2024-03-29T14:51:24Z
https://soffeh.sbu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=14769
صفه
1683-870X
1683-870X
1396
27
2
محیط تحکم آمیز: بررسی تحلیلی نقش بنا و بستر
صالحه
بخارائی
محیط خاستگاه نیروهای مطلوب و نامطلوبی است که از منظر ناظر جذب و یا دفع میگردند. انسان تلاش دارد از طرق گوناگون بین نیروهای جاذب و دافع محیطی سطح خوشایندی از تعادل ایجاد کند. امروزه حضور در بین ساختمانهای بلندمرتبه با قوارههای غیر متعارف و بستر نامتناسب و تلاش برای دفع نیروهای ناموزون از جمله تجارب شایع است. دغدغة محقق در این پژوهش نیز تبیین وجوه و تشخیص کرانههای نیروهایی است که بار روانی محیط را نامطلوب و تعدیگونه میکنند. در این نوشتار ضمن بررسی ادبیات مرتبط با محیطهای تحکمآمیز، شناخت مؤلفههای ساختاری آن، و تبیین وجوه ظاهری بنا، طی پژوهشی توصیفیـ تحلیلی، بر سهم مؤثر هیکل بنا، به مثابة عامل اصلی تشدیدکنندة تعدی محیط و وسعت بستر، که مؤلفة غالب تضعیفکنندة این نیرو است، صحه گذارده میشود. دستاورد این پژوهش میتواند به تعیین تراکم ساختمانی مناسب و طراحی توده و فضا بیانجامد.
وزن بصری
محیط تحکمآمیز
هیکل متعدی
بستر
محصوریت
2017
08
23
5
20
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100406_b173ace73afdfd3689b4809dee1c7cf5.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1396
27
2
جستاری در کاربرد مفهوم «قابلیت» در طراحی و ارزیابی محیط ساختهشده
محسن
محمدی
حمید
ندیمی
محمودرضا
ثقفی
مفاهیم متعددی در حوزة دانش روانشناسی محیطی مطرح گردیده که به تأثیر متقابل ساختار محیط و رفتار انسان میپردازند و از سوی دیگر بیانگر تأثیر الگوهای رفتاری بر طراحی محیطی مناسب هستند. یکی از مفاهیمی که در این زمینه کارایی فراوانی دارد، مفهوم «قابلیت» است که خاستگاه آن روانشناسی اکولوژیکی است و در رشتههای طراحی از آن استفاده فراوانی شده است؛ به طور مثال در طراحی صنعتی و معناشناسی محصول، پژوهشگران به نتایج گسترده و قابلاعتنایی در کاربردی کردن مفهوم قابلیت دست یافتهاند؛ اما در معماری هنوز این مفهوم جایگاه روشن و شفافی ندارد و بهکارگیری آن در مراحل مختلف فرایند معماری (برنامهریزی، طراحی، ارزیابی پس از بهرهبرداری، و...) با ابهامات فراوانی روبهرو است. تجربة موفق کاربرد مفهوم قابلیت در برخی حوزههای طراحی نویدبخش آن است که این مفهوم، با تعریف و تنظیم رابطة بین طراحان، کاربران، و محیطهای ساختهشده، میتواند به کارایی و موفقیت بیشتر پروژههای معماری کمک کند. در پژوهش حاضر سعی شده با پرداختن به ریشههای نظری مفهوم قابلیت و مفاهیم کلیدی دیگر در روانشناسی اکولوژیکی و طراحی معماری، مانند کنج، فرم و عملکرد، و عاملیت، جایگاه مفهوم قابلیت در طراحی و ارزیابی معماری تبیین شود. روش به کار گرفتهشده در این پژوهش، روش تحلیلیـ استنتاجی برای دستیابی به یک چارچوب مفهومی است. بدیهی است برای دستیابی به کاربرد دقیقتر قابلیتها در مراحل مختلف طراحی معماری به پژوهشهای بیشتری نیاز است.
