2024-03-28T22:04:31Z
https://soffeh.sbu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=14765
صفه
1683-870X
1683-870X
1395
26
3
قاببندی مسئله؛ راه طراحانۀ رویارویی با مسئلۀ طراحی
فرهاد
شریعت راد
حمید
ندیمی
در پژوهشهای طراحی در سالهای اخیر به سازوکار شناختی طراحان و راههای دانستن و اندیشیدن آنها توجه شده و در عین حال مطالعات خبرگی طراحی برای بررسی رفتار و اندیشیدن طراحان خبره رونق گرفته است. این مطالعات ضمن آنکه ابعاد واقعیتری از ماهیت طراحی و مسئلههایی که طراحان با آن سروکار دارند را به دست داده، تبعات مثبتی در حوزۀ آموزش طراحی داشته و مدلهای آموزشی به کار گرفتهشده در کارگاههای طراحی را واقعگرایانهتر و مؤثرتر ساخته است. یکی از راهبردهایی که طراحان، در زمرۀ فعالیتهای تعریف مسئله، در مواجهه با مسئلههای باز و بدساختار طراحی به کار میگیرند و با اتکا به آن میتوانند پیچیدگیهای مسئله را اداره کنند، «قاببندی مسئله» است. در مقالۀ حاضر که بخش اعظم آن مبتنی بر یافتههای پژوهش دکتری نویسندۀ مسئول است، زمینههایی که اهمیت مفهوم قاببندی مسئلۀ طراحی را توجیه میکنند، و نیز نقش و جایگاه این مرحلۀ حساس و تعیینکننده در فرایند طراحی تبیین میشود. طراحان در قاببندی مسئله، جنبههای مهم مسئله را برگزیده و با ایجاد ارتباط میان آنها مسئلهای تازه تعریف میکنند و به آن پاسخ میدهند. سپس با تأمل بر پاسخ خود و بررسی بازخوردهای آن، در صورت نیاز مسئله را دوباره قاببندی میکنند. در این میان، «قاب اولیه»ی مسئله، به مثابۀ نخستین بازنمایی ذهنی طراح از مسئله، تشخیص مهمترین جنبههای مسئله در نخستین رویارویی وی با مسئله است و در مقاله حاضر به مثابۀ عنصری بسیار تأثیرگذار بر ادامۀ مسیر فرایند طراحی و برایند آن معرفی میشود.
مسئلۀ طراحی
قاببندی مسئله
قاب اولیۀ مسئله
فرایند طراحی
2016
11
21
5
24
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100321_fd6b1aef7b1af29f33523d2ee676f4a3.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1395
26
3
تاریخ آموزش طراحی معماری در دانشگاه شهید بهشتی (دانشگاه ملی ایران)، مرحلۀ تکوین
مهرداد
قیومی بیدهندی
یحیی
سپهری
دانشکدۀ معماری دانشگاه ملی ایران دومین مدرسۀ معماری ایران است که در سال ۱۳۳۹ش همزمان با تأسیس دانشگاه ملی ایران آغاز به کار کرد. پس از دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران، دانشکدۀ معماری دانشگاه ملی ایران اهمیت بسیاری در تاریخ آموزش معماری در ایران دارد. بررسی تاریخ آموزش معماری در این دانشکده مراحل و جنبهها و حوزههای گوناگونی دارد و دورههای مختلفی را شامل میشود. در این مقاله، به مهمترین درس در برنامۀ آموزش معماریــ یعنی طراحی معماریــ در اوان تأسیس این دانشکده میپردازیم. هدف این مقاله عرضۀ روایتی منسجم از آموزش طراحی معماری در دورۀ تکوین دانشکده، بدون تحلیل و تفسیر، است. منابع این تحقیق بر دو دستۀ شفاهی و نوشتاری است. اولین استادان دانشکدۀ معماری در دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران تربیت شده و تحصیل خود را در دانشگاه رم تکمیل کرده بودند. آنان شیوهای از آموزش طراحی معماری اختیار کردند که بیشتر برگرفته از شیوۀ آموزش معماری در دانشکدۀ هنرهای زیبا و مدرسۀ بوزار پاریس بود که آن را با نظام آموزش دانشگاه ملی تنظیم کرده بودند. از سومین سال تأسیس دانشکده، بهتدریج استادان جدیدی به دانشکده پیوستند و آموزش معماری دانشکده را دگرگون کردند. تا پایان دهۀ ۱۳۴۰ش، برنامۀ جدید استوار شده، دورۀ تکوین دانشکدۀ معماری دانشگاه ملی ایران به پایان رسیده، و شخصیت این دانشکده شکل گرفته بود. روش این مقاله تاریخی است و در آن از فنون تاریخ شفاهی بهره گرفتهایم.
