Analyzing Key Categories in the Literature of Contemporary Iranian Architecture; 1946 – 2016

Document Type : Original Article

Abstract

It has been about 70 years since Persian literature has emerged on contemporary Iranian architecture. This research investigates the key categories of this literature, with a focus on the most recurring categories discussed between 1946 and 2016. To achieve this, 389 of the most important sources on this topic are selected, and their key categories are identified. Finally, based on the 37 most recurring categories, under nine general sets, these texts are analyzed qualitatively. The main sets are about the relationship between contemporary and past architecture, architects, concepts and contexts, normative statements, the relationship between contemporary Iranian and world architecture, the ways of discussing architectural works, periods, the ways of discussing history, and modernity. The results of this analysis indicate that the works of architecture, architects, historical narratives, and architectural pathology are the most recurring themes in the past 70 years. Categories such as works of architecture and architects have continuously attracted the attention of authors architecture and architects have; however, some other categories, such as architectural pathology and historical narratives, have recently taken centre stage.

Keywords


«از ابتدا تا انتها زندگی استاد هادی میرمیران: بخش سوم و پایانی». در راه و ساختمان، ش 91 (مرداد 1393)، ص 111-122.
«اعتدال میان سنت و نوآوری». در آبادی، ش 19 (زمستان 1374)، ص 64-67.
«آبادان از نظر ساختمان و شهرسازی»، در آرشیتکت، ش 4 (تیر 1326)، ص 141-145.
«آرشیتکت­های ما را بشناسید: آرشیتکت وارتان»، در آرشیتکت، ش1 (مرداد و شهریور 1325)، ص 32-37.
«آرشیتکت­های ما را بشناسید: علی صادق»، در آرشیتکت، ش4 (تیر 1326)، ص 149-151.
«آرشیتکت­های ما را بشناسید: کیقباد ظفر»، در آرشیتکت، ش 2 (آبان و آذر 1325)، ص 68-75.
«آرشیتکت­های ما را بشناسید: محسن فروغی»، در آرشیتکت، ش 6 (تیر 1327)، ص 213-219.
آرامگاه شیخ اجل استاد سخن سعدی، تهران: انجمن آثار ملی، 1330.
آزاد، میترا. «بحران هویت و عدم بهره­گیری از الگوهای کهن در معماری معاصر ایران»، در آبادی، ش 52 (پاییز 1385)، ص 34-39.
آغاز معماری صنعتی ایران، تهران: موزۀ هنرهای معاصر، بی­تا.
آق­اولی، فرج­الله. «نامۀ انجمن آثار ملی»، در یغما، ش 179 (خرداد 1342)، ص 130-137.
آگاه، ایمان و خشایار حضرتی­وند. «آیا معماری ما نیاز به اندیشیدن دارد؟»، در طراح، ش 11 (تابستان 1394)، ص 84-88.
ابوترابی، محسن. «دوگانگی و واقعیت: مروری بر مبحث معماری در ایران»، ترجمۀ نسیم مهرتبار. در هنرهای ­تجسمی­، ش ­6 (تابستان و پاییز 1378)، ص 153-161.
اتحادیه، حمیرا. «ارزش میراث رولان دوبرول»، در معمار، ش 11 (زمستان 1379)، ص 64-67.
ــــــــ . «رلان دوبرول معمار فرانسوی: طراحی دبستان و دانشکده از گرگان تا بندرلنگه»، در معماری و فرهنگ، ش 52 (تابستان 1392)، ص 38-42.
احمدی، بهروز. «تحول معماری تهران در دو دهۀ اخیر»، در معماری و فرهنگ، ش 7 (زمستان 1379)، ص 56-57.
ارجمندی، محمود و مسعود وکیل­زاده. «گفتگوئی با کامران دیبا»، در هنر و معماری، ش 1 (فروردین و اردیبهشت و خرداد 1348)، ص84-87.
اردلان، نادر. «آفریدن نو»، در هنر و معماری، ش 25-26 (آذر، اسفند 1353)، ص 33-38.
اسلام­مسلک، ریما. «چند بنای قدیمی در رشت»، در معماری و فرهنگ، ش 12 (بهار 1381)، ص 86-92.
اسماعیلی، علیرضا. «معماری دورۀ پهلوی اول به روایت اسناد (1: آرامگاه فردوسی)». در گلستان هنر، ش 2 (بهار 1385)، ص 99-110.
اعتصام، ایرج. «بررسی تطبیقی معماری و شهرسازی معاصر ایران با اروپا»، در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374. ج3، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374- 1376، ص89- 110.
ــــــــ . «مشخصات مرحلۀ انتقالی در معماری و شهرسازی ایران، در بورس، ش 116 (فروردین 1352)، ص 129- 133.
ــــــــ . «طرح ساماندهی فضای معماری ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 40- 41 (خرداد و تیر و مرداد و شهریور 1376)، ص 55- 60.
ــــــــ . «معماری صنعتی ایران بین دو جنگ جهانی»، در معمار، ش25 (تیر 1383)، ص135- 144.
ــــــــ . «نقش معمار». در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374- 1376، ج3، ص293- 300.
افشار نادری، کامران. «حضور گذشته در تجربۀ معماران معاصر»، در آبادی، ش23 (زمستان 1375)، ص37- 47.
افشار نادری، کامران. «معماری امروز ایران و مسئلۀ پیشرفت»، در معمار، ش 1 (تابستان 1377)، ص 4- 6.
اقبالی، سیدرحمان. «معماری ایران در سه دهۀ نخست قرن بیستم». درمجموعه مقالات دومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1378، ج 4، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1382، ص 413-426.
امیدوار، عطاءالله. «در جست­وجوی مهندس معمار در ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 54-55 (مهر و آبان و آذر و دی 1378)، ص 154-156.
ــــــــ . «کامران دیبا را چگونه به خاطر می­آورم؟». در معمار، ش 10 (زمستان 1379)، ص 26-27.
امیرکیایی، سیدمهدی. «معماری بناهای عمومی دورۀ پهلوی در انزلی»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 67-72.
امیری، سعید. «آسیب­ها و فرصت­ها در خوانش معماری نئوکلاسیک در ایران»، در طراح، ش 10 (تابستان و پاییز 1393)، ص 73-76.
انصاری، حمیدرضا. «تعلیق و تقلید: کنکاشی در نگاه معماری ایران به جریان دیکانستراکشن»، در معماری و شهرسازی،ش 72-73 (پاییز 1382)،ص 14-21.
انصاری، حمیدرضا. «کثرت­گرایی در معماری معاصر ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 84 (بهار 1385)، ص 30-35.
انوار، سیدعبدالله. «غرب خیابان فردوسی جنوبی»، در سیما کوبان، کتاب تهران، ج 5-6، تهران: روشنگران، 1376، ص 74-109.
ــــــــ . «غرب خیابان لاله­زار»، در سیما کوبان، کتاب تهران، ج 3، تهران: روشنگران، 1372، ص 10-53.
ایزدپناه، حمید. «بناهای دورۀ پهلوی اول در خرم­آباد لرستان»، در معماری و فرهنگ، ش 12 (بهار 1381)، ص 65-68.
«باشگاه ارامنه: طرح از رستم وسکانیان»، در هنر و معماری، ش 6-7 (1349)، ص 56-58.
بانی­مسعود، امیر. «خاستگاه جریانی نوگرا در معماری معاصر ایران»، در شارستان، ش 22-23 (زمستان 1387)، ص 6-7.
ــــــــ . «مجموعۀ ورزشی آزادی»، در هنر معماری، ش 19 (زمستان 1389)، ص 106-107.
ــــــــ . «معماری آکادمیک ایران و تحولات معماری مسکن در دهه­های 1340 و 1350»، در هنر معماری، ش 25 (زمستان 1391)، ص 18-29.
ــــــــ . معماری معاصر ایران (در تکاپوی بین سنت و مدرنیته)،تهران: هنر معماری قرن، 1391.
باور، سیروس. «برخی تحولات آموزشی در دانشکده­های معماری»، در معماری و فرهنگ، ش 32 (1387)، ص 108-109.
ــــــــ . «بنیانگذاران معماری نوین ایران: محسن فروغی (1294-1364)»، در معماری و شهرسازی، ش 64-65 (فروردین 1381)، ص 24-29.
ــــــــ . «پیشکسوتان معماری نوین ایران»، در طراح، ش 10 (تابستان و پاییز 1393)، ص 14.