قابلیت
محیط ساخته شده
رفتار کاربران
طراحی معماری
ارزیابی
2017
08
23
21
34
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100403_e74c9904d68b91d7ee9b1ba15b0e6cf6.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1396
27
2
ارتباط آموزش معماری و رجحان فکری دانشجویان
هانی
منصورنژاد
با توجه به ماهیت باز و چندوجهی مسائل طراحی، دانشجوی معماری در موضع یک طراح باید توانایی اندیشیدن به شیوههای عینی، ذهنی، نقادانه، و خلاقانه را با هم جمع کند. بر این اساس پرورش دانشجویانی با قدرت تفکر چندوجهی ضروری به نظر میرسد. مبنای پژوهش پیش رو نظریة مرتبط با بخشهای چهارگانة مغزیِ ند هرمان در خصوص «رجحان فکری» و بررسی شیوههای تفکر مرتبط با این چهار ربع مغز است. در بستر آموزش معماری پژوهشهای اندکی در این زمینه صورت گرفته است.مهمترین دلیل در ترجیح نظریة هرمان بر دیگر نظریهها قابلیت طبقهبندی افراد بر اساس اولویتهای چندگانه است. برخلاف دیگر ابزار که با آنها بیشتر مواقع اشخاص بر اساس یک سبک ترجیحی طبقهبندی میشوند. در پژوهش حاضر به صورت میدانی و با استفاده از عرضة پرسشنامة ساختارمند 120 سؤالی HBDI به 141 نفر از دانشجویان سال اول و آخر در مقطع کارشناسی رشتة معماری و شیمیِ دانشگاه ETH زوریخ در کشور سوئیس دادهها جمعآوری شده است.بنا بر یافتههای پژوهش، دانشجویان پس از پایان آموزش در دورة کارشناسی رشتة معماری، انعطاف بیشتری در استفاده از شیوههای مختلف تفکر نسبت به دانشجویان رشتة شیمی نشان میدهند. این مسئله بیانگر تأثیر آموزش معماری بر گسترش رجحان فکری در دانشجویان است که با توجه به خصوصیت چندبعدی معماری و ارتباط آن با حوزههای مختلف دانش منطقی به نظر میرسد.به نظر میرسد که آموزش معماری در بستر این تحقیق دانشجویان را به سمت استفاده از تمام ظرفیت مغز هدایت میکند، اما با توجه به اینکه عوامل مداخلهگر متفاوتی نظیر برنامه و شیوة آموزشی نیز در این فرایند تأثیرگذار است، میزان این حرکت به سمت تفکر تماممغزی در دانشگاههای مختلف میتواند متفاوت باشد. بر این اساس تمرکز بر شیوة آموزش، به منظور استفاده از سبکهای متنوع تفکر و گرایش به تسلط تماممغزی، موضوعی است که توجه به آن منجر به افزایش کیفیت آموزش معماری میشود.
آموزش معماری
رجحان فکری
تسلط تمام مغزی
HBDI
2017
08
23
35
48
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100404_cb3bf133152e7554857815d54f6e8aa1.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1396
27
2
آموزش شیوة برداشتِ صحیح از مصادیق در طراحی معماری منظر
محسن
فیضی
لیلا
علیپور
طراحان منظر از منابع مختلف برای ایدهپردازی الهام میگیرند. یکی از منابع الهام معماران منظر، آثار گذشته است. با توجه به رواج بهرهگیری از آثار سایرین در طراحی دانشجویان، این سؤال مطرح است که چگونه میتوان دانشجویان معماری منظر را در جهت بهرهگیری صحیح از مصادیق در ایدهپردازی هدایت کرد. در این مقاله ابتدا به کمک نظرات سایر محققان، انواع منشأ ایدهپردازی معماری منظر به صورت منابع الهام درونی و بیرونی مورد بررسی قرار میگیرد و جایگاه الهام از مصادیق در بین سایر منابع شناخته میشود. سپس به کمک تئوری برداشتِ ساختاری، انواع برداشت در قالب چهار نوع برداشت ساختاری، برداشت سطحی، کپیبرداری، و استعاره معرفی میشوند. آنگاه راهکارهای سایر محققان در جهت رسیدن به برداشت صحیح در آموزش معماری منظر مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهایی شامل انتخاب نمونة مناسب، شناخت برداشت صحیح، و تمرین برداشت صحیح ارائه خواهد شد. نتایج این تحقیق نشان میدهد که آموزش معماری منظر در جهت توانمند ساختن دانشجویان برای برداشت صحیح راه دشواری پیش رو دارد و علاوه بر اینکه دانشجویان باید برداشت صحیح را تمرین کنند، مدرسان منظر نیز باید در این خصوص آگاهیهای لازم را داشته باشند.
