A Critical Review and Re-reading of Firoozabad (Bardaskan) Minaret Inscriptions and Dating

Document Type : Original Article

Authors

1 PhD Candidate, Faculty of Arts, Tarbiat Modares University

2 Professor, Faculty of Arts, Tarbiat Modares University

3 Associate Professor, Faculty of Conservation & Restoration, Art University of Isfahan

Abstract

Located in in Firoozabad Bardaskan village, Firoozabad minaret is a neglected building, and there are inconsistencies in the works done on it. None of the existing literature fully reads the inscriptions of the minaret, and there are also inconsistencies about its date. The location of the minaret may be behind this lack of attention, since no roads pass through that village today. The Cultural Heritage Organisation has registered this work under number 91 and considers it to be from the late 7th century, and the inscriptions to be Quranic verses, the names of the creators and the date of construction. This article aims to address the ambiguities about these texts and their dates. To do so, the data were collected and analysed through field studies in the minaret site, as well as comparative surveys and reference to supplementary sources, and also a criticism and review of the findings of the researchers in this field through library and document studies. By thoroughly reading and reconstructing the inscriptions in a digital manner, and comparing its contents with historical sources, the study has concluded that, contrary to the views of the Cultural Heritage Organisation, the Firoozabad minaret was an independent minaret related to the period of Seljuk rule in Iran, built by the order of Muhammad-ibn Mansur between 447 and 496 AH en route connecting Herat to Neyshabur.