ــــــــ . «ساختمان باشگاه دانشگاه تهران»، در معماری و فرهنگ، ش 7 (زمستان 1379)، ص 15-18.
ــــــــ . «معماری در دورۀ پهلوی دوم»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 )تابستان و پاییز 1383)، ص37-41.
ــــــــ . «معماری در سرزمین نفت»،. در طراح، ش 10 (تابستان و پاییز 1393)، ص 34-48.
ــــــــ . «معماری معاصر ایران و نسبت آن با معماری مدرن»، در اسماعیل آزادی، اندیشۀ معماران معاصر ایران، تهران: فرهنگ صبا، 1389، ص 55-76.
ــــــــ . «هتل رامسر»، در معماری و فرهنگ، ش 12 (بهار 1381)، ص60-64.
ــــــــ . نگاهی به پیدایی معماری نو در ایران، تهران: نشر فضا، 1387.
«بحث درباره شیوه­های معماری قدیم و نوین»، در معماری نوین، ش 2-3 (اسفند 1340).
بدیع، ناصر. «معماری کشورهای در حال صنعتی شدن»، در هنر و معماری، ش 25-26 (آذر تا اسفند 1353)، ص 31-32.
بذرافکن، کاوه. «تکنولوژی و معماری معاصر ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 74- 75 (زمستان 1382)، ص 18-25.
برومندی، فریدون و فرامرز پارسی. «دانشگاه تهران»، در معمار، ش 49 (خرداد و تیر 1387)، ص 50-55.
بسکی، سهیلا. «دیداری دیگر با کامران دیبا»، در معمار، ش 10 (زمستان 1379)، ص 8-19.
بهادری، حسین. «بررسی فضاهای نمایشی در تهران»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 24-28.
بهرمان، علیرضا. «تأثیر مصالح جدید در شکل­گیری معماری نوگرا»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 58-61.
بهشتی، سیدمحمد. «خانه از آغاز پهلوی اول تا دهۀ 40 شمسی»، در معمار، ش 87 (مهر و آبان 1393)، ص 92-95.
پارسی، فرامرز و دیگران. «معماری ایستگاههای راه آهن»، در معمار، ش 60 (فروردین و اردیبهشت 1389)، ص 48-67.
پارسی، فرامرز و دیگران. «معماری بانک در ایران دیروز»، در معمار، ش56 (مرداد و شهریور 1388)، ص 28-39.
پازکی، منوچهر و رضا فلاح تفتی. «شکل­گیری بیمارستان­های تهران»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 5-8.
پاکدامن، بهروز. «سه معمار ایرانی»، در سیما کوبان، کتاب تهران، ج 1، تهران: روشنگران، 1370، ص79-112.
ــــــــ . «مقدمه­ای بر شیوه­ها و گرایش­های معماری در تهران»، در مجموعه مقالات کنگرۀ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ج 5، ص 619-630.
ــــــــ . «نگاهی کوتاه بر شیوه­ها و گرایش­های معماری در تهران»، در سیما کوبان، کتاب تهران، ج 4، تهران: روشنگران، 1373، ص 52-80.
ــــــــ . «نگاهی کوتاه بر شیوه­ها و گرایش­های معماری در تهران: قسمت دوم»، در سیما کوبان، کتاب تهران، ج 5-6،تهران: روشنگران، 1376، ص 118-226.
ــــــــ . پیدایش معماری مدرن در ایران: یادنامۀ وارطان هوانسیان 1275-1361، تهران: جامعۀ مشاوران ایران، 1362.
پایه­دار، پگاه و دیگران. «معماری بانک­ها و مؤسسات مالی در ایران»، در هنر معماری، ش 35 (زمستان 1393)، ص 18-27.
پروا، محمد. «مدرنیته و معماری معاصر ایران: تحلیل معماری معاصر ایران از دیدگاه جامعه­شناسی»، در مجموعه مقالات دومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1378، ج5، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1382، ص 155- 164.
پروشانی، هوشنگ. «منزل مسکونی آقای ایرج لک»، در معماری نوین، ش 2 (آذر 1344)، ص 27-30.
پرویزی، الهام و دیگران. «معماری ملی پایتخت در گرو تحولات فرهنگی»، در شهر و منظر، ش 25 (شهریور 1391)، ص 12-25.
«پل آبکار»، در هنر و معماری، ش 2 (تیر و مرداد و شهریور 1348)، ص 40-41.
پورجعفر، محمدرضا. «پیامدهای سیر اندیشه­های تجدد بر معماری و شهرسازی ایران در اوایل دورۀ پهلوی»، در معماری و فرهنگ، ش 12 (بهار 1381)، ص 22-27.
پهلوان­زاده، لیلا. «صنعت و معماری صنعتی در اصفهان»، در آبادی، ش52 (پاییز 1385)، ص74-79.
ــــــــ . میراث معماری صنعتی معاصر ایران: بخش دوم استان یزد، 2ج، اصفهان: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان، 1393.
ــــــــ . میراث معماری صنعتی معاصر ایران: بخش نخست استان اصفهان، 2ج،اصفهان: معمارخانۀ باغ نظر، 1392.
پیشوایی، حمیدرضا و دیگران. کتاب­شناسی توضیحی معماری معاصر ایران (طرح پژوهشی)، تهران: مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، 1394- 1396.
تجویدی، محمدامین. «مدرنیسم و سینماهای معاصر تهران»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 18-23.
«تحولی نوین در آموزش آکادمیک معماری: گفتگو با ایرج اعتصام»، در معماری و فرهنگ، ش 34 (1387)، ص 5-7.
«تعامل فرهنگ و معماری: گفتگو با سیدمحسن حبیبی»، در معماری و فرهنگ، ش 48 (تابستان 1391)، ص 6-9.
ثبات­ثانی، ناصر. «مقدمه­ای بر برخی عوامل تأثیرگذار بر معماری معاصر ایران در فاصلۀ سال­های 1320 تا 1357ه.ش». در آرمانشهر، ش 11 (پاییز و زمستان 1392)، ص 49-60.
جان­نثاری، رضا. «استاد حاج علی­اصغر بنائی معمار»، در گلستان هنر، ش 2 (بهار 1385)، ص 111-115.
جانی­پور، بهروز. «تأثیرپذیری دوره­ای نمای ساختمان­ها از مد و مصالح رایج در معماری معاصر تهران»، در آبادی، ش 52 (پاییز 1385)، ص 40-43.
جباری، فرزان و مرجان جهان­دیده. «معماری بانک در ایران دیروز: در شیراز»، در معمار، ش 56 (مرداد و شهریور 1388)، ص 45-47.
جبل­عاملی، عبدالله. «خانه­های اصفهان در دوران معاصر»، در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ج4، ص 99-136.
جودت، محمدرضا. «آیندۀ معماری ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 40-41 (خرداد و تیر و مرداد و شهریور 1376)، ص 19-24.
جهانبگلو، رامین و دیگران. «معماری در ایران»، در رامین جهانبگلو، ایران در جستجوی مدرنیته: بیست گفتگو در بی­بی­سی با صاحب­نظران ایرانی، تهران: نشر مرکز، 1384، ص 79-90.
جهانبگلو، رامین و رضا مقتدر. «تأثیر معماری اروپایی در ایران»، در رامین جهانبگلو، ایران و مدرنیته: گفتگوهایی با پژوهشگران ایرانی و خارجی در زمینۀ رویارویی با دستاوردهای جهان مدرن، تهران: نشر قطره، 1387، ص75-88.
حائری، محمدرضا. «خانه­های معاصر: ویژگی­ها و نیازها»، در آبادی، ش 38 (بهار 1382)، ص 11-13.
ــــــــ . «معماری­ معاصر، معماری­ مدرن­، ساختمان­­سازی­»، در گفتگو، ش 13 (پاییز 1375)، ص ­29-35.
ــــــــ . خانه، فرهنگ، طبیعت: بررسی معماری خانه­های تاریخی و معاصر به منظور تدوین فرایند و معیارهای طراحی خانه،تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، 1388.
حبیب، فرح و اکرم حسینی. «تحلیلی از معماری معاصر ایران در رویارویی با پدیدۀ جهانی شدن»، در هویت شهر، ش 6 (بهار و تابستان 1389)، ص 29-38.