آموزش معماری منظر
ایده پردازی
منابع الهام
برداشت صحیح
2017
08
23
49
62
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100405_7b35fc237f6ed93e4e1ddc0fb1d3bbbf.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1396
27
2
تصویر ذهنی گردشگران داخلی از فضاهای شهری اصفهان با رویکرد نظریة زمینه ای
امیر
طیّبی
کامران
ذکاوت
تصویر ذهنی گردشگران از مقصد یکی از مهمترین مفاهیم مؤثر در شناخت ادراک و رفتار آنان است. این مطالعه با هدف فهم تصویر ذهنی گردشگران داخلی از فضاهای شهری اصفهان و طراحی مدل برای آن و به صورت کیفی و با رویکرد نظریة زمینهای انجام شد. روش اصلی جمعآوری دادهها، مصاحبة نیمه ساختاریافته با 30 نفر شامل 24 گردشگر داخلی بازدیدکننده از فضاهای شهری اصفهان و 6 راهنمای گردشگری بود. دادهها بر اساس رویکرد کربین و استراوس تجزیهوتحلیل شدند. تحلیل دادهها منجر به ظهور 5 مقوله شامل جستوجوی معنی، بعد محسوسـ مصنوع، جامعة میزبان، کشف فضا، و عوامل زمینهای شد. یک مدل مفهومی نیز برای توضیح روابط میان مقولات طراحی شد. نتایج این مطالعه میتواند به طراحان شهری و متخصصان گردشگری در فهم ادراکات و نیازهای بازدیدکنندگان از فضاهای شهری کمک کند.
تصویر ذهنی گردشگر از مقصد
فضای شهری
نظریة زمینه ای
مدل مفهومی
اصفهان
2017
08
23
63
78
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100407_66478a2008c995b0115f97e7f7ac7777.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1396
27
2
کاربست برنامه ریزی فرهنگی در شهر جدید هشتگرد
نگین
حجتی
مرجان
نعمتی مهر
احداث شهرهای جدید از گزینههای مقابله با مشکلات شهرنشینی شتابان است که در پی روند رو به رشد افزایش جمعیت شهرنشین همواره مورد توجه برنامهریزان شهری بوده است. رشد سریع این شهرها و تأکید برنامهریزان شهری تنها بر بُعد اقتصادی سبب گردید که این توسعهها به حوزههایی خوابگاهی بدل شوند که با وجود گذشت زمانی هرچند کوتاه، با مشکلاتی، از جمله نابرابری اجتماعی و معضلات فرهنگی مواجه شوند. این در حالی است که فرهنگ یکی از ابعاد پایداری است و فراموشی آن در برنامهریزی مانعی جدی در دستیابی به توسعة پایدار بهشمار میرود.این پژوهش به دنبال ایجاد ارتباط میان برنامهریزی شهری و برنامهریزی فرهنگی در شهرهای جدید ایران به طور عام و سپس در شهر جدید هشتگرد به طور خاص، از طریق استخراج ابعاد، مؤلفهها، و شاخصهایی است که با آنها بتوان برنامهریزی فرهنگی را در قلمرو شهرها، مخصوصاً شهرهای جدید ایران، ارزیابی کرد. بر اساس تحقیقات صورتگرفته با روش تحلیل محتوا، ابعاد پرتکرار برنامهریزی فرهنگی، که در شهرهای جدید قابلیت سنجش و ارزیابی دارند، به این شرح هستند: پایداری فرهنگی به منزلة بُعدی پرتکرار در برنامهریزی فرهنگی در خارج و داخل کشور جمهوری اسلامی ایران، سرزندگی و تنوع فرهنگی به مثابة ابعاد پرتکرار در برنامهریزی فرهنگی خارج از کشور، هویت و شخصیت که بعدی است مشابه و پرتکرار در برنامهریزی فرهنگی در خارج و داخل کشور جمهوری اسلامی ایران، و عدالت که یکی از ابعاد برنامهریزی