Investigating the Effect of Physical Structure of Historical Bushehr’s Fabric on Residents' Presence Using Confirmatory Factor Analysis

Document Type : Original Article

Authors

1 Lecturer, School of Art and Architecture, Persian Gulf University

2 MA Student in Iranian Architecture Studies, Faculty of Art and Architecture, University of Zabol

3 Visiting Lecturer, School of Art and Architecture, Persian Gulf University

4 Assistant Professor, School of Art and Architecture, Persian Gulf University

Abstract

The Lack of social life and interactions creates many problems, leading to a lack of development of individuals, and consequently a lack of development of society. It is absolutely imperative, therefore, for people to be more and better present in the community. Given the fact that today’s dimensions of human social life are ignored, whilst in the past, these aspects were taken more seriously, this paper aims to explore and analyse the effective ways to create and strengthen sociability in successful historical cities in order to use them in modern urbanism and architecture. Accordingly, the historical fabric of Bushehr city, which has been one of the successful examples in presence of the people regardless of different cultures and religions, was selected as the study case. The questions are ‘what is the relationship between the urban body of the historical fabric of Bushehr with the presence and socialability of the people?’ and, ‘what factors causes this level of sociability? In response, the study was conducted using a combination of qualitative and quantitative methods in a descriptive-analytical way. The research structure was set up in two parts; The theoretical and literature section was done qualitatively and using library resources to extract the factors of the model. The field section was conducted quantitatively using a questionnaire and for testing model, using a binominal test in SPSS software and confirmatory factor analysis of users' opinions in Lisrel statistical software. Based on the research findings, the validity of the conceptual model was confirmed by convergent construct validity technique and its reliability was confirmed by composite reliability technique. The proposed model's fit of confirmatory factor analysis (5 Parts of the historical fabric of Bushehr including square, piazza, street, sidewalks and alleys and 4 factors affecting socialability including environmental comfort, security, welfare, diversity and attractiveness) based on factor loading of t, RMSEA, RMR, P-value, GFI, AGFI, etc., was confirmed at the confidence level, 95%. The results showed that the extracted model and its factors are suitable for measuring the amount of Socialability in the historical fabric of Bushehr, and among the factors, the index of welfare and diversity and attractiveness in the square space has the highest priority for users.