حبیبی، سیدمحسن و زهرا اهری. «اولین پژواک نوآوری و دومین پژواک نووارگی الگوی تهران»، در صفه، ش 42 (بهار و تابستان 1385)، ص40-49.
حبیبی، سیدمحسن. «شرح جریان­های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر با تأکید بر دورۀ زمانی 1357-1383»، در مجموعه مقالات سومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1385، ج 2، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1386، ص 9-34.
ــــــــ . «مکتب اصفهان، دولت قاجار و سبک تهران»، در مجموعه مقالات دومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1378، ج 2، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1382، ص 233-246.
ــــــــ . شرح جریان­های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر با تأکید بر دورۀ زمانی 1357-1383، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی، 1385.
حجت، عیسی و آزاده آقالطیفی. «تأملی در نقش مخاطب در کیفیت معماری امروز ایران»، در هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 42 (تابستان 1389)، ص 25-36.
حسینی، اکرم. «تبیین و تدوین گرایش­های معماری معاصر ایران پس از انقلاب اسلامی: مطالعۀ معماری­سال­های 1360-1385 شهر تهران»، در هویت شهر، ش 8 (بهار و تابستان 1390)، ص 17-26.
ــــــــ . معماری معاصر ایران،مشهد: سخن­گستر، 1392.
حسینی، داود و مهدی اثنی­عشری. «ساختمان­های ایستگاه­های راه آهن»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 29-32.
حسینی، سیدباقر و دیگران. «نمادگرایی در اندیشۀ متفکران اسلامی و بازتاب آن در آثار معماران معاصر ایران»، در آبادی، ش 58 (1387)، ص 68-75.
حقیر، سعید. «آیا معماری امروز ایران محصول انقلاب اسلامی است؟»، در منظر، ش 3 (دی 1388)، ص 62-64.
ــــــــ . «سبک­شناسی آر-نوو در معماری معاصر ایران»، در هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 35 (پاییز 1387)، ص 63-73.
حکیم، نگار. «بررسی تاریخ هنری معماری خانه­های گورکیان در تهران (1312-1316)»، در معمار، ش 14 (پاییز 1380)، ص 52-58.
ــــــــ . «تحول معماری مسکن ایرانی در دهۀ نخست قرن»، در معمار، ش 17 (تابستان 1381)، ص 65-69.
ــــــــ . «دو رهیافت در معماری مدرن پیش از انقلاب در ایران»، در معمار، ش 43 (خرداد و تیر 1386)، ص 16-19.
ــــــــ . «شیوۀ معماری بناهای عمومی گورکیان و مسئلۀ انتساب طرح بناهای وزارت امور خارجه و دادگستری به او»، در معمار، ش 15 (زمستان 1380)، ص 78-85.
ــــــــ . «معماری منطقه­گرای انتقادی و کالبدبخشی به هویت در برخی از آثار سیدهادی میرمیران»، در معمار، ش 25 (تیر 1383)، ص 36-40.
«خانه­سازی در لویزان»، در معماری نوین، ش 1 (خرداد و تیر 1343)، ص 13-15.
خانی­زاد، شهریار و فرزانه احسانی مؤید. کامران دیبا و معماری انسان­دوستانه، تهران: هنر معماری قرن، 1393.
خانی­زاد، شهریار. هوشنگ سیحون: معمار، هنرمند، نقاش، تهران: هنر معماری قرن: دایرۀ سبز، 1394.
خبازی، محمد. «پیرامون بنیان­های نظری معماری امروز ایران»، در آبادی، ش 56 (پاییز 1386)، ص 116-121.
ــــــــ . «معماری دولتی پهلوی اول در مشهد»، در معماری و فرهنگ، ش 24 (1385)، ص 150-154.
خدایار، مسعود. «چگونه کوی نارمک بوجود آمد»، در بانک ساختمانی، ش 1 (مرداد 1334)، ص 7-8.
خلیلی، نادر و مویرا موزر خلیلی. «هفت مقاله دربارۀ معماری»، در هنر و معماری، ش 14 (تیر تا شهریور 1351)، ص 41-56.
خلیلیان، امیرعلی. «آثاری از آغاز دورۀ معاصر در قزوین و رامسر»، در معماری و فرهنگ، ش 15-16 (پاییز و زمستان 1382)، ص 99-105.
خواجوی، غلامرضا. «تاریخچۀ دانشکدۀ هنرهای زیبا»، در آرشیتکت، ش 1 (مرداد و شهریور 1325)، ص 31.
ــــــــ . «تاریخچۀ دانشکدۀ هنرهای زیبا». در آرشیتکت، ش 3 (بهمن و اسفند 1325)، ص 111.
خورسند، منوچهر. «انجمن ارشیتکتهای ایرانی دیپلمه». در آرشیتکت، ش 1 (مرداد و شهریور 1325)، ص 3.
خوئی، حمیدرضا. «بررسی یک مسئله: هویت و راه معماری ما»، در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374، ج 3، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ص 211-218.
ــــــــ . «معماری آینده/ تاریخ و نوآوری»، در معماری و شهرسازی، ش54-55 (مهر و آبان و آذر و دی 1378)، ص110-113.
«دانشگاه اصفهان»، در معماری نوین، ش 5 (آبان و آذر 1340)، ص 39-43.
دانیل، ویکتور و دیگران. معماری آندره گدار، تهران: ویکتور دانیل، 1394.
دانیل، ویکتور و دیگران. معماری نیکلای مارکف، تهران: دید، 1382.
دانیل، ویکتور. «معماری دارالفنون و تغییر در گرایشهای سبکی (در اوایل قرن)»، در معمار، ش 35 (بهمن و اسفند 1384)، ص 105-108.
دراج، پریسا. «سیر تحول تاریخی مراکز تجاری تبریز»، در معماری و فرهنگ، ش 30 (1386)، ص40-43.
«دربارۀ میرمیران»، در شارستان، ش 27 (بهار 1389)، ص4-9.
درودگر، قاسم. «بررسی ارزش­های هنری معماری دوران قاجار»، در معماری و شهرسازی،ش 70-71 (تابستان 1382)،ص 14-19.
دریای لعل، بهرنگ و ریحانه حوصله­دار صابر. «بازنگری یک مفهوم در معماری معاصر ایران، هویت». در فن و هنر، ش 64 (پاییز 1389)، ص 14-18.
دریای لعل، بهرنگ. «معماری ایران از گذشته تا امروز». در فن و هنر، ش 57 (زمستان 1387)، ص 23-28.
دوستی، راضیه. «گفتگو با علی­اکبر صارمی: نکاتی چند پیرامون معماری و معماران در دهه­های نخست قرن معاصر»، در معماری و فرهنگ، ش 15-16 (پاییز و زمستان 1382)، ص 16-18.
ــــــــ . «گفتگو با اصغر ساعد سمیعی»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 179-181.
ــــــــ . «گفتگو با آرپیار پطروسیان»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 154-156.
ــــــــ . «گفتگو با داراب دیبا»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 171-173.
ــــــــ . «گفتگو با رامین جهانبگلو»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 161-163.
ــــــــ . «گفتگو با سیدعلیرضا قهاری»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 199-200.
ــــــــ . «گفتگو با سیدمحسن حبیبی»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 164-167.
ــــــــ . «گفتگو با علی غفاری»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 197-198.
ــــــــ . «گفتگو با علی­اکبر صارمی»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 191-192.
ــــــــ . «گفتگو با فریبرز رئیس دانا»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 175-178.
ــــــــ . «گفتگو با محمدرضا جودت»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 159-160.
ــــــــ . «گفتگو با ناصر تکمیل همایون»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 157-158.
ــــــــ . «گفتگو با ناصر فکوهی»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 193-196.
ــــــــ . «گفتگو با هوشنگ سیحون»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص182-190.
«دو طرح از مهندسین مشاور کلانتری»، در هنر و معماری، ش 21 (فروردین و اردیبهشت 1353)، ص 39-42.
دولت، سمیه. «شکل­گیری پاساژها در تهران»، در معماری و فرهنگ، ش 30 (1386)، ص 53-62.
دهباشی شریف، مزین. «بررسی تجددگرایی در معماری معاصر ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 64-65 (فروردین 1381)، ص 19-23.
ــــــــ . «بررسی فرم و مفهوم آن در معماری معاصر ایران»، در آبادی، ش 52 (پاییز 1385)، ص 6-11.
ــــــــ . «تجدد و گفتگو در معماری معاصر ایران»، در معماری و فرهنگ، ش 11 (زمستان 1380)، ص 112-115.
