Msc, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
Abstract
Our knowledge about the history of the historic bazaar in Kermanshah is very limited. It has been said that the bazaar once extended from east gate to west gate in the city. Nevertheless, what is left of the bazaar is its middle part in the city centre. This research attempts to identify the formation of the bazaar and determine dates of construction for its key monuments through a review of documents related to key patrons of the city. The results indicate that the construction of the bazaar started from the east gate at the beginning of Qajar rule circa 1780 AD. Under the rule of Nasser-ed-Din Shah during the next fifty years, the bazaar extended westwards. The last phase in formation of the bazaar corresponds to the last years of the Qajar Dynasty, which ends in 1920s. In the subsequent Pahlavi Period, new streets were built through the fabric cutting the bazaar in sections. Many of the monuments were then demolished and/or replaced with modern buildings, plazas, etc.
افشار سیستانی، ایرج. کرمانشاهان و تمدن دیرینة آن، ج 1، تهران: انتشارات زرین، 1371.
احمدمیرزا عضدی. تاریخ عضدی، با توضیحات و اضافات از عبدالحسین نوایی، تهران: بابک، 2535.
بهبهانی، آقااحمد بن محمدعلی. مرآت الاحوال جهاننما (بخش یکم)، با مقدمه و تصحیح و حواشی علی دوانی، تهران: امیرکبیر، 1370.
حاجیقاسمی، کامبیز. گنجنامه: فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران. دفتر دهم: بناهای بازار، تهران: شرکت توسعة فضاهای فرهنگی، 1375.
خدیوی، سیامک. «گفتگوی شخصی با میترا هاشمی»، سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی استان کرمانشاه، شهریور 1389.
ــــــــ . «معرفی مختصر بافت تاریخی کرمانشاه»، در مجموعه مقالات سومین کنگرة تاریخ معماری و شهرسازی ایران، دورة دوم، ج 3، تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، ص 553- 576.
رایت، دنیس. نقش انگلیس در ایران. ترجمة فرامرز فرامرزی، تهران: انتشارات فرخی، 1361.
رشیدی، محمدرضا. «روند شکلگیری بازار بزرگ کرمانشاه». در همایش بینالمللی باستانشناسی غرب کشور، کرمانشاه، 1384 (منتشرنشده).
رهرو، سعید. طرح مرمت و احیاء حمام حاج شهبازخان، پایاننامة کارشناسی ارشد مرمت و احیاء بناها و بافتهای تاریخی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، 1380.
سلطانی، محمدعلی. اسناد نهضت مشروطیت در کرمانشاهان از آرشیو آیتالله حاج محمدمهدی کرمانشاهی (فیض مهدوی) لیدر ملیون کرمانشاه، تهران: مؤسسة تحقیقات و توسعة علوم انسانی، 1386.
ــــــــ . جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان، ج 4 و 5: تاریخ مفصل کرمانشاهان از دوران ماقبل تاریخ تا کودتای بیست و هشتم مرداد به انضمام پیشینة خاندانهای شهری از خاکریز تا خسروی، تهران: سُها، 1374.
ــــــــ . جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان. ج 8: تاریخ تسنن در کرمانشاه به انضمام علما و عرفای دینور، تهران: سُها، 1374.
سمیعی، غلامرضا. زندگانی سردار کابلی: مشتمل بر حوادث افغانستان در قرن نوزدهم میلادی و مباحث علمی، دینی، تاریخی، ادبی و اجتماعی، و تراجم جماعتی از علماء و فضلاء و شعراء، تهران: زوار، 1363.
سیاح، محمدعلی بن محمدرضا. خاطرات حاج سیاح یا دورة خوف و وحشت، بهکوشش حمید سیاح و به تصحیح سیفالله گلکار، تهران: امیرکبیر، 1359.
فریدالملک همدانی، محمدعلی. خاطرات فریدمیرزا محمدعلیخان فریدالملک همدانی از 1291 تا 1334 هجری قمری، گردآورنده مسعود فرید (قراگزلو)، تهران: زوار، [1351].
کرزن، جرج. ن. ایران و قضیة ایران، ترجمة وحید مازندرانی، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، 1362.
کشاورز، اردشیر. زندگان عرصة عشق: مجموعة اسناد وقفی ادارة کل اوقاف و امور خیریة استان کرمانشاهان، 2 ج، کرمانشاه: انتشارات طاق بستان، 1382.
گلزاری، مسعود و محمدحسین جلیلی. کرمانشاهان باستان از آغاز تا آخر سدة سیزدهم هجری قمری، تهران: چاپخانة وزارت فرهنگ و هنر، 1355.
منصوری، فیروز. استعمار بریتانیا و مسئلة اروندرود، تهران: موسسة مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1376.
مهریار، محمد و دیگران. اسناد تصویری شهرهای ایران: دورة قاجار، تهران: دانشگاه شهید بهشتی و سازمان میراث فرهنگی کشور، 1378.
)