Keywords

References

آراسته، مجتبی و احسان حیدرزاده. «تبیین معیارهای مؤثر بر تجربۀ حضور شهروندان و ارتقای سلامت روانی آنها در محیط­های تفرجگاهی طبیعی شهر تبریز». در جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، ش80 (زمستان ۱۳۹۹)، ص۹۵-112.
احقر، مهسا و بهاره رادفر. «بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در میان ساکنین محلۀ مسکونی؛ نمونۀ موردی: محلۀ برج قربان همدان». در مطالعات محیطی هفت حصار. ش۱۴ ( زمستان ۱۳۹۴). ص۱۵-۲۴.
بهزادفر، مصطفی و ارسلان طهماسبی. «شناسایی و ارزیابی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی، تحکیم و توسعۀ روابط شهروندی در خیابان‌های شهری؛ نمونۀ ‌موردی: مطالعۀ سنندج». در باغ نظر، سال ۱۰، ش۲۵ (تابستان ۱۳۹۲). ص۱۷-۲۸.
تبریزی، امید و مصطفی مختاباد امرئی و محسن فیضی. «اثرات طراحی فضاهای شهری و معماری جمع­گرا بر تعاملات و ارتباطات اجتماعی». در مدیریت شهری و روستایی، ش۳۷ (زمستان ۱۳۹۳)، ص۲۵۷-۲۷۲.
جعفری، الهام و حمزه غلامعلی­زاده و محمود مدیری. «شناسایی عوامل مؤثر بر اجتماع‌پذیری در محیط آموزش معماری و تحلیل تعامل بین آنها (با وریکرد تصمیم­گیری چندمعیارۀ فازی)». در معماری و شهرسازی ایران، دورۀ ۱۰،  ش۱۸ (پاییز و زمستان ۱۳۹۸)، ص۵-۱۸.
جمالی، رحیم. «بافت قدیم شهر بندری بوشهر». در دانش جغرافیا، ش۲ (۱۳۷۹). ص۱۳-۱۶.
ــــــــ . شناسنامه شهرهای استان بوشهر. تهران: قلم آشنا، ۱۳۸۱.
حمزه­نژاد، مهدی و پدرام قلیچی. «بررسی اجتماع‌پذیری و کیفیت قرارگاه­های رفتاری در پارک­های درون دانشگاهی؛ مورد مطالعاتی: پارک دانشگاه علم و صنعت ایران». در معماری و شهرسازی آرمان­شهر. ش ۲۵ (زمستان ۱۳۹۷). ص۴۵-۵۵.
حمزه­نژاد، مهدی و زهرا شریفیان. «ارزیابی تطبیقی معیارهای سنتی و جدید اجتماع‌پذیر و تحقق آن در دو محلۀ سنتی و جدید؛ مطالعۀ موردی: محلۀ جلفا، سپاهان‌شهر اصفهان». در فصلنامه علمی پژوهشی شهر ایرانی اسلامی. سال ۷، ش۲۶ (زمستان ۱۳۹۵). ص۷۱-۸۸.
دانشپور، سیدعبدالهادی و مریم چرخیان. «فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی». در باغ نظر، ش۷ (بهار و تابستان ۱۳۸۶)، ص۱۹-۲۸.
دانشگرمقدم، گلرخ و سیدحسین بحرینی و علیرضا عینی‌فر. «تحلیل اجتماع‌پذیری محیط کالبدی، متأثر از ادراک طبیعت در محیط انسان‌ساخت؛ مطالعۀ موردی: نمونه‌های مسکونی شهر همدان». در هنرهای زیبا ـ معماری و شهرسازی، ش۴۵ (بهار ۱۳۹۰). ص۲۵-۳۶.
دفتر فنی معاونت حفظ و احیاء. مطالعه و بررسی بافت قدیمی بوشهر، جلد اول تا چهارم. سازمان میراث‌ فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر، ۱۳۵۴.
رامین‌مهر، حمید و پروانه چارستاد. روش تحقیق کمی با کاربرد مدل‌سازی معادلات ساختاری. تهران: انتشارات ترمه، ۱۳۹۴.
رنجبر، احسان. بررسی معیارهای پایداری اقلیمی در طراحی فضاهای عمومی شهری شهرهای جدید حاشیه خلیج‌فارس، مورد مطالعه: بوشهر ـ عالیشهر. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد طراحی‌شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۸۶.
رنجبر، احسان و محمدرضا پورجعفر و کیوان خلیجی. «خلاقیت‌های طراحی اقلیمی متناسب با جریان باد در بافت قدیم بوشهر». در باغ نظر، سال ۷، ش۱۳ ( بهار ۱۳۸۹)، ص۱۷-۳۴.