ــــــــ . «سیمای ایرانی معماری مدرن»، در معماری و شهرسازی،ش 72-73 (پاییز 1382)،ص 8-13.
ــــــــ . «ضوابط شهری و ابتذال: سیمای شهری در تهران»، در معماری و شهرسازی،ش 66-67 (تابستان 1381)،ص 14-19.
ــــــــ . «معماری معاصر ایران: ظهور و افول سبک­ها»، در معماری و شهرسازی،ش 68-69 (زمستان 1381)،ص 18-19.
ــــــــ . «نوگرایی کاذب و معماری معاصر ایران»، در معماری و فرهنگ، ش 7 (زمستان 1379)، ص 19-31.
ــــــــ . «یوگنیا آفتاندلیانس»، در معماری و فرهنگ، ش 12 (بهار 1381)، ص 33-37.
دهقانی، محمدرضا. «تاریخچۀ آموزش آکادمیک معماری در ایران»، در آبادی، ش 37 (1381)، ص 4-7.
دیبا، داراب و دیگران. «بررسی رویکردهای معماری معاصر ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 84 (بهار 1385)، ص 18-29.
دیبا، داراب و دیگران. نگاهی به­ مهندسی­ ساختمان­ و معماری­ معاصر ایران­: مجموعه­ آثار مهندسی­، معماری­، شهرسازی­ به­ مناسبت­ دومین­ دهۀ­ انقلاب­ اسلامی. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، 1377.
دیبا، داراب و کتایون تقی­زاده. «معماری معاصر ایران و ضرورت دستیابی به تکنولوژی­های منطبق». در معماری و شهرسازی، ش 84 (بهار 1385)، ص 36-40.
دیبا، داراب. «بررسی معماری ایران در روند فرهنگ و تاریخ»، در معماری و شهرسازی، ش 16 (اردیبهشت و خرداد 1371)، ص 16-18.
ــــــــ . «جهانی شدن دنیای معماری»، در معماری و شهرسازی، ش 60-61 (اسفند 1379)، ص 5-8.
ــــــــ . «حصول زبانی برای معماری امروز ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 50-51 (بهمن و اسفند و فروردین و اردیبهشت 1377-1378)، ص 26.
ــــــــ . «ده سال شکوفایی مسکن در ایران: درسی که باید به خاطر سپرده شود»، ترجمۀ عباس مخبر. در معمار، ش 31، (خرداد و تیر 1384)، ص 14-16.
ــــــــ . «عبدالعزیز فرمانفرمائیان: مروری بر ربع قرن معماری دورۀ اخیر». در معمار، ش 15 (زمستان1380)، ص 66-77.
ــــــــ . باغی میان دو خیابان: چهار هزار و یک روز از زندگی کامران دیبا در گفتگو با رضا دانشور،تهران: بن­گاه، 1393.
ــــــــ . کامران دیبا: ساختمان­ها و پروژه­ها، تهران: علم معمار رویال، 1392.
ذکاء، یحیی. تاریخچۀ ساختمانهای ارگ سلطنتی تهران و راهنمای کاخ گلستان، تهران: انجمن آثار ملی، 1349.
رجبی، پرویز. معماری ایران در عصر پهلوی،تهران: دانشگاه ملی ایران، 2535.
رحمانی، الهه و دیگران. «بررسی سیر تحول الگوی پر و خالی در مسکن معاصر ایرانی»، در آبادی، ش 70 (بهار 1390)، ص 62-67.
«رزماری گریفونه آزمون»، در هنر و معماری، ش 35-36 (مرداد و آبان 2536)، ص 18-25.
رستم­پور، کاوه و دیگران. «تحول هویت اجتماعی، پیامد معماری و شهرسازی نوگرا در شهرهای نفتی خوزستان». در باغ نظر، ش 29 (تابستان 1393)، ص 11-22.
رضاخانی، ژیلا. «نوسازی در معماری معاصر ایران»، در معماری و شهرسازی،ش 70-71 (تابستان 1382)،ص 6-13.
رضایی راد، رضا. «چالش­های فراروی آموزش معماری و شهرسازی در ایران»، در معماری و شهرسازی،ش 98-99 (بهار و تابستان 1389)، ص 10-11.
رضائی، محمود و سعید نوروزیان ملکی. «تغییرات عملکردی و کالبدی حیاط در معماری مسکونی معاصر شهر تهران»، در آبادی، ش 64 (1388)، ص 130-133.
رمضان جماعت، مینا و جواد نیستانی. «جلوه­های سنت و تجدد در فضاهای ورودی خانه­های تهران دورۀ قاجار»، در هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 44 (زمستان 1389)، ص 65-76.
رمضانیان، سپاس. معمار یادها و مقبره­ها،تهران: رادیان، 1393.
رئیس­زاده، مهناز. «یادنامۀ سه نسل از معماران سنتی معاصر ایران: از استاد حسن قمی تا استاد حسین لرزاده»، در بیهوده سخن، تهران: مولی، 1383، ص13-26.
رئیسی، ایمان و سیدعبدالهادی دانش­پور. «تحلیل محتوای نقدهای معماری نشریات معماری ایران از 1325 تا 1380 خورشیدی»، در هویت شهر، ش 8 (بهار و تابستان 1390)، ص 39-46.
رئیسی، ایمان و فیروزه امامی. «گرایش به تکنولوژی در معماری معاصر ایران»، در آبادی، ش 52 (1385)، ص 44-53.
رئیسی، ایمان. «رویکرد شکلی در تحلیل کارهای معماری هادی میرمیران و بهرام شیردل»، در شارستان، ش 3-4 (بهار و تابستان 1383)، ص 54-61.
زرکش، افسانه. «دو سبک معماری رایج در دورۀ پهلوی اول»، در مجموعه مقالات سومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1385. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1386، ج 4، ص 486-497.
ــــــــ . «علل تأثیر معماری بناهای دولتی و عمومی بر معماری بناهای خصوصی در دورۀ پهلوی دوم»، در باغ نظر، ش 22 (پاییز 1391)، ص 23-34.
ــــــــ . «عوامل تأثیرگذار بر معماری ابنیۀ خصوصی در دورۀ پهلوی اول»، در کتاب ماه هنر، ش 160 (دی 1390)، ص 98-108.
ــــــــ . «عوامل شکل­دهندۀ معماری ابنیۀ خصوصی در دورۀ پهلوی دوم»، در راه و ساختمان، ش 66 (دی 1388)، ص 70-85.
ــــــــ . «عوامل مؤثر بر معماری بناهای خصوصی در معماری معاصر ایران:­ سال­های 1357-85»، در کتاب ماه هنر، ش 127 (فروردین 1388)، ص 28-38.
ــــــــ . «نقش و تأثیر عوامل دولتی در معماری بناهای خصوصی در دورۀ پهلوی اول»، در کتاب ماه هنر، ش 136 (دی 1388)، ص 14-24.
زند پیرنیا، میهن. «نقدی بر کهن­گرائی معماری نو». در هنر و معماری، ش 3-4 (مهر تا اسفند 1348)، ص 93-94.
زنگانه، ایرج. «معماری پهلوی: معماری انسانها». در هنر و معماری، ش 2 (تیر و مرداد و شهریور 1348)، ص 83-84.
«زهره قراگزلو»، در هنر و معماری، ش 35-36 (مرداد و آبان 2536)، ص 96-107.
«ساختمان فروشگاه­ها در محوطه­های مسکونی کارگران آبادان»، در آرشیتکت، ش 6 (تیر 1327)، ص 233-236.
«ساختمان کلینیک آموزشی دانشکدۀ دندانپزشکی»، در معماری نوین، ش 5 (آبان و آذر 1340)، ص 43-46.
«ساختمانهای بانک ملی ایران»، در آرشیتکت، ش 3 (بهمن و اسفند 1325)، ص 102-103.
«سازندگی بالاتر از حرف: آثار جهانگیر درویش»، در هنر و معماری، ش21 (فروردین و اردیبهشت 1353)، ص53-54.
سروشیان، سهراب و دیگران. معماری وارطان هوانسیان: مجموعۀ معماری دوران تحول در ایران، تهران: دید، 1387.
سمسار، نسرین و زهرا حسینی یارندی. «معماران و جامعۀ ایران»، در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ج5، ص581-592.