تاریخ آموزش معماری
طراحی معماری
دانشکدۀ معماری
دانشگاه ملی ایران
دانشگاه شهید بهشتی
2016
11
21
25
40
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100319_77492ed34892ef754994d88f9b481337.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1395
26
3
بازشناسی و اولویتبندی معیارهای انعطافپذیری در طراحی مسکن آپارتمانی ایران
میترا
غفوریان
سپیده
آقایی
یکی از نیازهای اولیۀ بشر مسکن است که نقش اساسی در تأمین حس رضایتمندی او دارد. رشد جمعیت دهههای اخیر در ایران و لزوم ایجاد انبوه مسکن سبب کاهش کیفیت و مطلوبیت طراحیها گشته است و تصمیمگیرندگان این عرصه، با توجه به اهدافی که دارند، کمتر به دنبال پاسخگویی به مهمترین موضوع، یعنی نیاز استفادهکننده، هستند و در بهترین حالت ممکن از موضع یک تأمینکنندۀ مسکن و نه یک طراح، تنها به مجموعه نیازهای اولیۀ یک خانوادۀ معمولی توجه میکنند. طراحی مجتمعهای مسکونی امروزی، به دلیل نبود توجه به نیازهای انسانی، زندگی فردی و اجتماعی ساکنین را با مشکلاتی مواجه کرده است. یکی از همین مشکلات فقدان انعطافپذیری در طراحی فضاها است، بدین معنی که فضا قابلیت سازگاری با تغییر شرایط زندگی ساکنین را ندارد یا به اصطلاح، مسکن امروز یک فرد پاسخگوی نیازهای فردای او نیست. در این تحقیق با هدف ارتقای کیفیت انعطافپذیری در طراحی مجموعههای مسکونی، ابتدا با استفاده از اسناد و مطالعات کتابخانهای به بازتعریفی از معیارهای طراحی مسکن منعطف پرداخته شده است تا چارچوبی نظری برای انعطافپذیری به دست آید. در گام بعدی با در نظر گرفتن معیارهای این چارچوب، نمونههایی از مسکن آپارتمانی در تهران بررسی و تحلیل و وضعیت انعطافپذیری در این نمونهها ارزیابی شده است. درنهایت با استفاده از نظر متخصصین و صاحبنظران عرصۀ طراحی مسکن و از طریق پرسشنامۀ مقایسۀ زوجی و فرایند تحلیل سلسلهمراتبی AHP و با استفاده از نرمافزار Expert Choice این پارامترها اولویتبندی و مناسبترین راهکارها برای طراحی انعطافپذیر در مسکن آپارتمانی ایران تعیین گردیده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در اولویتبندی معیارها، طراحی معماری مهمترین معیار است و بعد از آن سیستم ساختاری، تجهیزات، مبلمان، و فضاهای خدماتی در جایگاههای بعدی هستند. این نتایج اثرگذارترین مؤلفههای انعطافپذیری در طراحی مسکن ایرانی قلنداد میشوند.
طراحی مسکن
مسکن انعطافپذیر
زندگی فردی و اجتماعی
فرایند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP)
2016
11
21
41
64
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100320_fa2f43efc6e1d2a1afe3fd9ba2d9051b.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1395
26
3
تحلیل فضایی قابلیت پیادهروی - مطالعۀ موردی: منطقۀ 6 شهر تهران
اسماعیل
صالحی
سیده
آل محمد
مجید
رمضانی مهریان
قابلیت پیادهروی یک مفهوم برجسته و نوپا در ادبیات محیط انسانساخت و سلامت عمومی است، که آن را سنجهای برای تعیین درجۀ زیرساخت محله در تشویق شهروندان به پیادهروی تعریف میکنند. تاکنون مطالعات بسیاری در زمینۀ میزان تحرک فیزیکی شهروندان و قابلیت پیادهروی انجام شده است؛ اما در اغلب آنها رابطۀ ویژگیهای محیط فیزیکی و میزان پیادهروی در مقیاس محلهای بررسی شده است. در اندکی نیز قابلیت پیادهروی محدودهای معین از شهر (مقیاس میانی) را ارزیابی ذهنی کردهاند. با توجه به اهمیت بالای شناخت وضع موجود قابلیت پیادهروی در سطح شهر، به منظور توسعۀ شبکۀ دسترسی پیاده و در فقدان روش مناسب در این زمینه، پژوهشگران در این پژوهش به دنبال عرضۀ روشی مناسب برای ارزیابی عینی و تجزیهوتحلیل کمّی مکاندار قابلیت پیادهروی، با قدرت تفکیک بالا، برای شبکۀ دسترسی در مقیاس میانی هستند. به این منظور، ابتدا پایگاه دادۀ جغرافیایی برای منطقۀ 6 شهر تهران، برای مطالعۀ موردی، گردآوری و تهیه شد. سپس پیشینۀ تحقیق و ادبیات پژوهش مرور و معیارهای مؤثر بر قابلیت پیادهروی انتخاب گردید. همچنین برای هر یک از معیارها با استفاده از روشهای تحلیل شبکه و یا آمار فضایی، لایههای اطلاعاتی تهیه گردید. سپس با استفاده از فرایند تحلیل سلسلهمراتبی، این لایهها وزندهی شد. در نهایت لایههای اطلاعاتی تلفیق و نقشۀ قابلیت پیادهروی برای کل منطقۀ 6 شهر تهران تهیه و شاخص قابلیت پیادهروی به تفکیک محلات برآورد گردید. بر اساس نتایج بهدستآمده، از روشهای تحلیل مکانی، مانند روشهای موجود در آمار فضایی و تحلیل شبکه، میتوان به طور مؤثری برای ارزیابی عینی قابلیت پیادهروی در مقیاس میانی استفاده کرد.