زهرائی، بهشاد و مهدیه پژوهان‌فر. «تأثیر کیفیت بصری فضاهای دانشگاهی بر تعاملات لجتماعی دانشجویان؛ نمونۀ موردی: گرگان». در علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورۀ ۲۱، ش۱ (فروردین ۱۳۹۸)، ص۱۶۹-۱۸۲.
سجادزاده، حسن و ماندانا یوسفی و محمد یوسفی. «ارزیابی مؤلفه‌های اجتماع‌پذیری در کیفیت­بخشی به مساجد محلی ایران؛ نمونۀ موردی: مسجد چمن چوپانان، مسجد شالبافان و مسجد کولانج شهر همدان». در پژوهش­های معماری اسلامی، سال ۴، ش۱۰ (بهار ۱۳۹۵)، ص۲۹-۴۷.
شجاعی، دلارام و پروین پرتوی. «عوامل مؤثر بر ایجاد و ارتقای اجتماع‌پذیری در فضاهای عمومی با مقیاس­های مختلف شهر تهران». در باغ نظر، دورۀ ۱۲. ش۳۴ (پاییز ۱۳۹۴). ص۹۳-۱۰۸.
صالحی‌نیا، مجید و غلامحسین معماریان. «اجتماع‌پذیری فضای معماری». در هنرهای زیبا ـ معماری و شهرسازی، ش۴۰ (زمستان ۱۳۸۸). ص۵-۱۷.
عطائی، رقیه و محمدرضا پورمحمدی. «تأثیر مؤلفه‌های هویت کالبدی و فعالیتی بافت­های تاریخی در ایجاد تعاملات اجتماعی». در مدیریت شهری، ش۴۱ (زمستان ۱۳۹۴). ص۲۲۹-۲۴۵.
علمی، زهرا و پریسا هاشم­پور و لیلا مدقالچی. «اجتماع‌پذیری کالبدی مجتمع­های مسکونی برای گروه سالمندان در تیریز؛ مطالعۀ موردی: مجتمع­های مسکونی ستارخان، آسمان، علامه امینی و سپیدار». در نشریه علمی معماری و شهرسازی ایران، دورۀ ۱۱، ش۱۹ (۱۳۹۹)، ص۱۸۷-۲۰۷.
علوی‌نسب اشکذری، فاطمه‌سادات و سیامک بوداقپور و ژاله صابرنژاد. «تبیین شاخصه‌ها و مؤلفه­های اجتماع‌پذیری فضاهای اجتماعی در شهر تهران؛ نمونۀ موردی: مجموعه­های اجتماعی و عمومی اراضی عباس­آباد». در نگرش­های نو در جغرافیای انسانی. سال ۱۲. ش۴۵ (زمستان ۱۳۹۸). ص۳۲۵-۳۴۴.
علیتاجر، سعید و پوریا سعادتی وقار و احمد حیدری و امیرمحمد فرخی و حسن سجادزاده. «سنجش اجتماع‌پذیری محیط شهری از طریق تطبیق نقشه­های شناختی و نقشه­های پیکره­بندی فضایی». در معماری و شهرسازی آرمان­شهر. ش۲۷ (تابستان ۱۳۹۸). ص۹۹-۱۰۹.
فورگاس، جوزف پی. روا‌ن‌شناسی تعامل اجتماعی: رفتار میان فردی. ترجمۀ علیرضا عینی‌فر. تهران: انتشارات تهران، ۱۳۷۹.
کاشانی‌جو، خشایار. «بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری». در هویت شهر، سال چهارم، ش۶ (۱۳۸۹)، ص۹۵-۱۰۶.
قره­خانی، کمال و امید دژدار و سارا جلیلیان. «بررسی نقش فضاهای تعاملات اجتماعی بر کیفیت زندگی در مجتمع­های مسکونی؛ مطالعۀ موردی: مجتمع­های مسکونی سعیدیه، کاشانی، بوعلی و امام رضا در شهر همدان». در هویت شهر، سال ۱۳. ش ۴۰ (زمستان ۱۳۹۸)، ۱۲۰-۱۰۹.
قلمبر دزفولی، مریم و محمد نقی­زاده. «طراحی شهری به‌منظور ارتقای تعاملات اجتماعی؛ مطالعۀ موردی: بلوار بین محله­ای». در هویت شهر، ش۱۷ (بهار ۱۳۹۳)، ص۱۵-۲۴.
قنبران، عبدالحمید و مرضیه جعفری. «بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در میان ساکنان محلۀ مسکونی؛ نمونۀ موردی: محلۀ درکه ـ تهران». در معماری و شهرسازی ایران، ش۷ (بهار و تابستان ۱۳۹۳)، ص۵۷-۶۴.
کربلایی حسینی غیاثوند، ابوالفضل و جمال­الدین سهیلی. «بررسی نقش مؤلفه‌های کالبدی محیط در اجتماع‌پذیری فضاهای فرهنگی با استفاده از تکنیک چیدمان فضا؛ مورد مطالعاتی: مجتمع­های فرهنگی دزفول و نیاوران». در آرمانشهر. دورۀ ۱۱، ش۲۵ (زمستان ۱۳۹۷)، ص‌۳۶۱-۳۷۳.