سفلایی، پروانه. «برون­گرایی معماری در دورۀ پهلوی اول»، در معماری و فرهنگ، ش 16 (زمستان 1382)، ص 27-31.
سلطان­زاده، حسین. «انجمن آثار ملی معماری معاصر: نقش انجمن در توجه به سنت در معماری معاصر ایران»، در آبادی، ش 52 (پاییز 1385)، ص 68-73.
ــــــــ . «بازتاب سنت در معماری معاصر ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 84 (بهار 1385)، ص 41-43.
ــــــــ . «برخی از عوامل مؤثر در شکست معماری ایرانی»، در معماری و فرهنگ، ش 12 (بهار 1381)، ص 11-14.
ــــــــ . «بررسی بازتاب سنت در معماری معاصر ایران (از 1320 تا 1357)»، در معماری و شهرسازی، ش 84 (بهار 1385)، ص 66-71.
ــــــــ . «یادداشت سردبیر»، در معماری و فرهنگ، ش 15-16 (پاییز و زمستان 1382)، ص 2-5.
ــــــــ . «یادداشت سردبیر»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 3-5.
سلیمانی شیجانی، زینب و دیگران. «بازنگری اصول و اهداف معماری معاصر ایرانی با استفاده از نظرگاه فکری ملاصدرا»، در نقش جهان، ش 6 (تابستان 1393)، ص 57-64.
سمیعی، سیروس. «مدرسۀ البرز و سبک ایرانی­ـ اسلامی مارکوف»، ترجمۀ آبتین گلکار، در معمار، ش 10 (زمستان 1379)، ص 42-43.
سهیلی، جمال­الدین و داراب دیبا. «تأثیر نظام­های حکومتی در ظهور جنبش­های ملی­گرایانۀ معماری ایران و ترکیه». در باغ نظر، ش 14 (تابستان 1389)، ص 27-44.
سهیلی، جمال­الدین. «تعاملات معماری جهان و ایران در دو دهۀ اخیر»، در معماری و فرهنگ، ش 17 (بهار 1383)، ص 94-99.
ــــــــ . «عمارت شهرداری قزوین: نمود معماری نئوکلاسیک غرب در معماری معاصر ایران»، در معماری و فرهنگ، ش 12 (بهار 1381)، ص 82-85.
سیحون، هوشنگ. «تحوّلات معماری و ساختمانی در ایران»، در گلبانگ، ش 2 (بی­تا)، ص 97-107.
ــــــــ . «سخنی دربارۀ معماری: از مهندس هوشنگ سیحون»، در نگین، ش 12 (اردیبهشت 1345)، ص 33-35.
شافعی، بیژن و دیگران. معماری کریم طاهرزاده بهزاد، ترحمۀ ترانه یلدا و ندا قیاسی، تهران: دید، 1384.
شافعی، بیژن و هانیه عباس­زاده. «پیشگامان طراحی مدارس جدید در ایران»، در معمار، ش 35 (بهمن و اسفند 1384)، ص 99-104.
شافعی، بیژن. «رابطۀ نهان»، در معماری و شهرسازی، ش 54-55 (مهر و آبان و آذر و دی 1378)، ص 80-83.
شاهی، مجید. «پیوند معماری گذشته و امروز ایرانی»، در معمار، ش 47 (بهمن و اسفند 1386)، ص 139-140.
شایان، حمیدرضا. «معیارهای تبیین هویت معماری معاصر ایران: ایجاد چارچوبی نظری برای ساختاربخشی به آراء متفکران معاصر ایرانی در باب هویت»، در آبادی، ش 70 (بهار 1390)، ص 102-113.
ــــــــ . «هویت معماری معاصر ایران»، در معمار، ش 36 (فروردین و اردیبهشت 1385)، ص 132-136.
شریفی، نگین. «معماری همدان در دورۀ پهلوی دوم»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 81-82.
شکوفی، بابک. «بحران شخصیت در معماری امروز ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 54-55 (مهر و آبان و آذر و دی 1378)، ص 128-129.
ــــــــ . «مد و کلیشه در معماری معاصر ایران»، در معمار، ش 43 (خرداد و تیر 1386)، ص 20-25.
شهبازی چگنی، بهروز. «بررسی نقش الگوی هویت­پرداز در هویت معماری معاصر ایران»، در مطالعات تطبیقی هنر، ش 8 (پاییز و زمستان 1393)، ص 113-122. 
شهریور، محمدرضا. «تلگرافخانه­های تهران و رشت»، در معماری و فرهنگ، ش 15-16 (پاییز و زمستان 1382)، ص 38-49.
ــــــــ . «میدان مشق و عمارت شهربانی»، در معماری و فرهنگ، ش 15-16 (زمستان 1382)، ص 64-72.
«شهیاد آریامهر»، در آبادانی و مسکن، ش 5 (خرداد 1346)، ص 34-35.
«شهیاد آریامهر»، در هنر و معماری، ش 12-13 (بی­تا)، ص 11-24.
شیخ زین­الدین، حسین. «هویت متصرف»، در معماری و شهرسازی، ش 50-51 (بهمن و اسفند و فروردین و اردیبهشت 1377-1378)، ص 27-39.
شیرازی، علی­اصغر و میلاد یونسی. «تأثیر ملی­گرایی بر معماری بناهای حکومتی دورۀ پهلوی اول»، در مطالعات شهر ایرانی اسلامی، ش 4 (تابستان 1390)، ص 59-69.
شیردل، بهرام. «سنت، مدرنیته و معماری قرن 21»، در شارستان، ش 40-41 (بهار و تابستان 1393)، ص 6-8.
صارمی، علی­اکبر. «جایگاه معماری ایران در جهان امروز»، در آبادی، ش 27-28 (زمستان 1376 و بهار 1377)، ص 13-19.
ــــــــ . «کهن­آرایی امروز و نوگرایی دیروز در معماری تهران و ایران»، در سیما کوبان، کتاب تهران، ج 1، تهران: روشنگران، 1370، ص 60-78.
ــــــــ . «مدرنیته و رهاوردهای آن در معماری و شهرسازی ایران»، در گفتگو، ش ­10 (زمستان­ 1374)، ص­57-69.
ــــــــ . «مدرنیتۀ ناتمام در معماری ایران»، در معمار، ش 36 (فروردین و اردیبهشت 1385)، ص 31-36.
ــــــــ . «معماری امروز ایران، اشتراک در ناشناخته­ها»، در معماری و شهرسازی، ش 72-73 (پاییز 1382)، ص 22-29.
صدیق، عیسی. «چگونه آرامگاه فردوسی بوجود آمد»، در وحید، ش 188 (بهمن 1354)، ص 1044-1048.
صدیق، مرتضی. شاهراه­ها در شاهکارها، تهران: سروش دانش، 1392.
صفامنش، کامران و بهروز منادی­زاده. «تحولات معماری و شهرسازی در فاصلۀ سال­های 1299-1320»، در مجموعه مقالات دومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1378، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1382، ج 2، ص 247-274.
صفامنش، کامران. «بحران اخلاقی و هویت جامعۀ مهندسی ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 84 (بهار 1385)، ص 96-99.
ــــــــ . «جستجوی هویت ملی در معماری امروز، آری یا نه؟»، در معمار، ش 27 (مهر و آبان 1383)، ص 31-32.
صفری­راد، رامین. «برنامۀ ناتمام»، در شارستان، ش 27 (بهار 1389)، ص 10-15.
«صنایع قدیمی اصفهان»، در معمار، ش 66 (فروردین و اردیبهشت 1390)، ص 44-58.
«صنایع قدیمی یزد»، در معمار، ش 66 (فروردین و اردیبهشت 1390)، ص 59-67.
طاقی، زهرا و فرهاد فخار تهرانی. «استاد پیرنیا و برخی از فعالیت­های معماری او»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 79-86.
طالبی، حامد و دیگران. «بررسی نقش حکومت، مردم و معماران در پیدایش کوی­های مسکونی کوتاه­مرتبۀ تهران در دورۀ پهلوی دوم»، در هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 57 (بهار 1393)، ص 23-32.
طاهایی، سیدعطاالله. «نقش معماری پست­مدرن در شکل­گیری معماری معاصر ایران (دوران پهلوی دوم)»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 52-55.
طاهباز، منصوره. «عوامل تفاوت بنیادی معماری اسلامی و معماری معاصر ایران»، در مجموعه مقالات سومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1385، ج1، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1386، ص260-288.