قابلیت پیاده روی
پیادهروی
تحلیل شبکه
ارزیابی عینی
مقیاس میانی
تهران
2016
11
21
65
86
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100322_65c3c7240d4c74789278df59f81883c5.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1395
26
3
زیبایی در باغ ایرانی
سیما
رحیمیان
احمد
میرزاکوچک خوشنویس
هر آنچه در طبیعت هست، درجهای از زیبایی دارد. زشتی در هیچیک از مخلوقات خداوند دیده نمیشود. انسان خلیفۀ خدا بر روی زمین و موجودی طبیعی است. او هم یک آفریننده است. صنع انسان با الهام از طبیعت شکل میگیرد. او هم همواره به دنبال زیبایی است. در این مقاله نخست مفاهیمیکه به خلق زیبایی منجر شده تعریف و سپس به جستجوی زیبایی در باغ ایرانی پرداخته و عوامل مسبب زیبایی در باغ ایرانی بررسی شده است. دستیابی به نتیجه تاحدودی از طریق زندگی در باغ و همچنین مطالعۀ منابع حاصل نظر محققین و سفرنامهها میسر گردیده است. خلق زیبایی در باغ ایرانی با نگاه دقیق بانی باغ ایرانی به طبیعت و الگوبرداری از آن صورت گرفته است. باغساز ایرانی به مفاهیم حیات آشنا بوده و با پیاده کردن آن در اجزای متشکلۀ باغ ایرانی و در منظری محدودْ آن را در معرض دید ناظران قرار داده است. او دریافته که لازمۀ زیبایی، در کلیتی چون طبیعت، حیات است و در حیات است که مفاهیمی چون نظم، تعادل، سادگی، سودمندی، معرفت، تشخص، هویت، ذوق، رمز، فضیلت، و آرامش شکل گرفته و درنهایت منجر به بروز مفهوم زیبایی گردیده است. اجزای سازندۀ باغ ایرانی همچون طبیعت حیات دارند و علاوه بر تقویت خود، موجب تقویت یکدیگر شده و علاوه بر زیبایی خود بر زیبایی اجزای اطراف خود افزودهاند و درنتیجه کلیتی زیبا و آرامشبخش به نام باغ ایرانی را سبب گشتهاند.
باغ ایرانی
زیبایی
طبیعت
حیات
2016
11
21
87
110
صفه
1683-870X
1683-870X
1395
26
3
تأملی در معنا و کارکرد واژۀ «آپادانا» در مجموعههای هخامنشی تخت جمشید و شوش
اسدالله
جودکی عزیزی
سیدرسول
موسوی حاجی
مجموعۀ تخت جمشید و آثار معماری دورۀ هخامنشی در شوش از مهمترین آثار معماری پیش از اسلام در ایران است. تعدادی از این آثار در کتیبهها با نام مشخصی معرفی شدهاند. یکی از این نامها «آپادانا» است که برای معرفی کاخ بزرگ شوش از زمان داریوش دوم به بعد در تعدادی از کتیبهها بهکار رفته است. بهرغم ناشناخته بودن طرح کاخی در هگمتانه، آن نیز آپادانا نامیده شده است. نمونۀ تخت جمشید اگرچه کتیبهای متضمن نام ندارد، الگوی همانند آن با شوش، پژوهشگران را مجاب کرد که آن را نیز آپادانا بنامند. پژوهشگران علت این نامگذاری را بهطور عمومی وجود تالار ستوندار دانستهاند، اما به نظر میرسد که صرف داشتن تالار ستوندار نمیتواند دلیل کافی برای این نامگذاری باشد. از این روی در پژوهش حاضر با روش تحقیق تاریخی، که مواد آن با مطالعات اسنادی گردآوری شد، این موضوع بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که آپادانا معرفی الگویی است که طرح آن شاخص یک مربع نُهبخشی «برونگرا» است. آپادانا گذشتۀ واژۀ آپاتان در پارسی میانه و آبادان در پارسی نو، به معنای فراوان درود فرستادن و سلامت خواستن است که با ماهیت کارکردی آپادانا در جایگاه بارعام، عرضۀ پیشکشها و سلامت خواستن نمایندگان سراسر امپراتوری برای شاهنشاه برابر است. پیشینۀ آن به کوشکهای پاسارگاد و «دشت گوهر» بازمیگردد. در دورههای بعد نیز الگوی آن پذیرفته شد و تا سدههای اخیر، با تغییرات اندکی در ساختار و نام، پایدار ماند. بهیقین کارکرد آن در معماری هخامنشی تشریفاتی بوده و در مجموعههای این دوره بخش «بیرونی» شاهنشاهان بهشمار میرفته است.