کرمی، اسلام و رضا میکائیلی و سیامند پناهی و پریسا محمدحسینی. «بررسی عوامل مؤثر بر اجتماع‌پذیری بوستان­های محله­ای؛ مطالعۀ موردی: بوستان­های شهرک زعفرانیه تبریز». در مطالعات شهر ایرانی اسلامی، سال ۸، ش۳۰ (زمستان ۱۳۹۶)، ص۷۳-۸۴.
لطفی، صدیقه و رحیم بردی آنامرادنژاد و محمد ساسانی‌پور. «بررسی احساس امنیت در فضاهای عمومی؛ مطالعۀ موردی: کلان‌شهر شیراز». در پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال ۵، ش۱۹ (زمستان ۱۳۹۳). ص۳۹-۵۶.
لنگ، جان. آفرینش نظریۀ معماری. نقض علوم رفتاری در طراحی محیط. ترجمۀ علیرضا عینی­فر. تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۹۱.
مظفر، فرهنگ، محمد مسعود و ساجد راست‌بین. «ارزیابی تأثیرات کیفیت­های شهری در میزان شاخص سرمایه اجتماعی در بافت­های تاریخی؛ مطالعۀ موردی: محلۀ جلفای اصفهان». در دوفصلنامۀ مرمت آثار و بافت­های تاریخی، فرهنگی، سال ۲، ش۴ (پاییز و زمستان ۱۳۹۱)،  ص۲۹-۴۶.
منتظرالحجه، مهدی و مجتبی شریف‌نژاد و مریم رجبی. «سنجش عوامل کالبدی مؤثر بر حس امنیت در فضای شهری از دیدگاه سالمندان؛ موردپژوهی: میدان خان یزد». در معماری و شهرسازی ایران. دورۀ ۹. ش۱ (بهار و تابستان ۱۳۹۷)، ص۹۱-۱۰۵.
مهندسین مشاور طراحان راهوند شهر. مطالعات جامع بافت تاریخی فرهنگی بوشهر، جلد یک، برداشت­های میدانی. بوشهر: اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر، ۱۳۹۲.
نجاری نابی، رعنا و جمال­الدین مهدی­نژاد. «ارزیابی نقش عوامل کالبدی و عملکردی در اجتماع‌پذیری بازارهای سنتی ایران با استفاده از تکنیک نحو فضا؛ نمونۀ موردی: بازار تبریز». در باغ نظر، دورۀ ۱۷، ش۸۵ ( تابستان ۱۳۹۹)، ص۶۷-۸۲.
نظرپور، محمدتقی و پوریا سعادتی وقار و احمد حیدری. «بهبود کالبد سکونتگاه­های دانشجویی در جهت افزایش اجتماع‌پذیری با تأکید بر روش نحو فضا، نمونه­موردی: خوابگاه دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار». در معماری و شهرسازی آرمان­شهر. دورۀ ۱۰، ش۲۱ (زمستان ۱۳۹۶)، ص۲۴۷-۲۶۵.
وحدت، سلمان و حسن سجادزاده. «بررسی و ارزیابی نقش هنر شهری در افزایش میزان حضورپذیری فضاهای عمومی با تأکید بر گرافیک شهری؛ نمونۀ موردی: پارک مردم همدان». در فصلنامۀ پژوهش هنر، سال ۶، ش۱۱ (۱۳۹۵)، ص۲۵-۳۸.
هاشم­پور، پریسا و لیلا مدقالچی و زهرا علمی. «شاخص‌های کالبدی اجتماع‌پذیر برای سالمندان در مجتمع­های مسکونی». در مدیریت شهری، ش۵۵ (پاییز ۱۳۹۸). ص۶۵-۷۸.
همدانی گلشن، حامد. «بازاندیشی نظریۀ "نحو فضا"، رهیافتی در معماری و طراحی شهری؛ مطالعۀ نمونۀ موردی: خانۀ بروجردی‌ها، کاشان». در هنرهای زیبا ـ معماری و شهرسازی. دورۀ ۲۰. ش۲ (تابستان ۱۳۹۴). ص۸۵-۹۲.
یاراحمدی، جهانشیر. نمایش در بوشهر از آغاز تا امروز. بوشهر: انتشارات دریانورد، ۱۳۸۴.
Alimohammadi, M & D. Safdari. “The Implementation of Urban Space Sustainability Factors in Designing the New City of Ali Shahr”. In The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 6 (2016), pp. 1889-1908.
Argyle, M. Cooperation: The Basis of Sociability. London: Routledge, 1991. 
Asghari, M & R. Vafaei. “Comparative Analysis of Climate and Morphology between Traditional Patterns and Modern Approaches: The Case of Bushehr's Traditional Context”. In International Conference on Sustainable Design, Engineering and Construction, Procedia Engineering, 118 (2015), pp. 590-605.