طلایی، اسماعیل. «تأثیر هویت­ها و ارزش­های معماری-تاریخی در معماری و شهرسازی معاصر ایران»، در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374، ج5، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ص413-416.
طلیسچی، غلامرضا و حمیدرضا انصاری. «معماری معاصر ایران: گرایشها و چالشها»، در معماری و شهرسازی،ش 68-69 (زمستان 1381)،ص 6-11.
طوسی اردکان، علی. «کنکاشی در بقایای معماری تهران: ریشه­های فرهنگی معماری معاصر ایران»، در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374، ج5، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ص 655-662.
عباسی تفرشی، علی. «از ابتدا تا انتها زندگی استاد هادی میرمیران: بخش اول»، در راه و ساختمان، ش 88 (فروردین 1393)، ص 43-58.
ــــــــ . «از ابتدا تا انتها زندگی استاد هادی میرمیران: بخش دوم»، در راه و ساختمان، ش 89 (خرداد 1393)، ص 93-104.
عباسی، زهرا. «ساختمان­های عمومی دورۀ پهلوی دوم در اراک»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 73-80.
عبدالله­زاده، محمدمهدی. «معمار دورۀ گذار: نگاهی به خاطرات ممتحن­الدوله»، در گلستان هنر، ش 15 (بهار 1388)، ص 53-63.
عدل، شهریار. «ثمرۀ دلبستگی ماکسیم سیرو به کاروانسراهای ایران: تبدیل کاروانسرا به میهمانسرا»، ترجمۀ لیلا محرری، در معماری و فرهنگ، ش 52 (تابستان 1392)، ص 26-28.
عراقچیان، محمدرضا. «زندگی جدید، معماری قدیم». در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374، ج2، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ص 267-270.
عمرانی­پور، علی و مهدی افشار اصل. «تأملی بر اولین مقررات ساختمانی شهر تهران»، در آبادی، ش 58 (بهار 1387)، ص 90-95.
عنانهاد، محمود. «کاخ­های ییلاقی و قشلاقی­ـ هشت­پر»، در معماری و فرهنگ، ش 45 (پاییز 1390)، ص 40-43.
غفاری، فرخ. «مصاحبه­ای با مهندس سیحون دربارۀ معماری ایران با تکمله­ای دربارۀ زلزله اخیر»، در آرش، ش 5 (آذر 1341)، ص 40-50.
«فرانکا حسامیان گرگوری»، در هنر و معماری، ش 35-36 (مرداد تا آبان 2536)، ص 47-58.
فرمانفرمائیان، عبدالعزیز. «تحول معماری ایران در­ سال­های 1320-1357 (1940-1978)»، در معمار، ش 25 (تیر 1383)، ص 129-134.
فروتن، منوچهر. «بررسی تطبیقی سیر تحول رنگ در معماری معاصر ایران و غرب». در معماری و شهرسازی، ش 76-77 (بهار و تابستان 1383)، ص 21-26.
فروغمند اعرابی، مهدی. «معمار و معماری در ایران امروز و گذشته». در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374، ج1، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ص 40-43.
فروغی. «تحولات ساختمانی در ایران». در گلبانگ، ش 3 (بی­تا)، ص 121-127.
فرهی، فرشاد. «بررسی و پیشنهادی اجمالی بر محورهای معماری معاصر ایران: زمینه­های پایه»، در معماری و شهرسازی، ش 50-51 (بهمن و اسفند و فروردین و اردیبهشت 1377-1378)، ص 57-73.
ــــــــ . «خط سوم معماری ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 54-55 (مهر و آبان و آذر و دی 1378)، ص 16-19.
فقیه، نسرین. «معماری معاصر ایران از نگاه مجلۀ Architecture d’ Aujourd’hui»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 47-49.
فکوهی، ناصر. «جایگاه معماری ما»، در شارستان، ش 36-37 (تابستان و پاییز 1391)، ص 2.
فلامکی، محمدمنصور. «تدوین­ شکل­ و دشواریهای­ معماری­ معاصر ایران­»، در هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 2 (بهار 1376)، ص 52-58.
ــــــــ . «دیدگاه: ابهام در رویدادها و پدیده­ها و فراورده­های معماری امروز ایران»، در راه و ساختمان، ش 6 (آذر 1382)، ص 50-51.
ــــــــ . «دیدگاه: برای ایران: معماری معاصر یا معماری مدرن؟»، در راه و ساختمان، ش 7 (دی 1382)، ص 58-59.
فولادی­نسب، کاوه. «معماری امروز ایران و زمینه­های شکل­گیری آن»، در معماری و شهرسازی، ش 84 (بهار 1385)، ص 114-115.
فیضی، محسن و مهدی خاک­زند. تجزیه و تحلیل ده اثر از پنجاه سال معماری معاصر ایران، تهران: فرهنگ متین، 1389.
قاسمی سیجانی، مریم. «گفتگو با محمود درویش»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 168-170.
ــــــــ . «معماری اصفهان در دورۀ پهلوی اول»، در معماری و فرهنگ، ش 16 (زمستان 1382)، ص 106-114.
ــــــــ . «معماری اصفهان در دورۀ پهلوی دوم: 1320-1357»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 115-121.
قبادیان، وحید و مصطفی کیانی. «خاستگاه معماری مدرن در تهران: بررسی و شناخت اولین بنای سبک معماری مدرن در پایتخت کشور»، در آرمانشهر، ش 11 (پاییز و زمستان 1392)، ص 39-58.
قبادیان، وحید. «تجددگرایی در معماری تهران: با نگاهی به مدرسۀ دارالفنون»، در معماری و شهرسازی،ش 70-71 (تابستان 1382)،ص 20-23.
ــــــــ . «سبک ملی»، در معماری و فرهنگ، ش 12 (بهار 1381)، ص 15-21.
ــــــــ . «شمس­العماره نمادی از تجدد و تبدل»، در معماری و فرهنگ، ش 10 (پاییز 1380)، ص 92-95.
ــــــــ . «معماری نوگرای ایرانی»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 42-46.
ــــــــ . «معماری نئوکلاسیک در دورۀ پهلوی اول»، در طراح، ش 7 (زمستان 1391)، ص 100-108.
ــــــــ . «نقاط عطف در گرایش به سمت معماری غرب در ساختمان­های تهران»، در هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 40 (زمستان 1388)، ص 101-110.
ــــــــ . سبک­شناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران، تهران: علم معمار رویال، 1392.
ــــــــ . معماری در دارالخلافۀ ناصری: سنت و تجدد در معماری معاصر تهران،تهران: پشوتن، 1383.
قدوسی­فر، هادی. «معماری تبریز در دورۀ پهلوی دوم»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 96-104.
قطبی، علی­اکبر. «مفهوم هویت و معماری امروز ایران»، در آینه خیال، ش 10 (مهر و آبان 1387)، ص 78-83.
قیومی بیدهندی، مهرداد. کتاب­نگاشت توضیحی نظریه­های تاریخ معماری و هنر، تهران: مرکز چاپ و انتشارات، دانشگاه شهید بهشتی، 1394.
«کاخ جوانان». در آبادانی و مسکن، ش 2-3 (پاییز و زمستان 1345)، ص 8-12.
«کاخ سنا مدرن­ترین و باشکوه­ترین ساختمان ایران امروز»، در گلبانگ، ش 1 (بی­تا)، ص 49-52 و 68.
کاخی، نیلوفر. «معماری معاصر مشهد»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 39-45.
کامل­نیا، حامد. «هویت­زدایی از معماری»، در آبادی، ش 48 (پاییز 1384)، ص64 -69.
کامی شیرازی، مهسا. «معماری مسکونی ایران در دورۀ پهلوی»، در هنر معماری، ش 25 (زمستان 1391)، ص 2-9.
کاویانی، آریا. «بازنگری برخی جلوه­های معماری شهر کرمان»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 51-54.
کتاب معماران ایران. تهران: نظر، 1386.
کرمانیان، علی. «هویت و نقد در معماری امروز ایران»، در معمار، ش27 (مهر و آبان 1383)، ص33-34.
کریمی، نارسیس. «هتل در معماری معاصر ایران»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 33-38.
کرینسون، مارک. «آبادان: شهرسازی و معماری تحت مدیریت شرکت نفت ایران و انگلیس»، ترجمۀ فرزین فردانش، در گلستان هنر، ش 6 (زمستان 1385)، ص 95-107.