Keywords


آزاد‌، میترا و محمد‌ خزائی.‌ «بررسی مناره‌های سـلجوقی و نقوش تزیینی آن‌ها»، در مجموعه مـقالات اولین همایش هنر اسلامی، تهران: مؤسسة‌ مطالعات‌ هنر اسلامی، 1382.
آزاد، میترا. «بررسی سه منارة مهم دورة سلجوقی چهل دختران اصفهان، تاریخانة دامغان و مسجد جامع ساوه»، در مطالعات معماری ایران، ش 5 (بهار و تابستان 1393)، ص 39-56.
ابن اثیر، عزالدین. تاریخ کامل (13 جلد)، محمدحسین روحانی، تهران: انتشارات اساطیر، 1383.
ابن حوقل، محمد بن حوقل. سفرنامة ابن حوقل (ایران در صورة الارض)، ترجمة جعفر شعار، تهران: امیر کبیر، 1376.
ابن فندق، علی ابن زید البیهقی. تاریخ بیهق، گردآوری بهمن انصاری، 1361.
ابوالفدا، اسماعیل بن علی. تقویم البلدان، ترجمة عبدالمحمد آیتی، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران 1349.
اسماعیلی، مژگان. «منار فیروزآباد بردسکن»، در اثر، دورة 36، ش 71 (زمستان 1394)، ص 3-12.
اصطخری، ابواسحق ابراهیم. مسالک و ممالک، به کوشش ایرج افشار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1340.
اعتماد السلطنه، محمدحسن‌خان. مطلع الشمس، با مقدمة محمد پیمان، به خط احمد قاسملو، تهران: پیشگام، 1362.
اقبال آشتیانی، عباس. وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی، به اهتمام محمدتقی دانش‌پژوه و یحیی ذکاء، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1338.
بلاذری، ابوالحسن احمد بن یحیی. فتوح البلدان، به کوشش محمد توکل، تهران: نشر نقره، 1337.
بلر، شیلا. «مدرسة زوزن: معماری اسلامی شرق ایران در آستانة حمله مغول»، ترجمة سعیده حسینی، در اثر، ش 29و30 (شهریور 1377)، ص 89-66.
ــــــــ . نخستین کتیبهها در معماری دوران اسلامی ایرانزمین، ترجمة مهدی گلچین عارفی، تهران: فرهنگستان هنر، 1394.
بلر، شیلا و جاناتان بلوم. هنر و معماری اسلامی، ترجمة اردشیر اشراقی، تهران: سروش، 1381.
بلوم، جاناتان و دیگران. تجلی معنا در هنر اسلامی، ترجمة اکرم قیطاسی، تهران: سوره مهر، 1393.
جعفری، علی و فرشید جعفری و علی‌اصغر کجباف. «واکاوی اوضاع قهستان در قرن‌های سوم و چهارم هجری»، در تاریخ اسلام در آیینة پژوهش، ش 30 (تابستان 1390)، ص 33-58.
جوینی، علاءالدین عطاملک. تاریخ جهانگشای جوینی، تصحیح محمد قزوینی، تهران: هرمس، 1387.
جیهانی، ابوالقاسم. اشکال العالم، ترجمة علی عبدالسلام کاتب، مشهد: به نشر، 1368.
حداد عادل، غلامعلی، دانشنامة جهان اسلام، ج 3، تهران: بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی، 1376.
حسن، زکی محمد. هنر ایران در روزگار اسلامی، ترجمة محمدابراهیم اقلیدی، تهران: صدای معاصر، 1377.
حسینی، احمد. تاریخ بردسکن: با نگاهی ویژه به ترشسیز قدیم، سبزوار: امید مهر، 1383.
حقیقت ، عبدالرفیع. «کشمر (کاشمر) نخستین تجلیگاه مذهب زرتشت»، در گوهر، ش 21 (1353).
خزایی، محمد. «تأویل عرفانی نقش لا در فرهنگ و هنر اسلامی ایران و عثمانی»، در کتاب عرفان، پلی میان فرهنگها، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت «آنه ماری شیمل»، 1383.
خسروی، محمدرضا. تاریخ کاشمر، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، 1376.
خضری، احمدرضا. تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه، تهران: سمت، 1394.
زارع شاهمرسی، پرویز. تاریخ خراسان، ترجمة رجب اوسلو، تبریز: اختر، 1395.
زمانی، عباس. «منار و منارة تزیینی در آثار تاریخی اسلامی ایران»، در هنر و مردم، ش 121 (1351)، ص 62-77.
طاهری، ابوالقاسم. جغرافیای تاریخی خراسان از نظر جهانگردان از دورة باستان تا آغاز عهد قاجار، تهران: انتشارات شواری مرکزی جشن شاهنشاهی ایران، 1348.
طباطبایی، صالح. دانشنامه هنر و معماری ایرانی بر اساس فرهنگ هنر گروو، تهران: فرهنگستان هنر، 1391.
عبدالله‌زاده ثانی، محمد. باستانشناسی و تاریخ میل خسروگرد، اداره میراث فرهنگی سبزوار، معاونت پژوهشی، 1381.
فاضل، محمود. «پیدایش مناره در اسلام»، در هنر و مردم، ش 77 و 78 (اسفند 1347 و فروردین 1348)، ص 52-56.
فرجی، علی و امیر اکبری. «بررسی میل، مناره‌های خراسان با تاکید بر نقش سازه‌ای و محتوای کتیبه‌های آن‌ها»، در پژوهشنامة تاریخ، ش 32 (1392). 
القمی، الشیخ عباس. الکنى و الألقاب، تهران: انتشارات کتابخانه صدر، 1368.
گدار ، آندره و دیگران. آثار ایران، ترجمة ابوالحسن سروقد مقدم، آستان قدس رضوی، 1371.
لسترنج. گی. جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمة محمود عرفان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1386.
نامعلوم. حدود العالم من المشرق الی المغرب، به کوشش منوچهر ستوده. تهران: طهوری، 1362.
مقدسی. محمد بن احمد. احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، ترجمة علی‌نقی منزوی، تهران:کومش، 1385.
موسی‌تبار، نجمه و احمد صالحی کاخکی. «بازنگری پلان و تزیینات مقبرة ارسلان جاذب و میل ایاز در دورة غزنوی»، در هنر و تمدن شرق، ش 9 (پاییز 1394)، ص 11-24.
مولوی، عبد الحمید. آثار باستانی خراسان، جلد اول: آثار و ابنیه تاریخی جام نیشابور و سبزوار، سلسله انتشارات انجمن آثار ملی-121، اداره کل فرهنگ و هنر خراسان، مشهد، 1354.
نجفی، علی. «تحقیقی پیرامون مناره (1)»، در مجلة درسهایی از مکتب اسلام، ش 7 (1381).
هیل، درک و اولگ گرابار. معماری و تزیینات اسلامی، ترجمة مهرداد وحدتی دانشمند، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، 1386.
هیلن‌براند، رابرت. معماری اسلامی شکل، کارکرد و معنی، ترجمة باقر آبت‌الله‌زاده شیرازی، تهران: روزنه، 1389.
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، البلدان، به کوشش محمدابراهیم آیتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1356.
Blair, Sheila. The Monumental Inscriptions from Early Islamic Iran and Transoxiana, New York: Leiden, 1992.
Bloom, Jonathan M. The Minaret, Edinburgh University Press Ltb., 2013.
________ . The Minaret, Symbol of Faith & Power, Saudi Aramco World, 2002.
________ . The Minaret, Symbol of Islam, Oxford University Press, 1990.
Diez, Ernst. Churasanische Baudenkmaler, Berlin: Reimer, 1918.
The Minaret of Khusrawgird, Posted by SquareKufic on 30 October 2017
www.wdl.org