Becchetti, L. & G. Trovato & D.A. Londono-Bedoya. ”Income, Relational Goods and Happiness”. In Applied Economics, 433 (2014), pp. 273-290. doi: 10.1080/00036840802570439
Cattell, V. & M. Evans. Neighbourhood Images in East London. York: Joseph Rowntree Foundation / York Publishing Services, 1999.
Dursun, P. “Space Syntax in Architectural Design”. In 6th International Space Syntax Symposium, (2007, June). pp. 01-56.
Efroymson, D & T.K. Thanh Ha & Ph Thu Ha. Public Spaces: How They Humanize Cities. Dhaka: HealthBridge-WBB Trust. 2009.
Garcia Cabeza, M & M. Tegelaars. “Sociability”. In The Wiley-Blackwell Encyclopedia of Urban and Regional Studies, Wiley, 2019.
Ghalambor Dezfuly, Maryam & Mohammad Naghizadeh. “Urban Design in the Context of Social Interaction Enhancement (Case Study: Street between Neighborhoods)”. In Hoviatshahr, Vol. 8, Issue 17 (2014), pp. 15-24.
Gordon, D.  Citizens Without Sovereignty:  Equality and Sociability in French Thought, 1670–1789. Princeton: Princeton University Press. 2017.
Hall, Edward T. Hidden Dimension, translated by Manouchehr Tabibian, Tehran: University of Tehran. 1997.
Hillier, B. & A. Penn & J. Hanson & T. Grajewski & J. Xu. “Natural Movement: or, Configuration and Attraction in Urban Pedestrian Movement”. In Environment and Planning B: Planning and Design, 20 (1993), pp. 29-66.
Hillier, B. Space is the Machine. London: Cambridge University Press, 2007.
Huang, S-C.L. “A Study of Outdoor Interactional Spaces in High-Rise Housing”. In Landscape and Urban Planing, 78 (2006), pp.193-204.
Jalaladdini, S. & D. Oktay. “Urban Public Spaces and Vitality: A Socio-spatial Analysis in the Streets of Two Cypriot Towns”. In Procedia - Social and Behavioural Sciences, 35 (2012), pp. 665-674.
Karimi, B. “An Analytical Approach to Persian Gulf Architecture”. In International Journal of Architecture and Urban Development, 2 (3) (2012), pp. 31-38.
Khakpour, A & S. Sabouri & M. Harirchian. “Analysis of Effective Factors on Presence of Citizens in Urban Spaces, Case Study: Towhid Square in Tehran”. In Journal of Sustainable Development, 10(3) (2017), pp. 35-45.
Kurniawati, W. “Public Space for Marginal People”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 36 (2012), PP. 476–484. doi: 10.1016/j.sbspro.2012.03.052.
Lang, J. Creating Architectural Theory, the Role of Behavioral Science in Environmental Design, New York: Van Nostrand-Reinhold, 1987.
Lerup, Lars. “Environmental and Behavioral Congruence as a Measure of Goodness in Public Space: Two Case Studies in Stockholm”. In Ekistics, 3(204) (1972), pp. 341-357.