کشانی، بهرام. «تهران: رشد و توسعه در دوران پهلوی اول»، در معماری و فرهنگ، ش 12 (بهار 1381)، ص 38-40.
کلانتری، ایرج. «روش­های طراحی معماری امروز ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 54-55 (مهر و آبان و آذر و دی 1378)، ص 20-25.
کوچکیان، مسعود و ویدا نوروز برازجانی. «جایگاه نقد در معماری ایران نسبت به توپوگرافی نقد در معماری غرب»، در هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 58 (تابستان 1393)، ص 67-76.
کیانی، مصطفی و محمدحسین محمودی ساری. «مشق معماری معاصر ایران: نگرشی به بناهای میدان مشق ­تهران و موقعیت جدید دانشگاه هنر»، در آبادی، ش 52 (پاییز 1385)، ص 60-67.
کیانی، مصطفی. «جایگاه هنر آجرکاری تزیینی در معماری دورۀ پهلوی اول»، در هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 53 (بهار1392)، ص 15-28.
ــــــــ . «روند شکل­گیری معماری در دورۀ پهلوی اول». در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374، ج3، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ص 277-292.
ــــــــ . «سخن نخست: معماری روز، معماری معاصر»، در آبادی، ش 52 (پاییز 1385)، ص 4-5.
ــــــــ . «معماران دورۀ بیست­ساله». در معماری و فرهنگ، ش 12 (بهار 1381)، ص 4-10.
ــــــــ . «معماری­ معاصر ایران­ و مکتب­ مدرن­». در معماری­ و فرهنگ­، ش 15-16 (پاییز و زمستان­ 1382)، ص 6-11.
ــــــــ . معماری دورۀ پهلوی اول: دگرگونی اندیشه­ها، پیدایش و شکل­گیری معماری دورۀ بیست­سالۀ معاصر ایران 1320-1299، تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1383.
ــــــــ . «تأثیرات باستان­گرایی بر معماری دورۀ پهلوی اول»، در تاریخ معاصر ایران، ش 32 (زمستان 1383)، ص 45-70.
«کیهاندخت رادپور، شهرزاد سراج، مینا سمیعی»، در هنر و معماری، ش 35-36 (مرداد تا آبان 2536)، ص 75-81.
«گفتگو با ایرج اعتصام: تکنولوژی در کنار آموزش سنتی»، در معماری و فرهنگ، ش 32 (1387)، ص 18-22.
«گفتگوئی با آقای لرزاده»، در هنر و معماری، ش 1 (فروردین و اردیبهشت و خرداد 1348)، ص 58.
«گفتگوئی با مهدی علیزاده»، در هنر و معماری، ش 1 (فروردین و اردیبهشت و خرداد 1348)، ص 74-83.
«گفتگو با مصطفی کیانی»، در معماری و فرهنگ، ش18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص201-202.
«گفتگویی با مهندس سیحون رئیس دانشکده هنرهای زیبا». در بولتن انجمن آرشیتکتهای ایران، ش 3 (اسفند 1346)، ص 4-7.
گلشن، صدیقه. «گلستان باغ گلستان: ارگ تاریخی تهران»، در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374، ج2، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ص720-759.
گوهریان، ابوطالب. «ساختمان با اسلوب جدید و ترقیات آن در ایران»، در آرشیتکت، ش 5 (بهمن 1326)، ص 174-175.
«گیتی افروز (کاردان)»، در هنر و معماری، ش 35-36 (مرداد تا آبان 2536)، ص 82-85.
لطف­عطا، آیناز. «پاساژهای شهر اورمیه»، در معماری و فرهنگ، ش 29 (1386)، ص 33-39.
«لیلا سردار افخمی (لیلا فرهاد معتمد)»، در هنر و معماری، ش 35-36 (مرداد و آبان 2536)، ص 69-74.
م، ا. «ساختمان شعبۀ بانک ملی اصفهان»، در آرشیتکت، ش 1 (مرداد و شهریور 1325)، ص 20-21.
ــــــــ . «مهمانخانۀ آب گرم لاریجان»، در آرشیتکت، ش 1 (مرداد و شهریور 1325)، ص 17 و 19.
مانی، مریم. «چگونگی ورود نهادهای اداری جدید به اصفهان»، در مجموعه مقالات سومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1385، ج5، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1386، ص 481-538.
متین، کورش. «گفتگو با ایرج کلانتری پیرامون معماری معاصر ایران»، در معماری و شهرسازی،ش 68-69 (زمستان 1381)،ص 20-24.
«مجموعه­های مراکز رفاه خانواده سبزوار و مهرآباد تهران»، در هنر و معماری، ش 25-26 (آذر تا اسفند 1353)، ص 83-110.
«مجموعۀ ورزشی المپیک تهران»، در آبادانی و مسکن، ش 5 (خرداد 1346)، ص 51-52.
«مجموعۀ ورزشی فرح»، در هنر و معماری، ش 22-24 (خرداد تا آبان 1353)، ص 77-106.
محمدزاده، محمد. «شیوۀ استعماری و مفهومی معماری میرمیران در خلال بررسی چند کار او»، در معمار، ش 20 (خرداد 1382)، ص12-17.
محمودی، محمدرضا. «جهانی شدن و معماری معاصر ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 88-89 (پاییز و زمستان 1386)، ص 9-11.
محمودی­نژاد، هادی و محمدرضا پورجعفر. «جستاری بر تقسیم­بندی معماری معاصر ایران: بررسی شاخصه­ها و مؤلفه­های اجتماعی و فرهنگی»، در آبادی، ش 52 (پاییز 1385)، ص 24-33.
محوی، نیلوفر. «معماری پهلوی دوم: رویارویی سنت و مدرنیته»، در معماری و فرهنگ، ش 18-19 (تابستان و پاییز 1383)، ص 50-51.
مختاری طالقانی، اسکندر. «آثار شاخص معماری دوران معاصر تحت حمایت قانون»، در معمار، ش21 (تابستان 1382)، ص100-105.
ــــــــ . «جستجویی در سبک­شناسی سه اثر شاخص معماری در دوران معاصر»، در معماری و فرهنگ، ش 16 (زمستان 1382)، ص 52-63.
ــــــــ . «میراث معماری تهران»، در معماری و فرهنگ، ش 10 (پاییز 1380)، ص14-17. 
ــــــــ . میراث معماری مدرن ایران، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی، 1390.
«مرکز ورزشی آریامهر»، در هنر و معماری، ش22-24 (خرداد تا آبان 1353)، ص31-76.
«مصاحبه­ای با آقای مهندس سیحون»، در بانک ساختمانی، ش 1، دورۀ دوم (فروردین 1340)، ص 10-13.
معرفت، مینا. «پیشکسوتانی که به تهران مدرن شکل دادند»، در شهریار عدل و برنار اورکاد، تهران پایتخت دویست­ساله، تهران: انجمن ایرانشناسی فرانسه، 1375، ص103-138.
معرفت، مینا و او گران ایمریش. «میراث آندره گدار»، ترجمۀ نسیم قیاسی، در معماری و فرهنگ، ش 52 (تابستان 1392)، ص 29-30.
معظمی، منوچهر. «گسست­های فرهنگی در معماری معاصر ایران». در معماری و شهرسازی، ش 86-87 (بهار و تابستان 1386)، ص 9-15.
ــــــــ . «معماری معاصر ایران: جامعۀ کوتاه­مدت­ـ معماری کوتاه­مدت»، در فیروزۀ اسلام، ش 1 (پاییز و زمستان 1394)، ص 39-62.
«معماری دورۀ پهلوی، بعد از جنگ جهانی دوم: قسمت هشتم مدخل معماری دانشنامۀ ایرانیکا»، ترجمۀ شیرین رضائی، در معمار، ش 15 (زمستان 1380)، ص 86-88.
«معماری ملّی». در بولتن انجمن آرشیتکتهای ایران، ش 3 (اسفند 1346)، ص 29-30.
مقتدر، رضا. «دوران صدسالۀ تجدد در شهرسازی و معماری ایران»، در ایران­نامه، ش 42 (بهار 1372)، ص 259-270.
مقتدر، محمدرضا. «کتابخانۀ دانشگاه پهلوی»، در هنر و معماری، ش 31-32 (آذر تا اسفند 2534)، ص 72-75.
منصوری، ناتاشا. «ایران امروز، مردم و معماری». در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374، ج1، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ص574-582.
