformation of Tehran in the Later Nineteenth Century”. In Chahriar Adl and Bernard Hourcade, Téhéran: Capitale Bicentenaire, 1992, pp. 43-61.
Marashi, Afshin. Nationalizing Iran: Culture, Power, and the State, 1870-1940. University of Washington Press, 2008.‏
Marefat, Mina. Building to Power: Architecture of Tehran 1921-1941. Doctoral dissertation, MIT., 1988‏.
Morier, James Justinian. A Journey Through Persia, Armenia, and Asia Minor, to Constantinople, in the Years 1808 and 1809. M. Carey, 1816.
Orsolle, Ernest. Le Caucase et la Perse. E. Plon, Nourrit et cie, 1885.
URL5: http://www.negarestandoc.ir/documentdetail.aspx?id=106481