Lynch, Kevin. The Image of the City. Cambridge, Ma: The MIT press. 1972.
Marcus, L. & A. Legeby. “The Need for Co-presence in Urban Complexity– Measuring Social Capital Using Space Syntax”. In Eigth International Space Syntax Symposium, 2012. Available at: https://www.researchgate.net/publication/277993739.
Mitchell, William J. City of Bits: Space, Place and the Infobahn. Massachusetts institute of technology. Massachusetts. 1996.
Moleski, W. & J. Lang. “Organizational Goals and Human Needs in Office Planning”. In Behavioral Issues in Office Design, 16 (1986).
Montello, D.R. “The Contribution of Space Syntax to a Comprehensive Theory of Environmental Psychology”.  In Proceedings of the 6th International Space Syntax Symposium. İstanbul, Turkey. 2007.
Montero Avila, Monica. “Factors       that      Influence the Social    Life and Vitality of Public Open Spaces in Maracaibo – Venezuela, Case Study: Plaza de la Madre and Plaza de la Republica”, In Virginia Tech, Faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University, 2001.
Naghiloo, F. & MS. Falahat. “The Effect of Environmental Factors on Sociopetality of Urban Spaces”. In European Online Journal of Natural and Social Sciences, 5 (4) (2016). pp. 1111-1129.
Osmond, H.  “Function as the Basis of Psychiatric Ward Design”. In Psychiatric Services, 8(4) (1957), p. 23-29.
Pasalar, C. The Effect of Spatial Layout on Students’ Interaction in Middle Schools:  Multiple Case Analysis. Unpublished thesis for degree of doctor of philosophy, Faculty of North California State University, 2003.
Phillips, David R. & Oi-Ling Siu & Anthony G.O. Yeh & Kevin H.C. Cheng. “Factors Influencing Older Persons’ Residential Satisfaction in Big and Densely Populated Cities in Asia: a Case Study in Hong Kong”. In Ageing International, 29(1) (2004).
Poll, E. “The Theoretical Background of the City Identity-sustainability Network”. In Environment and Behavior, 34(1) (2002), pp. 8-25.
Selle, K. “Öffentlicher Raum - von Was Ist die Rede?”. In Jahrbuch Stadterneuerung 2001. Berlin: Universitaetsverlag der TU Berlin, 2001.
Whyte, W.H. The Social Life of Small Urban Spaces. Tuxedo, Maryland: Printers II Inc., 1980.
Wineman, J. & J. Peponis & R. Conreoy Dalton. “Exploring, Engaging, Understanding in Museums”. In Space Syntax and Spatial Cognition Workshop: Spatial Cognition ‘06. Monograph Series of the Trans Regional Collaborative Research Center (2). Universität Bremen, Bremen, 2006, pp. 33 -51.
Zakariya, Kh. & N.Z. Harun & M. Mansor. “Spatial Characteristics of Urban Square and Sociability: A Review of the City Square, Melbourne”. In Social and Behavioral Sciences, 153 (2014), pp. 678 – 688.

Files

History

  • Receive Date: 01 July 2020
  • Accept Date: 25 December 2021

Share

How to cite

Statistics