معماری ایرانی
دورۀ هخامنشی
شوش
تخت جمشید
آپادانا
2016
11
21
111
126
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100317_a87549bcf63da5d76ac154605822c6bb.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1395
26
3
بیمارستان صحرایی ضد انفجار در ایران (تجلی یاریگری دانش طب و مهندسی نظامی در پشتیبانی درمانی مجروحان)
احمد
اصغریان جدی
مهناز
قبادی
در جنگ تحمیلى عل ىرغم محدودی تهاى فراوان، بخصوص در ترابرى و امکانات، پشتیبانى درمانى موفقى شکل گرفت و درنهایت یکى از پیچیده ترین و ناشناخته ترین جنبه هاى مدیریت و برنامه ریزى، یعنى بیمارستان صحرایى » مدیریت امداد به مجروحان، در طراحى و ساخت تجلى یافت، بیمارستانى در تیررس دشمن، با داشتن امکان « ضد انفجار عمل هاى جراحى حساس در آن. با توجه به سوابق درخشان پشتیبانى درمانى در ایران از یک سو و انقطاع از اندوختة تاریخى به دلیل پی ریزى بسترهاى وابستگى در مهندسى و طب نظامى در دوران پیش از انقلاب اسلامى از سوى دیگر، این موفقیت اهمیت ویژه اى مى یابد. پشتیبانى از مجروحین نبرد در آن زمان حداقل نیازمند همکارى دو تخصص مهم طب نظامى و مهندسى نظامى با یکدیگر در فضاى اجتماعى دفاع در ایران بود. این همکارى به خوبى و در بیمارستان هاى صحرایى با عرضة بهترین خدمات ممکن صورت گرفت. روش تحقیق در این پژوهش در درجة اول مبتنى بر مشارکت مستقیم و کار میدانى گستردة نویسندة مسئول در ساخت بیمارستان صحرایى در زمان جنگ تحمیلى است. پس از آن نیز به بررسى و مطالعة کتابخانه اى در زمینة موضوع و مراجعه به اسناد دست اول پرداخته شده است.در این مقاله ابتدا پیشینة امر پشتیبانى درمانى و بسترهاى وابستگى در مهندسى و طب نظامى در دوران پیش از انقلاب اسلامى، و سپس سطوح پشتیبانى درمانى و سیر اقدامات مهندسى نظامى متناسب با آن، از آغاز تا فرجام جنگ تحمیلى بررسى شده است. بر اساس یافته ها پاسخگویى به مسئلة « مجروحیت » در فضاى اجتماعى دفاع سبب شد که خلاقیتى بى نظیر در طب و مهندسى نظامى، یعنى طراحى و ساخت بیمارستان صحرایى ضد انفجار در خطوط اول جبهه شکل گیرد که در جنگ هاى مدرن دنیا سابقه نداشت. روند بهبود مستمر در همة مراحل پشتیبانى درمانى، بخصوص در رشد مهندسى نظامى مرتبط با طب نظامى، قابل مشاهده است. تجارب متعدد اولیه در زمینة پشتیبانى درمانى، از برپایى چادر گرفته تا نصب کانکس صحرایى ، مقدمات بیمارستان صحرایى ضد انفجار» لازم را براى ارتقاى پشتیبانى درمانى و طراحى و ساخت که نیازى حیاتى در جنگ تحمیلى بود، فراهم کردند.
بیمارستان صحرایی ضد انفجار
طب نظامی
مهندسی نظامی
فضای اجتماعی دفاع
پشتیبانی درمانی
بهبود مستمر
میراث مهندسی
2016
11
21
127
150
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100318_3a30e2ea0889c977f4c2045fd5f99d06.pdf