فرهنگی در کشور جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا ضرایب اهمیت هریک از سطوح در سطح بالاتر از طریق پرسشنامة متخصصان به روش وزندهی نوسانی محاسبه و وزن هریک از شاخصها تعیین شد. بر اساس وزنی که از پرسشنامة متخصصان به دست آمد، از میان ابعاد برنامهریزی فرهنگی، پایداری فرهنگی، هویت و شخصیت فرهنگی به ترتیب با وزن 261/0 و 232/0 بیشترین اهمیت را در برنامهریزی فرهنگی در شهرهای جدید ایران دارند.بر اساس نتایج حاصل از ارزیابی ابعاد برنامهریزی فرهنگی در شهر جدید هشتگرد، قسمتهای مرکزی شهر نسبت به نواحی شرقی و غربی شهر، به لحاظ فرهنگی، وضعیت مناسبتری دارند و در قسمتهای شرقی و غربی شهر، به منظور بهبود وضعیت فرهنگی، باید راهبردهایی را به منظور بهبود ابعادی چون پایداری فرهنگی، عدالت، تنوع و سرزندگی فرهنگی، از قبیل ایجاد خدمات و کاربریهای متناسب با جمعیت رو به رشد، توزیع عادلانة خدمات، استقرار کاربریهای متنوع و پاسخگوی همة اقشار و گروههای سنی و جنسی، ارتقای هویت شهر و ارتقای فعالیتهای فرهنگی، و افزایش سهم و بهبود وضعیت حملونقل همگانی اتخاذ کرد.
برنامه ریزی شهری
برنامه ریزی فرهنگی
شهرهای جدید ایران
شهر جدید هشتگرد
2017
08
23
79
98
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100408_2188d4b2e651e851662fb33a44fd3e79.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1396
27
2
چالشهای توسعه و حفاظت در روستای تاریخی فرح آباد ساری
میترا
آزاد
زهرا
کاظمی رمدانی
محوطههای تاریخی آثار ارزشمندی هستند که حفاظت و احیای آنها حفظ هویت و ارتقای فرهنگی شهر و منطقه خواهد بود.دو مقولة مهمی، که محوطة تاریخی فرحآباد هماکنون درگیر آن است، مسائل مربوط به توسعه و حفاظت است. ایجاد تعادل میان دو رویکرد توسعه و حفاظت همواره در دورانهای مختلف مشکلی چالشبرانگیز بوده است. به منظور همگرایی این دو رویکرد باید میان معیارها، راهبردها، و برنامههای این دو تعادل باشد. در حال حاضر بیتوجهی به گذشتة محیط تاریخی و طبیعی باعث شده که توسعهْ روندی ناهمگون و نامتعادل داشته باشد و درنتیجه حفاظت بهخوبی محقق نگردد. محوطة تاریخی، شهر تاریخی، و محیط طبیعی سه مؤلفه اصلی هستند که میتوان با استفاده از شناخت ارزشهای تاریخی و حال حاضر آنها و همچنین ارتباط و تأثیری که بر روی هم دارند از کل بخش فرحآباد حفاظت کرد.در این پژوهش موردی روش تحقیق ترکیبی از روش کیفی و تفسیریـ تاریخی است و برای جمعآوری اطلاعات از مشاهدات میدانی و مطالعات کتابخانهای استفاده شده است. نگارندگان پس از بررسی آسیبهایی که بر اثر توسعه وارد آمده، راه حلهایی برای برقراری تعادل بین توسعه و حفاظت عرضه کردهاند، تا بدینگونه، با در نظر گرفتن معیارهای ارزشی تاریخیـ طبیعی و برنامهریزی بر پایة اقتصاد و فرهنگ بومی، محوطة فرحآباد به خودکفایی اقتصادی برسد و عاملی برای حفاظت از خود گردد.
احیا
حفاظت
محوطه تاریخی
توسعه
فرح آباد ساری
2017
08
23
99
114
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100409_90c8f047c65f5acadcd7dfd2fa202d30.pdf