«مویرا موزر خلیلی». در هنر و معماری، ش 35-36 (مرداد و آبان 2536)، ص 59-68.
مهدوی­نژاد، محمدجواد و دیگران. «الگوهای طراحی مساجد در معماری معاصر»، در پژوهش­های معماری اسلامی، ش 5 (زمستان 1393)، ص 2-16.
مهدوی­نژاد، محمدجواد و دیگران. «تجدیدحیات­گرایی و معماری معاصر ایران در­ سال­های پس از پیروزی انقلاب اسلامی»، در مطالعات شهر ایرانی اسلامی، ش 2 (زمستان 1389)، ص 95-102.
مهدوی­نژاد، محمدجواد و نوشین ناگهانی. «تجلی مفهوم حرکت در معماری معاصر ایران». در مطالعات شهر ایرانی اسلامی، ش 3 (بهار 1390)، ص 21-34.
مهدوی­نژاد، محمدجواد. «سبک­شناسی جریان­های معماری معاصر، گرایش­های معماری پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران (1357-1385)»، در آبادی، ش 52 (پاییز 1385)، ص 12-23.
مهربانی، کاوه. «سرنوشت مدرنیسم بومی منحصر به فرد تهران، 1950-1970 میلادی: استتیک غیرمترقبه بودن»، در معمار، ش 78 (فروردین و اردیبهشت 1392)، ص 2-7.
میرحسینی، محمدحسین. «معماری عصر پهلوی در یزد»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 55-62.
میرفندرسکی، محمدامین. «معماری نوین و نقش سنت­ها»، در معماری نوین، ش 2 (آذر 1344)، ص 3-4.
میرمیران، هادی. «جریانی نو در معماری امروز ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 50-51 (بهمن و اسفند 1377 و فروردین و اردیبهشت 1378)، ص 40-48.
ــــــــ . «رویکردی جدید در معماری معاصر ایران»، در معماری و شهرسازی، ش 84 (بهار 1385)، ص 12-16.
ــــــــ . معماری معاصر ایران: 75 سال تجربۀ بناهای عمومی (1300 تا 1375 هجری شمسی). 2ج. تهران: شرکت طرح و نشر پیام سیما، 1388.
میری­نژاد، سهیل. «رمانتیسم در معماری معاصر ایران (با تأکید بر معماری دورۀ پهلوی دوم پس از سال 1332 شمسی)»، در هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 53 (بهار 1392)، ص 91-102.
میریوسفی، پویا. «خانه­های قدیمی گیلان»، در فن و هنر، ش 63 (تابستان 1389)، ص 29-33.
ناری قمی، مسعود و محمدجواد عباس­زاده. «مهمان در خانه: یک بررسی تطبیقی میان ایران و غرب در آستانۀ دوران مدرن (نمونۀ موردی: مسکن دورۀ قاجاری تبریز)»، در پژوهش­های معماری اسلامی، ش 3 (تابستان 1393)، ص 93-108.
ناصرخاکی، حمید و لیلا مصباحی. «بحر معلق: حکایت معماری امروز ایران»، در معماری و شهرسازی،ش 68-69 (زمستان 1381)،ص 12-17.
«نسرین فقیه»، در هنر و معماری، ش 35-36 (مرداد و آبان 2536)، ص 86-95.
نجفی، الهه. «معماری واسازی و گمگشتگی معماری ما»، در شارستان، ش 13-14 (پاییز و زمستان 1385)، ص 53-55.
نجفی، مهنام. «جایگاه دوست­علی­خان معیرالممالک در معماری دورۀ قاجاریه»، در گلستان هنر، ش 13 (پاییز 1387)، ص 97-104.
نصر، طاهره. «معماری معاصر شیراز»، در معماری و فرهنگ، ش 31 (1387)، ص 46-50. 
ــــــــ . «نگاهی به معماری ایران در دورۀ پهلوی»، در راه و ساختمان، ش 43 (مرداد 1386)، ص 36-38.
ــــــــ . معماری و شهرسازی شیراز در دورۀ پهلوی (1300-1357 خورشیدی)، تهران: روزنۀ کار، 1383.
نقد آثاری از معماری معاصر ایران، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، 1387.
نقی­زاده، محمد. «رابطۀ هویت سنت معماری ایران با مدرنیسم و نوگرایی»، در هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 7 (تابستان 1379)، ص 79-91.
«نکتار آندرف پاپازیان»، در هنر و معماری، ش 35-36 (مرداد و آبان 2536)، ص 26-31.
«نگاهی به تاریخچۀ دانشکدۀ علم و صنعت»، در هنر و معماری، ش 33-34 (فروردین تا تیر 2535)، ص 127-133.
«نمونه­ای چند از آثار آجری لطیف ابوالقاسمی»، در هنر و معماری، ش 17 (فروردین تا خرداد 1352)، ص 61-73.
نوایی، کامبیز. «در جست­وجوی معماری خودی»، در معماری و شهرسازی، ش 50-51 (بهمن و اسفند 1377 و فروردین و اردیبهشت 1378)، ص 49-56.
نوحی، سیدحمید. «پدیدۀ حرکت اعوجاجی در تاریخ معماری ایران: سنت­پرستی و سنت­ستیزی»، در مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران: بم، 1374، ج1، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1374-1376، ص601-623.
«نوشین احسان». در هنر و معماری، ش 35-36 (مرداد و آبان 2536)، ص 32-46.
وارطان. «رضاشاه کبیر مظهر آبادانی و عمران»، در معماری نوین، ش 1 (آبان و آذر 1340)، ص 4-9.
ــــــــ . «رضاشاه کبیر مظهر عمران و آبادانی»، در معماری نوین، ش 2-3 (اسفند 1340).
ــــــــ . «رضاشاه کبیر مظهر عمران و آبادانی...»، در معماری نوین، ش 4 (بی­تا)، ص 1-4.
ــــــــ . «مسائل مربوط به معماری در ایران»، ترجمۀ ایرج غفاری. در آرشیتکت، ش 1 (مرداد و شهریور 1325)، ص 4-9.
ــــــــ . «مسائل معماری در ایران»، در آرشیتکت، ش 3 (بهمن و اسفند 1325)، ص 90.
ــــــــ . «مسائل معماری در ایران». در آرشیتکت، ش 4 (تیر 1326)، ص 139-140.
ویلبر، دونالد. «معماری دورۀ پهلوی پیش از جنگ جهانی دوم»، ترجمۀ خاطره کرمی، در معماری و فرهنگ، ش 16 (زمستان 1382)، ص 12-15.
هوانسیان، وارطان. «معماری ایران در دو راهۀ سبک ملی و جدید»، در هنر و معماری، ش 1 (فروردین و اردیبهشت و خرداد 1348)، ص 33-38.
هاشمی، سیدرضا. «پایگاه نقد معماری امروز ایران»، در آبادی، ش 14 (پاییز 1373)، ص 2-3.
ــــــــ . «دهۀ هفتاد و طلیعۀ دور تازۀ معماری»، در معمار، ش 14 (پاییز 1380)، ص 2-3.
ــــــــ . «نسل جوان و معماری دو دهۀ اخیر»، در معمار، ش 74 (مرداد و شهریور 1391)، ص 10-17.
یزدان­شناس هاشمی، ماندانا. «در جستجوی هویت در آثار نیکلای مارکف گرجی: نخستین معمار خارجی دورۀ پهلوی»، در معماری و فرهنگ، ش 52 (تابستان 1392)، ص 11-15.
ــــــــ . «گابریل گورکیان مدرنیستی دیگر در تهران 1312-1316ه.ش»، در معماری و شهرسازی، ش 62-63 (مهر 1380)، ص 72-79.
ــــــــ . «گابریل گورکیان: مدرنیستی با باور جهان­وطنی»، در معماری و فرهنگ، ش 52 (تابستان 1392)، ص 31-37.
ــــــــ . «نیکلای مارکوف: معمار پرکار دورۀ پهلوی اول»، در معمار، ش 11 (زمستان 1379)، ص 68-71.
«هتل کاروانسرای آبادان». در هنر و معماری، ش 31-32 (آذر تا اسفند 2534)، ص 79-80.
«یک خانۀ مسکونی در غرب تهران از پطروسیان­ـ کلانتری­ـ طبیب­نیا»، در هنر و معماری، ش 6-7 (1349)، ص 31-33.